Beulen van Auschwitz in
staat van beschuldiging
KOLENPRIJS GAAT
15 JAN. OMHOOG
Paus Paulus VI
in Rome terug
8AM! o, HAS! 5
s TWEEDE FASE IN MONSTERPROCES:
Rechtszaak zal wel
half jaar duren
Kleuter (3) in
emmer water
verdronken
Mr. Kranenburg
benoemd
Mijnen moeten uit moeilijkheden
Patriarch Athenagoras sprak
over 'n gezegende ontmoeting
WEERBERICHT
(9,<c/
tettws
_£)pgerieht 1 maart I860
DINSDAG 7 JANUARI 1964
Mb. 81194
LEIDSCH
DAGBLAD
Jirecteur: E. A. E. van Dishoecic
joofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 10.05 per kwartaal, f.3.35 per maand, f.0.78 per weeic
Telefoon Directie en Administratie: 25041: Redactie: 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 67055
(Van een speciale verslaggever)
In Frankfort zijn gistermiddag 22 mannen in staat van beschul
diging gesteld. Dit was de tweede fase in het proces, dat in de
grote zaal van het Frankforter stadhuis wordt gevoerd tegen 21
Épud-SS-ers en één gevangene-meeloper, die tijdens de oorlog in
|wlitlers massale vernietigingskamp Auschwitz hebben meegeholpen,
aan het doden van drie miljoen gevangenen, voornamelijk joden.
Deze tweede fase werd gistermiddag laat bereikt. Rechtbank
president dr. Hans Hoffmeyer was toen klaar met het verhoor van
alle verdachten. Dit verhoor gold uitsluitend de levensloop met
g^het accent op de Auschwitz-periode van de verdachten,
es, Nadat de president van het ge- trekt in de kamer van de president
fechtshof als laatste de vrouwenarts
Idr. Franz Lucas uit Elmshorn, tij
dens de oorlog enkele maanden
kamparts van het naar het hoofd
kamp Auschwitz genoemde doden
kampencomplex had verhoord, kon
de rechtbank zich wijden aan het
oplezen van de acten der beschul
diging. Dit zou ook vandaag nog een
groot deel van de dag in beslag
nemen. Daarna volgt de derde fase
in het grootste proces tegen nazi-
misdadigers ooit in het na-oorlogse
IjDuitsIand gehouden: het aannemen
■van bewijsstukken en het verhoor der
^getuigen. Hiervoor zijn 250 getuigen
uit vijftien landen opgeroepen.
*1 De sfeer in de grote moderne zaal
Ss rustig. De rechtbank, bestaande
(JÜit drie rechters en een jury van zes
nman, zit aan de lange zijde van de
[zaal, bij het binnenkomen links.
jTegenover de rechters zitten ver
dachten, advocaten en politieman
nen door elkaar. Rechts van de rech
ters, bij de ingang van de zaal, staan
moderne schrijftafels en comfortabele
tetoelen voor de journalisten en daar-
/boven is de publieke tribune. Dit
^balkon, aan een der smalle zijden
dus, kijkt recht op het toneel aan
tfdc andere zijde van de zaal. Het
/toneel is voor deze gelegenheid af-
Ugesloten met zachtgroene gordijnen.
n Tekeningen
Voor en naast deze gordijnen han
gen drie reusachtige kaarten, een
oppervlakteschets van Auschwitz, een
situatietekening van de crematoria
en een schets van het kamp Birke-
nau. Tussen deze tekeningen in
hangt, op een in de muur verzonken
deur, een bord: ..Kein Ausgang
(geen uitgang). Voor vele miljoenen
die het kamp betraden dat rond dit
bord zo duidelijk staat opgetekend,
was dit opschrift de verschrikkelijke
waarheid.
De 22 mannen kijken niet vaak
(naar de tekeningen. Zij praten niet
veel met elkaar, hoewel zij daarvoor
volop gelegenheid krijgen als de
rechtbank zich een uur lang terug-
De driejarige Anna Margriet van
Duin is gisteren in een emmer water
in de keuken van haar ouderlijke wo
ning in Ilippolytushoef verdronken.
Het ongeluk is gebeurd, toen de ge
zinsver/,orgster afwezig was om bood
schappen te doen. Bij haar thuis
komst vond de verzorgster het over
leden meisje. De moeder van de kleu
ter. mevr. M. van DuinHoekstra
was ziek en werd thuis verpleegd. Zij
moest in overspannen toestand in een
ziekenhuis worden opgenomen.
Bij Koninklijk Besluit is mr. F. J.
Kranenburg uit Den Haag met in-
i gang van 1 februari benoemd tot
commissaris der Koningin in Noord-
Holland. Mr. Kranenburg volgt dr. M.
J Prinsen op. die met pensioen gaat.
Hij is lid van de P.v.d.A.
om te beslissen of de Öostduitse
procureur-generaal dr. Kaul, deze
rechtszaak mag bijwonen. Dr. Kaul,
die bij de vorige procesdagen het
recht was ontzegd om namens Öost
duitse mede-aanklagers van de ver
dachten het proces bij te wonen,
mocht dit bij rechterlijke beslissing
gisteren wel. aangezien hij het aan
tal personen, dat hij zei te vertegen
woordigen, van negen tot drie had
teruggebracht. De toelating van de in
toga gehulde dr. Kaul bracht hevige
protesten teweeg van dr. Hans
Laternser, de ster-advocaat onder de
raadslieden van de verdediging.
Toen de rechtbank over dlye
kwestie in beraad ging. liep de zaal
leeg Advocaten en journalisten be
gaven zich naar de enorme hal voor
de zaal om wat te praten en een
sigaret te roken. De meeste verdach
ten bleven zitten. Een enkele maakte
een grapje met een van de in don
kerblauwe uniformen gestoken poli
tie-agenten. Deze jongemannen, die
het hoge model pet dragen dat de
„alte Kampfer" bekend moet voor
komen, lachen wat verlegen. Maar
tussen de mannen die tijdens het
vernietigingswerk vaak nauw moeten
hebben samengewerkt, vlot het niet
zo best. De schaduw van een vonnis
als zwaarste straf kent de West-
duitse rechtspraak de levenslange
gevangenisstraf hangt in de zaal.
Welgemoed.
Enige verdachten laten zich echter
niet weerhouden om ook in de hal
een sigaret te roken: tydens het be
raad van de rechtbank staat ferm
midden in de hal een klein groepje
heren in keurige gryze pakken.
Plotseling herkennen wij enigen
hunner uit de rechtszaalhet zijn de
tandartsen Willie Frank en Willie
Schatz en dr. Viktor Carpesius, de
apotheker van Auschwitz. Alle drie
hebben zij na de oorlog goed geboerd,
maar alle drie zien zij nu wegens hun
activiteiten in Hitiers vernietigings
kamp een zwaar vonnis tegemoet.
Het schynt hun niet te deren. Wel
gemoed roken zij, onbewaakt, temid
den van journalisten en advocaten.
Na een uur komt het proces weer
op gang. De verdachten en de advo
caten zeggen met kalme stem wat zy
op het hart hebben. Een politie
officier is in de zaal om de microfoon
wat te versehuvien. zodat bepaalde
mensen wat beter zijn te verstaan of
om een verdachte een glaasje water
te geven. Dr. Lucas bijvoorbeeld. Dr
Frans Lucas kon op de beide vorige
procesdagen niet verschijnen, omdat
In het kantoortje van het On
afhankelijk Verbond van Be
drijfsorganisaties in Schevenin-
gen heerst een ongewone drukte
bij de registratie van de stakende
vissers. Derde van links op de
foto Jaap Koning, voorzitter van
de Bond van Zeevarenden te
Schevemngen
hij griep had. Nu nog spreekt hij
moeilijk en hees. Zijn antwoorden
zijn traag en bijna onhoorbaar. Hij
is directeur van een vrouwenkliniek
in Elmshorn. In 1958 kwam hy voor
de rechter omdat hij was ingeslapen
nadat een verpleegster van zyn zie
kenhuis hem 's nachts had opgebeld
om te melden dat een bepaalde be-
vailing zeer moeilijk verliep. Het
kindje stierf.
Dr. Lucas verklaart maar enkele
maanden in Auschwitz gediend te
hebben. Men heeft hem in één jaar
vijfmaal overgeplaatst naar andere
kampen omdat hij bepaalde opdrach
ten niet wilde uitvoeren". In Maut
hausen had hij zich onmogelijk ge
maakt, zei hij, door te weigeren een
papier te tekenen, waarin stond dat
veertig gevangenen door ziekte waren
gestorven. Deze veertig gevangenen
waren volgens dr. Lucas Neder
landers. Zij waren neergeschoten
Van kamp naar kamp werd dr.
Lucas als kamparts gestuurd, maar
na enkele vragen kan hij niet ont
kennen dat hij telkens werd bevor
derd, en tenslotte als Ober Sturm-
fuhrer is gevlucht en ondergedoken
bij een Noorse advocaat. Na de oor
log had dr. Lucas niet de geringste
moeite zich een behoorlijke praktijk
op te bouwen.
Blokoudste
De ene niet-SS-er was Emil
Bednarek. 56 jaar. Bednarek is een
Pool. Uit de ondervraging van dr.
Hofmeyer bleek, dat hy werkte voor
Duitse bedrijven in Polen. Toen de
oorlog kwam werd hij in het Poolse
leger ingelijfd. Hij vocht enkele da
gen tegen de Duitsers en werd 7 juli
1940 gevangen genomen en naar
Auschwitz overgebracht. Daar bleek
dat hij de jaren die hij voor Duitse
firma's had gewerkt, niet had mis
bruikt. Hij was een goede Duitser
en werd al spoedig „blokoudste" en
heeft in deze functie jarenlang ge
noeglijk met de SS samengewerkt.
Bednarek begon na de oorlog een
kiosk op het station van Schinding,
in Beieren, maar werd enkele jaren
geleden herkend door drie Poolse
artsen, die een bekertje koffie bij
hem kochten.
Als vandaag het voorlezen der be
schuldigingen kan worden afgedaan,
zullen bewijzen en getuigen (fase
drie) de eerstkomende weken de
rechtbank gaan bezighouden. Men
rekent in Frankfort op zes maanden
voor dit proces, dat in de ware zin
des woords een „monsterproces" kan
worden genoemd.
In staat van beschuldiging
wegens moord zijn gesteld: Karl
Hoeker (52). Wilhelm Boger
(57), Hans Stark 42 Franz
Hoffmann <57> Oswald Kaduk
(57), Stephan Baretzki <44>,
Heinrich Bisschoff «59), dr. Vic
tor Carpesius (56), Joseph
Klehr <59) en Emil Bednarek
<56
Bogerde uitvinder van het
martelwerktuig de Boger-
schommel. is de centrale li-
guur in het proces.
In staat van beschuldiging
wegens medeplichtigheid aan
moord zijn gesteld: Robert Mui-
ka <68), Klaus Dylewski (47),
Perry Broad (42), Johann Scho-
bert <41), Bruno Schlage (60),
Arthur Breitwieser (53). dr.
Franz Lucas (52). dr. Willie
Frank (60), dr. Willie Schatz
(58i, Herbert Scherpe (56 Emil
Hantl (61) en Gerhart Neubert
(54).
Een beeld van de glorieuze in
tocht van Paus Paulus VI in
Rome na zijn tocht door het Hei
lige Land.
Tabaksaandelen
in Engeland en
V.S. gedaald
De tekst van een lang verwacht
Amerikaans rapport over roken en
gezondheid, dat elf vooraanstaande
medische deskundigen hebben opge
steld. zal zaterdagmiddag a.s. in
Washington worden bekendgemaakt.
Er zyn buitengewone strenge
maatregelen getroffen om ervoor te
zorgen, dat de inhoud van het stuk
niet voortijdig uitlekt. Met opzet is
een zaterdag voor de publikatie uit
gezocht met het oog op het feit, dat
dan de effectenbeurzen gesloten zyn.
In Londen daalden maandag echter
de tabaksaandelen al sterk. De da
ling vertegenwoordigde voor de drie
grootste tabaksmaatschappijen een
bedrag van ongeveer 150 miljoen gul
den.
Ondanks waarschuwingen van het
Amerikaanse Instituut voor kanker
bestrijding en andere medische in
stellingen hebben de Amerikanen in
het afgelopen jaar 523 miljard siga
retten gerookt, tegen 508 miljard in
het voorafgaande jaar.
Minister Andriessen (Economische Zaken) heeft een verho
ging van de kolenprijs per 15 januari aangekondigd. Dat is een
van de drie maatregelen, die genomen worden om de Neder
landse mijnen uit de moeilijkheden te halen.
De bewindsman somde deze maat
regelen op tijdens een bijeenkomst
van de Mijnindustrie, gisteren in
Heerlen. Hij zei er niet by, hoe groot
de verhoging van de prijs van de ver-
i schillende soorten kolen zal zijn. „De
verhoging zal een geringer effect op
de kosten van het levensonderhoud
hebben dan de verhoging van de
I broodprijs", zei hij. In sommige krin-
I gen wordt aangenomen, dat de prijs
van een mud kolen ongeveer 21 cent
omhoog zal gaan, maar de preciese
prijsverhoging zal pas volgende week
bekend zijn.
Garanties
De andere maatregelen zijn:
Een jaarlijkse overheidsgarantie
van 23 miljoen aan het Algemeen
Mynwerkersfonds en het Beamb-
tenfonds en een jaarlijkse bijdrage
van 2.5 miljoen aan de ziekenkas
van het Algemeen Mijnwerkers
fonds. De Staten-Generaal zal
zich nog moeten uitspreken over
deze garanties, welke een verlaging
van de bijdragen van werkgevers
en werknemers aan deze fondsen
mogelijk maken.
9 Een versnelde integratie van de
Staatsmijn Hendrik met Staats
mijn Emma, die op den duur kan
leiden tot opheffing van de mijn
Hendrik. Voor de arbeiders, die
niet elders in de mijnen kunnen
worden geplaatst, moet een bevre
digende financiële regeling wor
den getroffen, zo zei de minister.
Hii heeft de Staatsmijnen ge
vraagd hem voorstellen te doen
voor regelingen ten aanzien van
(Van onze correspondent in Rome)
Paus Paulus VI heeft zijn bezoek aan de heilige plaatsen in Is
raël en Jordanië beëindigd. Gisteravond om 6.20 uur keerde hij in
Rome terug. Gebleven is echter althans in Israël een warm
gevoel van voldoening. Niet alleen, omdat dankzij de minutieus
voorbereide en uitgevoerde maatregelen voor orde en veiligheid,
onverkwikkelijke tonelen als die. welke zich zaterdag in Jordanië
afspeelden, achterwege zijn gebleven, maar ook, omdat de uit
latingen van het hoofd der R.-K. Kerk, zijn sterke en dynamische
persoonlijkheid en het stempel, dat hij op zijn reis heeft gedrukt, de
hoop hebben versterkt op vrede en prevalering van goede wil
boven oorlog, geweld en machtsmisbruik.
-
NEVELIG WEER
3 De Bilt verwacht van heden- tot I
1 morgenavond
Veel bewolking met op enkele
II plaatsen wat motregen en hier en
daar mist. Zwakke tot matige wind
uit westelijke richtingen. Dezelfde of
iets hogere temperaturen.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
8 JANUARI
Zon op: 8.47 uur; onder: 16.46 uur.
i Maan op: 221 uur: onder: 13.08 u.
j Hoogwater te Katwijk te 10.19 en
22.56 uur.
Laagwater te 5.48 en 18.16 uur.
Dit nummer bestaat uiv 12 pagina's
vervroegde pensionering of wacht
geld. Die versnelde integratie is
nodig omdat niet voldoende on
dergrondse arbeiders beschikbaar
zyn voor een efficiënte exploitatie
van alle mijnzetels van de Staats
mijnen. aldus de minister. Boven
dien maken de bedragen, die be
schikbaar komen, het mogelijk
een aantal maatregelen te nemen,
die gericht zijn op de versterking
van de aantrekkingskracht van
het mynbedryf voor jonge onder
grondse mijnarbeiders, alsmede op
een verhoging van de produktivi-
teit in het mijnbedrijf. De Mijn-
industrieraad zal de minister in
deze doeltreffende en concrete
voorstellen voorleggen.
Champagne
Zuid-Limburg is zeer ingenomen
met de door minister Andriessen ge
nomen maatregelen. Directeuren van
de mijnen en vertegenwoordigers van
de vakbonden uitten hun blijdschap
op vrolijke bijeenkomsten, waar met
blijde gezichten champagne werd ge
serveerd.
„Wij hebben meer gekregen dan wij
verwachtten", zei bondsvoorzitter F.
Dohmen van de Ned. Kath. Mijnwer-
kersbond". De maatregelen zijn mij
niet tegengevallen. Zij openen de mo
gelijkheid tot verdere ontplooiing en
groei van de mijnindustrie", meent de
heer W Hamers, voorzitter Algemene
Bond van Werkers in het Mijnbe-
dryf.
Drs. A. Rottier, president-directeur
van de Staatsmynen, was iets gere
serveerder: „De problemen zijn niet
op slag opgelost. Het woord is nu
echter aan de mijnindustrie zelf".
Groot enthousiasme
Bij zijn aankomst op het oude
vliegveld van Rome. Ciampino,
dat dichter bij de stad gelegen is
dan het nieuwe vliegveld van
Fiumicino, vanwaar hij vertrok,
werd de Paus opgewacht door de
president van de Italiaanse repu
bliek Setgni en door vele minis
ters. De president hield een kor
te toespraak waarin hij de Paus
welkom heette op Italiaans
grondgebied. De Paus sprak zijn
voldoening over de grote resul
taten van zijn reis. en betuigde
nogmaals zijn dank aan de auto
riteiten van Jordanië en Israël,
die hem zoveel hulp hebben ge
schonken waardoor zijn pelgrims
tocht werd vergemakkelijkt.
Daarna is de Paus van het vlieg
veld naar het Vaticaan gereden met
een stoet van 32 auto's langs een
feestelijk verlichte en met vlaggen
versierde weg. Er was geweldig veel
volk op de been. dat zich enthousiast
uitte, ook al omdat het in Rome een
feestdag was. Gisteren was het Drie
koningen. een belangrijke feestdag,
gewichtiger nog dan Kerstmis en
Nieuwjaar. Toch was het een geheel
ander soort opwinding dan die welke
wij zaterdagavond in Jeruzalem op
de t.v. hebben gezien. Door die grote
verwarring in het oude Jeruzalem,
vooral bij de poort van Damascus,
zijn een paar ongelukken gebeurd
en is aan een van de hogere ambte
naren van 't staatssecretariaat, mgr.
Camagni, vrij ernstig letsel toege
bracht.
Wat de samenwerking betreft tus
sen de r.k. kerk en de Orthodoxe
kerk. is men door de reis van de
Paus en van de patriarch. Ethena-
goras. een flink stuk verder geko
men.
In zoverre is de reis bijna nog be
langrijker dan het concilie. Maar nu
moet men weer niet denken, dat
hiermee alle moeilijkheden zijn op
gelost. Er bestaat een goede wil en
zoals patriarch Athenagoras heeft
verzekerd, we zullen niet gaan kib
belen over de verschillende dogma's
en over de verschillende theologische
opvattingen. Tenslotte bestaat er
maar eén theologie, al zijn de theo
logen dan ook velen. Er is dus wel
van beide zyden een goede wil, hoe-
wel men in de rede, die de Paus
I gisterochtend in de kerk te Bethle
hem heeft uitgesproken toch wel
zeer sterk het accent vindt op het
punt van terugkeer tot de kerk van
Rome. Maar hoe het ook zij. in ieder
geval is er een begin van toenade
ring gemaakt. Wy twijfelen er dan
ook niet aan of zeer binnenkort zul
len er besprekingen gaan plaatsvin
den tussen het Vaticaan en de afge
scheiden Oosterse Orthodoxe Ker
ken. tot zover onze Italiaanse cor
respondent
Zwarte nacht van
scheiding
O
Van deze toenadering klinkt ook
iets door in de toespraak, welke pa
triarch Athenogoras zondag tot de
Paus hield toen hij zei: „Wij wen
sen van harte, dat de goede bedoe
lingen, die de afgelopen tijd weder
zijds zijn geconstateerd en die een
bevestiging vinden in deze gezegen
de ontmoeting van personen en zie
len, zullen leiden tot wederzijdse ver
standhouding en 'n grotere onderwer
ping aan de wil van God by het
naleven van de leer der afgelopen
I eeuwen en in overeenstemming met
de behoeften van de huidige tyd.
De christelijke wereld heeft ver
wijld in de zwarte nacht van de
scheiding, de ogen der christenen
zijn vermoeid van het schouwen in
de nacht. Moge deze ontmoeting de
lichtende en gezegende dageraad
zijn van het licht waarin de komen
de geslachten met dezelfde bezieling
deel zullen hebben aan het bloed en
het lichaam van Christus en ver
licht zullen worden door de liefde
en de vrede in de eenheid van on
ze enige Heer. onze Redder".
Advertentie
ï^eet U graag
Koop het dan VERS kant en klaar
Alle ingrediënten zijn reeds toegevoegd. Orie minuten in de
braadpan en het is klaar. S/echtS f 1,25 per groot pak
Verkrijgbaar bij slagerijen,, met verkoop uit gekoelde toonbank,
VERPAKTE KANT EN KLAAR MAALTIJDEN
De pionier van de Chinese keuken- in Nederland.
i «QMttOttN V DM4 HAAG T§L 1»^
nze V
lid J
ssie V
Uit het Leidsch Dagblad van
6 January 1864:
Te Freeburg is den 29sten
December l.l. na een lang
durig lijden overleden onze
voormalige stadgenoot Dr.
Müller, gepensionneerd
der natuurkundige commissie
op het eiland Java.
Te Brussel zijn in de laat
ste dagen vele proeven geno
men om kinderen, die aan
kinkhoest lijden, naar een
gasfabriek te zenden en hen
daar eenige oogenblikken de
dampen laten inademen, die
bij het zuiveren der gas op
stijgen. Geen enkele proef
mislukte: nauwelijks hadden
de kinderen de dampen inge- al
ademd of er openbaarde zich v
beterschap die door volledige J
herstelling werd gevolgd.
