Scherp
NED.
contrasterend concert
MADRIGAALKOOR
kunst
kaleiöosQggp
b. J
Economische puzzels
van president Johnson
Introductie Requiem
'van Maurice Duruflé
i
Prijsstop voor boeken
eventueel op komst
Russische film over
de
„zuiveringen
de periode van Stalin
Automobielarbeiders
willen flink aandeel
de
enorme winsten
„Omzien in wrok" van
John Osborne draaide
tweemaal in „Camera"
WIJLEN PRESIDENT KENNEDY HERDACHT
MET ULTRA-WASWERKING
V)
111
Aandacht voor vakbeweging en zakenwereld
Evenwicht
Waarschuwing
Instemming
met akkoord
visserij-C.A.O.
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 30 januari 1964
Derde blad no. 31174
deden zich van hun beste zyde ken
nen. de ensemblezang vond een
hoogtepunt in het befaamde Agnus
Deï". Aan de damessolisten werden
door voorzitter Zandbergen fraaie
bloemen overhandigd.
De hechte samenwerking met het
U.S.O. was mede een waarborg voor
een klankschone. suggestieve en over
tuigende vertolking.
Met genoegen hebben wjj gecon
stateerd. dat het Ned. Madrigaalkoor
zich deze avond in prima conditie
bevond
Musical over
..De Bokkerijders"
Deze zomer zal in Valkenburg een
uitvoering worden gegeven van de
eerste Limburgse musical. Het stuk
heet ..De Bokkeryders" en heeft het
optreden van de beruchte benden tot
onderwerp, die in de 18de eeuw Zuid-
Limburg hebben geteisterd. Het sce
nario werd geschreven door dr. Ga
briel Beckers uit Beek, directeur en
regisseur van de „Speelgroep Lim
burg". De teksten zfjn van de litera
tor-journalist Frans Brunklaus uit
Geulle, de muziek is van de in Bel-
giè geboren en te Maastricht wonen
de componist J. L.G. Lambrechts.
Reeds vaker waren „De Bokkerij-
ders" het onderwerp van Limburgse
toneel- en zangspelen. Kort geleden
bestonden er zelfs ernstige plannen
om aan deze met terreur en roman
tiek omweven roof- en brandstich
tersbenden een speelfilm te wijden.
Ofschoon het draaiboek gereed was.
en een filmregisseur voor het gege
ven enthoushiast was. moesten de
plannen by gebrek aan geldmid-
H. delen worden opgegeven.
l
TWEE frappant contrasterende koorwerken beheersten het
concert van het Ned. Madrigaalkoor onder leiding van
Herman Strategier, dat gisteravond in de Stadsgehoorzaaal plaats
vond. Allereerst een interessante introductie van het uit 1947 da
terende „Requiem" van Maurice Duruflé. dat elders reeds meer
malen ten gehore is gebracht.
De in 1902 geboren Maurice Duruflé. vermaard Parijs orga-
nist en pedagood. dompelt ons in deze dodenmis bij voortduring
onder in de specifiek gregoriaanse sfeer.
Deze is door hem inventief be
werkt, waarbij het voor alles treft,
hoe hij, ondanks de telkenmale wis-
celende ritmiek, de soepele zwev.ng
der typische melodiek zuiver heeft
weten te bewaren.
Het is daarbij een openbaring ken
nis te nemen van de door hem schit
terend behandelde orkestratie, welke
verschillende malen naar geladen
dynamische hoogtepunten wordt op-
ontroerende solopartijen in: de eerste
heeft ons in hoofdzaak met voor
treffelijke techniek in het klankryke
hogere register geboeid, de tweede
verraste weer door zijn sonore stem
en meer en meer rijpende voor
dracht.
Dit Requiem ls uitgevoerd ter na
gedachtenis van wijlen president
Kennedy, hetgeen de wyding ervan
extra verhoogde. De Amerikaanse
Tijdens het concert van gis
teravond: v.l.n.r. Max van Eg-
mond. Mea Naberman. dirigent
Strategier. Heieen Verkley. de
Amerikaanse ambassadeur mr.
Rice en diens echtgenote.
(Foto LD./Holvast)
weer een ongecompliceerde vreugde
voor het oor.
Deze geniale en levendige Hay dn
is onverwoestbaar door de eeuwen
heen
Het glanzend zingende koor, dat
geen enkele weifeling openbaarde,
handhaafde ook nu zijn uitnemende
reputatie.
Het solistenkwartet bevredigde al
leszins: de reine sopraan Heieen
Verkley, de alt Mea Naberman. de
tenor Jan Waayer, die Han le Fêvre
verving en de bas Max van Egmond,
(Van onze Utrechtse correspondent)
Het ministerie van Economische Zaken heeft de Nederlandse i
Uitgeversbond meegedeeld bezwaren te hebben tegen een prijs- I
verhoging van boeken. Tussen het departement en de uitgevers is
het overleg over dit onderwerp aan de gang waarbij minister An-
driessen heeft laten weten dat hij eventueel een prijsstop voor
boeken zal afkondigen.
gevoerd. Gevaar voor eentonigheid is ambassadeur mr. Rice bevond zich
i er desondanks, temeer omdat het on(jer de toehoorders. Het aangrij-
werk niet uitmunt door sterke origi- pen(je eerbetoon, dat d.m.v. dit „Re-
nele muzikale eigen vondsten. Dit qUjem" aan zijn overleden president
I gevaar werd echter door de van groot gebracht is na afloop werd boven-
deskundig begrip voor en \er- dien nog een minuut stilte staande
bondenheid met de te behandelen -
materie door Strategier, die met het
gregoriaans volkomen vertrouwd is,
grotendeels omzeild, al is het grego-
s riaanse idioom niet voor een ieder
toegankelijk.
Ook het koor gaf biyk diep te zyn
doorgedrongen tot deze muziek. Het
was daarbij opmerkelijk, welk een
innige en homogene samenwerking
er met het zwaar bezette Utrechts
Stedelijk Orkest bestond en hoe deze
betrekkelijk kleine groep perfect ge-
.instrueerde zangers en zangeressen
zich welhaast by voortduring stra-
lend wisten te handhaven.
Speciaal de helder klinkende so-
pranen vielen in haar eenstemmige
passages, waardoor deze compositie
veelvuldig uitmunt, te bewonderen.
Wfj hebben dan ook met grote be
langstelling van deze structureel
evenwichtig opgebouwde partituur,
waarin menigmaal aangrijpende mo
menten zijn aan te wyzen en het
evenwicht tussen de verschillende
onderdelen ons getroffen heeft, ken
nis genomen.
Alleen een koor, dat de geest van
1 een werk als dit volkomen verstaat
en daarbij over de hoogstaande tech-
I nische kwaliteiten beschikt om deze
*naar waarde te realiseren, is by
machte er zulk een indrukwekkende
uitvoering van te geven als ditmaal
het geval was.
De mezzo-sopraan Mea Naberman
en de bas Max van Egmond vervul
den er de betrekkelijk kleine, doch
Scheiding tussen
*De Nieuwe Komedie
i en Arena
(Van onze Haagse correspondent)
De Nieuwe Komedie en de toneel
groep Arena thans in feite een
en hetzelfde gezelschap, onder de
eerste naam optredend voor volwas
senen en middelbare schooljeugd en
onder de tweede voor de lagere scho
len krijgen met ingang van het
nieuwe seizoen gescheiden tableaus
en eigen artistieke leiders.
Erik Vos blijft verantwoordelijk
Ivoor het artistieke beleid van De
JNieuwe Komedie en Berend Boude-
thans verbonden aan de VARA-
I televisie, neemt de artistieke leiding
van Arena op zich. Boudewijn heeft
als regisseur al nauwe banden met
De Nieuwe Komedie en Arena. De
3 zakelijke leiding van beide gezel-
schappen wordt gewerd door Frans
^Vasen, die onlangs in deze functie
werd benoemd.
Johan de Meester, die twee scizoe-
I een lang met Erik Vos de artistieke
leiding van De Nieuwe Komedie en
Arena neeft gevoerd, zal voortaan
optreden als adviseur van de Stich
ting Nieuwe Jeugdtoneel, waaronder
belde gezelschappen ressorteren. Zo
owel De Nieuwe Komedie als Arena
heeft Den Haag als officiële plaats
pvan vestiging.
hi acht genomen zal hem onge
twijfeld van aller intens medeleven
overtuigd hebben.
Volkomen in tegenstelling hiermee
stond de sprankelende verklanking
van Haydn's ..Nelson Messege
schreven t.g.v. Nelson's overwinning
by Aboe Bekir. Deze uitvoering
muntte uit door sterke spanning, al
direct bij de markante aanvang
merkbaar. In snelvloeiende tempi
deed Strategier deze Mis opklinken,
waarbij het koor in elk opzicht blijk
gaf van een volstrekte beheersing
onder de luchtige directie van Stra
tegier. die ook het orkest stevig in
zijn greep had. Hier is een Havdn
aan het woord die talrijke remini-
centies aan zijn „Schöpfung" oproept.
Blijheid en ernst wisselen elkaar in
constante stroom af. het, weldadige
melodieuze karakter blyft steeds
Toekomststod .Europa'
Om tot beter begrip en samen
werking tussen Nederland en Italië
te komen, hebben de heren Kamp en
Lever te Camparossa een culturele
werkschool opgericht, die onder lei
ding staat van de Nederlandse schil
deres Ria Exel en de Italiaan-se ar
chitect Aldo Jacober.
Naast de gebruikelijke beelden- en
schilderijenexposities, wil men jonge
studenten in de bouw door middel
van maquettes in staat stellen een
miniatuur toekomststad „Europa" te
bouwen.
Verkoudheidsbacillen
Zijn als de dood voor
Het aantal boeken dat in prijs om
hoog is gegaan omvat nog een be
trekkelijk kleine groep. Gepubliceerd
in het „Nieuwsblad voor de Boekhan
del" blijkt zij voornamelijk literaire
werken, belletterie en ontspannings
lectuur te omvatten. De uitgevers zelf
schatten dat ongeveer 4.000 titels in
prijs zijn verhoogd. Dat is 10 van
de in omloop zijnde nieuwe boeken. De
schoolboeken zyn totnutoe geheel
buiten de prijsverhoging gebleven.
Het optrekken van de prijs vindt
plaats door de hogere tarieven van
zetters, drukkers en binders, de ge
stegen kosten in het uitgeversbedrijf
zelf en de wens van de auteurs een
hogere royalty (percentage van de
prijs) te ontvangen. Wanneer aan
vaardbaar is dat de auteurs per 1 jan.
10 rihogere royalty krijgen kunnen
moet ook aanvaard worden dat het
boek nogal wat duurder wordt, zeg
gen de uitgevers. Bij een prijsstop
zyn de auteurs allereerst de dupe.
De uitgevers hebben voorts proble
men over de prys van de reeksen
pocketboeken waarvan heel veel ti
tels in de handel zijn. Moeten de
nieuwe uitgaven in die reeksen duur
der worden of mag men de hele
reeks in prijs verhogen?
Het overleg met het ministerie van
Economische Zaken daarover zal
dezer dagen worden voortgezet, na
beraad van de uitgevers in eigen
kring. De prijsverhoging van boeken
zo blykt uit het Nieuwsblad voor de
Boekhandel schommelt tussen de 15
en 20', van de oude verkoopsprijs.
Met als meest voorkomende gemid
delde rond de 20
SCHILDER TEN HOLT
ONDERSCHEIDEN
Tot ridder in de Orde van Oranje-
Nassau is benoemd H F. ten Holt,
kunstschilder, wonende in Bergen
N.-H.i. De versierselen, behorende
In Moskou is gisteren een film in
première gegaan, waarin de makers
de periode van Stalin hebben trach
ten te doen herleven, toen vooral de
klop op de deur van de geheime po
litie in de nachtelijke uren werd ge
vreesd, die meestal niet veel goeds
betekende. De eerste voorstellingen
trokken veel publiek. Sommige men
sen lieten hun tranen dc vrye loop
een boek van de auteur Joeri Bon-
darew. Met deze film, die op hetzelfde
vlak ligt als Alexander Solzjenitsins
roman over de toestanden in de kam
pen voor dwangarbeiders („Een
dag ln het leven van Iwan Deniso-
witsj") wordt de destalinisatie nog
verder voortgezet. Voor het eerst laat
men de nachtelijke arrestatie zien
omstreeks 1948 van een slacht-
PRL ring brachten, die het slachtoffer
bij 'deze onderscheiding"zijn"aan hém *Ün geworden van de beruchte „zui-
uitgereikt op 29 januari door de bur- veringen",
gemeester van Bergen ter gelegen
heid van de 80ste verjaardag van de 1 De film, getiteld „De Rust", duurt
schilder. drieëneenhalf uur en is gebaseerd op
bij het zien van scènes, die hun offer van de verheerlijking van
vrienden en verwan'en in horinne- Stalins persoon". Leden van de ge-
Dit doosje betekent:
protektie tegen infektie
UI
(Van onze correspondent in Washington)
Acht jaar geleden werd op de Lon-
dense planken een eerste opvoering
gegeven van „Look back in anger"
(Omzien in wrok), van de jonge to
neelschrijver John Osborne, een van
de „angry young men" (gramstorige
jonge lieden). Dit stuk geldt als een
typische uiting van dat speciale
soort kritiek op de maatschappij,
waarvan deze groep de spreekbuis is.
Dn toneelgroep Theater plaatste het
stuk een jaar later op haar reper
toire en gisteravond draaide een ge
lijknamige film als eerste werk
in de tweede filmserie van K. en O.
In twee avondvoorstellingen van
„Camera" aan de Hogewoerd. Aan
gekondigd was de Poolse film
„Nachttrein", maar omdat deze on
verwacht niet ter beschikking was,
moesten de eerste en derde film van
de K. en O.-serie worden omgewis
seld.
Hoofdfiguur in deze film, die in
nauwe samenwerking tussen regis
seur Richardson en de schrijver tot
stand kwam. is de sociale mislukke
ling Jimmy Porter, een man met een
goede opleiding, die zijn dagen slijt
als marktkoopman in suikergoed.
Jimmy maakt de indruk van een la
biele prolurk, een cynische, vaak zelfs
demonische psychopaath, die een
laffe terreur uitoefent op zijn in een
wrak veranderde vrouw Alison, die,
tegen de wil van haar ouders, zo
hoog nodig met hem wilde trouwen.
Soms vervalt Jimmy van honende
aanklachten tegen de maatschappij
in huilerig zelfbeklag, omdat hi) in
zijn jeugd een Jaar lang zijn vader
gedurende diens ziek- en sterfbed
heeft moeten bijstaan. De aanhou
dende spanning tussen Jimmy en
Alison wordt nog wat verzacht door
de jeugdige Cliff Lewis, een inwo
nende vriend. In de film, die het
stuk vrijwel op de voet volgt, ont
vlucht Alison de samenleving met
haar echtgenoot, omdat zy zijn brute
uitvallen, die hij voor „lijden aan
het leven" tracht te slijten, niet lan
ger kan verdragen. Bij haar ouders
brengt zij een kind ter wereld, dat
kort nadien sterft. Intussen heeft
Jimmy intieme bestrekkingen aan
geknoopt met Helena, een vriendin
van Alison, ofschoon hij beweerde
die te haten. Maar na een flinke
muilpeer van Helena is het amorele
mannetjesdier als een blad aan een
boom omgekeerd. Het komt na enige
tijd tot een ontmoeting tussen Hele
na en de teruggekeerde Alison, waar
na eerstgenoemde zich uit eigen be
weging terugtrekt. Jimmy en Alison
gaan het dan na een uitgebreide
huilscène opnieuw proberen.
Hoe men over de inhoud van dit
„tijdsdocument" moge denken, in
elk geval is de film een knappe
vertolking van Osborne's toneelwerk.
De naargeestige sfeer ls raak gete
kend, het camerawerk is doorgaans
voortreffelijk en de rol van Jimmy
was Richard („Cleopatra"» Burton
cp het lijl geschreven. Ook Claire
Bloom en May Ure dragen niet wei
nig bij tot de sfeertekening. Tech
nisch zonder twyfel een boeiend
werk.
President Lyndon Johnson wil zowel met de zakenwereld als met
de vakbeweging op goede voet staan. Hij doet daarom zijn uiterste
best bij geen van beide sectoren van de Amerikaanse samenleving
weerstanden op te wekken.
Dat is hem tot dusverre wonderwel gelukt. George Meany, de
stoere voorzitter van het vakverbond, de A.F.L.-C.I.O.. verklaart
dat de vakbeweging goed met de president kan opschieten.
..We zullen wel nooit zo dicht bij hem staan als we stonden bij
John F. Kennedy", aldus deze gezaghebbende woordvoerder van
de vakbonden, „maar Lyndon Johnson toont begrip voor werk en
ambities van de vakbeweging en hij raadpleegt ons voordurend".
Vreemd genoeg denkt ook het zakenleven even goed over de
president. Vreemd, omdat ook in de Amerikaanse samenleving niet
alleen de inzichten maar ook de belangen van zakenwereld en vak
beweging scherp uiteenlopen. Maar financiers en industriëlen
schijnen in Lyndon Johnson een man te zien. die ze vertrouwen
kunnen, conservatiever dan John F. Kennedy aan wie ze eigenlijk
nooit hun vertrouwen gegeven hebben, en als zoon van de olie-
staat Texas een man. die weet wat zakendoen betekent.
Dat neemt niet weg dat de pre
sident zich er terdege van bewust
is. dat hij. als de kandidaat der de
mocraten voor het presidentschap in
november van dit jaar vooral moet
kunnen rekenen op de steun van de
vakbeweging, van de organisaties,
die voor de negerrechten strijden en
van de zogenaamde „liberalen" in
het algemeen. Er zijn natuurlijk in
dustriëlen en financiers, die op een
democraat stemmen, maar de za
kenwereld is toch overwegend repu
blikeins. Hoelang president Johnson
dat evenwicht tussen vakbewegings
vriendschap en zakenwereld-sym
pathie zal kunnen bewaren is dus
een grote vraag. Er zijn op dit ogen
blik al aanwijzigingen. dat hy enige
moeilijkheden op z'n pad ontmoeten
zal.
Dat de president, krachtens een
aankondiging ln zyn „State of the
Union" een straf wil stellen op het
verrichten van overwerk door de
wettelijke overwerkvergoeding, die
nu l'j maal het uurloon bedraagt,
te verhogen ls zeer naar de zin van
de vakbeweging. Deze wil dubbel
loon bij overwerk, niet zozeer om de
verdiensten op te jagen maar om het
overwerk tegen te gaan en de werk
gevers te nopen hun verdiensten uit
te breiden in plaats van, zoals nu,
op grote schaal overwerk te laten
verrichten.
De werkgevers zyn er echtwr hard
nekkig tegen, omdat een dergelijke
maatregel hun kosten zou opjagen.
Een ander punt uit het program
van de president, dat heel wat meer
strijd kan veroorzaken ls zyn waar
schuwing tegen inflationistische
loonsverhogingen.
Hy zal daartegen, zo nodig, optre
den. Wat hij als inflationistiseh be
schouwd heeft de president niet ge
preciseerd, maar het is duidelijk dat
hij stabiliteit wil op prijs- en loon-
gebied.
Dat kon wel eens tot gevolg heb
ben, dat hij invloedrijke vakbon
den recht tegenover zich vindt. Wal-
ther Reuther. de invloedryke voor
zitter van een toonaangevende vak
bond. de automobielarbeiders, heeft
al te kennen gegeven, dat zijn le
den een flink aandeel willen heb
ben in de enorme winsten, die de
automobielfabrikanten hebben ge
maakt.
De wet van vraag en aanbood
werkt uiteraard ook niet vrij in de
Amerikaanse economie. De automo
bielfabrikanten kunnen, binnen ze
ker grenzen, de prijzen van hun
produkten vaststellen. Aan de ande
re kant kunnen de grote vakbon
den. die-zoals de automobielarbei
ders- een overheersende positie in
een bedrijfstak bezitten, het loonpeil
beinvloeden in een mate zoals vele
andere, minder sterk georganiseer
de, bedrijfsgroepen eenvoudig niet
benaderen kunnen.
Winststijging
heime politie in burger arresteren
een man. die door een valse buurman
ten onrechte als „Trotzkist" is aan
gegeven. De man, die tegen zyn zoon
en dochter zegt dat de arrestatie op
een misverstand moet berusten en
die zijn vertrouwen in de partij niet
verliest, wordt in de film niet terug
gezien en over zijn lot wordt verder
niets meegedeeld. Zijn zoon is de
held van het verhaal. Hy wordt uit
de communistische party gestoten op
a-ndringen van dc secretaris van
zyn partygroep, die door de Russi
sche filmcritici een „dogmaticusen
„fanaticus" wordt genoemd.
Advertentie
De Amerikaanse regering kan de
automobiel fa brikanten niet beschul
digen van prijsopjaging de auto-
pryzen zyn vrij stabiel gebleven
maar de produktiekosten zyn sterk
gedaald, vooral door verbeterde en
geautomatiseerde produk tie-metho
den. en daardoor is de winstmarge
en zyn de totale winsten aanmer-
kelyk gestegen. De regering maakt
zichdaarover bezorgd omdat zy
weet dat de automobielarbeiders het
recordcyfer van rond 2 miljard dol
lar winst van de gezamenlyke auto
mobielfabrikanten geen ogenblik uit
hun gedachten zetten. De vakbond
kan en wil, dat beseft de regering
heel goed. geen weerstand bieden
aan de eis van de leden dat zy, in
de vorm van loonsverhoging en an
derszins, een flink stuk van die koek
ln handen krijgen. Zelfs al zou het
grootste deel van een loonsverhoging
ten koste van de winsten gaan en
dat is op zichzelf al een optimisti
sche veronderstelling dan zou
toch het voorbeeld van de automo
bielarbeiders ongetwijfeld navolging
vinden by de vakbonden die arbei
ders in veel minder welvarende in-
dustrien vertegenwoordigen. En dat
zou prijs-stabiliteit tot een vrome
wensdroom maken.
Walter Heller, voorzitter van d e
raad van economische adviseurs
van de president heeft daarom al
te kennen gegeven dat hy hoopt dat
de automobielfabrikanten hun prij
zen zullen verlagen waardoor de druk
ln de richting van loonsverhoging
De Stichting van de Arbeid heeft
haar instemming betuigd met het
akkoord dat tussen de redersvereni
ging voor de Nederlandse zeevisserij
en de drie erkende vakorganisaties
ls bereikt omtrent een verbetering
van de collectieve arbeidsovereen
komst voor de treilloggervissery. Van
de zijde van het College van RUks-
bemiddelaars zyn evenmin bezwaren
te verwaheten. Een en ander zal op
de gebruikelijke wijze worden afge
wikkeld.
Verwacht kan worden dat de re
dersvereniging van de Nederlandse
zeevisserij, als de goedkeuring ook
formeel in kannen en kruiken is.
haar verzoek tot verbindendverkla
ring der overeenkomst zal intrekken.
De vereniging schat de schade, die
de reders door de staking ïyden, op
een ton per dag in totaal.
Volgens de Haagse politie, die op
verzoek van reders en schippers extra
surveillances heeft uitgevoerd, is het
rustig in Scheveningen.
wat zou afnemen. Maar niemand ge
looft dat Detroit, 's werelds auto
hoofdstad, prysverlagingen in de zin
heeft, met als gevolg dat de loon
en prtjsspriraal een netelig politiek
probleem kan worden.
