Terug naar Warchau":
mndig stuk van Staal
van
kapel
de
Superieur spel
Rijkspolitie
c<Knappe vertolking
"Ivan Loudi Nijhoff
Het dilettantisme
nauwelijks merkbaar
kunst
A bonnements voorstel ing
Jjericht 1 maart 1860 Dinsdag 17 december 1963 Derde blad no. 31139
f ET Schouwburgbestuur had voor de derde abonnementsvoor-
stelling van dit seizoen de keuze laten vallen op het laatste
51 van de Hollandse schrijver Jan Staal ..Terug naar War-
u".. een toneelspel in vier bedrijven, gebracht door toneelgroep
IQheater".
Bet stuk speelt zich af rond een Poolse vrouw, die na haar ver-
f in een Duits concentratiekamp, waarheen zij haar joodse man
jjwillig was gevolgd, met haar tweede man. een Hollander, naar
Herland is gekomen. In plaats echter, dat ook haar hart zich
bzamerhand en metterwoon in Amsterdam heeft gevestigd.
Ffen wij haar aan. opnieuw weduwe, in een volksbuurt, verge-
I van een misplaatst geborneerd begrip van culturele eigen-
ftrde. dat haar belet zich enigermate aan te passen. Haar hart
ft .figuurlijk, de reis in een'andere richting gemaakt, naar het
Irchau van haar ijke jeugd en haar geïdealiseerd geluk van
ir eerste huwelijk. Ditmaal niet het probleem van de onaange-
te jeugd, maar van een onaangepaste oorlogsvluchtelinge, die
het geluk van haar stiefdochter, van wie zij houdt in
I mengeling van zelfzucht en echte liefde, in de weg staat naar
Jogcwone ..platvloerse", in haar ogen dierlijke geluk.
Een scène uit
Terug uit Warschau
Beperkingen
tn Staal moeten wij een kundig
lelschrijver noemen, met alle be
tingen die het begrip ..kundig"
udt. Geen schrijver, die ver weg
!t op de vleugelen van zijn fanta-
flie ons overrompelt met zijn spiri-
Iteit. maar een uitstekend vak-
l. die langzaam maar gestaag zijn
is gegaan naar het niveau, waar-
te beste hedendaagse Nederlandse
lelschrijvers zich bewegen,
toot is het aantal stukken, uit
aanloopperiode, dat het reper-
I van het amateurtoneel verrijkte,
r. en dat was voor weinigen van
collega's uit deze beginperiode
felegd enige jaren geleden is hij
■gebroken" en zo komen wij nu
tukken van Jan Staal nogal eens
iet ..grote toneel" tegen. De groei
Dg steels onmiskenbaar, zijn to-
figuren krijgen meer en meer een 1
nonische afronding, hij weet him
t dan alleen een karikaturaal le-
in te blazen en componeert deze
ten rond een strak, rechtlijnig
èwerkt gegeven. Dit alles leidt tot
[boeiend stuk. zoals gezegd, kun-
schreven, maar zonder dat
te dat ons soms zo heerlijk kan
;rèn en in het absurde kan
geloven.
edegen bezetting
'ellicht werd deze indruk van
(gen Hollandse weldoortimmerd -
nog versterkt door de bezetting
de hoofdrol de Poolse vrouw.
Loudy Nijhoff. Ook haar kracht
lilt immers in groot „vakman -
lp". Zomin als de auteur is hier
I actrice van het type. dat ons ge-
verovert, de toeschouwer tijdens
Voorstelling als het ware boven
kelf uittilt. Ook zü voert ons niet
achterlating van de alledaagse
Ige onvoorwaardelijk in die sfeer.
menselijke gevoelens werelden
Ichzelf zijn. Loudi Nijhoff regi
streerde deze vrouw zeer knap. De
kwelling, die haar omgeving voor
haar betekende, de strijd om haar
stiefdochter te behouden, de lokroep,
die voor haar uitging van het oude
Warchau, de vergeelde herinnerin
gen aan haar vroegere „grandezza",
dat alles kreeg de juiste maat toege
meten in een technisch uitstekende
vertolking.
Bernard Droog als de aanstaande
schoonzoon had in zijn vertolking wel
dat vleugje meeslependheid, waar
door de toeschouwer zich zo van
harte met deze rondborstige figuur
kon verenigen.
Veel lof voor Nienke Sikkema. die
in enige dagen de zeer belangrijke rol
van de stiefdochter had moeten over
nemen. Dat. zij te jong leek op het
toneel valt haar moeilijk te verwijten,
met talent zag zij toch kans vele van
de moeilijke passages uit haar rol de-
nodige rijpheid te geven.
Jan Go rissen als een poolse vriend
bleef in vele gevallen wat ongenuan
ceerd. Op gezette tijden werd het ge
noemde viertal bij het steeds verder
spannen van de boog onderbroken
door een aantal sappige burenruzies,
compleet met vaatwerkvemieling. In
deze luidruchtige onderstreping van
de „couleur locale" weerden zich An
nie Langenaken en Charmv Reijnen
in het bijzonder.
De regie van Jurg Molenaar was
sober, maar voerde in een aantal
scènes naar een uitstekende climax.
Het bijzonder geslaagde décor met
simultane mogelijkheden was van
Herman van Elteren. Aan het slot
ontvingen de dames bloemen en
braeht het publiek alle spelers een
warme hulde.
B. H. jr.
Molly Kazan overleden
jolly Kazan (53) toneelschrijfster
ichtgenote van Ella Kazan een
trikaanse toneel- en filmregis-
is zaterdag te New York City
een hersenbloeding overleden,
jevrouw Kazan, die in 1932 met
Kazan in het huwelijk trad,
leef drie toneelstukken: The Eg-
kd, Rosemary en The Alligators.
It laatste stuk werd voor een
tl bedrag aan Metro-Goldwyn-
rer verkocht. Zij overleed toen de
bbiografische film van haar echt-
bot. ..America-America" te
f York in première ging.
Dmas Magyar naar Parijs J
violist Thomas Magyar zal op
tianuari een recital in de Salie
Feau in Parijs geven tezamen met
Jem Hiclkema. Ook zullen zij dan
f de Franse radio optreden.
Jagyar is zo juist van een con-
ftournee in Engeland naar ons
k teruggekeerd.
OVERAL zyn ze weer te
zien. de schaatsliefheb
bers!
Zodra ze de kans en de baan
schoon zien, trekken ze er op
uit, vol enthousiasme om zo
gauw mogelijk de beenspieren
los te knjgen en met pijlsnelle
vaart er van door te gaan.
Je weet immers nooit, hoe lang
of hoe kert de vorst aanhoudt,
dus je moet van het ijs genieten
zodra het hard genoeg is. De
echte fanatiekelingen hebben
allang bij de haard zitten pope
len om de ijzers onder te binden
en zijn er als de kippen bij hun
baantje te zwieren of hun tocht
uit te stippelen
hij de Ned. Opera
Onder leiding van de dirigent Ar-
rigo Guarnieri zal vrijdagavond a.s.
de eerste voorstelling gegeven worden
door de Ned. Opera van een serie
Tosca-opvoermgen.
Bij deze her-instudering berust de
regie bij Jacqueline Jaccbi. De titel
rol zal worden gezongen door de
Amerikaanse zangeres Ella Lee. De
andere solisten zijn: Jos Borelli. Jos
Burcksen Gerard Krake, Otaker
Kraus. (in de rol van Scarpia». Chris 1
Reumer. Henk Smit en Joh an van
der Zalm.
(Foto L.D. Holvast)
kcXleiÓOSOXlP Welk een superieur spel hoorden we gisteren in de voor 2 3
gevulde Stadsgehoorraal van de Rijkspolitie-kapel onder leiding
van de res-officier H. Chr. Hoogervorst! Deze 50 politiemannen
waren al halverwege hun programma, toen we ons pas aan enkele
nauwelijks storende remmingen ervan bewust werden dat daar
maar feitelijk dilettanten zaten!
WiHem Groüenberg-prijs
voor dr. Elzinga
De directeur der Stichting Reclame
Onderwijs de 81-jarige dr. S. Elzinga
uit Haarlem, heeft „voor zijn grote
verdiensten voor het reclame onder
wijs in ons land" de Willem Grol
lenbergprijs (f 2.000.ontvangen.
Deze werd hem gistermiddag uitge
reikt tijdens een bijeenkomst in de
vergaderzaal van de Koopmansbeurs
te Amsterdam door de voorzitter der
Stichting Willem Grollen bergprijs,
mr. D. A. Delprat.
Het was de eerste keer dat de prijs
werd uitgereikt door de kortgeleden
te Amsterdajn opgerichte stichting.
Haar doel is de prijs periodiek toe te
kennen aan een persoon of instel
ling. die in wetenschappelijk, kunst
zinnig en/of praktisch opzicht te al
gemenen nutte aan de reclame bij
zondere diensten heeft bewezen.
De Commissaris der Koningin in
de provincie Noord-Holland, dr. M.
J. Prinsen, en de naamgever van de
prijs, de oud-president van de Alge
mene Publiciteit* Unie. woonden de
prijsuitreiking bij.
Mr. Delprat merkt op dat vorig
jaar voor een half miljard was ge
adverteerd. voor bijna de helft aan
dagbladadvertenties: ..de kurk waar
op de Nederlandse pers drijft". In
zfjn dankwoord zei dr. Elzinga dat hij
voor de toekomst een reclame-weten
schap zag. die aan de universiteit
De Leidse districtscommandant,
dirigerend officier L. J. v. d. Meulen
opende de avond zulks mede na
mens zijn Haagse collega Jhr. W. A.
Gevers Deynoot» met een welkom
o.m. aan de commissaris van politie,
de aanwezige burgemeesters en de
verzamelde reservisten
De dirigent dirigeerde niet altijd.
Hij liet ook wel eens wat aan zijn
muzikanten zelf over. In een intelli
gent korps behoeft een aanvoerder
zich niet onafgebroken punctueel
met alles en iedereen in de directie-
gebaren becig te houden.
Er was minstens één vakman (en
collega-dirigent» aanwezig: Adiiaan
Bosch, van wie ma het Wilhelmus)
„In the Lime Tree Avenue" gespeeld
werd. beter aangevuld met het mis
schien nog meer populair geworden
"Gipsy in America".
In die „Avenue" heerste een per
fecte orde. de rustige voordracht van
mannen die zeker zfjn van hun zaak.
Het spel is licht en verrassend zuiver.
Ook de klarinetten delen in die zui
verheid. Wat allemaal ook al opviel
in de aan Purcell toegeschreven
Trumpet Tune <die echter van Jere
miah Clarke is). Hoogervorst bleek
door toepassing van de gelaagde, als
ln terrassen liggende dynamiek zich
rekenschap to geven van de uitvoe
ringspraktijk in de jaren rond 1700.
In „Clair de Lune sur l'Alster" van
Tétras was een wals aan de beurt, in
de vereiste veringslichtvoetigheid,
met de nuances van de klank cn de
opzweving in alle nieuwe driekwar
ten. Opmerkelijk hier de éénklank
van de klarinetten en de prachtig
gebundelde harmonieuse samenklank
van alle donkere groepen op de
rechterflank.
Benieuwd waren we naar de vocale
Handel-aria "Where ever von walk"
thematisch verwant aan de Trumpet
Tune. Het bleef muzikaal verant
woord (en een innerlijke ervaring)
ondanks de bewerking. Alleen leken
ons hier de klarinetten (die toen nog
niet in zwang waren) als kleur wat
onwennig.
Keurig „stonden" de inleidende
fanfares ln de "Entrance and March
of the Peers" van Sullivan en het
vervolg gaf een model expositie van
al de aan bod komende gegevens.
De Rijkspolitiekapel
gisteravond in volle actie.
(Foto L.D./Holvast)
Hier waren eens te meer doel en
middelen duidelijk: gave en buig
zame toon. juiste tempokeuze, ge
zonde vertolkingsopvattingen, ner
gens zucht naar vertoon.
Vervolgens kwamen gekruide com
posities en de eerste ervan oogstte
al een nadrukkelijk applaus: Proces
sion in Sardar van Iwanof. waarin
de picolo fameus was. Mogen we het
j frisse stuk algemeen aanbevelen?
Maar het eist een beslagen eerste
klarinet. Daarna Amparito Roca van
I Texidor. kort maar krachtig, zeker
en zonder enige charge verlopen. En
I eindeiiljk The Gipsy, in de guitige en
zeer onderhoudende stijl van Bosch.
I Als laatste nummer het koddig ge
parafraseerde "Arrangers Holiday"
van Bennet. Walters en Yoder. waar
in het bij ons als „Kortjakje" be
kende volksliedje aan allerlei mani
pulaties onderworpen wordt, opge
gooid in de scherpe hoogte van de
piccolo, dan neergesmeten naar de
bassen en baritons, tenslotte met
medehulp van de vijf slagwerkers
verjazzt en mishandeld. De ovaties
maakten een toegift vanzelfsprekend
Het blijspel „Kom doe eens wat
van Neil Simon werd de aanwezigen
na de pauze geserveerd.
V.
Advertentie
Hou
ganje wil
overleggen met
de Ver. Staten
Hongarije heeft de Verenigde Sta-
t«n laten weten, dat het bereid is.
besprekingen te openen om alle ge
schilpunten tussen beide landen uit
de weg te ruimen, met inbegrip van
dat inzake kardinaal Mindszenty. I)e
Hongaarse regering deed dit bij
monde van haar onderminister van
Buitenlandse Zaken Peter Mod, die
een onderhoud van 35 minuten met
zijn Amerikaanse ambtgenoot Averell
Harriman heeft gehad.
Dit onderhoud was. zo wordt in het
Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken opgemerkt, het resul
taat van een reeks besprekingen die
Mod kortgeleden voerde met presi
dent Johnson en Harriman. toen hij
naar Washington was gekomen om
zijn land bij de begrafenis van Ken
nedy te vertegenwoordigen.
Een van de belangrijkste kwesties,
die de Amerikaanse regering gaarne
geregeld zou zien. is die inzake scha
devergoeding voor de Amerikaanse
bezittingen die de Hongaarse rege
ring na de oorlog heeft genationali
seerd. Op dit punt zijn al eerder
overeenkomsten gesloten met Joego
slavië. Polen. Roemenië en Bulgarije.
Over de betaling van schadevergoe
ding door Tsjecho-Slowakije zijn be
sprekingen gaande. Hongarije is het
«nige land van het communistische
blok waarmee de kwestie zelfs nog
niet in het onderhandelingsstadium
is gekomen Het. zou om een bedrag
van 40 tot 60 miljoen dollar gaan.
Wat kardinaal Minszenty betreft,
die al sinds 1956 als vluchteling in
het gebouw van de Amerikaanse
legatie te Boedapest vertoeft, stellen
de Amerikaanse autoriteiten zich op
het standpunt., dat dit een zaak is
die in de eerste plaats tussen de
Hongaarse regering en het Vaticaan
moet worden geregeld.
De Hongaarse regering zou voorts
over uitbreiding van de handélsbe-
trekkingen willen spreken.
Engelse studenten
met Shakespeare
Binnen het kader van het Shake-
spearejaar 196-1, de herdenking van de
geboorte. 400 jaar geleden van de
auteur, zal een speelgroep van 16 eer
stejaars-studenten van The I>oridon
Academy of Music and Dramatic Art
in vier plaatsen opvoeringen geven
van ,,A midsummer night's dream".
De voorstellingen worden geregis
seerd door Norman Ayrton. die ook
de decors ontwierp in de kostume
ring van Peter Rose. Zij vinden
plaats in de Stadsschouwburg te
Heerlen op 5. de Stadsschouwburg te
Maastricht op 8 en 9. de Stads
schouwburg te Enschede op 10 en het
Kurhaus Paviljoen te Scheveningen
op 11 januari
OP de ijsbanen en de
slootjes heb ik de dui
zenden gezien. Ze waren
't na verleden jaar. toen de
oefentijd langer duurde dan
iemand ooit had kunnen den
ken, nog niet verleerd. Ze spron
gen er zo maar luchtig op los
alsof er geen zomer tusen ge
weest was en genoten volop,
vooral onder de stralende zon
die deed denken aan de winter
sportplaatsen in Zwitserland en
Oostenrijk. Het was een verruk
kelijk gezicht, al die jongens en
meisjes, maar ook de ouderen,
druk in de weer om te profite
ren wat er te profiteren viel. na
een weinig levenwekkende lange
periode.
PLOTSELING voelde men
zich opnieuw gestaald.
Gezondheid werd met lepeLs
binnengehaald.
Er was even die heerlijke ont
spanning. die iedere goede
-chaatsenrijder ten deel valt.
wanneer hij. de frisse lucht in
ademend. de benen uitslaat en
zich op het gladde ijs als een
vogel in de vrije lucht gaat voe-
en. Wie zó de schaatssport kan
>?oefenen is wel te benijden!
Niemand kan voorspellen hoe
(Foto Leldsch Dagblad)
lang het de rijders gegeven zal
zijn het „ijzer onder te binden".
Maar dat deze mannen van
„stavast" het zullen doen zolang
het kèn. staat als een paal
boven het bevroren water.
Ge ziet op hun gezichten de
lach der blijde verwachting! Ze
zullen van hun tochtje terug
komen met verhalen over ..hoe
fijn 't wel was" en hoe verlan.
lend ze er naar zijn, ook dit jaar
weer een Meren- of Elfsteden
tocht te gaan maken.
Want- zo'n avontuur is toch de
bekroning van alles!
FANTASIO.
Begrotingstekort
in (Maleisië
De minister van Financiën van
Maleisië, Tan Siew. heeft gisteren in
het parlement verklaard, dat zijn
land voor 1964 een begrotingstekort
heeft van ongeveer 600 miljoen gul
den. Hij zei dat de Indonesische
„confrontatie-politiek" de federatie
ongeveer 290 miljoen gulden per jaar
gaat kosten. Als gevolg van deze poli
tiek zijn reeds tienduizend Maleisiërs
werkloos geworden. ..En het moet
worden toegegeven", aldus de be
windsman. ..dat de confrontatie ook
nadelige gevolgen voor onze economie
heeft gehad.". Indonesië zal echter
volgens hem de groie verliezer zijn
als gevolg van zijn handelsembargo
tegen Maleisië.
ierdeiikingsconcert
te Amsterdam
De Staatssecretaris van O.. K. en
W„ drs. L. J. M. van de Laar. heeft
het openingswoord gesproken hij het
herdenkingsconcert dat gisteravond
in het Concertgebouw te Amsterdam
is gegeven ter gelegenheid van het
15-jarig bestaan van de universele
verklaring van de rechten van de
mens. Op 10 december 1948 werd deze
verklaring door de algemene verga
dering der V.N. afgekondigd. Het
concert werd gegeven door het N.-H.
Philh. Orkest o.l.v. de dirigenten Nico
van der Linden en Henrie Arends.
Drs. Van de Laar zei het een
goede gedachte te vinden om het 15-
jarig bestaan van de universele ver-
j klaring van de rechten van de mens
door middel van een concert te her
denken. aangezien ln de muziek reeos
I lang op beperkt terrein dat is gevon
den. waarnaar wij ook voor andere
i facetten van het menselijk bestaan
streven: een universele, docr allen
erkende waarde, uitgedrukt ln een
I algemeen aanvaard begrippenstelsel.
Ned. Kamerorkest in
Sjostakowitsj
Het Ned. Kamerorkest o.l.v. Szymon
Goldberg geeft op zijn eerstvolgende
abonnementsconcerten (19 en 20
december in Diligentia te Den Haag.
21 december in het Concertgebouw te
Amsterdam en 22 december in de
Rotterdamse Schouwburg) een uit
voering van het Concert voor piano,
trompet en strijdorkest van Sjostako
witsj.
De solo-partijen in dit werk wor
den vertolkt door André Tsjaikowskv j
piano en Wim Groot, trompet.
André Tsjaikowsky solieert voorts in
Mozarts pianoconcert in Bes. KV 595.
Het Nederlands Ka mei-orkest speelt
verder het Concerto grosso Op. 6 nr.
5 van Handel, en Symfonie nr. 88 van I
Haydn.
Ancü-é Tsjaikowsky werd in 19C# X
Warschau geboren. Hij studeert
achtereenvolgens bij Lazare Levy in
Parijs, bij Szpinalski te Warschau en
Stefan Askenase te Brussel. Sinds hij
in 1956 de derde prijs behaalde op het I
Concours International Reine ETisa- j
beth te Brussel, heeft hij vele succes
volle tournees gemaakt in tal van I
Europese landen, de V.S., Zuid-Ame-
nka en het Verre Oosten. Ook trad
hij in 1961 op met het Residentie I
Orkest, en in het afgelopen voorjaar
met het Limburg Symfonie Orkest.
Ella Lee als Tosca
