EINDELIJK WETSVOORSTEL AAN KAMER OVER
GRENSWIJZIGINGEN IN LEIDSE AGGLOMERATIE
Nauwelijks verschillend van
plannen Gedeputeerde Staten
Leiden na grenswijziging
3653 inwoners meer
Sleutelstad verdubbeld maar
randgemeenten geamputeerd
feit
Agglomeratie
groeit in een
razend tempo
Proces tegen
Zwitserse
zenuwarts
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 25 februari 1964
blad no. 31196
(Van één onzer redacteuren)
Het is nu circa tien jaar geleden» dat in Leiden
reeds stemmen opgingen tot wijziging van de
Leidse grenzen. Thans is na jaren van wachten
door de minister van Binnenlandse Zaken een
wetsontwerp ingediend tot wijziging van Leiden
en omliggende gemeenten. Bij een behandeling
van een gemeentebegroting werd er meerdere
malen op gewezen „dat Leiden uit zijn grenzen
barst". Binnen de huidige grenzen, 10 herinne
ren wij ons nog een woord van wethouder
Piena, is voor woningwetbouw geen plaats
meer. Nadat het Leidse College van B. en W. in
intern beraad zijn gedachten reeds lang over
een wijziging van de Leidse grenzen had laten
gaan, kwam in 1957 het structuurplan in de
openbaarheid en daarmee in felle discussie met
de randgemeenten, waarop Leiden het had
„voorzien".
Leiderdorp, Oegstgeest, Zoeterwoude en
Voorschoten zagen zich door het structuurplan
zwaar bedreigd en wonden er zich in hun ge-1
meentelijke beraadslagingen geen doekjes om.
Zoeterwoude sprak van „een donderslag bij
heldere herael", terwijl het vooral de burge
meester van Leiderdorp, de heer K. van Diepe-
ningen was, die zeer energiek de belangen van
zijn gemeente verdedigde. Zijn taaie vasthou
dendheid heeft het gewonnen: Leiderdorp blijft
Leiderdorp. De minister van Binnenlandse Za
ken heeft in het vandaag verschenen wetsont
werp meegedeeld, „dat verwacht moet worden,
dat in de toekomst de expansie van de Leidse
agglomeratie zich in het bijzonder op het grond
gebied van Leiderdorp zal concentreren", ter
wijl hij voorts afzag van een grenswijziging ten
bate van Leiden en ten koste van Leiderdorp.
Bevredigden
De raad van Leiderdorp gaat met
de voorgestelde grenswijzigingen ak
koord. evenals Valkenburg en Was
senaar. hetgeen overigens niet te
verwonderen valt aangezien deze ge
meenten nauwelijks bi) de grenswij
zigingen zijn betrokken of hiervan I
groot voordeel ondervinden.
Het voorstel tot gebiedsuitbreiding
gaat het gemeentebestuur van Rijns
burg niet ver genoeg. <wy tekenen
hierbij aan. dat Rijnsburg van on
geveer 368 hectare gaat naar 588 ha.
Red. LD.»
Ook Zoeterwoude ontkomt voor een belangrijk deel aan de Leidse aspi
raties op zijn gebied; de minister kan er in z ijn ontwerp van wet niet mee
akkoord gaan, dat het tot Zoeterwuode behorende Industrieschap de Grote
Polder in Leidse handen overgaat.
Oegstgeest, dat volgens het thans ingediende wetsontwerp gehalveerd
wordt (460 ha gaan naar Leiden en 220 ha naar Rjjnsburg) ontkomt even
eens voor een klein deel aan de Leidse expansiezucht: de terreinen van de
psychiatrische klinieken blijven bij Oegstgeest. terwijl ook een deel van de
Broek en Simontjespolder, namelijk ten westen van de spoorbaan onder
xijn bestuur blijft.
Ondanks vele voor Leiden in het wetsontwerp teleurstellende beslissingen
kan de Sleutelstad op haar beurt toch weer niet ontevreden zijn met dit
door minister Toxopeus aan de St. Generaal voorgelegde grenswijzigingsplan.
waardoor de stad. wordt het ontwerp eenmaal wet. haar grondgebied bijna
liet verdubbeld. Moet de Sleutelstad het thans stellen met plm. 1261 hec
tare. in de toekomst worden dit er vermoedelijk 2443. Voor de zo nodige
woningbouw is op de nu wellicht ter beschikking komende terreinen echter
minder ruimte dan men aan de hand van de hectare-cijfers zou vermoeden.
Bij deze gebiedsuitbreiding krijgt Leiden er ruim 3600 ingezetenen bij.
met welk aantal het zonder ophef en zonder het uitreiken van een spaar
bankboekje de honderdduizend overschrijdt.
I deze gedachte losgelaten. Zij heb-
ben daarbij de overweging laten gel-
1 tien. dat een grenswijziging ten na-
dele van Leiderdorp, hoe de nieuwe
1 grens ook zou worden geprojecteerd.
steeds de bestaande kom van het
dorp zou moeten raken of doorsny-
Mr. R. M. GALLAS
.buiten schot gebleven"
ge uitbreiding van het gebied
van de gemeente voorziet. Het
zou aan Leiden mede toegevoegd
willen zien:
het westelijke deel van de
Broek en Simontjespolder
(thans Oegstgeest);
het ten oosten van de Meer-
burger Wetering tussen de
Oude Rijn en de spoorbaan
LeidenAlphen aan den Rijn
gelegen industriegebied De
•Grote Polder;
Een ruimer gebied van Oegst
geest met o.a. de psychiatri
sche inrichtingen;
Oegstgeest heeft vanzelfsprekend
grote bezwaren tegen het thans aan
hangig gemaakte wetsvoorstel. Uit
de memorie van toelichting biykt. dat
deze gemeente geen bezwaren heeft
tegen de afstand van de Broek en
Simontjespolder aan Leiden en
een klein deel van Leiderdorp» en
tegen de afstand van een strook be
bouwde grond langs de kom van
Rijnsburg. Maar op andere punten
zijn ernstige bezwaren geponeerd. In 1
de memorie van toelichting is daar-
over het volgende te lezen
Het Oegstgeester Morskwartier
ligt ingesloten tussen de grenzen van
Leiden. Voorschoten en Valkenburg.
In het structuurplan is aan dit ge
bied in hoofdzaak tweeerlei bestem
ming gegeven. Het zuiden is. behalve
een beperkt industrie-terrein, vrijwel
geheel voor woningbouw aangewezen.
In het noorden is bijzondere bebou-
wing geprojecteerd, met name ten f
dienste van de uitbreiding van uni- I
versitaire instituten.
Zowel de onf-orpen woon-bebou- j
wing als de bijzondere bebouwing
sluit aan bi) de aangrenzende bebou
wing. welke reeds tot Leiden behoort.
Om deze redenen hebben GS.
voorgesteld, het Morskwartier binnen
de grenzen van Leiden te brengen.
De minister heeft aanvankelijk zeer
geaarzeld, zich met dit
van het voorstel te verenigen Bij
nadere overweging is minister Toxo
id I Peus tot het inzicht gekomen, dat
het noordelijke gedeelte van aan handhaving van de bestaande
de gemeente Leiderdorp. grens zeer ernstige bezwaren zijn
verbonden. Zou men tot handha
In zijn wetsontwerp heeft minister Toxopeus niet alleen de situatie
van het toekomstige grondgebied van Leiden bekeken, doch tevens
van de gehele Leidse agglomeratie. Het is hem daarbij duidelijk ge
worden, dat behalve aan de Sleutelstad ook aan Leiderdorp, Rijns
burg en Valkenburg enkele delen van andere randgemeenten moeten
worden toegevoegd.
Een voorlopige becijfering levert het resultaat, dat naar de ge-
j meente Leiden overgaan 1182 ha. (3653 inw.), Leiderdorp: 19 ha (15
Oeqstqeest inw.) Rijnsburg: 220 ha. (630 inw.) en Valkenburg: 102 ha. (182 inw.)
1 Het meest ingrijpend zijn de grenswijzigingen t.b.v. de gemeenten
Leiden etc. voor de gemeenten Oegstgeest en Voorschoten. Van de
gemeente Oegstgeest zullen n.l. overgaan naar Leiden: 460 ha. (755
inw.) naar Leiderdorp: 15 ha. (15 inw.) en naar Rijnsburg: 220 ha
(630 inw.).
Van de gemeente Voorschoten zullen overgaan naar Leiden: 311 ha
(1898 inw.) en naar Valkenburg :102 ha. (182 inw.).
Van de gemeente Zoeterwoude zullen overgaan naar Leiden 380 ha
(1000 inw.).
advertentie
Grenswijziging
nog dit jaar
een
Hoewel het thans door mi- f
nis Toxopeus bij de Staten-
Generaal ingediende wets- j
4 ontwerp tot wijziging van de
t grenzen van Leiden en een j
t aantal omliggende gemeen- i
r ten nog een lange weg moet t
t gaan: behandeling in vaste t
t Kamercommissie en in de f
beide Kamers, mag verwacht t
.SSi*"™? worden dat dit wetsontwerp t
nog dit jaar tot reet wordt f
J verheven. f
u ving van de grens overgaan, dan
VOOrSChOten: zou deze komen te liggen dwars door
DE RECHTSCHAPEN RECHTER
11=* iirtjl
Hoe kwam u er toe. binnen te sluipen bij
de buren?
bestaande en ontworpen woonwijken
en het universitaire uitbreidingster
rein.
Blijkens een raming van Gedepu
teerde Staten van Zuid-Holland, al
dus de Memorie van Toelichting op
dit wetsontwerp zal de Leidse agglo
meratie tegen het jaar 1980 rond
200.000 inwoners tellen. G.S. zijn er
b\J deze prognose onder meer van
L. H. DU BOEUFF
afstand van de naar Leiden over
gaande gebieden voor Oegstgeest een
zwaar offer is. Dit offer zal echter
den en dus de bestaansmogelijkhe- in het belang van de Leidse volks
den van de gemeente ernstig zou 'huisvesting moeten worden gebracht.
d«i
aantasten. Nu Leiderdorp in staat
moet worden geacht aan de bebou
wing van het poldergebied in de ge
meente zelf de nodige leiding te ge
ven, zijn GS tot het inzicht geko
men, dat voor een ernstige aderla
ting van Leiderdorp, die in wezen tot
beëindiging van de zelfstandigheid
van die gemeente zou moeten leiden,
niet voldoende aanleiding bestaat.
Overloop van Den Haag
De minister deelt dit gewijzigde
standpunt van het provinciaal be
stuur. Met GS is by van mening,
dat er geen grond is voor de stelling,
dat de z.g. overloop van de Haagse
agglomeratie binnen de grenzen van
Leiden moet worden opgevangen en
dat dit niet kan in de randgemeen
ten van Leiden. Hiervan uitgaande
wordt in het ontwerp van wet een
beperkte uitbreiding van het grond
gebied van Leiden voorgesteld, welke
de gemeente de mogeiykheid biedt
in de huisvestingsmoeiiykheden van
de eigen bevolking te voorzien, doch
j die de bestaansmogelykheden van
de randgemeenten niet in gevaar
brengt.
Begrip voor Leidse wensen
i De minister heeft er begrip voor.
dat het gemeentebestuur van Leiden
op een verder strekkende gebiedsuit-
j breiding aandringt en toevoeging
I van het gehele poldergebied ui het
noordelijke gedeelte van Leiderdorp
bepleit. Aangezien tegemoetkoming
aan dit Leidse verlangen tot de op-
heffing van de zelfstandigheid ven
de voldoende krachtig gebleken ge
meente Leiderdorp zou moeten lei
den. zijn evenwel GS en de minister
van mening, dat een uitbreiding van
lUr _r F J-I ,,*n k'inhot Leiden ten koste van Leiderdorp
/nr. mr. r. ri. 1 an Kinschot moet worden afgewezen.
verdubbeld
Niet totaal
uitgegaan, dat de trek van de Haag-
agglomeratie naar Leiden en om- De voorgestelde gebiedsafstand
geving zich in de komende jaren in voor Voorschoten en Zoeterwoude Is
versterkte mate zal voortzetten en j voor deze gemeenten weliswaar vrij
een bevolkingsaanwas van 50.000 a ingrijpend maar beslist niet
Niet bevredigend
De Leidse raad is van oordeel,
dat het ontwerp in een te gerin-
De raad van Voorschoten meent,
dat de geprojecteerde bebouwing in
het noordelijk deel van deze gemeen- j
te door Voorschoten zelf tot stand De minister heeft evenwel de mo-
kan worden gebracht, en dat het nie: gelijkheid nog onder ogen gezien, om
noodzakelijk is. dit gebied naar Lei- j
den te doen overgaan Voorts merkt d°»r me" h'P'rM« «P»ehulving
deze gemeente op. dat de waterwegen.
Dodenherdenking
Aha... uit dit rapport blijken verdachte
huiselijke omstandigheden...
op
vier mei
welke thans de grens tussen Voor
schoten en Leiden vormen, veel meer
een scheidens element uitmaken, dan
de geprojecteerde Rijksweg 4 B.
Zoeterwoude
de Leidse grens aan de Oegstgeester
verlangens tegemoet te komen. Ook
deze gedachte bleek niet te verwe-
zeniyken. omdat het Morskwartier
in zyn bestemming één geheel vormt.
De raad van Zoeterwoude is van Een indeling van zuideiyk Oegst-
oordeel. dat Leiden het thans voor geest bij Leiden komt de Leidse stads-
overdracht voorgestelde gebied niet
nodig heeft aangezien de ontwikke
ling tot recreatiegebied op bevredi
gende wfjze via een gemeenschappe
lijk regeling kan worden opgelost.
uitbreiding zeer ten dienste, terwijl
het tevens een expansie van het
universiteits-gebied, dat sedert eeu
wen in Leiden is gevestigd, ten goede
komt.
De commissie nationale herden
king heeft bepaald dat dit jaar de
nationale dodenherdenking plaats
heeft op maandag 4 mei.
Hoogleraren Doopsgezind
Seminarium
Bestuurders v&n de Algemene
Doopsgezinde Sociëteit hebben dr. W.
F. Golterman benoemd tot hoogle
raar ln de praktische theologie en
dr. N. van der Zij PP tot hoogleraar
ln de Mennonitica aan het Doopsge
zind Seminarium te Amsterdam.
70.000 personen in de Leidse agglo
meratie tot gevolg zal hebben. De op
name-capaciteit van de stad Leiden
is evenwel nog slechte zeer gering.
Het grondgebied is nagenoeg volge
bouwd.
Het zullen dus voornameiyk de
Leidse randgemeenten (Oegstgeest,
Leiderdorp, Zoeterwoude en Voor
schoten) zyn, die de bevolkinsaan-
was moeten opvangen. Vooral in
De gebiedsafstand welke Oegst
geest zal ondergaan moet voor deze
gemeente een zware ingreep worden
geacht. Een voor Leiden noodzakelij
ke gebiedsuitbreiding naar het noor
den en westen zal echter niet anders
dan ten koste van Oegstgeest kun
nen gaan. Het enige alternatief, een
bevriezing van de Leidse grenzen
ter plaatse, zou met het oog op de
ontwikkeling van Leiden niet ver
antwoord zijn.
Ook de voor Oegstgeest nadelige
uitbreiding van Rijnsburg kan be-
<W„, e„ Voorsrhoten i, H, b«-
Tolkingstoeneming na de oorlog aan t€n j^u de grens moet worden her-
dag getreden, terwyi Leiderdorp zieti. verdient het volgens de minis-
- H&uifEESS uA T*,n
westen van deze weg biyft echter
nog een omvangrijk gebied bij
de gemeente Oegstgeest ingedeeld.
Door deze aanzienlijke gebiedsbe-
perking worden echter niet alle ont
wikkelingsmogelijkheden voor Oegst
geest afgesloten De gemeente staat
namelyk ln het gebied, gelegen tus
sen Rijksweg IV. het Oegstgeester
Kanaal, en de „nieuwe oostgrens
nog uitgestrekte terreinen voor ver
dere expansie ter beschikking. Mede
lettende op het karakter, aldus nog
steeds de minister, van dit typische
forensendorp kunnen deze mogelijk
heden voor de uitbreiding van de
kern toereikend worden geacht.
Dit neemt echter niet weg, dat de
betekenis is gaan spelen.
De omstandigheid, dat in Leiden
en omgeving nog enige tienduizen
den personen moeten worden gehuis
vest en dat daarvoor in het centrum
van de agglomeratie de gemeente
Leiden geen plaats kan worden
ingeruimd, doet de vraag opkomen,
of en in welke mate aan Leiden ge
biedsuitbreiding moet worden toege
kend. Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland hebben aanvankelijk
voorgesteld een omvangrijk ge
bied van de gemeente Leiderdorp,
waar voor 30.000 a 40.000 personen
woonruimte is geprojecteerd, naar de
Simeente Leiden te doen overgaan.
U nadere overweging hebben GS I
De verdediger roept: de man deugt wel,
maar zijn beddek niet.
De man belooft zelf Van Wijk dekens te
kopen en nooit meer onder anderman»
deken» warmte te zoeken.
'n nevenstoan-
ie tekening zijn
ie grenswijzi
ging svoor stellen
van de minister
in grote lijn in
'taart gebracht.
De gesloten lij
nen stellen de
huidige en blij
vende grenzen
voor. de stippel
lijnen de huidi
ge verdwijnen
de grenzen en
ie streepjeslij
nen de nieuwe
grenzen. Grijs
zijn de gebieden
aangegeven, die
van gemeente
lijke indeling
veranderen. De
in die gebieden
vermelde num
mers betekenen
het volgende.
Oegstgeest ver
liest de gebie
den 1 aan
Rijnsburg, 2 en
3 aan Leiden en
4 aan Leider
dorp. Voorscho- I
ten verliest de
gebieden 5 aan
V alkenburg en
6 aan Leiden.
tenvijl Leiden
voorts nog in
deze omgeving
het gebied 7
van Wassenaar
verwerft. Ten-
De eis: vrijspraak.
Volgens Wetboek van Bedrecht heeft elk
mens recht op warmte. Van Wijk deken»
«taan borg voor 100% scheerwol. Daar
onder ligt een mens goed te zijn.
Hij slaapt. Onschuldig!
Gun uzelf ook de slaap der rechtvaardigen.
Onder Van Wijk dekens slaapt u 's zomers
heerlijk luchtig, 's Winters behagelijk warm.
Let op het Van Wijk merk en u voelt de heer
lijke zachte wol. U ziet boeiende kleuren.
Prachtige dessins.
In Lausanne is gisteren het proces
begonnen tegen de Zwitserse zenuw
arte dr. Gerald Savoy, die ervan
slótte 'gaat* het wordt b^huldigd wn patiënte, de
gebied 8 van 64-jarige ryke Amerikaanse weduwe
Marjorie Bird, te hebben vermoord.
De vrouw overleed in 1961.
Zoeterwoude
naar Leiden
over.
De tekening
toont duidelijk
aan, dat Oegst
geest de ern
stigste verliezen
lijdt: de gebie
den 1, 2, 3 en 4,
terwijl voorts
Leiden de groot
ste winst boekt,
namelijk de ge
bieden 2. 3. 6. 7
en 8. Ook Rijns
burg ziet een
Savoy zou de weduwe met voorbe
dachte rade hebben gedood door
haar opium en bella donna toe te
dienen en door een bloedtransfusie
die zy nodig had. 24 uur te vertra
gen. Ook wordt hy ervan beschuldigd
mevrouw Bird ernstig lichameluk
letsel te hebben toegebracht. Hy zou
verder van haar toestand hebben
geprofiteerd door zich voor zyn
diensten een honorarium van onge
veer 5000 gulden per maand te laten
betalen.
1 Met de zenuwarts staan terecht da
orocentueel zeer i®"JaJlge Roemeense prins Nicholas
aroot aebied Sturdza. thans woonachtig in Parys.
nan Z JnnVlr Üle voor 80 000 gulden Juwelen en
aan z\jn opper- bont Van de weduwe zou hebben ge-
lakte toege- stolen, en de Egyptische financiële
oegd. adviseur Abner uit Cairo, die deze
1 goederen in ontvangst zou hebben
genomen. De vierde verdachte is een
Zwitserse, die kostbaarheden van de
weduwe voor dr. Savoy ln haar flat
verborgen hield.
Het proces zal naar verwachting
ongeveer dria weken in beslag
