Gevaarlijke incidenten tijdens
pelgrimstocht van Paus Paulus
Gehate Muur dicht na
dag van recordbezoek
Beg
in van brand in
e Graf-kerk
Heilig
„Oost" wil kwestie
nu uitbuiten
VARA'bestuurHet
was niet bedoeling
iemand te kwetsen
ver Aan hysterie grenzend enthousiasme in JERUZALEM
WEERBERICHT
Veldslag bij
Ma Dolorosa
Kilo suiker
Talloze felle reacties
(§uc/ ?)lie
teuws
IJ moeten eerlijk bekennen
zaterdagavond geschokt, zelfs
verbijsterd kennis genomen
arte hebben van het programma „Zo is
inhet toevallig ook nog 's een keer",
lat zaterdagavond door de VARA-
levisie gepresenteerd werd. Daarin
ta*rerd zodanig de spot gedreven met
religieuze gevoelens van een zeer
_lroot deel van ons volk. dat hóe
^nen ook over het „geloof moge
denken! dierbare en heilige ge
voelens toch gekwetst moeten zijn.
V»Velen zal de ergernis over zulk een
Vertoning naar het hoofd gestegen
^ijn. Het „geloof' op een dergelijke
^weerzinwekkende wijze, welke niet
anders dan godslastering genoemd
|can worden, belachelijk maken, over
schrijdt alle grenzen. En zeker zijn
Wij er niet van gediend, wanneer
^fculks geschiedt door enkele, naar het
«ijkt, over het paard getilde jonge-
yinensen. die menen zich alles te
Bnogen veroorloven. Maar „zó is het
^toevallig nu eens een keer niet"
GI Het moge zo zijn, dat ds. Klamer
fljin diens I.K.O.R.-radiopraatje van
hjgisteravond deze uitzending heeft
I"willen goed praten en dat velen, die
een aanval op en een bespotting
van hun godsdienst vermoedden, in-
plaats van een aanval op het avond
n,in. avond uit „kassie kyken" in aan
"**de Bybel ontleende bewoordingen, in
°'leder geval had de goede verstaander
-^geen half woord nodig om te begry-
g pen en aan te voelen, dat de manier,
I (waarop dit geschiedde beneden alle
Inormen van weldenkendheid lag en
beneden 't minimum, dat iedereen aan
3 ^eerbied jegens de levensovertuiging
[Qvan een ander verschuldigd is. Wy
^verheugen ons er dan ook over, dat j
en van overheidswege nu eens eindelijk
r 'opgetreden zal worden althans dat
'J mogen wy nu toch wel verwachten
>rjtegen dergelijke schandalige uitwas
te sen der „democratie".
Ons incasseringsvermogen is wer-
jkelijk groot genoeg om grapjes met
Ieen glimlach aan te horen, maar wat
wij ditmaal te zien kregen, veroor
zaakte waarlijk geen glimlach meer,
doch een grimmige lach, over zoveel
onbegrijpelijke tolerantie vaneen
omroep, welke toch veelvuldig biyk
gegeven heeft, haar plaats in de zui-
len waardig te zyn.
a Dat zij zich ditmaal volstrekt ver-
et galoppeerd heeft, staat voor ons als
een paal boven water. Er zullen
I natuurlijk reacties komen van hen,
die het allemaal „niet zo erg" vin-
li' den. Doch naar ons gevoelen was dit
sri wèl erg, om geen sterkere kwalifica
ties te gebruiken
Temeer heeft ons deze uitzending
7 geërgerd, omdat zy geschiedde op
dezelfde avond, waarop een reportage
plaats vond van het bezoek van Paus
T Paulus VI aan Jordanië en tallozen
zich onder de vaan van het christen
dom met diepe aanhankelijkheid
schaarden.
Wy kunnen dan ook niet anders
verklaren dan dat wy vurig hopen
in den vervolge van excessen als
I deze verschoond te blyven. Het gaat
eenvoudig niet aan, dat een groepje
tb spotters het Nederlandse volk me
ningen voorschotelt, die wellicht
j voor henzelf „grappig' zyn, doch voor
Aj anderen weerzinwekkend. Trouwens
ook het „grapje" over de Koninklijke
onderscheidingen op 30 april had
met humor niets te maken. Het was
M zonder meer grof en grievend voor
allen, die een dergelyke onderschei-
I ding met trots en dankbaarheid
- dragen.'
Moge men maatregelen vinden om
1 herhaling te voorkomen.
Vorige malen is „Zo is" 't toevallig"
g al ver gegaan, ditmaal echter „te
3 ver".
Pierre Messmer
in Cambodja
De Franse minister van Defensie,
Pierre Messmer, is zaterdagavond in
Phnompenh', de hoofdstad van Cam
bodja, aangekomen.
Minister Messmer, die werd verwel
komd door de Cambodjaanse minister
van Defensie, luitenant-generaal Lon
Nol. zei te hopen dat zijn bezoek zou
bijdragen tot versteviging van de
vriendschapsbanden tussen Frankryx
en Cambodja. Later werden de Fran
se minister en zyn delegatie door
premier Norodom Kantol ontvangen
Veranderlijke bewolking
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond
Veranderlijke bewolking met plaat
selijk enige regen en hier en daar
mist. Zwakke tot matige wind uit
westelijke richtingen. Dezelfde of
iets lagere temperaturen.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
7 JANUARI
Zon op: 8.47 uur; onder: 16.45 uur.
Maan op 1.13 uur; onder: 12.51 u.
Hoogwater te Katwijk te 9.20 en
21.50 uur.
Laagwater te 4.53 en 17.20 uur.
sterkingen aangerukt, die 'n ondoor- i zij verzekerde, dat de Israëlische re-
dringbaar kordon trokken om gering zich door niets ervan zou la-
(Van onze correspondent in Jeruzalem)
's Pausen verblyfplaats.
Het ongedisciplineerd gedrag van
de massa, dat de autoriteiten ken
nelijk verraste, deed grote afbreuk
aan de waardigheid van het bezoek.
Kritiek op
opperrabbijn
Bij de plechtige ontvangst van de
Paus in Megiddo, onmiddellijk na
dat hij Israëlisch territorium had
betreden, ontbrak een centrale fi-
Kcnnelijk vermoeid trok Paus Paulus de Zesde zich zaterdag
tegen middernacht terug in de woning van de apostolisch gedele
geerde op de Olijfberg in Jeruzalem.
De eerste dag van zijn bedevaart naar het Heilige Land had hem 1 guur: Israels opperrabbijn Ütschak
niet alleen geestelijk sterk aangegrepen, maar hem ook fysiek grote r'ü"k^e"'"nnl"'n"veel' kwaad
inspanning bezorgd. bloed gezet. Rabbi Nissini stelde zich
In de Jordaanse sector van Jeruzalem deed zich 's avonds een aanvankelijk op het standpunt, dat
t a ri l j i l ll j het °P de weg van de Paus Ug bu
incident voor dat een ernstige afloop had kunnen hebben: toen de hem ais hoogste joodse geestelijke au-
Paus in de Kerk van het Heilige Graf een pontificale hoogmis op- toriteit in het Heilige Land. zyn op-
droeg, vatten op een speciaal gebouwde steiger twee kabels van "t"™:'™dele hiding in brede kring1
televisielampen vlam en slechts met grote moeite gelukte het het werd afgekeurd gaf de opperrabijn
vuur te doven, nadat de elektrische stroom was uitgeschakeld. j pamTeikom hrë'tie opTsi-'Uu tend-
De kerk werd toen alleen nog verlicht door de zes grote kaarsen torium en zyn streven prees naar
op het altaar, maar de Paus ging uiterlijk onverstoord verder met bev°rdering va" d* vr®de "aar
v 1. ii i voorbeeld van Israels profeten. Veel
het leiden van de dienst, ook al veroorzaakte het incident zichtbaar olie op de golven wierp deze begroe-
ongerustheid onder de honderden kerkelijke, civiele en militaire ting echtcr niet. Duizenden Israëliërs
hoogwaardigheidsbekleders, die het gebouw vulden.
ten weerhouden iets te ondernemen,
dat tegen de bedoeling van de pause
lijke reis zou indruisen.
Die bedoeling maakte Paulus de
Zesde nog eens duidelyk, toen hy op
deze zonnige, maar koude zondag
morgen in het Frans de Hebreeuwse
toespraak beantwoordde, waarmee
Israels president Zalman Shazar hem
welkom had geheten tydens de korte,
indrukwekkende en hartelyke plech
tigheid in Megiddo. tien minuten na
dat de zwarte Cadillac van de Paus,
do witte auto's van de kardinalen, en
de blauwe van de overigen, die hem
vergezelden, de Israëlisch-Jordaanse
grens hadden overschreden.
(Men zie ook elders in dit Blad)
Groot was de lichamelijke ver
drukking, waarin de Paus op zyn
tocht van het vliegveld in Amman
naar Jeruzalem en in de oude stad
zelf kwam te verkeren. De Jordaan
se autoriteiten hadden strenge veilig
heidsmaatregelen genomen.
Politie en militairen waren in gro
ten getale op de been en in Jeruza
lem stonden zij letterlijk schouder
aan schouder. Toch bleek dat alles
onvoldoende. Reeds bij de Allenby-
brug over de Jordaan, op de grote
weg van Amman naar Jeruzalem,
kregen de bezoeker en zijn bescher
mers een voorproefje van wat hun
later te wachten stond. Toen de Paus
aanstalten maakte om de dertien
treden af te dalen en het water van
de rivier aan te raken, drong de
menigte zo op, dat hy letterlijk be
kneld raakte en militairen en poli
tie hem hardhandig moesten ontzet
ten.
nodig om de laatste halve kilo me
ter naar dc poort in Sultan Sulei
mans stadsmuur af te leggen en
militairen en politiemannen moesten
een ware veldslag met de juichende
en schreeuwende mensen leveren om
ruim baan te maken. F.enmaal in
de oude stad herhaalde zich het
schouwspel, 's Pausen gang ctor de
Via Dolorosa, welke een hoogtepunt
van het bezoek moest worden, leek
veel op een vlucht. Eenmaal moest
de Paus zelfs schuilen in de ingang
j van een klooster, waar hy gedwon
gen was byna een kwartier te bly
ven.
Zijn gezicht was asgrauw, en tot
mediteren of bidden kreeg hy nau-
weiyks gelegenheid.
Anticlimax
Het bezoek dreigde een anticlimax
te worden, te meer, omdat het ge
volg van de Paus en de kleurrijke
stoet van geestelijke en stedelijke
dignitarissen, die hem op het plein
voor de Damascus-poort had opge
wacht, door de geëxalteerde menig
te volkomen werd afgesneden, zodat
de autoriteiten, die er deel van uit
maakten. niets anders overbleef dan
te trachten op eigen gelegenheid
te be-
Dat was echter nog niets verge
leken by de tonelen, die zich op het -
plein voor de Damascus-poort en by de Kerk van het Heilige
de Via Dolorosa afspeelden. Een wel- I reiken.
haast hysterische menigte omringde j Eindelijk besloten de Jordaanse ge-
hem steeds meer opdringend om de zaghebbers echter het roer om te
kerkvorst te zien. zijn hand te kussen gooien. Toen later op de avond de
of hem aan te raken. De pauselijke Paus de mis celebreerde in de Kerk schade zou berokkenen, noemde zy
stoet had »~eer dan een- half uur van Getbsemane waren troep-mv- •- ..kwaadaardig en ongefundeerd" en
hebben ernstige kritiek op het gedrag
van de opperrabbijn en ook een groot
deel van de pers steekt zyn afkeu
ring niet onder stoelen of banken.
Zy zien er een houding in, welke
diametraal staat tegenover die van
de regering, die om redenen van ele
mentaire gastvrijheid en uit politieke
overwegingen, het hoofd van de R./
Katholieke Kerk de grootste moge
lijke eer bewezen wenst te zien, ook
al bestaan er tussen Israël en het
Vaticaan geen officiële betrekkingen
en in weerwil van het feit, dat Rome
de internationalisatie van Jeruzalem
voorstaat, een status, waartegen zo
wel Jordanië als Israël zich van meet
af met grote beslistheid heeft verzet.
Verklaringen
Niet alleen opperrabbijn Nissim,
ook Israëls minister-president Levi
Eshkol en de minister van Buiten
landse Zaken mevrouw Golda Meir,
hebben een verklaring afgelegd. De
minister-president repte daarin met
geen woord van enige politieke im
plicatie van het Pauselijk bezoek. In
tegendeel, hy legde er de nadruk op,
dat van Israëlische zyde alles zou
worden gedaan om de wens van de
Paus te eerbiedigen als pelgrim in
het Heilige Land te vertoeven en er
te bidden voor vrede, mensenliefde
en broederschap. De verklaring van
mevTouw Meir droeg meer een pole
misch karakter. Beweringen van de
Jordaanse koning, dat Israëls natio
nale irrigatieproject andere landen
Dr. Konrad Adenauer, de
vroegere Westduitse Bondskan
selier. heeft zondag in Bad Go-
desberg zijn 88ste verjaardag ge
vierd. Hier wordt hij gefelici
teerd door zijn kleindochtertje
Monica. Tot de vele anderen die
de jarige kwamen gelukwensen
behoorde zijn opvolger, prof.
Erhard. Deze schonk Adenauer
een handboek over de tuinbouw
uit 1769 in vier delen. De jarige
oud-Bondskanselier ontving o.m.
gelukstelegrammen van presi
dent Johnson en diens minister
van Buitenlandse Zaken Rusk.
Sir Winston Churchill en presi
dent De Gaulle.
Het dagelijks bestuur van degezonden. De reacties wijzen er
VARA heeft de volgende ver- op. dat een aantal kijkers deze
Dit nummer bestaat uit 12 pagina'»
klaring uitgegeven: „Er zijn vele
reacties geweest op een onder
deel van het programma ..Zo is
het toevallig ook nog eens een
keer", dat op zaterdagavond
4 januari via de televisie is uit-
De immense bezoekersstroom
leidde gisteren tot enorme files
aan de drie doorlaatposten en
bijna tot een verkeersschaos in
j Oost-Berlijn dat plotseling 36.000
auto's meer dan normaal moest
I verwerken. Op een gegeven mo
ment stond er zelfs een rij bij de
doorgangen in de muur van liefst
zeven kilometer lengte. Vele
Westberlijners kwamen overigens
met de ondergrondse naar Oost-
Berlijn, waar de volkspolitie op
het station honderddertig loket
ten had ingericht om de controle
van de pasjes te bespoedigen.
In totaal hebben de communis
ten sinds het begin van de pas-
senov er eenkomst voor Kerstmis
700.000 pasjes uitgereikt, waar
door 1.200.000 Westberlijners aan
de andere kant van de muur fa
miliebezoeken hebben kunnen af
leggen, dat is meer dan de helft
van de totale bevolking van West-
Berlijn.
Natuurlijk zijn de Berlyners treurig
dat de passenregeling weer ten einde
is. Er wordt dan ook druk gepraat
over de mogelijkheden om de regeling
te prolongeren. West-Berlyns burge
meester Willy Brandt sprak zich daar
gisteren nog nadrukkelijk voor uit.
Hy zou graag zien dat de regeling
van de afgelopen 2u week. die zwart
op wit is vastgelegd en ondertekend
is door de Oostduitse staatssecretaris
Wendt en de afgezant van de West-
tiek uit te oefenen op de velen, voor 5erl«nsf, Korber. gewoon gel
wie de materiele welvaart van no dig bluft met als enl«e aanvulling een
paar afspraken over de technische
(Van onze correspondent in Bonn)
Overweldigend was gisteren de stroom West-Berlijners, die nog
met dagpasjes bij familieleden achter de Muur op bezoek gingen.
Ruim 280.000 mensen werden geteld, die 's ochtends van West
naar Oost en 's avonds in omgekeerde richting de Muur passeer
den. Het was gisteren dan ook de laatste dag van de speciale
regeling met kerstpasies. Voorlopig gaat de gehate Muur voor de t ii
Westberlijners weer op slot. UVUl lllllll IILT
De suiker is met ingang van
vandaag in de winkel vijf cent
duurder geworden Een kilo kost
nu f 1.07.
genover de communisten, maar in
Berlijn, waarvoor de geallieerden ten
slotte de uiteindelijke verantwoorde
lijkheid hebben, willen zij niet gepas
seerd worden en voor voldongen fei
ten worden geplaatst. Duitse hulp by
het streven naar een wereldwijde ont
spanning is welkom vindt Washing
ton, maar niet op eigen houtje en ze
ker niet als het einddoel ervan niet
ontspanning op basis van het huidige
machtsevenwicht ls. maar een wijzi
ging van een situatie, die niemand
nog kan overzien.
PAUS PAULUS VI
tijdens zijn bedevaart door het
Heilige Land.
uitzending kwetsend heeft ge
vonden voor hun godsdienstige d*n
overtuiging"
boven alle geestelijke waarden uit
gaat en die meer opzien naar de
televisieantenne dan naar het kruis.
De redactie van het programma heeft
op schokkende wijze de aandacht wil
len vestigen op de geestelijke leegheid
in vele levens. Deze eerlijke bedoe
ling van het programma is by een
aantal kykers, door de vorm, waarin
een en ander werd gebracht, op weer
stand gestuit. De VARA betreurt het
in haar bedoeling niet te zyn ge
slaagd. Uiteraard is er geen sprake
van geweest iemand in zyn gods
dienstige gevoelens te willen kwetsen.
In hoeverre de gebleken mogelijk
heid tot ernstige misverstanden als
problemen by uitgifte
king van de pasjes.
en verstrek-
Politiek
gen het contact voort te zetten. Zo
zei gisteren vice-kanselier en minis
ter voor de Hereniging Erich Mende,
dat naar drie dingen moet worden
gestreefd:
„opheffing" van de Muur in ter-
mynen;
een mogelijkheid voor de Oost-
berlyners West-Berlyn te bezoe
ken;
verbetering van het verkeer tus
sen Oost- en West-Duitsland.
Wat Brandt en Mende willen komt
in feite neer op een beweeglyker po
litiek tegenover Oost-Duitsland dan
vroeger onder Adenauer mogelyk was.
Beide politici en hun resp. socialis
tische en liberale partij geloven,
dat de splitsing van Duitsland alleen o
uit de weg kan worden geruimd als
men begint kleine bruggetjes te bou
wen over de kloof tussen de Bonds
republiek en de DDR.
Dat betekent niet. dat zy ook maar
denken aan een Juridische erkenning
van het communistische regime van
Ulbricht. Maar wel willen zij contact,
o.a. ook in de hoop het Oostduitse
bevftnd te kunften humaniseren en
democratiseren. Helemaal op de ach
tergrond speelt daarbij wellicht ook
nog de oude socialistische en liberale
gedachte een rol dat de hereniging
alleen via een neutralisering van
Duitsland te krygen is.
Hun denken loopt daarom mis
schien wel uit op het voorstel van de
liberale publicist Flach, die via nau
were contacten en een normalisering
van de betrekkingen wil streven naar
een confederatie van Oost- en West-
Duitsl&nd. Het eindpunt van de poli
tiek van mensen als Brandt en Men
de is dan ook niet een erkenning van
de machtsverhoudingen in Midden-
Eropa en een zich neerleggen by die
situatie zy willen veeleer die toe
stand veranderen.
Dit is mede een gevolg van de
nieuwe garantieprijs, die door de re
gering is vastgesteld op f 65.- per dui
zend kilogram suikerbieten. Daarmede
hoopt de regering de nationale sui-
kerproduktie aan te moedigen. Het
ministerie van Landbouw en Vissery
j deelt mede. dat het daartoe twee ge
gronde redenen heeft:
Het sterk gestegen pryspeil op de
internationale suikermarkt met
een veel hogere prijs van de im
portsuiker dan de binnenlandse
bietsuiker.
De onderbezetting van het ver
werkingsapparaat der suikerfa
brieken. die het gevolg is van de
sedert 1960 sterk verminderde met
suikerbieten betaalde oppervlakte.
Deze onderbezetting veroorzaakt
hogere verwerkingskosten en duj
duurdere suiker.
bij deze uitzending aan de dag getre-
den, gevolgen dient te hebben voor
De Oostduitse communisten hebben
echter al laten weten de kwestie po
litiek verder te willen uitbuiten, zy
willen op hoog niveau onderhandelen
met d« Westberlynse Senaat, niet al
leen om hun eigen soevereiniteit voor
het oog van de wereld te laten schit-
Kwaad
Mede door deze achtergrond wordt
verklaard, dat de geallieerden hele
maal niet zo gelukkig waren met de
passenregeling in Beriyn. De Fransen
status van West-Berlyn te documen
teren.
Want de communisten streven nog
steeds naar een onafhankelijke vry-
stad West-Berlijn die geen politieke
een Ppunrtam™n ^vwwMteg^in^het ^^rnmunLstische opzet SaaktTrn
De verklaring vervolg!: „De bedoe- VARA-hoofdbestuur uilmaken". BeriUn^r^femafisch" d* P#5)e6
ling van het desbetreffende program- -, Toch biyven cr stemm«n opgaan
maonderdeel ia echter geweest kll-l W k)tot pag, vaa velen, die een r 'S'ng willen wa-
teren, maar ook om de onafhankelijke waren ronduit kwaad, omdat zy,
evenals de Britten en de Amerikanen
overigens pas over de kwestie ge
raadpleegd werden toen he akkoord
tussen de Senaat en communisten
eigeniyk al in kannen en kruiken
vas. Maar ook de Amerikanen waren
liet zonder meer opgetogen. Presi-
*ftnt Johnson heeft dat aan Erhard
'«-s»h«r nr»g duidelijk gemaakt.
- '5 op zichzelf
-i vuui een be..deglijke politiek te-
Uit het Leidsch Dagblad van J'
5 January 1864: V
Gedeputeerde Staten der fi
provincie Gelderland hebben f
aanmerking gemaakt op het f
uittrekken van een post op de f
gemeentebegrooting van Zut-
phen voor thee en koffy, ten v
behoeve der secretarie en der v
commissieën, die ten raad- J
huizen vergaderen in het be-
lang der gemeente. Burg. en V
Weth. hebben die aanmerking -
trachten te wederleggen,
maar het gewestelijk bestuur
heeft daarmede geen genoe
gen genomen.
Wij vernemen, dat eenige
onzer voornaamste Leidsche
industrieëlen het plan heb
ben, om een locaal te stich
ten, waarin fabrieksarbeiders
en handwerkslieden zich tot f
uitspanning kunnen vereeni-
gen en al het noodige verkrij- t
gen om in hun vrije tijd zich f
een betamelijk genot te ver- r
schaffen. t
Directeur: E. A. E. van Dlshoec* DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Directi» en Administratie: 25041; Redaotie: 2180?
'j/Jtoofdredacteur: J. Brouwer f. 10.05 per kwartaal, f. 3.35 per maand, f. 0.78 per wee* Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Opgericht 1 maart 1860
•ho
MAANDAG 6 JANUARI 1964 No. M1W
LEIDSCH
r
DAGBLAD
