j„Legercrisis" in Engeland
o door vele politieacties
IN ALLE VROEGTE BEGON
PELGRIMSREIS VAN PAUS
Senator Golclivater
wil meedingen als
kandidaat-president
II Voorbereiding van
de conferentie over
Cyprus is versneld
Ontslag van
Den Hollander
nu offieieël
Paus zegent
gevangenen
Amman in
de mist
„PAPOEA'S
WORDEN ND
VERDRUKT"
BROOD twee
cent duurder
(§uc/ ?ïti'euivs
Brandt mag
gaan praten
over passen
eerste verkoopster
ta. Verduyn
WEERBERICHT
Mr. Kranenburg
commissaris
der Koningin
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 4 JANUARI 1964
No. 31152
,5 uirecieur: e. a e van Disnoecr DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Hoofdredacteur: J. Brouwer f. 10.05 per kwartaal, f.3.35 per maand, f.0.78 per wee* Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
;leidsch
u-
dagblad
De Britse minister voor het
Gemenebest Duncan Sandys, die
op het ogenblik op Cyprus ver
toeft, in gesprek met een Griek
se moeder, die met haar kind in
Nicosia in gijzeling was gehou
den.
begrip van een beroep op de Verenig
de Naties, streven naar een werkelijk
onafhankelijke eenheidsstaat, zonder
inmenging van buitenaf. Hier ligt de
enige mogelijkheid voor een blijven-
(Van onze
correespondent)
De KLM heeft gisteravond laat of
ficieel bevestigd, dat president-com
missaris dr. ir. F. Q. den Hollander
en gedelegeerd commissaris ir. Th.
I' Tromp hun lidmaatscshap van de
raad van commissarissen op 31 de
cember hebben beëindigd.
Zoals bekend is vanuit de raad van
commissarissen al enkele malen de
suggestie gekomen, dat alle commis
sarissen en bloc zouden aftreden.
Naar verluidt is minister Van Aart-
sen hierop aanvankelijk niet inge
gaan, omdat een dergelijk verzoek
nooit officieel namens de hele raad
tot hem zou zijn gericht. Naar zijn
eigen mededelingen heeft hij kort
voor het Kamerdebat van 18 decem
ber aan de commissarissen verzocht
hun mandaat en bloc beschikbaar te
stellen.
Nadere bijzonderheden over de
gang van zaken zijn te verwachten
als minister Van Aartsen zal ont-
woorden op de vragen, die het
Tweede-kamerlid Posthumus (PvdA)
hem heeft gesteld. Tot midden vol
gende week vertoeft de bewindsman
met vakantie in Parijs.
Tot de laatste voorbereidingen
van Paus Paulus voor zijn be
zoek aan Israël behoorde het be
wieroken van de gouden roos,
welk hij als symbolische gift zal
meenemen voor de kerk van
Bethlehem.
De pelgrimage van Paus Paulus VI naar het Heilige Land is
vanochtend in alle vroegte begonnen. Het was helder weer, met een
temperatuur van vier graden boven nul, toen de Paus om 7.23 uur
het Vaticaan verliet. Op de grëns van het Vaticaan en Italië werd
hij begroet door de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken
Saragat.
Zijn gevolg van ongeveer 30 personen o.w. drie kardinalen, was
al eerder per auto naar het vliegveld van Rome gegaan.
Om half negen kwam de Paus op het Romeinse vliegveld Fiu-
micino aan.
Langs de weg naar het vlieg
veld stonden ondanks het vroege
uur en de koude wind duizenden
mensen. Bij de gevangenis die
..Koningin van de hemel'' wordt
genoemd, liet de Paus even stop
pen om een groep gevangenen te
zegenen, die voor de gelegenheid
enkele minuten uit hun cellen
waren gelaten.
Op het vliegveld werd de
Paus begroet door Italiaanse
regeringspersonen, prelaten en
buitenlandse diplomaten.
Nadat de president van Italië, Seg-
ni, een hartelijk afscheidswoord had
gesproken en de Paus hem een me
daille ter herinnering aan deze pel
grimstocht ter hand had gesteld,
steeg het pauselijke vliegtuig om
8.50 uur op. Tijdens deze vlucht naar
het Heilige Land zond de Paus groe
ten aan de Koning van Griekenland
en de presidenten van Cyprus, Liba
non en Syrië.
„Goud wierook
en mirre"
Ter herinnering aan de drie wijzen
uit het Oosten, die het Christuskind
goud, wierook en mirre brachten,
heeft ook de Paus op zijn reis naar
het Heilige Land enkele geschenken
meegenomen.
De Geboortekerk in Bethlehem zal
een gouden roos, een wierookvat en
een pyxis krijgen. De gouden roos is
een hoge onderscheiding, die door
Pausen wordt verleend aan kerken,
bisdommen en rooms-katholieke
vorstinnen. Paus Paulus zal de kerk
van het Heilige Graf in Jeruzalem
een gouden olijftak schenken.
Koninklijk gezin
naar Opernball
(Van onze
correspondent)
Het Koninklijk gezin zal na zijn
bezoek aan de Olympische Winter
spelen in Innsbruck het befaamde
Weense Opernball bywonen, dat dit
Jaar op 6 februari plaats heeft. Dit
Opernball vormt het hoogtepunt van
de Wiener Faschung en is een van
de grootste evenementen van het
Europese carnavalsseizoen. Ook de
Sjah en de Keizerin van Perzië zijn
voornemens een bezoek te brengen
aan het Opernball.
Vergeven en
vergeten
Aan de vooravond van zjjn bede
vaart heeft de Paus, in een vooraf
opgenomen toespraak voor de Britse
televisie, alle kerkgenootschappen op
geroepen, hun oude geschillen te
..vergeven en te vergeten". Sprekend
in het Engels zei hij. de hoop te koes
teren. dat nu de tijd is aangebroken
voor het bijleggen van oude twisten
en het helen van oude wonden.
Het vliegveld van Amman is sinds
vanochtend vroeg gesloten wegens
mist. Het vliegtuig van de Paus, dat
daar om 11.55 wordt venvacht, zal
niet kunnen landen als de mist niet
optrekt, aldus de weerkundige dienst
van het vliegveld.
Beroep op Oe Th out
(Van onze Haagse correspondent)
Het Front Nasional Papoea zou
vanmiddag in Den Haag bijeenko
men. Er is voor deze vergadering een
belangrijke agenda opgesteld, die
direct verband houdt met de poli
tieke situatie in het huidige West-
Irian.
Reeds in maart van het vorig jaar
is een protest ingediend namens
de bevolking, die daartoe op het
ogenblik zelf niet in staat is bij
het Internationale Rode Kruis in
Genève. Daarin werd melding ge
maakt van mishandelingen van
Papoea's door Indonesiërs. Verkla
ringen van de arts. die de slachtof
fers heeft behandeld, waren daarby
gevoegd.
In oktober volgde een beroep op
de secretaris-generaal van de VN,
Oe Thant. Daarin werd naar voren
gebracht, dat de Papoea-bevolking
rechteloos geworden is; dat er als
gevolg van de doodstraf, die elke
niet gewenste politieke activiteit be
dreigt. reeds doden zijn gevallen: dat
de Papoea-bevolking bij voortduring
wordt mishandeld: dat alles, wat
materieel van waarde is, als auto's,
scooters, bromfietsen, ijskasten, was
machines, enz. moest worden inge
leverd bij de Indonesische autoritei
ten; dat het kostbare instrumenta
rium van het eens zo prachtige zie
kenhuis van dr. Jacques de Vries in
Kota Baroe (voorheen Hollandia) is
weggehaald en naar Djakarta ver
voerd; dat de medische behandeling
van de bevolking alles te wensen
overlaat en dat er van onderwijs
biina geen sprake meer is (als er on
derwijs wordt gegeven gebeurt dit
voor niet meer dan anderhalf uur
per dag).
Aan de secretaris-generaal van de
VN werd gevraagd om nog voor 1964
een commissie van onderzoek naar
West Irian te sturen.
Het Front West Nasional Papoea
is in 1960 in Nieuw-Guinea gevormd
als politieke groepering, die via de
Nieuw-Guinea-raad voorstellen en
plannen aan de regering kenbaar
maakte.
Na de overdracht is het. FNP ge
vestigd in het buitenland Marcus
Kaisiepo (oudste lid van 't bestuur)
ls nu voorzitter. Nicolaas Jouwe is
vice-voorzitter van het FNP.
De minister van Economische Za
ken en van Landbouw en Vissery zijn
van mening, dat op grond van de
voor doorberekening in aanmerking
komende loonsverhoging in het bak
kersbedrijf en op grond van externe
kostenstügingen, een prüsverhoging
van waterwitbrood, volkswit- en
volksbruinbrood met twee cent per
800 gram met ingang van 9 januari
gerechtvaardigd is. De Nederlandse
Bakkerystichting heeft toegezegd, dat
de prijzen van de overige broodsoor
ten naar verhouding in mindere mate
zullen worden verhoogd. De prijs van
kleinbrood zal niet omhoog gaan.
Tijdens het overleg met de Neder
landse bakkerijstichting is tevens ge
sproken over de wenselijkheid om
meer uniformiteit in de broodprijzen
te brengen. Als resultaat hiervan
werd besloten dat voortaan t.a.v de
broodprijzen drie categorieën zullen
worden onderscheiden, t.w. grote ste
rnen met randgemeenten, provincie
steden en overige gemeenten. In deze
drie categorieën gemeenten zullen in
het vervolg de navolgende maximum
prijzen voor bezorgd waterwitbrood
gelden
in de grote steden 55 cent
in de provinciesteden 56 cent
in de overige gemeenten 57 cent.
Voor volksbruinbrood zal deze
grens drie cent lager liggen en voor
het volkswit twee cent lager.
Indien thans de prijzen in bepaalde
plaatsen lager liggen dan de genoem
de maxima mag de verhoging niet
meer dan drie cent bedragen. Prijs
verhoging is niet toegestaan, als de
prijzen thans reeds op de hiervoor
genoemde grenzen liggen.
LEIDEN
ALPHEN
BREESTKAAT 173
HOOFTSTRAAT 88
Uit het Leidsch Dagblad van a
4 January 1864:
Uit
's-Hertogenbosch
wordt het volgende berigt:
De van poging tot moord op
den aartsbisschop Mgr. Zwij- J
sen beschuldigde Jan van J
Veen is Vrijdagmorgen op
vrije voeten gesteld.
Te Londen is het Kers-
i feest aanleiding geweest tot
vele ongelukken. Behalve een
1 groot aantal dronkemanstoo-
neelen en vechtpartijen, heb- i
ben ook personen zich der- i
wijze in gastreren te buiten i
gegaan, dat zij hunne zeer
jonge kinderen, die zij bij
1 zich. te bed namen, hebben
1 gesmoord, door in den slaap
1 op hen te gaan liggen; in een
1 enkele wijk dier hoofdstad
zijn 33 lijkschouwingen ge
houden over kinderen, welke
door hunne ouders op deze j
wijze waren gesmoord.
Amerika, Engeland en Frankryk
hebben burgemeester Brandt van
West-Berlijn hun fiat gegeven voor
verdere pogingen om tot een per
manente regeling te komen voor be
zoeken van Westberiijners aan Oost-
Beriyn. Dit hebben Westeiyke func
tionarissen gisteren in West-Berlyn
meegedeeld.
Men heeft weinig hoop, dat de hui
dige regeling (voor de periode van
Kerstmis en de jaarwisseling) direct
na 5 januari kan worden verlengd.
Nieuwe besprekingen met de Oost
duitsers kunnen weken duren.
Naar verluidt wil burgemeester
Brandt bereiken, dat alle Westber
iijners en niet alleen degenen met
naaste familieleden in het oostelijk
stadsdeel vergunning krijgen naar
Oost-Berlijn te gaan. Ook zou hij
hopen permanente passen te krijgen
voor bepaalde Westberiijners, in
plaats van de huidige dagpassen die
van 7 uur 's morgens tot middernacht
gelden.
Walter Ulbricht, de voorzitter van
de Oostduitse staatsraad, verklaarde
gisteravond, dat Oost-Duitsland be
reid is de besprekingen met de West-
berlijnse Senaat voort te zetten.
Oost-Duitsland acht deze besprekin
gen in het belang van de ontspan
ning en nuttig voor beëindiging van
de koude oorlog en bovendien in het
belang van beide partijen, zo zei hij.
Het is echter duidelijk, dat elk
akkoord niet ten koste mag gaan van
de economische belangen van Oost-
Duitsland. aldus Ulbricht.
(Van onze correspondent in
Washington)
Senator Barry Goldwater ls nu
eindelijk officieel mededinger naar
de Republikeinse kandidatuur voor
het presidentschap van de Verenig
de Staten. Iiy kon ook moeilyk meer
terug en zijn vele aanhangers teleur
stellen, die overal al actiecomité'»
hadden gevormd. Uit politiek oog
punt bezien wordt Goldwaters kandi
datuur veel minder interessant ge
acht dan het geval zou zijn wanneer
Kennedy nog in leven was. Men gaf
Goldwater tegen Kennedy enige
kans, omdat deze zwakke punten
had in het zuiden, het middenwes
ten en het westen. Lyndon Jonnsons
gezag ls daar veel groter.
De laatste weken zijn gouverneur
William Scranton van Pennsylvanië
en oud-vice-president Richard Nixon
als concurrenten van Goldwater by
de Republikeinen sterk naar voren
gekomen. Barry Goldwater meent,
dat zyn kandidatuur het Amerikaan
se \olk in november 1964 voor een
duidelijke keuze zo>- stellen. Hij is
sinds 1960 het nationaal symbool van
wat wel eens „de conservatieve re
volutie" wordt genoemd. Hy beli
chaamt de filosofie van een mini
mum aan overheidsbemoeiing in de
Verenigde Staten en van een sterk
anti-communisme in de wereldpoli
tiek. Daarmee heeft hij in het zui
den, het middenwesten en het wes
ten veel aanhangers gewonnen. Ook
nu nog heeft hij een sterke aannang,
maar de nationale en regionale Re
publikeinse partijleiders twijfelen
aan de mogelijkheid met Goldwater
de verkiezingen te winnen. Politieke
waarnemers voorzien in de Republi
keinse partij een harde stryd om de
kandidatuur.
(Van onze Londense correspondent)
Het Britse kabinet heeft gisteren in een spoedbijeenkomst be-
m sloten de voorbereidingen voor de eind januari in Londen te
houden vredesconferentie over Cyprus zoveel mogelijk te bespoe
digen.
De 'conferentie zal waarschijnlijk onder leiding staan van
Gemenebest-minister Duncan Sandys, die de situatie op Cyprus
voorlopig heeft gered. De drie ministers, die aan het hoofd staan
Jlvan militaire departementen en de chef van de imperiale generale
staf, Sir Richard Hull, woonden een deel van de kabinetsverga-
E dering bij.
oi Terugkeer tot
k de algemene
dienstplicht?
E Later werd bekend gemaakt dat de
Britse regering de opperbevelhebber
1 jvan de NAVO. generaal Lemnitzer,
heeft medegedeeld dat enkele mili
taire eenheden, die ter beschikking
ivan de NAVO stonden, tijdelijk deel
ilpullen uitmaken van Engelands
"ttioblele strategische reserve. Deze
Seenheden zullen eventueel de troe
pen moeten vervangen die naar
Cyprus zyn gezonden, waar zich op
het ogenblik 5500 Britse militairen
'"bevinden. Maar er zou op dit ogen-
blik nog geen sprake zijn van terug-
trekking van Britse troepen uit West.
Duitsland, alleen is de weg daartoe
thans voorzichtigheidshalve vrijge
maakt, zodat in een nieuwe nood
situatie snel kan worden opgetreden.
Engeland is door Cyprus in een
toestand te komen te verkeren welke
op een legercrisis lijkt, omdat het
wegens allerlei politie-acties o.a. op
Borneo, Brits Guyana, Kenia en
Aden, uitermate krap in zijn mili
taire reserves zit. Er was afgelopen
jaar een teleurstellend tekort aan
recruten, namelijk van 8.000 man.
Sommigen bepleiten daarom terug
keer tot de enkele jaren geleden
afgeschafte algemene militaire
dienstplicht. Anderen willen een ge
selecteerde dienstplicht, hoewel deze
ondemocratisch is. Maar over deze
kwestie wordt vóór de verkiezingen
zo weinig mogelyk gesproken.
De president van Cyprus, aartsbis
schop Makarios, heeft verklaard, dat,
indien de conferentie mocht misluk,
ken, een radicale herziening van de
grondwet niet kan uitbiyven. Hy wil
met vredelievende middelen, met in-
Advertentie
GEVRAAGD:
IHOOG LOON.
WONINGTEXTIEL
RIJNSBURG,
Vliet Z.Z. 29 - Telefoon 017183036
F WEINIG VERANDERING
Blijkens het wc overzicht, dat het
KNMI om tien uur verstrekte, weet
het. krachtige hogedrukgebied boven
Europa zich onverminderd te hand
haven. De vorst was de afgelopen
nacht over het algemeen licht. De
I minimumwaarden varieerden van mm
1 tot min 8 graden. In de weerstoe-
stand komt het komende etmaal
weinig verandering, zodat de ko
mende nacht weer opnieuw lichte
Vorst verwacht moet worden. Verder
zal de mist plaatselyk hardnekkig
zyn, maar er komen lokaal ook op
klaringen voor. De wind bhjft zwak.
5 JANUARI 1964
Eon op: 08 48; onder: 16.43.
»<Maan op: 00.00; onder: 12.17.
«oogwater in Katwijk: 7.36 en 19.58;
laagwater: 3 09 en 15.36.
6 JANUARI 1963
tóón op: 08 48; onder: 16.44.
Afaan op: 00 05; onder: 12.34.
^Hoogwater in Katwijk- 8.25 en 20 52;
laagwater: 3 59 en 16.28.
(Dit nummer beetaat uil 14 pagina's)
en een bijvoegsel
In Noord.-Holland
(Van onze Haagse correespondent)
Het lid van de Tweede Kamer en
van de Haagse gemeenteraad, mr. F.
J. Kranenburg wordt commissaris
der Koningin in de provincie Noord-
Holland. Hy is de opvolger van dr.
M. J. Prinsen, die vandaag zyn af
scheidsreceptie houdt. De benoeming
gaat in op 1 februari. Het desbe
treffende Koninkiyk Besluit is spoe
dig t* verwachten. Mr. Kranenburg
is lid van de Party van de Arbeid.
De heer Kranenburg is 52 jaar. Hy
bezocht het gymnasium in Amster
dam en Leiden en studeerde vervol
gens rechten aan de Rijksuniversiteit
in Leiden. In 1934 deed hy doctoraal
examen
Van 1935 tot 1951 was hy advocaat
en procureur in Dordrecht en in
Rotterdam Van 194* tot 1951 was hy
lid van de Rotterdamse raad. In 1951
werd hy benoemd tot staatssecreta
ris van Defensie. Hy bekleedde deze
functie tot 1958, in welk jaar hij af
trad in verband met de z.g. helmen
affaire. Op 27 november 1958 werd
hy lid van de Tweede Kamer. Sinds
1962 s hy tevens lid van de Haagse
gemeenteraad.
Mr. Kranenburg bewoog zich in de
Tweede Kamer op vele terreinen. Hy
genoot vooral gezag als juridissch
deskundige Als gevolg van zyn be
noeming tot commissaris der Ko
ningin zal hy voor zyn lidmaatschap
van Kamer en raad moeten bedan
ken.
I de vrede. Vandaar dat Makarios ge
tracht heeft de verdragen op te zeg
gen, maar in de huidige explosieve
toestand kon Engeland dit niet goed-
keuren, omdat het een provocatie
van Turkije zou hebben betekend.
Eerst moeten de gemoederen afkoe-
I ien.
„Geen deling"
Een andere voorwaarde voor een
praktische regeling zal de ontwape
ning moeten zijn van de Turks-Cy
prische en Grieks-Cyprische onder
grondse stryders.
Makarios verklaarde zich bereid de
Turkse minderheid de nodige waar
borgen te geven. Hy waarschuwde
dat een deling van het eiland on
praktisch is. Volgens de Turkse vice-
president, Kütchük, zou dit de snel
ste oplossing zyn.
De Britse gemenebest-minister
Duncan Sandys verklaarde na zyn
terugkeer in Londen, dat de twee
bevolkingsgroepen op Cyprus zullen
moeten samenleven. De toestand is
nog gespannen.
„Het ys onder onze voeten is zeer
dun, maar er is tenminste ys om op
te staan."
Sandys is op het ogenblik niet van
plan naar Cyprus terug te keren De
Britse premier Sir Alec Douglas-
Home is voor de tweede maal naar
zyn vakantieverbiyf in Schotland
teruggekeerd. Hti hoopt daar tot
donderdag a.s. te kunnen biyven.