SLAG
ROOM
kunst
kaleiöoscoQp
Premiere van Fliers
ballet ..BARRIERE"
Ned. Opera herdenkt
componist Mascagni
ANDRE RIEU STIMULEERDE
HET ROTT. PHILH. ORKEST
Prinses Irene opende
Ednard v. Beinumliuis
44
Ontdek,wat men in Stockholm ontdekte:
Opvoering vanUamico Fritz
De enig-echte,
gezelligste
Sinterklaas-drank
is chocolademelk
met
Jeugdconcert Toon ku nst
Pro f. Hendrik Andriessen en
Elgar: twee trekpleisters
Unieke Goya's
te Londen
Queekhovenbi j Bilthoven
In huiveringwekkende sfeer
echte
WITTE KRUIS
Politiechef in
Culemborg vrij
LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 3 DECEMBER 1963
(Van onze kunstredactie)
OP 7 december zal het 100 jaar geleden zijn, dat de in 1945
overleden Italiaanse operacomponist Pietro Mascagni in Li-
vorno geboren werd.
Mascagni: wie denkt dan niet onmiddellijk aan zijn opera ,,Ca-
valleria Rusticana" („Boeren-eer"), de opera die hem wereldroem
deed verwerven, maar vrijwel het enige werk van zijn hand is, dat
stand gehouden heeft
Mascagni was aanvankelijk voor
bestemd om bakker te worden, maar
diep in het geheim nam hij al mu
zieklessen Nadat ex?n oom hem ge
adopteerd had, zorgde deze voor zijn
verdere opleiding, waarna Mascagni
directeur werd van dU stedelijke mu
ziekschool te Cerlgnola. Later was
Mascagni nog directeur van het mu-
zieklyceum te Pesaro en hoofd van
de Nationale Muziekschool te Rome.
Zijn eerste composities trokken
weinig aandacht, tot hiU plotseling
het was in 1889 met zijn „Ca-
valleria Rusticana" voor de dag
kwam, geschreven naar aanleiding
van een door de uiteever Sonzogno
georganiseerde muzkale wedstrijd,
welke opera onmiddellijk een groot
6ucces werd.
Van zijn andere werken heeft
slechts alleen „Iris" (1898) nog suc
ces geoogst.
Met zijn „Cavalleria Rusticana",
welke ilemationaal geprezen werd,
had meteen een nieuwe richting haar
intrede gedaan, n.l. het „verisme".
Inplaats van zich aan de fantasie
over te geven, bepaalde het verisme
zich tot de realiteit: uitbeelding van
het gewone volk, de werkman en de
boer en hun primitieve instincten en
hartstochten. Dit was volkomen naar
Mascagni's aard: met directe en
suggestieve kracht gaf hU hieraan
uitdrukking. De 27-jarige componist
kwam er door in de eerste rij te
staan!
In ruime mate legde Mascagni in
deze opera getuigenis af van een
geniale aanleg. Doch het tragische is,
dat het hierbij bleef. Ondanks ver
woede pogingen nog meer te schep
pen, dat op gelijkwaardige hoogte
stond is zijn werkzaamheid blijven
steken in onmacht. Nog tien opera's
verschenen van zijn hand, doch geen
van deze heeft repertoire kunnen
maken, hoewel een enkele een vrien
delijk succes
niet
verwierf, maar mèèr
Toch is er één opera, van Mas
cagni, welke stellig meer dan gewone
aandacht verdient en door de Ned.
Opera als Mascagniherdenking
voor het voetlicht gebracht zal wor
den, namelijk „l'Amioo Fritz" waar
over Verdi zijn bewondering heeft
uitgesproken en ook de componist
Hugo Wolf zijn waardering betuigde.
De tekst, ontleend aan de roman en
het toneelstuk „l'Ami Fritz" van het
Franse schrijversduo Erckmanm—
Chartrian", is van Suardon De opera
speelt in de Elzas in het midden van
de negentiende eeuw, de handeling
omvat drie act es en vraagt de me
dewerking van zeven solisten.
In deze opera, die binnenkort tot
opvoering gebracht zal worden, zul
len uitsluitend Italianen zich doen
horen.
het verfijnde rookgenot van
Overal ter wereld is de zuivere, voldoening schenkende smaak van EXPORT cigarettes
de grote ontdekking. EXPORT gaat van land tot land, van hand tot hand.'jn Stockholm, in
New York, in Rome, Parijs ennu in Nederland! Ontdek uw nieuwe cigarette: EXPORT
ADVERTENTIE
Morgen bij uw melkman
datlekkerste flesje" be
stellen. Dan bent u zeker
dat u 't krijgt!
Slechts twee composities sierden het programma van het 80e
jeugdconcert van „Toonkunst", uitgevoerd door het Rott. Philh.
Orkest, ditmaal onder directie van André Rieu. dirigent van het
Limburgs Symfonie Orkest, die. naar wij menen, voor het eerst
het podium van de Stadsgehoorzaal betrad. Twee composities:
maar wat voor twee!
AUeeerst Hendrik Andrles6ens
„Ricercare", de zoals Rieu deze
noemde „tóphit" onder de werken
van de mi ruim 70-jarige componist.
Gebouwd op het welhaast chromati
sche B-A-C-H-thema, verleent hij
aan dit instrumentale „motet", ge
houden in typisch eigen stijl, en
rijkcontrasterende kleurverecheiden-
heid, een magistrale allure, al direct
opvallend door de originele harp-
inzet. Het geheel is geïnspireerd,
met een groot en zuiver gevoel voor
de prachtige orkestrale klank, waar
in ook de houtblazers een belangrijke
functie vervullen, geschreven. Cul
minerend in de zwaardragende
orgelende akkoordenstroom, die de
rasechte organist, kenmerkend ver
raadt. In dit Imposante werk speelt
ook het koper tuba! een grote
rol.
Het verkreeg onder de bezielende
leiding van André Rieu een sug
gestieve verklanking, die ongetwij
feld diepe indruk maakte, nadat de
dirigent er een verhelderende toe
lichting op had gegeven.
Méér nog was André Rieu op zijn
gezellige praatstoel tijdens zijn expli
catie van de „Enigma" (raadsel >-
variaties (Opus 36) van de op 2 juni
1857 te Broadheath bij Worcester
(Engeland) geboren sir Erward Wil
liam Elgar. Deze veertien uitermate
knappe variaties op een klaar thema
opgedragen aan zijn vrienden, waar-
ln evenwel de invloed van Brahms
niet te miskennen valt. onderschel
den zich door een duidelijke karakte
ristiek van de bedoelde figuren (zo
wel dames als heren) Rieu wist in
korte bewoordingen telkens een
kostelijk licht te werpen op iedere
variatie en gewaagde daart>ij van
Elgars geestige, originele persoon
lijkheid. Dat Elgar. onderhevig aan
een enorme zelfkritiek, imponerend,
compact dan wel ragfijn voor orkest
kon schrijven, bewijst hij hier ten-
volle
Kennelijk draagt het werk Rieu's
grote liefde, zó indringend ging hij
er in op, waarbij hij zijn intenties
aan een werkelijk fameus spelend
orkest, met overgave wist over te
dragen. Het is te betreuren dat deze
.,Enigma"-variaties slechte zelden tot
klinken worden gebracht deze serie,
waarin Elgar allereerst hulde brengt
aan hem steeds inspirerende Lady
Elgar. dan weer de schijnwerper
richt op een hem irriterende pianist,
een avonturier, een deftig heer met
een vreemd lachje, een schone dame,
De Royal Academy of Art die op
6 december een grote tentoonatl-
ling van schllderRden van de Spaan
se meester Goya zal openen, is ver
heugd omdat zij de hand heeft kun
nen leggen op twee werken van de
meester, die het Westen lange tijd
niet heeft kunnen zien.
Het zijn „De waterdragers" en „De
messenslijper", welke schilderstukken
behoren tot de kostbaarste zes van 't
Museum van Schone Kunsten in Boe
dapest.
De Hongaren hebben beide doeken
die voor iets minder dan 500.000
pond sterling zijn verzekerd, naar
Londen gezonden. Humrey Brooke,
secretaris van de Royal Academy of
Art verklaarde dat juist de laat
ste hand aan de catalogus voor de
tentoonstelling werd gelegd, toen be
richt werd ontvangen dat de Hon
gaarse Goya's zouden woiden uitge
leend.
Er zullen meer dan 200 Goya's uit
13 landen op de tentoonstelling te
zien zijn.
De waarde van de gehele verza
meling wordt geschat op zes mil
joen pond sterling.
die alt speelt, of wit dan ook. ge
tuigen van zijn scherp observerings-
vermogen.
De componist spreekt van een
rijke, ook dichterlijke verbeeldings
kracht en mondt uit in een sprekend
zelfportret met een teruggrijpen op
alles, wat voorafgegaan is. De in 1934
gestorven Elgar, wiens Enigma
variaties omstreeks de eeuwwisseling
geschreven werden, is wel eens de
„Musician Laureate" van het Ed-
wardiaanse tijdperk genoemd.
In dit opus bereikte hR ongetwij
feld een hoogtepunt van zijn kunnen,
dat ook de huidige jeugd nog volle
dig kon boeien, getuige de geconcen
treerde aandacht.
Het enthousiasme na afloop had
niet groter kunnen zijn!
Wij hebben met voldoening vast
gesteld, dat ook het „vroegere" nog
voldoende aantrekkingskracht bezit
om er met liefde naar te luisteren.
André Rieu moge, ter nadere
kennismaking, nog eens hier een der
„grote avondconcerten" komen lei
den!
H
Prix Interalliée
voor Renée Massip
De Prix Interalliée, een van de
grote Franse letterkundige prij
zen, is toegekend aan Renée
Massip voor de roman ,,La bete
quaternaire".
Renée Massip isv56 jaar. Afkomstig
uit het departement Basses Pyrenees,
heeft zij van 1931 tot de oorlog jnet
haar echtgenoot de journalist Roger
Massip, in Roemenië en Polen ge
woond. In 1939 trad zij in dienst van
het persbureau Havas. Gedurende de
oorlog dook zij onder in Lyon en
hielp haar echtgenoot met onder
gronds werk. Sinds 1949 is zij verbon
den aan de „Figaro Litteraire".
De „Prix Interalliée" wordt bij
voorkeur aan een Journalist uitge
reikt. Pas bij de vierde stemming viel
de beslissing. Renée Massip kreeg
toen zes stemmen, tegen Christian
Yve vier voor zijn boek „L'amour de-
main" en Philippe Diole één stem
voor „l'Okapi"
De winnares heeft al een reeks ge
dichten gepubliceerd, gevolgd door
„Le regente" (1954), „Le petite An-
glaise" (1956), ..Les Deesses" (1958)
en „La main paternelle" (1961).
Literator I wan
Kasjkin overleden
Iwan Kasjkin, een belangrijke
Russische vertaler en literaire des
kundige, is na een ernstige ziekte
overleden.
Volgens „Tass" had Kasjkin, die
voor zijn dood aan een boek over
zijn vriend, Ernest Hemingway,
werkte pennevruchten van Chaucer.
Hemingway. Robert Frost en Carl
Sandburg in het Russisch vertaald.
Prinses Irene heeft gistermiddag onder grote belangstelling de
officiële opening verricht van het Eduard van Beinumhuis ..Queek
hoven" te Breukelen met de onthulling van het laatste actieportret
van Eduard van Beinum in de hal van het 17e eeuwse buiten. Bij
de ingang, waar een erewacht van de Utrechtse studentenweer
baarheid stond opgesteld, werd de prinses verwelkomd door de
burgemeester van Breukelen, Th. Th. M. H. Bijleveld, de com
missaris der Koningin in de provincie Utrecht, mr. C. Th. E. graaf
van Lynden van Sandenburg, de voorzitter van de Eduard van Bei
num Stichting, mr. C. G. W. H. baron van Boetzelaer van Ooster
hout.
De 4-jarige Maria en de 9-jarige
Jan Hermans, kinderen van de tuin
baas van „Queekhoven", boden de
Prinses bloemen aan.
Baron van Boetzelaer van Ooster
hout hield een korte toespraak. waar-
In hij o.m. de staatssecretaris van O.
K. en W.. drs. L. J. van de Laar. en
mevrouw van Beinum welkom heette.
Mevr. Phla Berghout, vice-voorzlt-
ster van de Stichting, herinnerde aan
de woorden van Eduard van Beinum:
„Muziek is altijd groter dan de per
soon. derhalve heeft de persoon zich
te onderwerpen aan de muziek. De
rust, om in deze tijd van technische
perfectie ook de ziel mee te laten
spreken hopen de toonkunstenaars
hier te bieden," aldus mevrouw Berg
hout. Als herinnering bood zij de
Prinses een album met een aantal
foto's van Jonge kunstenaars aan. die
(Advertentie)
in de afgelopen drie Jaar deelgeno
men hebben aan internationale mu
ziekstudiebijeenkomsten.
De openingsplechtigheid werd mu
zikaal omlijst, door de harpisten. Mart
Nagasako (Japan. Lee Swinson (VS».
Edward Witsenburg (Ned) gitarist Ju
lian Cocq (Suriname), alt-violist Jo
seph Gutmann (16 Jaar Israël) en
fluitist Marius Ruysink (Ned>. Het
Ned. Blazers Ensemble o.l.v. Thom de
Klerk speelde als slot „In Holland
staat een huis", een suite van Hugo
de Groot.
Tot, de aanwezigen behoorden o.m.
de burgemeester van Utrecht. Jhr. mr.
C. J. A. de Ranltz, de dirigent van het
Concertgebouworkest Bernard Hai-
tink. terwijl van elk conservatorium
in Nederland twee vertegenwoordi
gers aanwezig waren.
Het thans zo actieve Ned. Dans Theater kwam gisteravond in
de Kon. Schouwburg te Den Haag alweer met een première voor
de dag, namelijk Jaap Fliers toneelbewerking van het reeds voor de
televisie, in opdracht van de VPRO ontworpen ballet Collages",
nu onder de titel Barrière".
Deze avond was de eerste in het
kader van het Haags Balletfestival
voor de Jeugd, dat het Ned. Dans
Theater tussen 2 en 21 december
realiseert in samen V er king met de
Commissie Cultureel Jeugd-Paspoort
van de Haagse Kunststichting voor
de Jeugd, waaraan de Haagse wet
houder van Kunstzaken mr M. Vro
lijk enige woorden wijdde, er daarbij
op wijzend dat mogelijk voor het
Ned. Dans Theater een verhoging
der Rijkssubsidie in het verschiet
kan liggen. Hetgeen o.i. ten zeerste
verdiend zou zijn!
De hoofdrollen In dit op psalm 139
en 140 geïnspireerde, eigentijdse bal
let. waarvoor ook als motto dient het
woord van Camus „Zo zien we, hoe
een gespannen lichaam zich inspant
om de enorme steen op te lichten,
hem naar voren te wentelen en er
steeds weer opnieuw een helling mee
te beklimmen...." (De myte van
Sisyfus). waren toevertrouwd aan
Job. Sanders (de mens», Aart Ver
stegen (zijn tegenstander» en Willy
de la Bye (de vrouw).
Ondanks al deze gegevens, uitge
werkt op de suggestieve, concrete
muziek van Otto Ketting en met een
fantasierijk décor, alsmede een hui.
ver ingwek kende, lugubrere sfeer
scheppende kostuums van Roger
Chailloux, bleef er nog veel duisters
in de bedoelingen van de choreo
graaf.
De mens, die de barrières in zijn
leven tracht te „nemen", daarbij van
vele zijden belaagd wordt, daartus
sen door de liefde beleeft en na een
overwinning, tenslotte toch niet ont
komt aan het noodlot, dat hem als
In een getraliede kooi omklemt, werd
expressief, ofschoon toch niet geheel
overtuigend gedanst door Job San-
gen Naast deze beiden paste zich een
met dramatische kracht geladen
vijand in de figuur van Aart Verste
gen Naast deze belde paste zich een
gevoelige Willy de la Bye zich als de
vrouw harmonisch aan.
In hoofdzaak echter zijn wij ge
troffen door het originele décor van
Chailloux. waarmee de eenzaamheid,
waarin de mens kan verkeren, wel
heel scherp belicht werd.
Voorts bevatte deze avond enige
reprises, t.w. het lyrische „El Viaje"
(De reis), waarin wij wederom Han.
nie van Leeuwen na haar Ameri
kaanse verblijf mochten begroeten.
Een sterke indruk maakte hierbij de
weemoedige muziek van Heitor Villa
Lobos.
Nog dansten Alexandra Radius en
Jaap Flier met vaart een elegante
Pax de Deux „Casse Noisette" op de
muziek van Tsjaikowsky, daarbij
een leder overtuigend van hun
hoogopgevoerd technisch kunnen en
volledig begrip voor het klassieke
genre.
Na de pauze volgde de reeds meer-
malen opgevoerde en door ons be-
schreven prachtige „Carmina Bura-
na" In de choreografie van John
Buiier. met alle coryfeeën van Hei
Ned. Dans Theater op de voorgrond.
van wie wij spcelaal willen noemen
Job. Sanders, Charles C'zorny en i
Glen Tetley Een opvoering, welke
wederom bewees over welke eminente
Kon. subsidie
vrije schilderkunst
H.M. de Koningin heeft op voor
dracht van de jury voor de konink
lijke subsidie voor vrije schilder-
kunst besloten aan de volgende Ne
derlandse jonge kunstnaar een beurs
van f2500 toe te kennen: Pat Andrea I
(Den Haag), Gustave Assclbergs en
H. Hamers (beiden Amsterdam), A.
S. Klop en Joop van Meel (belden
Den Haag).
Prijs voor Ko Oosterkerk
De Quarles van Ufford-prijs 1963 I
voor grafisch werk Is door Ged. Sta-
ten van Gelderland toegekend aan de I
heer Ko Oosterkerk in Doetinchem. j
De prijs, groot f 1.500, werd overeen
komstig het advies van de daartoe j
ingestelde commissie toegekend. De
uitreiking van de prijs zal geschieden j
door mr. H. W Bloemers, commissa- i
ris van de Koningin in de provincie
Gelderland, op vrijdag 20 december
a.s. in het Huis der Provincie te Am-
hem.
krachten deze instelling op het ogen
blik mag beschikken.
Vele bloemen werden na de pre
mière van „Barrière" aangedragen.
Om nu te zeggen, dat er veel jeugd
(In verband met dit Jeugdfestival)
in de overigens goed bezette zaal
aanwezig was, zou overdreven zijn.
Maar misschien kan dat nog tijdens
de komende voorstellingen verande
ren.
H.
WITTE
KRUIS
Dl
PIJNSTILLER
Ren scène
„Barrière"
uit het ballet
Een maand gaat vlug. Met
WITTE KRUIS (poeders, tabletten
of cachets) hoeft u niet meer
op te zien tegen nare dagen.
Meer dan honderd
inbraken
(Van onze Nijmeegse correspondent)
De politie van Nijmegen heeft een 27-
Jarige timmerman gearresteerd, die
ervan verdacht werd een groot aan
tal inbraken te hebben gepleegd. Tot
nu toe heeft hij er 104 toegegeven.
Deze moeten hem in totaal meer
dan f 50.000- hebben opgebracht.
De indrukwekkende lijst, die de
timmerman op zijn naam heeft ge
bracht, begint al in 1559. De grootste
kraak, die hij heeft toegegeven is
die in een kantoor van een zieken
fonds op 2 augustus 1961. Toen werd
uit een geforceerde brandkast 18.000.
meegenomen. De timmerman kon
verleden week worden gearresteerd
door de attentheid van een winkel
bediende, die hem van een oude po
litiefoto herkende als een man, die
wel eens elektronische artikelen
kwam halen. Het spoor had in die
richting geleid omdat 's nachts te
voren was Ingebroken bi) een speel
goedzaak, waar elektronische artike
len werden vermist. Direct na zijn
aanhouding bekende de timmerman
reeds 8 inbraken Toen zijn wo
ning doorzocht werd werd daar een
enorme voorraad goederen aange
troffen, bij elkaar een flinke kamer
vol.
De timmerman is vader van 6
kinderen
(Van onze Utrechtse correspondent)
De korpschef van de gemeentepo
litie in Culemborg, ls gisteren weer
vrijgelaten door de officier van Jus
titie in Utrecht, mr. W. H. Over-
beek, nadat hij zaterdag in verze
kering was gesteld.
Er was, zo zei ons mr. Overbeek
geen aanleiding preventieve hechte
nis toe te passen. Het onderzoek
duurt voort. Verdachte heeft toege
geven. dat hij auto-onderdelen en
benzine op kosten van de gemeente
I voor zijn eigen auto heeft gebruikt.
Het is nu de vraag of er sprake
is van slordigheid, of verrijking, al-
j dus mr. Overbeek.
De burgemeester van Culemborg
heeft na overleg hoofdinspecteur B.
D. Kalma uit Rotterdam tijdelijk met
de leiding van het politiekorps belast.
SONNEVELD voor
j „Blijvend Applaus"
De cabaretier Wim Sonneveld zal
woensdag 1 januari in het nieuwe
De la Mar Theater in Amsterdam
voor de eerste maal zijn nieuwe pro-
gramma „Een avond met, Wim Son
neveld" brengen.
Wim Sonneveld zal de gehele op
brengst van deze première ter be-
I schikking stollen van de stichting
..Blijvend Applaus". Deze stichting
stelt zich ton doel acteurs en actri
ces. die afscheid /an de planken
hebben genomen, steun te verlenen.
