BERNARD KRUYSEN:
reeds belangrijk zanger
kunst
kAleiöoscoop
Ida Wasserman
Maar er zijn nog
diverse reserves
OOK IN WENEN RELLETJES
TIJDENS HOCHUTS' DRAMA
actrice van het jaar
v
Wat maakt
er van
G
V'
CONCERT VAN TOONKUNST
MIES EN
Nieuwe Theater Jaarboek
TELE VIZIER
UIT ELKAAR
Ook eerbetoon aan Hermus
Maar twintig minuten lang
durend applaus nu afloop
Hallyday weer
op de vuist
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 31 januari 1964
Vierde blad no. 31176
DE helaas in te gering aantal opgekomen aanwezigen voor de
door Toonkunst geëngageerde lyrische baritonzanger Ber
nard Kruysen, zijn voor hun enthousiasme bijzonder beloond: een
serie toegiften zong deze winnaar van de „Grand Prix du Disque"
en tussen haakjes tevens befaamd „onderwaterjager", die zich spe
ciaal in deze extra's van zijn allerbeste zijde deed kennen.
Men kon toen nauwelijks genoeg van zijn zang krijgen!
Een betere kan Kruysen zich niet
wensen!
Zo leidden de aan dit zuiver op
elkaar afgestemde duo gebrachte
ovaties tenslotte tot de reeds gesig
naleerde toegiften waarvan het zel
den gazongen, doch subtiel-ontroe-
rende ..Herr, was tragt" van Hugo
Wolf diep tot de zielen indrong. Hier
deed deze leerling van Gérard Sou-
zay de door hem verworven reputatie
en onderscheidingen volkomen recht.
Ondanks de gemaakte opmerkin
gen was het een genot weer eens
een liederenavond bij t« wonen, wat
tegenwoordig helaas tot de zeldzaam
heden behoort.
De .grote tRd" ervan lQkt voorbR,
maar zolang er zangers zijn als deze
Bernard Kruysen. wanhopen wR niet.
H.
(Van onze Haagse correspondent)
Mies Bouwman heeft haar laatste
rubriek „Je hoort nog 's wat" in het
weekblad ..Televizier" geschreven.
Het besluit om haar medewerking
aan dit blad te staken heeft Mies
Bouwman genomen naar aanleiding
van wat Televiziers hoofdredacteur
kortgeleden heeft geschreven als
reactie op de omstreden tv-uitzen-
ding van „Zo is het".
In dit hoofdartikel werd Mies
Bouwman in bescherming genomen
op een wijze die. aldus Mies Bouw
man in haar laatste bijdrage aan
„Televizier", om commentaar en
rechtzetting vraagt. Mies Bouwman
besluit haar laatste bijdrage aan
„Televizier" als volgt:
„Ten slotte verzet ik mi) tegen het
medelijden vragen voor mijn per
soon. tegen zinnen als „een fout ver
geven" en „verdwaald in een poli
tiek programma". U zult mij niet
horen zeggen, dat de afgelopen we
ken de meest plezierige waren, maar
dat geeft niemand het recht te ver
onderstellen, dat een aantal handi
ge Jongens een zielig, weerloos
vrouwtje in een programma hebben
gestopt, waar zij op tegen is Ik wil
hier ln tegendeel nadrukkelijk ver
klaren. dat ik welbewust met deze
mensen in zee ben gegaan en dat ik
met hen door blijf werken, niet uit
recalcitrant!e. maar omdat ik in het
programma geloof".
(Van onze kunstredactie)
De bekende actrice Ida Wasserman is door de lezers van het
Ned. Theater Jaarboek gekozen tot actrice van het jaar. Deze ver
kiezing vond plaats op grond van haar prestaties in het seizoen
1961-'62 toen zij optrad in ..De kersentuin" van Tsjechow. „De
vader" van Strindberg en het blijspel ..Pas op de verf". Acteur van
het jaar werd Guus Hermus (Cyrano), op de voet gevolgd door
Paul Steenbergen (Arme Bitos).
Deze verkiezingen zijn bekend ge
maakt in het pas verschenen twaalf
de jaarboek, dat zoals gebruike
lijk een aantrekkelijk overzicht
biedt van wat er in het seizoen
1962—'63 op de vaderlandse planken
te zien is geweest.
„Den Gil met de groene broek".
..Eindsprint". „Tocht naar het duis
ter". „Het leven van Gaillei". „De
vrouwen van Troja". „Een maand op
het land". „De Perzen". „Naar het
u lijkt". „KimbelRn", en „Nathan
de wijze".
Hedendaagse auteurs 1 Pinter. Gel-
ber. Beckett, Wesker, Böll, Dürren-
matt. Kopit. Genét» en Nederland
se toneelschrijvers kregen verheu
gend veel belangstelling.
Behalve Jda Wasserman en Guus
Hermus werden ook Ellen Vogel (Jo
hanna in Sartres. „De gevangenen
van Altonm") en Jules Croiset (de
student Trofimow in „De kersen
tuin") door de Jaarboeklezers ge
roemd als vertolkers van de besta
bijrollen in het seizoen 1961'62.
„Cyrano de Bergerac" werd aan
gemerkt als het stuk van het Jaar.
Het jaarboek is in all eNederlandse
schouwburgen verkrijgbaar.
aj Zo was 't niet by voortduring ge-
•eest.
Het lijkt, alsof Kruysen. met op-
lallende stemkwaliteiten, intelligen
tie. litterair aanvoelingsvermogen,
leestelijke adeldom en een perfecte
ictie, zowel wat de Franse als de
ïitse taal betreft, begenadigd zich
tijd eerst aan een zekere beklem-
ng moet ontworstelen, alvorens het
>11 e pond te kunnen geven. Maar
;lt hij zich eenmaal vrR en heeft
de harten gewonnen, dan is er
ins édles, wat van een „groot"
.Jerenzanger gevraagd mag worden.
Voorop dient gesteld, dat het geven
.bui een liederenavond het moeilyk-
'le is, dat er bestaat. Er moet aan
"en onnoemelijk aantal eisen voldaan
fen: niet alleen een perfecte
en een doorwrochte voordracht,
ook een zeker toneeltalent moet
;ezig zijn, om het lied naar volle
de en in verscheidenheid van
ïttojl te kunnen brengen.
,31 Kruysen heeft hier al eerder be-
afezen tüdcns een Kunstkringeon-
lirt de mogelijkheden en onschat
bare middelen om tot de meest voor-
instaande liederenzangers te beho-
fn, in zich te hebben. WR geloven
*hter. dat hR met het he.m gege-
ie nóg meer zou kunnen bereiken,
.ar er is nu eenmaal naast de zang
grote sportieve hobby, die hem
jnmin loslaat. Het is moeilRk twee
iren te dienen. Het is desondanks
wonder, zover als Bernard Kruy-
het heeft weten te brengen.
'Deze stem en deze ontwikkeling
lan verre boven de middelmaat, er
zelfs menig ogenblik, dat van vol-
aktheid spreekt. Er zRn evenwel
het hogere register nog wel eens
)ine onzuiverheden, de techniek
intussen niét steeds toe. dat de
.„ste tonen „pakken" en ook zyn
soms ongelijkheden in de register-
trgangen. Doch vooral dient Kruy-
zijn uiterste aandacht, te wijden
de voordracht, waarin hij meer-
n te weinig variatie brengt, te
L en onbewogen blijft. In het bR-
jder kwam dit tot uitdrukking in
Spaanse volksliederen van Manuel
Falla die veel meer temperament
bewogenheid vereisen. Het échte
ikelende ..feu sacré", waarvan Nan
riman indertRd in deze opgaaf
ilk een sprekend voorbeeld gaf.
trd hier gemist. Merkwaardig ge-
peg kwam dit in de toegift: de lie-
I érencyclus „Don Quichotte a Dul-
■yiof van Ravel veel beter tot zijn
:ht. Toen \oelde Kruysen zich pa.s
irlRk „vrR"- Overigens heeft hij
van zyn glanzend materiaal
.tuigd in de Fauré-reeks uit diens
•tste levensjaren „L'horizon Chi-
rique" «op 118) en zeer in het by-
Idrr 11 de briljante, compacte ju-
d FT"lie's Po'ilenc ondci de
I Ut f-'v:"heur et le Feu" 11a-
I H er had de uitdrukking reed
•rk aan suggestieve beeldende
lacht gewonnen
BERNARD KRUYSEN
moet. Deze zestien parelen zRn
„klankgeworden gevoel": het mag
een waagstuk heten ze in deze nuch
tere zakelijke tijd nog te zingen. Hoe
zal men er op reageren? Spreekt deze
innigheid, deze weemoed, deze triest
heid. af en toe door luchtigheid en
vrolykheid, onderbroken, de mens
heid nog wel aan? Dank zR Kruysen,
die zich met deze liederen vertrouwd
wist te maken, is de reactie er een
van grote en diepe dankbaarheid ge
weest. De zanger heeft de levens
kracht ervan waar gemaakt. Een van
Kruysen's grootste technische kwali
teiten is zyn prachtig mild mezza-
voce. dat herhaaldelijk tot zijn grote
succes kon bijdragen. Ook qua voor
dracht leefde de geest van Schumann
voort, in niet geringe mate mede
dank zij de sublieme steun van de
muzikale en onfeilbare accompagna-
teur Jean-Charles Richard, in wie
wij een inspirerend pianist van groot
formaat ontdekten, ook tijdens zijn
voor- en naspelen.
^Met spanning zagen wij Schu-
nns' cyclus uit de tRd van de
gromanUek" „Dichterliebe" tege-
Anti-Chinees stnk
in <le „Prawda"
Het party orgaan van de Russische
communistische party, de Prawda,
heeft gisteren voor het eerst sinds
premier Chroesjtsjow vorig jaar ok
tober- aandrong op beëindiging van
de openbare twist tussen China en
Rusland, een rechtstreekse anti-
Chinese aanval afgedrukt.
In het artikel, ondertekend met de
gezaghebbende signatuur „Waarne
mer", wordt de Chinese dagbladen
verweten Chroesjtsjows vredesvoor
stel van 31 december niet te heb
ben gepubliceerd en later de bete
kenis ervan in commentaren te heb
ben vervormd.
Westelijke waarnemers beschouwen
dit artikel als een voorloper van een
nieuw, uitgebreid Russisch antwoord
op Chinese en Albanese aanvallen
op de politieke lün van Chroesjtsjow.
Atoonuhiikhoteii
van Sowjet-Unie
De Sowjet-Unie bezit niet min
der atoomonderzeeërs dan de
Verenigde Staten en de snelheid van
de Sowjetrussische duikboten is gro
ter dan die van de Amerikanen, zo
heeft Radio-Moskou verklaard in een
voor Noord-Amerika bestemde uit
zending omgeroepen.
De actieradius van de Russische
atoomonderzeeërs werd „vrywel 011-
Ikperkt" genoemd. De schepen zou
den op grote diepte en met grote
snelheid kunnen varen, waardoor zR
overal vyandelRke duikboten zouden
kunnen achtervolgen en vernietigen.
Volgens Radio-Moskou zRn zR uit
gerust met ballistische raketten en
met raketten, die zelf hun doel op
zoeken.
1
(Van onze Weense correspondent)
IDA WASSERMAN
opmerkelRk kunstwerk kan het ech
ter niet worden genoemd. Daarover
waren alle Oostenrijkse publicisten
het van te voren gloeiend eens
De opvoering in het Weense „Volks
theater" had stRl. Voor de hoofdrol
«Plus XII' had men de Zwitserse
arteur Spalinger uit Bazel weten te
engageren, de overige rollen werden
door de leden van het eigen ensem-
De bekende Oostenrijkse schrijver Friedrich Heer is tevens dra- ^!eze°^.eiTtQ(j^,(reffe^ke en waardige
maturg van het Burgtheater. In die kwaliteit had hij al lang geleden vertokt Luisa Treves, de uitgeefster van
pogingen in het werk gesteld om het omstreden pausdrama ..De w*"e.n be,e*'d* bjj uitzondering dit waardevolte naslawerk wjjst er-
Ia d al a Ia u a li klein toneelschandaaL Maar daar- op dat dit het seizoen was van de
plaatsvervanger in het burgtheater te laten opvoeren, riet blijft blRkt dat het Weense publiek grote verschuivingen bR het Rot-
toch niet zo oud, vermoeid en versie- 1 terdams Toneel. Theater en de Ne
derlandse Comedie. Niettemin wer
den er verscheidene mooie voorstel
lingen geboden.
De ook nu weer ruime keuze aan
foto's herinnert aan opvoeringen als
de vraag of deze traditonele schouwburg het aangewezen forum is
voor een dergelijk stuk. In elk geval liet de directie dit plan rallen. "ordt Toor-
zodat het drama nu door het kleinere, maar actieve ensemble van
het ..Volkstheater" werd opgevoerd.
Uitstekende
voorlichting
TRdens de première kwam het ge
lijk kort gemeld alleen in het vier
de bedrRf tot protestdemonstratie*
en gefluit, zodat de opvoering korte
tyd onderbroken moest worden en
de directie de demonstranten tracht-
IXII gebruik maakt van „halve
waarheden", Het lRkt hun ongemo-
j tiveerd om op grond hiervan een
1 persoon van zo'n formaat en ln een
dergelRke positie in discrediet te
brengen.
I
Gewetensonderzoek
Aan de andere kant begroeten de
Het kan dus belangstelling hebben
voor diepere vraagstukken en het
kan innerlRk warm lopen voor levens
problemen en zich daarover zelfs op
winden. Wat de herrie betreft kan
Hochhuth zich nauwelRks beklagen.
Wanneer hR Phis XII verwijt dat
hR heeft gezwegen, dan kan hR dit I
niet van de r.k. jeugdgroep bewe- 1
ren
ONBEKENDE
BOCCHERINI-SONATES
UITGEVOERD
te kalmeren. Dit gelukte, o.m. dank 5<"hrRven in de „Wiener Kurier" de-
va nv%t.a..In. .1. aam .m.mIIII.
zR de aanwezigheid van politie ln
burger, die echter niet hardhandig
optrad. Verreweg de meest* toeschou
wers spraken zich uit vóór het stuk
en de schrRver die de première bR-
woonde. Na afloop applausisseerde
het grootste deel van het publiek
twintig minuten lang. wat in Wenen
tot de uitzonderingen behoort. De
protesten kwamen uit een actieve
r.k.-groep.
Dit was beslist niet naar de smaak
van de kerkelRke autoriteiten ln
OostenrRk. Daar zR wel discussies
hadden verwacht, hadden zR op het
laatste ogenblik via de katholieke
actie een brochure laten verspreiden
met geleerde betogen van drie theo
logen die het in voorzichtige bewoor
dingen toch voor Pius XII opnemen.
Er wordt daarin oa gewezen op
het protest van het Nederlandse epis
copaat tegen de jodenvervolging door
de nazi's in ons land De publieke
opinie was uitstekend voorgelicht,
daar ln alle kranten van tevoren
over dit drama was geschreven. De
„Wiener Kurier" een typisch boule
vardblad. publiceerde zelfs een hele
pagina met uitlatingen van vooraan
staande schrRvers. Over 't algemeen
zRn deze schrRvers van oordeel dat
Hochhuth in de uitbeelding van Plus
ze opvoering als een soort openlRk
gewetensonderzoek dat ook in Oos
tenrRk hard nodig is. Alleen kan men
zich de vraag stellen of de schrRver
niet beter een andere figuur had
kunnen kiezen, die niet zo omstreden
Is en waarvan de schuld wel dege-
lijk vast staat.
Het is bekend dat Paus Paulus
VI geheel onverwacht in Jeruzalem
tRdens een toespraak het optreden
van Pius XII heeft verdedgd en
daarbR zonder een naam te noe
men op Hochhuth heeft gezin
speeld. Bovendien heeft het La-
bourparlementsHd. M. Edelman als
voorzitter van de Engels-Joodse
Vereniging kortgeleden verklaard dat
juist door de tussenkomst van deze
Paus tienduizenden Joden uit de han
den van de nazi's zRn gered. De
voorstelling heeft in de Weense mon
tage aan kracht gewonnen doordat
het stuk sterk werd ingekort. Een
Lillian Hellnian
onderscheiden
De gouden toneelmedaille, de
hoogste onderscheiding van het
Amerikaanse instituut voor let
teren en kunst die om de vijf
jaar wordt uitgereikt, is ditmaal
toegekend aan de toneelschrijf
ster Lillian Hellman. Tot haar
bekendste werken behoren Het
kinderuurtje. Speelgoed op zol
der. en Mijn moeder, Mijn va
der en ik.
De zes tot nu toe onuitgevoerde
cello sonates van Boccherini zRn op
21 januari op een concert in de
I Wigmore Hall, Londen, voor het eerst
uitgevoerd door Caspar Sassado en
Eve Barsham.
Door een gelukkig toeval heeft de
heer Cassado kortgeleden Bocche
rini's eigen schitterende Stradivarius
cello van de componist Juan Quin-
tero ten geschenke gekregen. Zo
doende kon Cassado de prachtige
tonen van het instrument ln Bocche.
rini's eigen melodieën laten horen.
Vele Jaren lang hebben de partituren
van de sonates in het huis van de
Hertog van Hamilton gelegen. De zes
sonates, die de uitvoerenden hebben
uitgegeven. blRkens een lange periode
in het leven van de componist te
omspannen De tweede Sonate in Bes
is klaarbliJkelRk een vroeg werk ter-
wRl de enige sonate in mineur (C
mineur) een rRp en ontroerend werk
Schadevergoeding aan
familie Kapell
Een rechtbank in New York heeft
een schadevergoeding van 924.396
dollar «ruim f. 3.325.000toegekend
aan de weduwe en de twee kinderen
van de concertpianist William Kapell
die in oktober 1963 bij een vliegtuig
ongeluk in Californië om het leven
kwam Het verongelukte toestel was
eigendom van de ..British Common,
wealth Pacific Airlines', die inmid
dels door de Australische maat-
schappR „Qantas" is overgenomen.
Het bedrag van de schadeloosstelling
werd vastgesteld, nadat de rechtbank
verscheidene musici, onder wie de
pianist Arthur Rubinstein, had ge
hoord over de muzikale gaven van
Kapell.
Proces tegen de
moordenaar van
negerleider
Gisteren is In Jackson In Missis
sippi het proces begonnen tegen de
blanke Byron Beckwtth. die ervan
wordt beschuldigd op 12 juni ran
het vorige jaar de negerleider Med-
gar Evers te hebben doodgeschoten.
Het openbaar ministerie en de ver
dediging hebben drie dagen en drie
nachten nodig gehad om een Jury
van twaalf «allen blank) samen te
stellen uit de honderd opgeroepenen
De president van de rechtbank
wilde alleen mensen zonder rasvoor
oordeel ln de Jury Daarom werd a&'i
elke kandidaat de vraag geoteld of
hR van mening was dat een blanke
die in Mississippi een neger doodt,
een misdaad pleegt. Al naar gelang
het antwoord en soms na verdere
ondervraging, werd de man geaccep-
is. ingetogen en zonder de gebruike. teerd of afgewezen. Zeven negers zRn
lRke weelderige versieringen. Het als jurylid afgewezen na te zRn on-
largo van de vRfde sonate is bRzon- dervraagd door de procureur en da
der welsprekend en expressief. I verdediger.
Op bres voor Sylvie
(Van onze ParRse correspondent)
Johnny Hallyday. FrankrRks
twistkampioen. heeft binnen enkele
weken voor de tweede maal voor de
politierechter gestaan. Opnieuw had
hR geslagen. Ditmaal had hR drie
personen, onder wie een dokter,
bloedneuzen, blauwe ogen en ander
letsel toegebracht. Johnny, die bR
zRn televisie-interviews zo'n zacht
zinnige en verlegen indruk maakt,
zou dat drietal hebben toegetakeld,
nadat ze ln een Parijs restaurant,
waar de zanger met zRn verloofde
Sylvie Vartan en enkele vrienden
dineerden, eerst, ruzie met hem had
den gezocht Volgens Johnny zou
Sylvie ook dit keer weer beled'gd
zRn en dan zo heeft hR de poli
tierechter gisteren verzekerd
wordt het hem helemaal zwart voor
de ogen en weet hR niet meer wat
hR doet.
Helaas voor Johnny heeft dit ga
lante excuus hem gisteren evenmin
als de eerste keer uit de perikelen
kunnen halen, zodat er nu gelRktR-
dig twee geréchtelRke vervolgingen
tegen hem lopen.
Al het kabaal, dat het 20-jarige
twistfenomeen nu ook zonder zRn
'elektrische gitaar en zRn stemban
den heeft verwekt, dreigt hem nog
afgezien van de Justitie in een
moeilRk parket te zullen brengen.
1 Kamerleden, die verder blRkbaar ook
weinig om handen hebben, herinner -
1 den zich dezer dagen plotseling, dat
I Johnnv indertRd om zRn miljoenen
contracten in binnen- en buitenland
te kunnen honoreren, voorlopig vrR-
stelllng van militaire dienst was ver
leend Ze hebben nu de minister van
Oorlrg gevraaRd of het ook voor het
behoud van de binnenlandse orde
I niet verkieslRker zou zRn indien
I Johnny zich nu maar onmiddellRk
en zonder verwRl in de wapenrok
stak om zRn martiale aanvechtin
gen verdei- binnen de kazernemuren
1 te kunnen uitleven.
Recreatie is hét wacht
woord van deee gehaaste
tRd.
Wie een hele week of vRf
dagen daarvan hard gewerkt
heeft, wil wel eens wat anders
zien en trekt er met vrouw en
kroost op uit.
U moet opgeruimd van hart
zRn. om van zo'n uitstapje naar
waarde te genieten.
En er een fUnke dosis energie
voor over hebben.
ZORG er voor, dat alles ln
orde is om zo'n tochtje tot
een succes te maken.
De auto gepoetst, de motor ge
smeerd, het klektoestel bR de
hand voor de herinnering!
en bovenal de gezondheid in
prima staat: dit zRn de voor
waarden voor een prettig week
einde. dat de nodige ontspan
ning waarborgt.
ELUKKIG zyn we tegen
woordig zo ver. dat velen
zich een dergelRk tochtje
veroorloven kunnen.
Van alle kanten stormen de
indrukken op U af en de dag is
om vóór U 't weet
Maar het komt er vóór alles
op aan die dag goed in te delen.
Wie niet een weloverwogen
plan de campagne" heeft uitge
stippeld kan beter thuis blRven.
Wie evenwel uitgezocht heeft,
wat er op de wereld te koop is
en het aangename aan het leer
zame weet te verbinden, hoeft,
nooit teleurgesteld terug te
keren.
OOR tallozen is zo'n klem
autootje, waarmee men de
drukke stad ontvluchten
kan om nog ergens een snuifje
recreatie op te doen. hét alles
beheersende ideaal geworden
Bovendien Is 't een status
symbool van-Je-welste!
Als U er nu maar voor oppast
U geen botsing op de hals te
halen, dan earanderen wR. da'
U er de kosten glansrijk uit
haalt.
De wereld heeft U m«*r er
boven. dan U ooit cedf-ht had.
"Pt is maar wat U ervan
ma&kt
FANTASIO.
Foto F Eiselm-Hoon
