„Groot
is ontroering,
diep onze vreugde"
kunst
kaleiöoscoqp
Athenagoras verliet patriarchale
zetel om Paus te ontmoeten
Chroesjtsjows plannen
onwerkelijk, zeggen
Amerikaanse bladen
SCAPINOBALLET NA GROOT
SUCCES TERUG UH V.S.
Historische
ontmoeting op de Olijfberg
Paus Paulus: geen vaarwel,
doch een tot weerziens
If EGEN VAN
EENHEID
Jacques Turk
exposeert in i
„De Ruif'
LEIDSC'H DAGBLAD MAANDAG 6 JANUARI 19*4
„Groot is onze ontroering, diep is onze vreug
de. nu, in dit waarlijk historische uur na eeuwen
van stilzwijgen en afwachting, de R.-K. Kerk en
het patriarchaat van Constantinopel elkaar op
nieuw vinden in de personen van hun hoogste
vertegenwoordigers aldus heeft Paus Paulus
zondagavond de orthodoxe oecumenische pa-
triarch van Constantinopel. Athenagoras. bij j
hun eerste samenkomst in Jeruzalem begroet.
De Paus ontmoette patriarch Athenagoras op
de Olijfberg. Deze bijeenkomst, de eerste sinds
500 jaar. wordt in brede kringen als een histo
rische stap naar christelijke eenheid gezien.
Athenagoras gezegd dat ..er vanaf dit
moment samenwerking bestaat". Hy
zei tegen verslaggevers: ..Er bestaan
geen verschillen meer. nu de deur ge
opend is. Er is slechts een theologie,
maar er zijn vele theologen".
„Groot en diep", aldus vervolgde de Paus. is ook onze erkentelijkheid
jegens u. die zo goed zjjt geweest een ogenblik uw patriarchale zetel te ver
laten voor een ontmoeting hier met ons. Maar het is vooral naar God. de
Heer der Kerk. naar wie onze nederige dankbaarheid uitgaat. Een oude
christelijke traditie ziet gaarne het centrum der wereld op de plaats, waar
het glorierijke kruis van onze Verlosser werd opgericht en waar HU „ver
heven boven de aarde, allen tot Zich trekt".
Het was passend en de Voorzienigheid heeft het goedgevonden dat
het was op deze plaats, in dit altRd gezegende en heilige centrum, dat wU
als pelgrims van Rome en Constantinopel, elkander konden treffen en ons
verenigen in gezamenlRk gebed.
Ontmoeting:
broederlijk gebaar
Aan het slot van hun ontmoeting
I hebben Paus Paulus en Athenagoras.
met instemming van de orthodoxe
heilige synode, in een gezamenlijke
j verklaring de grote betekenis vastge
steld van deze gebeurtenis en dank
gebracht aan „de almachtige God.
Vader, Zoon en Heilige Geest" die. zo
I zeggen zij. hun stappen hebben geleid
naar het Heilige Land, waar ons al
ler Verlosser, Christus onze Heer.
leefde, leerde, stierf, weer verrees en
ten hemel opsteeg, vanwaar hij de
Heilige Geest zond naar zijn jonge
kerk.
I Deze ontmoeting kan niet anders
worden gezien dan als een broederlijk
I gebaar, ingegeven door de liefde van
j Christus, die zjjn leerlingen het hoog
ste bevel gaf elkaar te beminnen, be-
j ledigingen te vergeven tot zeventig
I maal 7 maal toe en onderling één te
I zUn, aldus de verklaring,
j De twee pelgrims met hun ogen ge-
richt op Christus' voorbeeld en met
Het historische moment van
de ontmoeting tussen Paus Pau
lus VI en de patriarch Athena
goras. de leider van de Ortho
doxe kerken.
de Vader bewerker van eenheid en
vrede, bidden God dat deze ontmoe
ting het teken cn het voorspel mag
zyn van dingen die gaan komen tot
de glorie van God. en tot de ver
lichting van alle mensen die in Hem
geloven. Na zovele eeuwen van stil
zwijgen waren zij thans samen geko
men ..in het verlangen Gods wil te
volbrengen, te verkondigen".
Naar deze ontmoeting hebt u
verlangd sedert de tijd van onze
onvergetelijke Paus Johannes
XXIII. Uw achting cn sympathie
voor hem hebt gij niet verborgen
Op hem hebt gij met een treffen
de intuïtie de woorden van de
evangelist toegepast: „er was een
man, door God gezonden en zijn
naam is Johannes". (Joh. 1 6).
Ook hij verlangde naar deze ont
moeting. Dat weet gij zoals wij
dat weten. Maar zijn te spoedige
dood verhinderde hem aan het
verlangen van zijn hart gevolg te
geven.
De woorden van Christus: ..Opdat
zu één zUn". die zo vaak van de lip
pen van de stervende Paus gleden,
laten geen twijfel bestaan over zijn
dierbaarste bedoelingen, waarvoor hiij
zijn lange doodstrijd en zijn kostbare
leven heeft geofferd aan God. De
wegen, die naar de eenheid leiden,
kunnen zowel van de ene als var.
de andere kant lang zijn en be
zaaid met moeilijkheden. Maar de
twee wegen komen geleidelijk dichter
bij elkaar en monden uit in de bron
nen van het evangelie: is het geen
goed voorteken, dat deze ontmoeting
vandaag zich afspeelt op de plaats
waar Christus ziln Kerk heeft ge
sticht en zijn bloed voor haar vpr-
goof
Paus Paulus. gefotografeerd
tijdens zijn tocht langs de over-
volle Via Dolorosa, de lijdens
weg van Christus.
vergeven en geneigd is liever het
goede te geloven dan het kwade, de
liefde die voor alles zorg draagt zich
te conformeren aan de goddelijke
meester en zich door hem laat aan
trekken en veranderen.
In deze liefde, symbool en voor
beeld. heeft de Heer, aldus de Paus,
ons toegestaan de vredeskus uit te
wisselen op deze gezegende grond en
het gebed, dat Jezus Christus ons
heeft geleerd, zo dadelijk gezamenlijk
uit te spreken.
Wij zouden niet weten hoe te zeg-
gen hoe wij getroffen zijn door uw
initiatief. Maar wij niet alleen: ge
heel de kerk van Rome en het gehele
oecumenische concilie hebben met
vreugde van deze historische gebeur
tenis kennis genomen. Wat ons be
treft, wij richten tot God een dank
baar gebed en vragen Hem ons te
helpen de weg te vervolgen en over
u en ons. die ln geloof en vertrou
wen op weg zijn gegaan, zijn zegen
u:t te storten, zijn zegen, die de ge
lukkige uitslag zal verzekeren.
In deze gevoelens is het geen
..vaarwel", dat wy u zeggen, maar.
indien gij het toestaat: een „tot weer
ziens" steunend op de verwachting
I van nieuwe cn vruchtbare ontmoe
tingen. in Nomine Domini, in naam
des Heren", aldus dé Paus, die patri
arch Athenagoras, na afloop van dit
gesprek, o.a. een gouden kelk aan
bood.
Ecu aantal grote Amerikaanse dag
bladen heeft, zioh zaterdag zeer
sceptisch over Chroesjtsjows jongste
vredesvoorstellen uitgelaten.
De New York Times noemt
Chroesjtsjows voorstellen ..gespeend
van werkelijkheidszin", de „Daily
News" (eveneens New York) schrijft
dat zij „doortrokken zUn van huichel -
i achtigheid en vol voetangels en
I klemmen zitten" en de ..Chicago
Tribune" waarschuwt Johnson er
voor „niet ln te gaan op deze Sowjet.
I russische uitnodiging om zijn hand in
j een wespennest te steken",
j De New York Times wijst erop, dat
j Chroesjtsjows voorstellen een „cn-
werkelijke indruk maken, vooral
I omdat er geen onder het gezag der
V.N. vallende internationale strijd-
macht bestaat, die zou kunnen wor-
den belast met het. overal ter wereld,
handhaven van de vrede".
„Gesteld dat een Chinees-gezinde
groep de regering van Buiten-Mon-
golië omver zou werpen en vervolgens
een bewind zou vestigen, dat er naar
zou streven alle Russen in dit land
uit te roeien. Zou er voor de Sow jet-
l'nie in een dergelijk geval een an
dere keus bestaan dan zUn burgers te
hulp te snellen, ongeacht het bestaan
van welke internationale verdragen
ook? l)e Sowjetrussische regering
heeft, onder veel minder extreme
omstandigheden, ln 1956 troepen
naar Hongarije gezonden, die de wet
tige regering van dat land met ge
weld omver hebben geworpen, waar.
by geen acht werd geslagen op pro
testen der Verenigde Naties", aldus
de New York Times.
Het blad vervolgt: „De Chinezen
hebben in 1963 duidelijk gemaakt,
dat zij de huidige Chinees-Russische
grens niet als definitief wensen te
beschouwen. Het is duidelijk dat de
Sowjet-Unie belang heeft bij het
verkrijgen van waarborgen voor de
huidige grenzen. Doch zouden de
Chinese volksrepubliek en met haar
de vele andere landen, die gebieds-
aanspraken doen gelden, instemmen
met. Chroesjtsjows voorstellen, die
kennelijk ten doel hebben internatio
nale waarborgen te verkrijgen voor
de huidige grenzen in de wereld?"
De New York Times besluit: ..Het
is waarschijnlijk, dat er beter op
korte termijn vorderingen kunnen
worden gemaakt ter versterking van
de vrede door te pogen een oplossing
te vinden voor op zichzelf staande
vraagstukken, die de oorzaak zijn
van veel internationale spanning.
Met name geldt dit voor het Duitse
vraagstuk.
„Zeer eenvoudig''
Premier Chroesjtsjow zou voorts
een speciale bijdrage voor de ver
sterking van de vrede kunnen leve
ren door de V.N. sterker te helpen
maken. Want juist deze V.N. zUn in
het leven geroepen om oorlogen te
helpen voorkomen en om aan te stu
ren op een vreedzame regeling van
alle internationale geschillen, waar
onder twisten over gebiedsaanspra-
ken. waarop de Russische leider nu
de nadruk legt", aldus de New Vork
Times.
De eveneens in New York verschij
nende „Daily News" schrijft onder
meer: „Indien Chroesjtsjow meent,
wat hij zegt kan hij dat op zeer
eenvoudige wijze bewijzen. Hij heeft
daartoe slechts de Berlijnse muur te
doen neerhalen Hij zou verder de
Westerse verbondenen onbelemmer
de toegang tot Berlijn moeten waar
borgen en hij zou zijn politiek, om
de naar Berlijn rijdende geallieerde
militaire kolonn'es telkens weer moei
lijkheden te bezorgen, moeten laten
varen. Tenslotte zou hij zijn mario
net Fidel Castro moeten opdragen op
ïe houden met diens pogingen om de
Midden- en Zuidamerikaanse landen
i communistisch tc maken", aldus de
Daily News.".
De ..Chicago Tribune" wijst er o.m.
op. dat Chroesjtsjows voorstellen
voor de communisten de mogelijkheid
openlaten tot ondergraving en om
verwerping van regeringen van niet-
communislische landen. „Dit Is in
Zuid-Vietnam gepoogd en hel zal
mogelijk ook in verschillende staten
van Midden- en Zuld-Amerika wor
den geprobeerd want hicrbU zouden
geen grenzen in het geding zyn. En
Chroesjtsjow heeft altijd gezegd dat
j de Sow,jet-l'nie dergelijke operaties
als „rechtvaardige bevrUdingsoorlo.
gen" beschouwt, die de aanmoediging
cn steun der Sowjet-Unie verdienen,
i En dan, wanneer de Verenigde Sta
ten cn hun bondgenoten op deze
arglistige voorstellen ingaan. zegt
Chroesjtsjow dat hU wel genegen is.
om met ons over algehele ontwape
ning te gaan spreken", aldus de
..Chicago Tribune".
Toneeltijdschrift Teotrool
Half januari verschUnt het eerste
nummer van een nieuw toneeltUd-
schrift. „TeatraaJ" genaamd, dat
bestemd is voor de acteur en zfjn
publiek. De redactie bestaat uit Hams
Croiset. Gerrit Altes en Wil bert
Bank. terwyi Dolf Verspoor, Otto
DUk, Jacques Commandeur. Hans
van den Bergh en Geoffrey Reeves,
die tevens medewerker is aan het
Engelse toneeltydschrift Encore, tot
de vaste medewerkers behoren.
..WU willen mee ij ver en voor een
gezonder, doeltreffender en vooral
geinspireerder toneelbeleid. De mees
te directies hebben wel een beleid,
dwz. een zakeiyk beleid, maar
artistiek belijden ze zo weinig", zo
introduceert de redactie z/chzelf in
het eerste nummer.
„Teatraal" zal twee keer ln de drie
maanden verschijnen.
Boek te Den Bosch
verboden
«Van onze correspondent)
De Bossche boekhandelaren zullen
op verzoek van de politie het boek
..Een bijzonder vreemde dief" van
Ewald van Vugt niet langer meer
verkopen. De 20-Jarige auteur be
schrijft in dit werk een uitgave
van De Bezige Bij zijn Jeugd ln
Brabants hoofdstad op een realis
tische wijze, die vaak cru aandoet.
Ofschoon er geen namen worden ge
noemd in het boek. hebben verscha
lende Bosschenaren er zichzelf in
herkend. Enkelen hunner overwegen
een aanklacht wegens belediging.
(Van onze Adamse correspondent)
Rika Jansen en Kees Manders zUn
het afgelopen weekeinde uit Israël in
Amsterdam teruggekeerd. Uit vele
meegebrachte artikelen in Israëlische
kranten en tydschriften biykt. dat
de „one woman-show" van Rika
Jansen in Tel Aviv en in Haifa
groot succes heeft gehad.
„Israël is een heerlyk land en het
publiek is er allerliefst", aldus een
enthousiaste Rika JaJnsen. „Soms
werd ik op straat aangeklampt door
mensen, die mij uitbundig feliciteer
den met mUn succes. Dat is een fijne
belevenis voor een artieste".
Maar er waren ook andere beleve
nissen. Het impresariaat Berman en
Shafran. dat Rika Jansen had uit
genodigd naar Israël te komen, kwam
zijn financiële verplichtingen niet
na. De reiskosten werden slechts ge
deeltelijk vergoed en van de recettes
van de voorstellingen werd niets af
gedragen. Niettemin werd op grond
van het contract geëist, dat Rika
Jansen haar programma tot twee
maal toe zou prolongeren.
Toen Rika Jansen en Kees Man
ders daags voor Kerstmis te kennen
gaven, niet langer zonder betaling te
willen optreden, liet het impresariaat
beslag leggen op hun auto en andere
bezittingen en werd hun verboden
het land te verlaten. Twee zittingen
van de rechtbank in Tel Aviv hadden
tot resultaat, dat het impresariaat ln
het ongelUk werd gesteld en Rika
Jansen en haar man scheep konden
gaan naar Europa.
„WU hebben nog een vordering van
tenminste f10,000.- op de heren Ber
man en Shafran. als gevolg van hun
unfaire handelingen", aldus Kees
Manders. „Deze mensen, die zich op
de gehele wereld voordoen als mach
tige impresario's blijken geen cent te
bezitten. Gelukkig waren wij niet on
bemiddeld. maar er zijn tal van ar
tiesten. die door hen naar Israël zijn
gehaald en daar hun ondergang heb-
Ned. drumband
op narrencongres
te Salzburg
Dit weekeinde is voor de eerste
j keer in Salzburg een internationaal
narrencongres gehouden. Het wordt
I georganiseerd door de Bond van
j Carnavalsverenigingen In Salzburg.
I De Prins van het congres, Hans III
heeft de jeugddrumband „Excelsior"
uit Oosterhout (N-Br.) als zUn per-
soonlUk escorte naar Salzburg laten
I overkomen en zaterdag het comman
do daarover aangeboden aan prinses
I „Siegline die Süsse", Prinses van het
congres. De zaterdag was geheel ge-
wyd aan ontvangsten van buiten
landse en Oostenrijkse prinsen en
prinsessen en hun gevolg, totaal
1500 personen.
HerhaaldelUk moesten de Neder
landse Jongens en meisjes musiceren
en werd het land van hun herkomst
met ere vermeld. Men kent in Oos-
tenrijk geen gezelschappen als deze
drumband.
Zondagmiddag waren prinsen en
prinsessen de gast van de burgemees
ter van Salzburg, die speciaal de Ne-
i derlandse gasten hartelijk welkom
I heette. Het narrencongres zal maan
dag worden besloten.
ben gevonden. Ik zal vla de interna
tionale vakpers een
laten uitgaan naar alle artiesten
te voorkomen, dat zij daar in de
zullen lopen".
De heren Bcnnvn en
dezelfden, die het circus
hebben gecontracteerd om ln
een tournee door Israël te
Vanuit Tel Aviv heeft Kees
de heer Boltlni telegrafisch
meerd en hem geadviseerd
niet te gaan. „Betrouwbare
in Israël hebben mU verzekerd,
dit Nederlandse circus daar zyn
dergang tegemoet zal gaan. Als
tlnl met Berman en Shafran in
gaat. betekent dat zUn
en voor zUn artiesten en dieren
het een tragedie worden
Welhaast een knaap nog ex
poseert zijn tekeningen, aquarel
len. pastels en gouaches eenf,
mond vol! in het jeugdhotel^
..De Ruif" aan de Jan Vossen-
steeg 59: namelijk de nauwelijks0
17-jarige Jacques Turk uit Zoe-C
tenvoude. Het schilderen moetf(
hem in zekere zin in het bloed r
zitten, want hij is de zoon van"
een huisschilder. Wat hij hier f
toont, is autodidactisch werk.
Eerst sinds kort immers is hij
leerling van de Academie voor
Beeldende Kunsten te Den Haag
en zijn werken dateren van vóór
die periode.
Met huiver gaan wij altijd het
werk bezichtigen van héél Jonge
mensen als deze: dat was ook dit
maal het geval. Te vroeg exposeren
houdt tal van bezwaren in en ln de
grond .zUn wfj er sterk tegen gekant.
Nu moet gezegd, dat een natuurlijk
talent als dat van Jacques Turk. die
een soort „gedrevene" lijkt reeds ve- j
le bewijzen levert, het ver te kun- I
nen brengen. Het is frappant bij
hem te mogen constateren, hoe ge
voel voor kleur en vakverdeling zich
paart aan een raak observerings-
vermogen. Hij stort zich op alle mo
gelijke genres met een verwoede
drang. waarbU het vanzelf spreekt,
dat veel daarvan nog een onbehol
pen karakter draagt: hoe ls 't an
ders mogelijk?
Hoofdzaak is echter, dat deze jon
geman reeds nu de aandacht weet
boeien, waarbij wij zijn teke
ningen. vervaardigd door middel van
een speciale, door hem met veel vin
dingrijkheid uitgevonden drukolie-
tchniek. 't hoogste schatten. Veel wat
hij vervaardigt beweegt zich voorals
nog op het zuiver experimentele vlak.
waarbij wij willen wijzen op zijn
non-figuratieve gouaches, die voor
hem nog een aardig spel zijn, doch
waaruit zich toch wel het een en an
der ontwikkelen kan. dat op den duur
interessant kon worden. Er zijn voorts
enkele goed getroffen landschappen,
zelfportretten en portretten van ziln
zusje, waarmee Turk wel eens sa
menwerkt om tot een goed resultaat
te komen.
Er valt op het ogenblik nog niet
1 tc zeggen. In welke richting Turk
zal uitgroeien: op deze leeftijd moet
men daarmee uiterst voorzichtig zUn.
In ieder geval: wU ziin benieuwd.
Want mogeiykheden tc over iykt
deze jongeman zeker In zich te heb
ben!
Beste Europese
roman uit 1963:
„Doen als of'
Op de lijst van de beste hoeken
van het jaar komt ln het januari
nummer van het Engelse tydschrift
uit de boekenwereld ..Books and
bookmen" de roman voor van Adri-
aan van der Veen „Doen alsof", die
in de Engelse vertaling van Roy
Edwards als ..Make believe" is uit -
gekomen. De redactie van „Book and
bookmen" heeft „Make believe" op
haar lijst geplaatst als „de beste
Europese roman uit 1963".
diept* wil
In ieder geval ls het een spi ekende j
manifestatie van de diepe wil, die
dank zij God steeds meer alle
christenen, die naam waard zUn, be
zielt. De wil om te werken aan de
slechting der onenigheden, aan het j
neerhalen der barrières, de wU vast
besloten de weg te gaan. die leidt
naar de verzoening De verschillen op
leerstellig terrein, op het gebied der
liturgie en tucht moeten worden on
derzocht. in tyd en plaats, in een
geest van trouw aan de waarheid en
van begrip in de liefde. Dat wat
thans voort moet gaan. ls de broe
derlijke liefde, die vindingrijk is wat
betreft nieuwe manieren om zich te j
uiten, een liefde, die lerend uit de j
lessen van het verleden, bereid is te I
..Ik hoop vurig, dat Paus Paulus en
ik eens samen het water en de wijn
zullen mengen in deze kelk", zo zei
patriarch Athenagoras.. toen hij na
afloop van zijn gesprek een verslag
gever deze gouden kelk liet zien.
De patriarch toonde voorts drie
medailles, die hU van Paus Paulus
had gekregen ter herinnering aan de
ontmoeting tussen beide kerkvorsten.
Patriarch Athenagoras zei. dat hU öU
zijn toespraak tot Paus Paulus on
derstreept had. dat de verkiezing tot
Paus van kardinaal Montini direct
de hoop had doen opleven op een
toenadering tussen beide kerken. Het
gesprek tussen beide kerkvorsten is
met gesloten deuren gevoerd. Jour
nalisten werden niet toegelaten.
Op een byeenkomst vóór zUn ver
trek naar Paus Paulus had patriarch
Eva Gabor beroofd
en mishandeld
Twee met pistolen gewapende man
nen hebben uit de woning van de
Amerikaanse actrice Eva Gabor ju
welen gestolen ter waarde van 25.000
dollar en de actrice zelf ernstig mis-
I handeld.
Toen de actrice 's nachts samen
met haar echtgenoot thuiskwam.
werd zij door de inbrekers in het
gezicht geslagen en vastgebonden.
Haar man kreeg opdracht een kost-
bare diamanten ring uit de kluis te
i halen, terwijl Eva Gabor haar oor-
j bellen werden afgenomen.
I De actrice is opgenomen in een
ziekenhuis.
Begrafenis van
Paul Hindemitli
De bekende 68-jarlge Duitse com
ponist Paul Hindemllh is zaterdag tn
het Zwitserse Blonay begTaven op
een kerkhof ln de omgeving van zUn
vakantiehuis „La Chance" aan het
meer van Genève. Slechts een vyf-
tiental familieleden en goede vrien
den volgde de kist, dit in overeen
stemming met de wens van de over
ledene. dat het een eenvoudige plech
tigheid moest zyn. In de kerk wer
den kransen gelegd van de West-
duitse president Heinrieh Liibke en
van de steden Frankfort. Bonn, Zü-
rich, de Beierse Staatsopera en het
Philharinonisch Orkest van BerRfn.
Zichtbaar blij over het geweldige succes, dat het Scapino Ballet
met zijn optreden in New York heeft behaald, is balletleidster
mevrouw Hans Snoek met haar groep van 25 dansers en danseres
sen zaterdagmorgen uit New York op Schiphol teruggekeerd.
Namens de stad Arasterdam, die in samenwerking met het
A.N.V.V. en het Prins Bernhardfonds de trip van dit Nederlandse
Ballet naar Amerika mogelijk heeft gemaakt, was ter verwelkoming
aanwezig mr. P. J. Mijksenaar. die mevrouw Snoek een grote bos
bloemen aanbood.
De balletgroep, die gedurende twee i opgetreden in het Witte Huis te
weken in New York 14 voorstellln- Washington, heeft in Amerika, veel
gen heeft gegeven cn eenmaal is I bUval geoogst. Mevrouw Snoek was
zeer verheugd over de geweldige be
langstelling van de zijde van de Ame
rikaanse pers. De kranten hadden veel
aandacht besteed aan haar werk en
ze was verschillende malen geïnter
viewd zowel voor de radio als tele
visie.
„Er wordt nu hard gewerkt aan
een tournee, waarby diverse steden
in Amerika zullen worden bezocht",
wist de balletleidster enthousiast te
vertellen. „Amerika heeft vele goede
theaters.. Wij spelen veel voor ge
handicapte kinderen, maar ik voel
me „gehandicapt", omdat er zo wei
nig theaters zyn in Nederland",
voegde zU eraan toe.
