Dood van één Vietcong-rebel
kost Amerika 35.000 dollar
ZOEKLICHT
RIJKDOM EN ARMOEDE
Cleidsch^dagblad
löPTELSOM
IJIUh argument voor het ten koste
1 alles vasthouden aan Zuid-
li nY'n3m ia de theorie der vallende
Tiinostenen: als Zuid-Vietnam
it, dan gaat Cambodja en als
21|ibodja gaat, dan gaat Thailand
WOORD
VAN
BEZINNING
Jeugd-fabriek in Moskou
Jaterdag 25 Januari 1964
Pagina 1
at de
•r 81
vordej
'geteld
loudej
s vooj
<J
n NaJ
age.
art li
HOI
>orne
4 feb
f UUJ
yeldei
LEI
iet er
(Van onze relsredacteur W. L. Brugsma)
(slot)
int
4"
#ii
SAIGON, januari Vraagt men het Amerikaanse militaire
loofdkwartier in Saigon waarom daar geloofd wordt dat de
1 |oorlog tegen de Vietcong zal worden gewonnen, dan luidt het
intwoord: „Het aantal militaire acties tegen de Vietcong is sinds
staatsgreep toegenomen".
Vraagt men het Amerikaanse diplomaten, dan hoort men:
l|,Het nieuwe regime heeft nog niet de fouten van het vorige ge
smaakt. We moeten het een kans geven, in elk geval het voor
deel van de twijfel laten".
Vraagt men het de Amerikaanse militaire adviseurs te velde
n zeggen die: „Wie beweert er dat wij geloven, dat deze oor
log gewonnen wordt?"
fc optelsom van gereserveerd
aiptimisme, twijfel en zwart
jessimisme is niet hoopgevend
joor een land dat jaarlijks 500
p'ljoen dollar aan militaire en
Iconomische steun in Zuid-
f'ietnam pompt.
Aangezien er per jaar hoog-
ïfn I 15 .000 Vietcongrebellen om
1,6 ft leven komen, kost iedere
ïeijde communistische rebel de
merikaanse belastingbetaler
ipl< is 35.000 dollar. En er zijn er
lijd nog 80.000 over. En iede-
t dode rebel wordt kosteloos
|j)or de Vietcong vervangen.
Deze calculatie» en de alge-
tlo sombere politieke situatie heb-
ta niet-Amerikaanse waarnemers
I vooral de Franse diplomatie tot
overtuiging gebracht, dat de
kiog tegen de Vietcong niet ge-
re ar.nen kan worden. Resteert de
fog of men kan bereiken dat zij
et verloren wordt. Dat pro-
olkm kan met groter koelbloedig-
—f" onder ogen worden gezien
pr niet direct bij het conflict
trekkenen dan door de Verenig-
i Staten, die niet alleen hun geld
iar ook hun prestige in Zuid-
ttnam op het spel hebben gezet.
»nt men kan Amerikaanse mili-
fen nu wel „adviseurs" noemen.
of trien miljoen Zuidvietna-
|een voor goede raad alleen
31)00 adviseurs nodig hebben, laat
ji betwijfelen.
M
beide komen en ten tweede
schuilt er in het eindeloos voort
zetten van een niet te winnen oor
log in Zuid-Vietnam het risico dat
juist door dat eindeloos voortzet
ten van die oorlog een toepasbaar
alternatief wegvalt. Het repressieve
karakter van een contra-guerrilla
drijft de bevolking doorgaans in de
armen der rebellen. En men kan
niet voortgaan steeds maar weer
nieuw» regimes in Saigon te vesti
gen.
Wat Is een alternatief voor door
gaan met vechten, dat, zo het al
niet onmiddellijk toepasbaar is,
toch in leder geval onder ogen
moet worden gezien? Het is de
oude oplossing voor elke impasse
die niet met militaire middelen
doorbroken kan worden: onder
handelen. Omdat als men de volle
winst niet kan verkregen, men
moet proberen het verlies te beper
ken.
Die onderhandelingen zouden
uiteraard de neutralisering van het
voormalige Frans Indo-China
(Cambodja, Laos en Noord- en
Zuid-Vietnam) ten doel hebben.
En tot de gesprekspartners zou
uiteraard China moeten behoren.
De Amerikanen mogen dat verve
lend vinden, maar men kan lastig
verlangen van een land ter grootte
van China dat het onverschillig
blijft voor wat er aan zijn zuid
grens gebeurt. In een gebied nog
wel dat duizend jaar lang tot zijn
Invloedssfeer heeft behoort, dat wil
zeggen: lang voordat Karl Marx het
levenslicht aanschouwde.
IAAI
Domino
daarna gaat Malakka en ten-
J« Indonesië. Dat ts Inderdaad
.Tpnaal niet onmogelijk en het
I een lelijk ding wezen voor het
Sten. En toch schuilt er een
[fljr simplisme in die redenering
Int ten eerste ie Cambodja al
ER Jg om op eigen houtje te gaan
kuifn geen men® kan daar tussen_
u
Redenen
Het zullen moeizame onderhan
delingen zijn: het ongelukkig ver
loop van de Laotiaanse neutraliteit
Is geen hoopgevend voorteken.
Maar voor Noord-Vietnams Ho
Tsjl-mlnh bestaan twee gegronde
redenen om met de neutralisering
ran een herenigd Vietnam genoe-
Waar de bevolking vooral ge
noeg van heeft, is het leven in
een land. waar elk dorp een
vesting is geworden.
gen te nemen. Ten eerste: de voed
selsituatie in Noord-Vietnam is
nijpend, het kan zonder de rjjst-
vlaktes in de Mekong-delta niet
leven. Ten tweede: het zou hem ln
een onafhankelijker positie van
Peking brengen en de wens daar
toe is een constante ln een land
dat duizend jaar door China is ge
koloniseerd.
Het is voor de A men kanen geen
aangename oplossing, maar het al
ternatief is nog minder opwekkend.
De voortslepende oorlog ln Zuid-
Vietnam zou vermoedelijk alleen
door een directe Amerikaanse In
terventie op grote schaal kunnen
worden beslist. En dat zou met
grote waarschijnlijkheid tot een
tweede Korea leiden. China voelt
zich, al of niet terecht, door Ame
rika bedreigd en zal dus prefere
ren Amerikaanse interventies in
Azië buiten de eigen grenzen uit te
vechten.
I i'espennest
Er ls geen aanwijzing voor, dat
de Amerikanen zo ver willen gaan.
Integendeel: tot het complex van
drukmiddelen op het regime
Djem behoorde ook de aankondi
ging dat duizend van de 16.000
Amerikaanse adviseurs zouden
worden teruggetrokken. Die maat
regel ls na de staatsgreep ten uit
voer gelegd. En omdat de militaire
situatie echt niet zo briljant ls,
blijft er slechts één uitleg over: een
begin van „disinvolvement", van
het langzaam terugtrekken van de
hand uit het Vietnamese wespen
nest. Niet voor niets heeft Kennedy
gezegd: „Het blijft tenslotte de
oorlog van de Vietnameeen, zij
moeten hem beslissen".
>rden
igen
II en
lur.
Een neutraal, hereniod Viet
nam (hoe dan ook. wanneer
dan ook) blijft de wens van de
meerderheid in Zuid-iVetnam.
Ook van deze vrouwen van de
Cao-secte (één miljoen aan
hangers). die de val van het
Djem-regime heeft begroet in
de hoop dat zij ..legaal voor de
neutralisering van Vietnam zal
kunnen ijveren
Op zijn laatste persconferentie
voor zijn rampzalige dood heeft
Kennedy nog iets gezegd: „Als
China bereid is met zijn buren en
met ons in vrede te leven, zijn
wij genegen handelsbetrekkingen
met China aan te knopen". En
ook dat beperkte, maar concrete
aanbod wees op het prepareren van
het terrein voor onderhandelingen.
Inmiddels zal de tijd moeten leren
of president Johnsons politiek pers
pectief even ver reikt als dat van
Kennedy.
Dit prepareren van het terrein
zal nog veel voeten in de aarde
hebben. Het is mogelijk, dat Sai
gon zich eerst, in een sterkere posi
tie tegen de Vietcong uil vechten.
Het ls ook mogelijk dat uitgere
kend de militaire regering hele
maal niet van onderhandelen zal
willen weten. De generaals houden
vol dat één van de dwingendste
redenen voor hun staatsgreep de
contacten waren, die Ngo Dinh
Nhoe via Franse en Poolse kana
len met Ho Tsji-minhs regering ln
Hanoi zou hebben opgenomen.
Maar als zelfs de maniak Nhoe de
onmogelijkheid van de zege zou
hebben beseft, is er voor niemand
anders aanleiding er op te hopen.
Geen heimwee
Het is in het licht van dit alles,
dat men De Gaulles aanbod van
goede diensten en het voortzetten
van het contact tussen Parijs en
Hanoi moet zien en zeker niet al
leen als het helmwee naar de gran
deur van het verleden van een
Franse invloedssfeer In Azië. De
Amerikanen mogen lachen om De
Gaulle, die niet een herenigd en
neutraal Duitsland wenst en wel
een herenigd en neutraal Vietnam.
De Fransen lachen om de Ameri
kanen. die In Latjjns-Amerika niet
en ht Zuid-Vietnam wel een mili
taire junta willen steunen.
Het blijft tenslotte heel goed mo
gelijk dat d« Amerikanen, die di
rect In het Vietnamees conflict
betrokken zijn, nog eens politiek
in Saigon zullen moeten interve
niëren. Zjj brachten het regime-
Djem ten val omdat het de oorlog
niet kon winnen. Het Is niet uit
gesloten. dat zij eens de militaire
regering beentje zullen lichten,
omdat die de oorlog niet wil be
ëindigen.
EEN vïui de meest ingrypen
de inzichten, welke de
maatschappij grondig heb
ben veranderd, is wel de ont
dekking geweest, dat armoede
niet een natuurlijk noodwendig
en onveranderlijk gegeven is.
maar een gevolg is van haar
sociale en economische struc
tuur. Toen men dat eenmaal
door had, is dat proces op gang
gekomen, dat gelukkig aan de
armoede stelselmatig een einde
maakt. In onze westerse wereld
is dat nu tot op grote hoogte
al gelukt. Wij leven in de zgn.
welvaartsstaat en zijn rijk. ver
geleken bij de onderontwikkelde
gebieden, wy hebben de be
schikking gekregen over een
stroom van goederen en moge
lijkheden, waar onze voorouders
worden wat hy aanraakte, ver
vuld kreeg en toen van de hon
ger omkwam, in onze wereld be
zig Ls een harde waarheid te
worden. Geld verdienen en bezit,
het veroveren en hebben van
goederen beheersen steeds meer
ons leven, werken en denken.
De loon- en pryzenstryd Ls daar
van actueel concreet het bewijs.
De mens raakt op drift in een
ongebreidelde hebzucht, die on
verzadigbaar is. En hy biyft
„Alleman", film van Bert
Haanstra. tekst van Simon
Carmiggelt en Anton
Koolhaas. „De Bezige
B(j". Amsterdam 1963.
Wie „Alleman van Neerlands
stam" in zyn huis wil halen, komt
met dit boek maar gedeeltelik aan
zyn trek. De film zelf heb lk nog
niet gezien, daar die over een paar
Jaar pas ln de provincie komt. Dat
gaat altyd zo. Nederland ls ook zo
machtig groot.
Als ik echter op deze verzame
ling foto's af moet gaan, dan ge
loof ik dat ik maar helemaal niet
zal gaan kyken, want lk kryg dan
zo'n gevoel, dat ik daar al dertig
Jaar lang tege-naangekeken heb en
gewooniyk niet tot myn genoegen.
Want wat wordt my hier geboden?
De zoveelste verheeriyking van de
kleine man en dat ls altyd raak
in Nederland, als die maar goed
opgediend wordt. Kyk maar. Wat
zyn we weer braaf en gevoelig,
wat zyn we weer dierbaar en slim,
wat zyn we weer smakeloos en ver
velend.
„Alleman" heet de film. Maar
voor zover Uc hier zien kan. Is het
alleen „Jan" geworden. De reet
van Nederland schijnt er weer niet
by te horen. Want waar zijn de
buitenstaanders b.v.? Mogen ze
weer niet meedoen? Waar bent u,
mynheer Carmiggelt? En u, myn
heer Koolhaas? En u, uitgevers
van „De Bezige By?" Ga my niet
vertellen dat u in een van de
strandstoelen zit of onder een van
omdat hy niet om rijkdom vroeg
of een lang leven, zo zegt het
verhaal «1 Kon. 3). kreeg hy
een wy« en verstandig hart. dat
zijns gelijke niet heeft. Zo staat
hij te boek in de geschiedenis
als de grote wyze koning, die
zijn begaafdheid en talenten in
dienst stelt van zyn volk. Als
een man. die de grond zUner
mogeiykheden en eigen grenzen
daarbij onderkent leven bij
genade ontplooit hij zich tot
de scheppende kunstenaar, die
een tempel Gods bouwt.
Paulus schrijft ln deze iyn in
zijn eerste brief aan Timotheüs:
„Wek hen. die rijk zyn in de
tegenwoordige wereld, op hun
hoop niet gevestigd te houden
op onzekere rijkdom, maar op
God. die ons alles rykeiyk ten
een eeuw geleden niet van had
den durven dromen.
Zijn wij waarlijk ryk? Hoe
materialistisch wij plegen te
denken blijkt wel hieruit, dat de
woorden rijkdom en armoede
allereerst in substantiële zin
worden gebruikt en begrepen.
Zij zijn echter evenzeer van toe
passing en gangbaar met betrek
king tot de wereld van geeste-
ïyke waarden. Met het oog daar
op werd de vraag gesteld: Zijn
wy waarlijk ruk? Het komt mij
nml. voor. dat wy trots onze
zichtbaar groeiende welvaart en
rykdom of misschien nog beter:
Juist daardoor nochtans op weg
zyn om armer te worden naar
de ziel. Het is alsof het sprookje
omtrent koning Midas, die zijn
hartewens, dat alles goud mocht
daarbij onvoldaan en ontevre
den. Want een zo verkregen wel
stand kan geen voldoening
schenken. Hij is nml. niet het
verdiende resultaat van inspan
ning en prestatie en daarmee
beroofd van zijn intrinsieke
waarde en betekenis. Als een
oordeel gaat dat woord van
Jezus steeds meer voelbaar wor
den: wat baat het een mens. zo
hij al de gehele wereld gewint,
maar schade ïydt aan zijn ziel?
In dit licht wordt de bede van
Salomo begrijpeiyk, toen God
hem verscheen in een droom en
vroeg: „Wat zal Ik u geven?"
Hy antwoordde: „Geef uw
knecht een opmerkzaam hart.
opdat hij aan uw volk de Juiste
leiding geve do*r te onderschei
den tussen goed en kwaad." En
gebruike geeft om wél te doen,
nik te zijn in goede werken,
vrygevig en mededeelzaam,
waardoor zij zich een vaste
grondslag voor de toekomst
verzekeren om het ware leven
te grijpen."
Wat wij moeten leren ls ver
antwoord en op de rechte wyze
met de ons geschonken moge
lijkheden om te gaan door het
onderscheid tussen goed en
kwaad hierby levend te houden
in ons hart. Een goed rentmees
terschap in de bybelse zin be
vordert het welzijn van allen
en maakt geesteiyk ryk.
W. J. H. HU BEEK.
Herv. pred.
Voorganger Ver. Vryz. Herv.
te Leiden.
de kruisjes ligt. Hoort soms niet
by Alleman en dankt a daar de
hemel voor? En waar zyn de talloze
anderen, die niet naar de kerk
gaan op zondag, die niet op brom
mers en ln auto's de weg onveilig
maken, die geen koeden verkopen
en geen schipper zyn? Waar zyn
de mensen ln de pakhuizen, ge
naamd kantoren? Waar zyn de
mishandelde kinderen en de ver
waarloosde ouden van dagen?
Waar zyn de nozems en de rovers?
Zouden die de ysoo-pret maar
bederven? En waar zijn de archi
tecten, de schilders, de musici, de
schrijvers? Mogen die niet mee,
omdat uw Alleman ze met de nek
aanziet? Het Rjkt my dat deze
film wel de zoveelste zoetsappige
verheeriyking van wat men .ge
wone mensen" noemt, zal zyn. En
dus maar allemaal naar de bioscoop
met de roze bril op de neus en
allemaal naar bulten komen met
dat bevredigde gevoel van: hoe
dankbaar ben lk, dat lk niet ben
zoals zy, die niet mee hebben mo
gen doen. Mogelijk ls Alleman
technlaoh voortreffelijk, maar
tegen de mentalltett heb flc so het
een en ander.
Irving S hulman. „West
Side Story*. (Vertaling)
De Arbeiderspers. Amster
dam IMS.
Het verhaal van óeae «oman en
de geschiedenis van de film zijn
volkomen geiyk. Deze roman geeft
het realistische verhaal van de
twee benden, de Sharks en de Jets,
die elkaar totterdood bevechten.
Het ls een afschuwelijk en treurig
verhaal van Jongs mensen, dis
eigenlijk al dood *yn voor ay ge
leefd hebben, goed en eenvoudig
verteld. Het ls merkwaardig dat de
film, die toch eigenlijk een musi
cal of operette la. een zoveel diepe
re indruk achterlaat dan deze
tekst. Meeetal ls dat andersom.
Dan ls men teleurgesteld door een
film, die naar een roman gemaakt
is. Dat dit by „West Side Story"
niet het geval ls, komt waarachyn-
ïyk, omdat deze film artistiek zo
goed verantwoord is. Het is een
drama in balletvorm zelfs de
moordparty is een dans fantas
tisch van ritme, prachtig van kleur
en geluid. Een zeldzaam filmisch
kunstwerk.
Noël Degaulie. „Revan
che". De Bezige By. Am
sterdam 196S.
Oei, dat ls nogeens een spannend
boek! Dit ls nu eens een spionage-
en vooral een detectiveroman,
waarin geen stoplappen, dl. ver
velende passages, zitten. In een
Nato-hoofdkwartier in Duits
land heeft men by de inlichtin
gendienst te kampen met een al
lergeheimzinnigst lek. De luite
nant-kolonel bd. Willen Coole-
brander wordt uit zyn vakantie in
Noorwegen weggerukt om dat var
kentje eens even te gaan wassen.
Dan breekt er een periode van ra
zende activiteit aan en dat is geen
wonder. Want naast diefstal van
TS-documenten, ontvoeringen en
moorden, spelen liefde en vriend
schap een grote rol. die van tyd
tot tyd machtig veel verwarring
kan stichten.
En laat ik dot boek nu by na
niet gelezen hebben vanwege dat
rare pseudoniem ven de schryver!
EG GINK.
In Moskou wordt ten fabriek ge
vestigd waarin 2.500 schoolkinde
ren komen te werken en waar
micro-elektrische apparaten en
onderdelen voor mlnlatuur--
radlo's zullen worden gemaakt.
Deze Chaika-fabriek Is, aldus meldt
Tass, niet bedoeld als een pro-
duktie-spelletje. maar als werke
lijke deelneming van schoolkinde
ren In de produktle. Voorlopers
ervan waren „tienduizenden
werkplaatsen waar kinderen ln
verschillende beroepen worden
opgeleid".
In de fabriek zullen de kinderen ln
totaal drieëneenhalf uur per week
werken onder toezicht van vol
wassen groepsleiders. De jongere
kinderen, van 12 tot 14 Jaar,
maken speelgoed. De oudere kin.
deren ontvangen een gedeelte van
hun loon rechtstreeks.
EEN
OP DE BOEKENMARKT
