BRITS - GRIEKS - TURKS
AKKOORD OP CYPRUS
Gematigde uitspraken
Chroesjtsjow en Tsjoe
e
Engelse militairen
als politie-agent
Sigaren wèl, kolen
nog niet duurder
Beiden pleiten voor
goede nabuurschap
©we/
I ALANS 1963
Staking van de vijandelijkheden
D
Bezwarende
brief van
Lee Oswald
Indonesische
aanval in
Noord-Borneo
WEERBERICHT
Miljard dollar
minder voor
defensie VS
|pgerïc?it 1 maart 1860
DINSDAG 31 DECEMBER 1963
No. 31149
LEIDSCH
DAGBLAD
btcteur: E. A. E. van Dishoeck
fdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 10.05 per kwartaal, f.3.35 per maand, f.0.78 per wee*
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 67055
i 7 it is het toch voor een merk-
V waardige geestelijke instel
ling, die ons op Oudejaars-
nd de neiging doet gevoelen ons
«zinnen op hetgeen het afgelopen
ons bracht en van ons nam?
zou zo zeggen, dat het volbren-
van een levensjaar voor ieder
is een veel meer persoonlijk ge-
te belevenis zou zijn dan het vol-
Bgen van een kalenderjaar. En
voelt niemand aan de voor-
id van zijn verjaardag de behoef-
ut meditatie. Misschien is het wel
dat gemeenschappelijke beleven,
retenschap dat 31 december voor
zeer groot deel van de mensheid
zatste dag van 't jaar is, die ons
pevoel geeft van onderlinge ver-
lenheld. Van een bijna wonder -
eensgezindheid in het verlangen
In deze laatste uren van het
idende jaar enige ogenblikken
te staan bij het verleden alvorens
weer te laten meesleuren door
Jachtende leven van alledag.
et is ook weer niet zo, dat wij in
onze oude jaarsoverpeinzing
volgens een bepaalde metho-
volgens een bepaald systeem te
gaan. Het is niet waar dat wij
herinnering terugdraaien tot
kalenderblaadje van 1 Januari en
eigens de uren, dagen, weken en
inden in een geordende rij aan
laten voorbijtrekken. Neen. ieder
ons begint op een ander punt, op
willekeurige dag in mei of augus-
die hem of haar het meest in zijn
xmlijk leven heeft geraakt,
t kan een vreugdevolle aan ra-
zijn geweest, maar ook een
"telijkie; een hoogtepunt in ons
se bestaan, maar ook een diep-
nt. De Oudejaarsavond stemt nu
laai tot beschouwing en tot in-
r: wat zijn voor U en ons hoogte-
Jen in het menselijke bestaan?
kunnen het er. geloven wij, over
zijn dat weinig dingen in ons
i zo belangrijk zijn als het bezit
een goede gezondheid. Men moge
zo rijk gezegend zijn met aardse
eren, wanneer men een ziek
am heeft, ontbreekt de allereer-
roorwaarde om er van te kun-
genieten. Het gebeurt maar al te
dat wi) onze goede gezondheid
louwen als iets vanzelfsprekends,
ets wat volstrekt normaal is.
neer wij er toevallig bij stilstaan
dat iemand in onze omgeving
wordt, waarderen wij het wel,
r bij lange na niet in die mate
wij eigenlijk dagelijks en diep
st zouden moeten doen. Wij
en allen een belangrijke bijdrage
jns eigen levensgeluk kunnen le-
wanneer wij ons iedere dag
ogenblik, maar dan ook intensief
1st konden maken van de on-
tbare waarde van een gezond
^am, dat bovendien een gezonde
t herbergt. Probeert U het eens
Is U erin slaagt, zult U zich een
want dankbaarder mens voe-
et leven kent gelukkig vele
hoogtepunten. Al naar gelang
van onze persoonlijke geaard -
varieert ook de individuele
■dering voor het begrip „hoogte-
Sommigen zullen stoffelijke
aart als het hoogste goed na
ren. anderen zoeken de vervul-
ran hun levensideaal in hun ver-
ling tot en de zorg voor het ge
in de uitoefening van hun be- i
in dienst aan de gemeenschap
Inner of groter verband of in de
oonlijke inzet voor de medemens,
zijn hoogtepunten met betrek-
tot ons privé-leven; de geboorte
een welgeschapen kind, het her-
na een ernstige ziekte of een
lagde operatie van een dierbaar
ilielid, voorspoed in zaken of be
ering tot een maatschappelijk
re rang, het verkrijgen van een
a woning waarop men jaren-
K gewacht heeft
aar de medaille van ons leven
t ook een keerzijde. Met wee
rt maar hopelijk toch ook met
tbaarheid. gedenken wij degenen.
Uit onze familie - en vrienden-
g zijn weggenomen; wij denken
de vele slachtoffers van het
toenemende verkeer, aan de
ijke mensenlevens die verloren
len tengevolge van natuurrampen
indere calimiteiten als gevolg van
«elijk en/of technisch falen
rip
Het politieke verbindingscomité op Cyprus is tot overeenstem-
ming gekomen over een staken van de vijandelijkheden. Dit is het
eerste grootste succes dat de Britse minister Duncan Sandys heeft
geboekt na langdurige besprekingen met vertegenwoordigers van
de Griekse en Turkse gemeenschap op het eiland. In het politieke
verbindingscomité zijn alle partijen in het geschil vertegen
woordigd.
Het voornaamste punt van
het akkoord is, dat de Griekse
en Turkse strijdkrachten uit de
nabijheid van de bestandslijn in
Nicosia worden teruggetrokken.
Zij worden vervangen door
Britse militairen.
Voort* zullen zo spoedig mogelijk
regelingen worden getroffen voor de
terugkeer naar huis van honderden
Turkse vluchtelingen, die zich nu be
vinden in de gebieden waar gevoch
ten is. De Britse troepen krygen tot
taak in de buitenwijken van noord-
Nicosia de weg te bereiden naar
normale verhoudingen.
Met deze maatregelen heeft men
voorlopig althans het gevaar
van een burgeroorlog bezworen. Of
de eenheid op Cyprus zal kunnen
worden hersteld, mag echter in twy-
fel worden getrokken. De Turks-
Cyprische vice-president, dr. Kütsjük
verklaarde gisteren, dat de grondwet
van Cyprus dood is en dat een
samenleven van de Turkse en de
Griekse bevolkingsgroep niet moge
lijk is. In antwoord op de vraag of
hij voorstander is van het denkbeeld
van een verdeling van het eiland zei
Kütsjük: „Noem het deling als U
wilt." Overigens was het volgens hem
een eerste vereiste, dat de vrede en
orde worden hersteld. Daarna zou over
de grondwet moeten worden gepraat.
Intussen heeft de Cyprische minis
ter van Buitenlandse Zaken, Ky-
prianoe, toen de Britse troepen de
neutrale zone langs de bestandslinie
in Nicosia binnentrokken, verklaard:
„Wij hebben volledig vertrouwen in
generaal Young". Wilde Cyprus een
gelukkige staat worden, dan moesten
alle betrokkenen zijns inziens drie
beginselen aanvaarden, nJ. ten eerste
dat de meerderheid moet regeren,
ten tweede dat de rechten van de
minderheid moeten worden gewaar
borgd en tenslotte dat zowel Grie
kenland als Turkije de speciale
verdragsbanden met Cyprus moet
verbreken. Het eiland zou alleen
dergelijke banden met Engeland
moeten onderhouden als lid van het
Gemenebest, zo meende de Cyprische
minister.
Rampzalig
President Makarios van Cyprus
heeft gisteravond in een radiotoe
spraak gezegd dat de Griekse Cyprio
ten niet van plan zijn de Turkse
Cyprioten aan te vallen. Hy noemde
het denkbeeld, dat samenwerking
tussen de twee gemeenschappen op
het eiland onmogelijk was, „ramp
zalig."
Aartsbisschop Makarios zei. dat de
Grieken op Cyprus ook niet van plan
waren hun toevlucht te nemen tot
strenge maatregelen tegen de Tur
ken. „Zij hebben daar niets bij te
wtnnen". zo zei hij. De Grieken
zouden echter wel gedwongen zijn
hun leven, eer en eigendom tegen
eventuele bedreigingen van Turkse
zijde te verdedigen. Makarios zei,
dat er politieke verschillen waren
tussen de Grieken en Turken, maar
dat de Grieken die op vreedzame
wijze wilden regelen.
Veiligheidsraad
Van welingelichte zijde in het
hoofdkwartier van de V.N. in New
York verluidde gisteren, dat Cyprus
nog vóór het begin van het Nieuw
jaarsreces op woensdag de Veilig
heidsraad zal verzoeken, opnieuw
bijeen te komen, naar aanleiding van
berichten dat Turkse militaire vlieg
tuigen het luchtruim van het eiland
hebben geschonden.
Inmiddels circuleerde bij de V.N.
de tekst van een telegram van de
Cyprische vice-president, dr. Kütsjük
waarin deze leider van de Turkse
Cyprioten zich beklaagt over het
optreden van de Cyprische vertegen
woordiger. Zenon Rossides, in de
Veiligheidsraad op vrijdagavond. Dr
Kütsjük zegt dat de president van
Cyprus, de leider der Griekse Cyprio
ten aartsbisschop Makarios, de rege
ring niet had geraadpleegd voordat
hij Rossides opdracht gaf de aan
dacht van de Veiligheidsraad op de
toestand op Cyprus te vestigen. Het
optreden van Rossides, die bovendien
een onjuist beeld van de situatie had
gegeven, achtte Kütsjük daarom „in
strijd met de grondwet".
De oudejaarsconference van
Wim Kan is gisteravond opge
nomen in de Leidse Schouwburg.
Wim Kan moest na de confe
rence Twaalf miljoen oliebollen
op aardgas'' bloemen en storm
achtige ovaties in ontvangst ne-
men. Voor een uitvoerig verhaal B
zie men elders.
len^.
o:
ns traditioneel werkend oude-
jaarsbrein glijdt van de ene
gebeurtenis naar de andere,
is het maar een enkele gedach-
flits. bU andere dingen staan we
ger stil. Veel van hetgeen wij in
afgelopen jaar meemaakten, zal
in 1964 niet herhalen: de posten
de levensbalans zijn niet ieder
dezelfde.
vraag is of onze levenskunst
•v genoeg is om deze balans met
batig saldo te kunnen afsluiten,
wij voldoende levensmoed en ver-
wwen kunnen opbrengen om het
i'
x
fe
»t
AEl
Brandstof
De goedkoopste sigaartjes, de zo
genaamde sprietjes, worden per 1
januari over het algemeen een halve
cent duurder, hetgeen betekent, dat
de doosjes van twintig stuks van
een gulden een gulden twintig één
gulden tien en één gulden dertig gaan
kosten.
De betere sprietjes zullen één cent
in prijs stygen en de zogenaamde
grote senoritas zullen twee cent
duurder worden.
Dit betekent dat de meest courante
senoritas, namelijk die in de prijs
klasse van zestien cent, nu achttien
cent gaan kosten. De sigaren van 22
cent kosten straks 25 cent, de siga
ren van 24 cent worden 27 cent.
De prijs van de duurdere sigaren
zal in het algemeen met vier cent
worden verhoogd. De sigaren van 29
cent kosten straks 33 cent en die van
33 cent 37 cent. Een en ander is
meegedeeld door het bureau sigaren-
industrie in Eindhoven na het be
raad dat de Nederlandse sigaren-
industrie over de prijzen heeft ge
voerd De Nederlandse sigarenindus-
trie, aldus wordt medegedeeld, heeft
zich op het standpunt gesteld, dat de
kwaliteit van haar produkten onver
minderd en in de volle omvang moet
worden gehandhaafd.
De huisbrandkolen zullen op l
januari ondanks loonkostenstijgin
gen ook in de kolenhandel is een
voorlopige loonsverhoging van 5 pro
cent overeengekomen nog niet in
prijs worden verhoogd.
De kolenhandel wil de eerste weken
van het volgend Jaar afwachten wat
het prijsverhogend effect zal zijn van
invloeden van buitenaf, zoals vracht-
kostenstijging. enz.
Bovendien zal minister Andriessen
begin januari opnieuw gesprekken
hebben met het Limburgse mijnwe
zen Het is niet onmogelijk, maar
evenmin nog zeker, dat de bewinds
man dan gehoor zal geven aan de
suggesties de leverpnjs van de Lim
burgse kolen te verhogen OveriSe™
verwacht de kolenhandel dat de
totale doorberekening aan de con-
aantal debet-posten tot een maxi
mum op te voeren en het aantal cre-
ditposten tot een minimum terug te
brengen
In deze geest wensen wij al onze
medewerkers, lezers, adverteerders en
verdere relaties een sluitende balans
1963 en een in alle opzichten voor
spoedig 1964 toel
I sument niet meer dan 30 k 40 cent
j per mud zal gaan bedragen.
Wit wasserij
De prijzenbeschikking wit wasse
rijen. die een maand geleden door
het ministerie van Economische Za
ken werd afgekondigd is gewijzigd.
Daardoor is het mogelyk geworden
dat de nu nog geldende tarieven per
1 januari met vier procent omhoog
kunnen gaan. Dit als gevolg van een
doorberekening van de loonkosten
stijging. Verder zijn de prijzenbe-
schikkingen celstofluiers en houten
meubelen met ingang van 1 januari
ingetrokken. Wat betreft de celstof
luiers is de minister gebleken, dat
een prijscorrectie noodzakelijk is. De
meubelfabrikanten hebben volledige
medewerking aan het prijsbeleid
toegezegd.
President Kennedy's ver
moedelijke moordenaar, Lee
Harvey Oswald, heeft aan de
vooravond van de (mislukte)
aanslag op generaal Walker, op
10 april j.l., zijn Russische
vrouw schriftelijk een reeks
raadgevingen gegeven hoe zij
moest handelen, „indien zich
iets voordoet, waardoor ik mij
voorlopig uit de voeten zou
moeten maken, of zelfs zou kun
nen worden gearresteerd".
Deze brief van Oswald is
thans in handen van de presi
dentiële commissie, die een on
derzoek instelt naar de moord
op president Kennedy en alles,
wat daarmee te maken heeft.
Volgens de .Houston Chronicle'
(Texas) blijkt uit de brief, dat
Oswald inderdaad de man is
geweest, die in april een ver
geefse poging deed om de als
zeer rechts bekend staande ge
neraal Walker te vermoorden.
Oswald schreef zijn vrouw o.m.
op welke wijze zij zich in geval
van nood met de Russische con
sul in Dallas in verbinding
moest stellen.
Koopvaarder met
37 man vermist
Het Spaanse koopvaardijschip
„Castillo de Mnntjuich". dat tien da
gen geleden uit de Oostamerikaanse
haven Boston in de haven van La
Coruna. in noord-west-Spanje. had
moeten aankomen, is daar nog steeds
niet binnengelopen. Het Spaanse mi
nisterie van Marine heeft thans ver
klaard dat het schip, dat een be
manning van 37 koppen had, ver
moedelijk is gezonken.
Amerikaanse. Spaanse en Portu
gese marinevliegtuigen en oorlogs
schepen hebben vergeefs naar de
„Castillo de Montjuioh" gezocht. Het
zoeken wordt nog door drie Spaanse
oorlogsbodems voortgezet.
,.WÜ bestuderen op het ogenblik do
mogelijkheid van nieuwe verminde
ringen van onze strijdkrachten", al
dus de Sow jetrussische premier
Chroesjtsjow in een gesprek met het
Amerikaanse persbureau „L'nited
Press international" waarvan de in
houd door Radio-Moskou en het
persbureau Tass is gepubliceerd.
Chroesjtsjow zei verder dat, als het
vreedzaam naast elkaar bestaan ver
broken zou worden, de twee wereld
systemen een militaire schok zouden
ondergaan. De mensheid zou dat wel
overleven en hert, communistische sys
teem zou in elk geval overeind blij
ven staan maar, aldus de Russische
premier, wij willen de toekomst niet
opbouwen op de ruïnes van de men
selijke beschaving en ten koste van
miljoenen doden.
De Russische leider herinnerde er
aan, dat nog onlangs de mogelijkheid
van verbetering van de internationale
toestand was aangetoond en voegde
daaraan toe: „Waarom zouden we
niet op die weg voortgaan. Het suc
ces tegemoet? Ik ben van nature op
timistisch".
Chroe- 'el in het nieuwe jaar
een ontwikkeling te wensen van
vreedzame samenwerking, goede na
buurschap en vriendschap tussen de
volkeren van de Verenigde Staten en
de Sowjet-Unle. Als deze twee lan
den zich met anderen gezamenlijk
inspannen voor de vrede, kan 1964
een jaar van een beslissende omme
keer ten goede in de internationale
toestand worden. De Sowjet-Unie wil
alle voorstellen tot ontwikkeling van
de goede betrekkingen tussen Ame
rika en Rusland bestuderen. Er zijn
redelijk goede vooruitzichten voor
overeenstemming in het komende
jaar over kwesties als beperking van
de strijdkrachten en de militaire uit
gaven. een niet-aanvalsverdrag tus-
l sen NAVO en Pact van Warschau,
het niet verder verspreiden van kern
wapens en instelling van kernwapen-
vrije zones. Terugtrekking van alle
buitenlandse troepen binnen de gren
zen van de eigen staat zou een grote
overwinning voor alle landen bete
kenen.
Als eerste onder de m 1964 op te
lossen dringende problemen noemde
Chroesjtsjow het „verwijderen van de
overblijfselen van de tweede wereld
oorlog in Europa" Het zou onver
standig en gevaarlijk zijn dit uit te
stellen. Verder sprak hij er zijn te
vredenheid over uit dat het Ameri
kaanse Congres een besluit had ge
nomen dat beschouwd kon worden
als „het begin van opheffing van dis
criminate inzake handelsakkoorden
tussen de Verenigde Staten en com
munistische landen."
De premier van communistisch-
China, Tsjoe En-lai, heeft in een ge
filmd vraaggesprek voor de Franse
televisie gezegd dat „een wereldoorlog
tussen het communistische kamp en
de imperialisten niet onvermijdelijk
ia."
Tsjoe En-lai, die tijdens zijn jong
ste bezoek aan Marokko dit vraag
gesprek aan een Franse verslaggever
toestond, zei dat de Chinese regering
zich heeft ingespannen „voor de ver
wezenlijking van het vreedzaam naast
elkaar bestaan van alle landen ter
wereld, de Westerse inbegrepen".
„Ik geloof dat door gezamenlijke
inspanning en door de normalisering
van de Chinees-Fra^so betrekkingen,
de economische en culturele banden
tussen onze twee landen zich verder
zullen ontwikkelen", aldus de premier.
Volgens hem waren het de Verenigde
Staten, en niet China, die hinder
palen scheppen voor een vreedzame
coëxistentie HJj noemde daarbij de
„voortdurende bezetting van Taiwan"
i Formosa).
Het eerstvolgend nummer -
nil M
t uit Blad verschijnt op donder- Y
kantoren J
dag 2 januari. Onze
rijn morgen de gehele dag ge-
ln ..Artis" wordt op het ogen
blik de levende have geïnventari
seerd. zoals telkens aan het einde
het jaar. ..Hoe is de naam.
In een vandaag te Jesselton. de
hoofdstad van Sabah Noord-Bor
neo uitgegeven verklaring wordt
meegedeeld, dat Indonesiërs in de
nacht van zondag op maandag een
ongeveer vijftig kilometers van Ta-
wau gelegen politiepost hebben aan
gevallen De aanval heeft aan acht
leden der veiligheidsstrijdkrachten
het leven gekost, terwijl er negentien
werden gewond. Voorts werd een
burger gedood, terwijl vijf andere
burgers werden gewond.
Premier Abdoel Rahman van de
federatie-Maleisië heeft gisteren In
zijn- nieuwjaarsboodschap verklaard
dat hij de VN misschien zal verzoe
ken tussenbeide te komen ln het
grensconflict met Indonesië
Zodra er agressie op grote schaal
wordt gepleegd en mensenlevens ver
loren aan bij de verdediging van
onze vrijheid en alles wat ons dier
baar is. zullen wy de VN verzoeken
tussenbeide te komen", aldus premier
Rahman.
OVERWEGEND
ZWAAR BEWOLKT
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond
Overwegend zwaar bewolkt met
plaatselijk enige regen of motregen
Krachtige tot matige wind tussen
zuid en west. In het algemeen iets
zachter.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
1 JANUARI
Ipn op: 8 48 uur; onder 16 38 uur
Maan op 19.07 uur; onder 10.33
uur Hoogwater te Katwijk te 4.22 en
16.38 uur, laagwater te 0 08 en 12.33
uur.
(2/1 hoogwater te 5.09 en 17.28 uur,
laagwater te 0.57 en 13.20 uur).
Dit blad bestaat uit 22 pagina's
sloten.
De Amerikaanse defensie-uitgaven
zullen in het belastingjaar 1965 on
geveer een miljard dollar (3V* mil
jard gulden» lager zijn dan in het
lopende belastingjaar. Dit heeft de
Amerikaanse minister van Defensie,
I McNamara, gisteren op een perscon-
ferentie gezegd nadat hij een bijeen
komst van president Johnson met de
chefs van staven had bijgewoond.
Volgens minister McNamara kan
deze kostenverlaging worden verwe
zenlijkt zonder de defensieve kracht
van de Verenigde Staten aan te tas
ten. Deskundigen van het ministerie
van Defensie verklaarden, dat de to
tale uitgaven voor de defensie ln het
op 1 juni 1964 eindigende fiscale
jaar op 52 miljard dollar worden ge
raamd.
Volgens functionarissen van het
ministerie is de verlaging ten dele
een gevolg van een kostenverminde
ringsprogramma en van de voltooiing
van grote Investeringen ln de Polaris-
cn Minutemanprojecten. Zy waren
van oordeel, dat wanneer de inter-
nationale situatie ongewyzigd biyft.
de mogeiykheden aanwezig zyn om
het peil der defensiebegrotingen ver
der te verlagen.
Het jongste Russische besluit de
militaire uitgaven te verminderen is
volgens hem geen factor geweest by
de Amerikaanse overwegingen.
i Uit het Leidsch Dagblad van
J 30 Dec. 1863:
Koningin Victoria heeft
in den avond voor Kersdag
al haar werkvolk in een der
vertrekken van Osborne Hou-
se doen zamenkomen, waar
fraaije kersboomen waren
opgerigt en alstoen, bijge-
staan door hare dochters, al
lerlei geschenken, zoowel
speelgoed als kleedingstukken
en lekkernijen uitgedeeld.
Naar men verneemt, zou
concessie zijn aangevraagd
voor een spoorwegverbinding
1 tusschen Amsterdam en Rot-
i terdam, over Uithoorn
Alphen en Boskoop.