Sint Nicolaas
ns
Haringvisserij met
wisselende vangsten
Sclieveningse lossers
treden nit centrale
licht
en luchtig,
zacht
en zuiver
Sterk wisselende
waspeennoteringen
PIJN OF GRIEP!
Chefarine .4"
jagraagi
tussen de Friese nieren
NIEMAND WEEI HOE HIJ ER KWAM I hnS&Mm-
Weer gaan
werken voor
rederijen
Bejaarden gaan
demonstreren
Polen wil de
haringvangst
opvoeren
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 3 december 1963
Vierde blad no. 31127
Groenteveiling Katwi jk aal. Rijn
Advertentie
Over het algemeen hadden de
waspeennoteringen aan de Katwijk-
se groenteveiling in de afgelopen
week een sterk wisselend karakter.
Beginnend met een licht prijsherstel
op maandag zetten dinsdag een ge-
Jijkelijke daling ln, op vrijdag gevolgd
door een geringe opleving, die zich
echter niet doorzette tot het niveau
van maandag. De aanvoer nam iets
toe en bedroeg 400.000 kg, tegen
8*5.000 kg in de voorafgaande week.
De fabrieken, zowel in het binnen
land als in België, toonden iet-s meer
belangstelling. Opmerkelijk was daar
bij dat de binnenlandse industrie
voornamelijk gewassen peen kocht,
terwijl België zich hoofdzakelijk be
perkte tot ongewassen peen Ook de
export liep iets op. Duitsland kocht
iowel A- als B-peen, Engeland gaf de
.voorkeur aan A-peen, terwijl België
in hoofdzaak B-peen afnam. De kwa
liteit van het artikel blijft overigens
fceer goed. Hoewel er reeds enige
nachtvorst, is opgetreden heeft dit
geen schade gedaan aan de geringe
hoeveelheid peen die nog ongedekt
op het veld staat. Het grootste deel
|s echter reeds afgedekt, terwijl voor
het overige een vrij omvangrijke af
voer naar de koelhuizen plaas vindt
De prijzen van de verschillende soor
ten en kwaliteiten waren, per kist
ran 20 kg. als volgt: A-extra f. 4.40
tot f. 6.40 ff. 3.80 tot f. 5). Al f 3.50
tot f. 6.50 ff. 3.10 tot f. 5,90), A2 f. 2 40
tot f. 6.10 (f. 2.60 tot f 6.30>, B-extra
f 3.50 tot f 6.30 if. 3.40 tot f. 6.50),
BI f 2.60 tot f 6.60 (f. 1.90 tot f 6.40)
en B2 f. 1.80 tot f. 3,70 (f. 1,80 tot
f. 2 80>. Verwacht wordt dat deze
*'eek de situatie zich weinig zal wei-
ïieen. behoudens dan dat de export-
rraag wel Iets kan toenemen. Nog
jteeds bleef er enig aanbod van
waarvoor, al naar gelang
fan soort en kwaliteit, f 16 tot f. 97
(f. 30 tot f. 94) per 100 stuks werd
)etaald. Er was veel andijvie, die uit
fluitend voor de binnenlandse con-
rumptie werd verkocht. De noterin-
ïen liepen iets op en varieerden van
f. 16 tot f. 43 (f. 13 tot f. 37» per 100
kg. Boerenkool bleef, alhoewel de
örijzen iets afbrokkelden, een goed
onend artikel met noteringen van
f 16 tot f. 27 ff 19 tot f. 32) per 100
rc. De sluitkoolsoorten gaven weinig
rerandering te zien. in vergeljlkine
net de voorafgaande week. met de
Meende opbrengsten per 100 kg:
rroene kool f. 11 tot f. 27 ff. 10 tot
27). gele kool f. 7 tot f 16 ff. 9 tot
r 21). rode kool f. 6 tot f. 15 ff. 7
tot f. 17) en witte kool f. 3 tot f 6
tJien bleven maar matig betaald met
f. 2.60 tot f. 4.80 <f. 2.80 tot f. 4.80)
per kist van 20 kg Het aanbod van
witlof was slechts gering, met note
ringen van f. 34 tot f. 62 (f. 21 tot
f. 44) per 100 kg. Maandag en dins
dag kwam er ook nog wat prei, waar
voor f. 20 tot f. 34 (f. 16 tot f. 31) per
100 kg werd betaald. Breekpeen
passeerde de klok voor f. 1.10 tot
f. 2.70 (f. 1,10 tot f. 3,60) per kist van
20 kg.
Vier middelen In één lebiet ét
tonder de meeg ren streek te meken I j
4 geneesmiddelen in één tablet
verenigd, ondersteunen eikaars
werking en doen werkelijk wonde
ren tegen pijn en griep. Ook zij,
die een gevoelige maag hebben,
kunnen Chefarine „4" gebruiken,
want één der middelen dient om de
maag te beschermen.
De eerste dagen was het weer slecht
voor de uitoefening van de visserij-
Woensdag hadden de meeste vleet-
loggers redelijke tot zeer goede vang-
vangsten. De overige dagen van dc 1
week gingen er nog wel aardig trekjes
uit, hoewel de visserij zeer ongelijk
was. De meeste treilers zaten in de
zuidelijke Noordzee tot ln Het Ka
naal. in het begin van de week was
de visserij redelijk, doch later was
deze schraal. De sp&nvissers hadden
pas tn de tweede helft van de week
enig succes.
Vorige week Ls in de met zoveel
moeite samengestelde Srheveningse
centrale losploeg in de haven een
scheuring ontstaan. Fen deel van de
ploeg is weer zoals voor de sta
king van vijf maanden geleden
voor verschillende rederijen gaan
werken, de overige lossers blijven
als centrale organisatie doorgaan
met het lossen van de schepen, die
aan de markt zijn. De eerste groep,
die zich afscheidde, was het grootste
deel van de voormalige VVM-ploeg,
na vrijdag zijn ook de vroegere
ploegen van de rederijen Jae. den
Duik en Aatee weer zelfstandig op
getreden.
Het ls te betreuren, dat de centrale
ploeg is uiteengevallen, juist nu er
hoop bestond, dat de leiding van de
organisaties met de redersvereniging
tot een aannemelijk compromis zou
komen. Kennelijk voelen de vislossers
voor een groot deel toch niet voor
een ploeg: het is gebleken, dat het
onmogelijk is om de werkzaamheden
zo te verdelen, dat iedereen evenveel
uren maakt.
Men probeert nu met de reders -
vereniging „Scheveningen" tot een
regeling te komen, waarbij werk en
verdienste zoveel mogelijk over de
vaste lossers zullen worden gespreid.
De onderhandelingen worden gevoerd
via de erkende vakorganisaties en de
voorlieden van de lesploegen.
De oplossing wordt, gezocht ln de
richting van een centrale admini
stratie. die de lossers niet aan de af
zonderlijke reders verbindt, maar
aan de redersvereniging als zelf
standige werkgever.
Zowel de toestand voor de staking
(ploegen in dienst van verschillende
reders) als tijdens het bestaan van
de centrale losploeg wordt als niet
ideaal gezien.
Het streven is gericht op eein rege
ling, waarbij de lossers in een vast
dienstverband zjjn opgenomen en
waarbij garantie voor de zg.
„slappe maanden" is vastgesteld.
De Algemene Bond van Bejaarden
en de Katholieke Bond van Bejaar
den en Gepensioneerden houden
maandagmiddag 9 december een
openbare, demonstratieve vergade
ring in de grote zaal van Bellevue te
Amsterdam.
Sprekers op deze bijeenkomst zijn
de heren J. Josso van de katholieke
en H. J. Bartels van de algemene
bond. Doel van de bijeenkomst is
„om in een gezamelijk protest de
regering te dwingen de A. O. W. tot
een sociaal verantwoord minimum
verhogen".
Dank zij de goede haringvangsten
in de Noordzee gedurende de afgelo
pen maanden, verwachten visserij-
deskundigen in Polen, dat de aan
voeren van haring dit jaar voor
het eerst de 200.000 ton zullen
overschrijden.
I Het Poolse Maritieme Nieuwsbureau
sprak ook van goede vangsten in de
Oostzee en de farbiekstreilers nabij
Labrador deden eveneens zeer goede
trekken. Gedurende de afgelopen drie
jaar schommelden dc aanvoeren tus
sen de 160.000 en 170.000 ton.
In de eerste helft van juli waren
er verschillende Poolse vissersvaar
tuigen, die zowel met de vleet als met
treilnetten visten. Dit type vaai'tui
gen (drlfter-treiler) waren eigendom
van de coöperatie „Gryf" en deze be
haalde record juli-vangsten tussen
15 en 24 ton per schip. Er waren
zelfs grote schepen bij die midden-
augustus hun jaaraanvoer van 350
ton reeds hadden gevangen en de
kleinere schepen 240 ton.
Bi] de vloot van 100 treilers en drif-
ter-treilers, was ook een 50-tal kot-
ters van 24 meter. Deze schepen had
den ieder een gemiddelde dagvangst
van 3 k 4 ton. Een kotter slaagde er
zelfs ln 15 ton haring op één dag te
vangen.
Sommige treilers voerden de haring
rechtstreeks ln een Poolse haven
De prijs van de gezouten steurha-
ring varieerde van f 47 f 59 van de
Hollandse walharing. Westkust ge
middelde f 10 duurder en Kanaal
aanmerkelijk goedkoper. Van verse
haring was er weinig aanvoer, zo
doende was de prijs van f 15 f 20
per kist
Volgens de gegevens van de Dienst
van de Ned. Haringcontrole bedroeg
de aanvoer van gezouten haring in
de week van 17 t m 23 nov. in Sche
veningen 9740 kantjes, in Katwijk
4932 kantjes, in Vlaardigen 3201
kantjes en in IJmuiden nihil. Totaal
17.873 kantjes iv j. 15.790 kantjes).
Vanaf begin teelt t/m 23 nov. was
de totaal aanvoer ln Scheveningen
305.835 kantjes iv.j. 216.469 kantjes),
in Katwijk 154.844 kantjes <v.J 119.113
kantjes), in Vlaardingen 93.406 kant
jes <v.j. 59.520 kantjes) en in IJmui
den 17.363 kantjes fv.j. 11.296 kant
jes). totaal 571.418 kantjes (v. j.
406.398 kantjes).
De uitvoer van gezouten haring be
droeg in bovengenoemde week te
Katwijk 2636 vaten (van 100 kg net
to), Scheveningen 6109 vaten. Vlaar
dingen 2073 vaten en te IJmuiden 67
vaten. Totaal 10.885 vaten (v.j. 8.967
vaten).
De export van bokking onder
Rijkscertificaat was in bovengenoem
de week 154.477 kg netto (v.j. 101.180
kg).
In de eerste helft, van december
worden drie schepen in Rotterdam
verwacht voor de verscheping van het
restant haring naar Rusland. De af
gelopen week werd veel gezouten ha
ring naar Roemenië uitgevoerd.
aan, maar doorgaans werd de vangst
aan boord gezouten en in vaten af
geleverd aan moederschepen, die zich
op de visserij gronden bevonden. Deze
schepen voorzagen de drifters en
treilers behalve aan tonnen en zout
ook van proviand, oliè en zoet water.
In North-Shields werd een speciale
wal-basis ingericht voor de uitrus
ting van deze organisatie van ruim
100 vissersvaartuigen. Tot midden-
augustus werd in deze plaats 200.000
vaten gezouten haring aangevoerd,
met bestemming Polen. Dit is 126.000
vaten meer dan tot half augustus
1962. Een verdere aanvoer van
200.000 vaten tot aan het eind van
het herfstseizoen worden verwacht.
Aanzienlijke vangsten werden ook
in de Oostzee gedaan, waar 4 kotters
van 24 meter eigendom van de groep
ARKA. in één dag 34 ton haring vin
gen. Poolse vissers hebben nimmer
zulke hoge vangsten in de Oostzee
meegemaakt.
Advertentie
s
I z
Dit is een heel oude kaart van
de Friese Zeven Wouden, die
omstreeks driehonderd jaar ge-
y leden werd vervaardigd eerst
getekend en daarna geëtst in ko
per. Het lijkt een zoekplaat je.
maar wie goed kijkt zal ,.S. Ni-
claesga" zeker ontdekken, even
als nu aan een driesprong van
wegen, ten noorden van het
„Tieukemeer"
gehouden. Dit werd oogluikend toe
gestaan.
Tussen de bedrijven door was de
oude Sint Nicolaaskerk. die door de
Protestanten werd gebruikt, zo bouw
vallig geworden, dat zij in 1722 moest
worden afgebroken. Op dezelfde
plaats kwam het tegenwoordige Her
vormde bedehuis te staan. Precies 111
jaren later werd weer een officiële
r.-k. kerk in Sint Nyk gesticht, in
1870 gevolgd door het monumentale
kerkgebouw, dat nog steeds het
dorpsbeeld beheerst en waarvan de
toren urenver in de omtrek is te zien,
tot bij Sneek. de Lemmer en Joure.
Dat Ls de Sint Nicolaaskerk in het
Sint Nicolaasga van vandaag. Binnen
tegen een van de pijlers, staat een le
vensgroot beeld van de Goedheilig-
man als de stichter van de kerk met
een natuurgetrouwe kopie van het
gebouw in de rechterhand en in de
linker de bisschopsstaf. Het opschrift
er onder ,.H. Nicolaus" zou op Duitse
oorsprong kunnen duiden.
Nogmaals, men zwijgt er over,
hoe hij daar in de derde Grietenij
van de Friese Zeven Wouden
op een zandrug verzeild is ge
raakt?
Dat is al zo lang geleden
door H. Krul
SPREEKT nooit kwaad van Sint Nicolaas
ga.
Ook nietals ze er drie dagen achtereen heb
ben feestgevierd. Dat doen ze maar eens in het
jaar. en waarom zou er dan niet een kater af
kunnen? Dat feest mag er zijnmaar met Sinter
klaas heeft het hoegenaamd niets te maken.
Overigens is de tijd om en bij 6 december niet
bepaald geschikt om nog kermis te houden, aan
genomen dat de feestdag van de patroonheilige
van het dorp daartoe aanleiding zou zijn. Het
jaarlijks festijn, dat op elke eerste donderdag in
september aanvangt en des zaterdags daarna
eindigt, is iets van de laatste tijd het is de ver
eniging voor volksvermaakdie het organiseert,
en met zoveel succesdat steeds meer mensen
naar Sint Nicolaasga trekken om getuige te zijn
van de grote allegorische optocht, waarmee het
dorp tot ver in de omtrek bekendheid heeft ge
kregen. En na de rumoerige dagen in september
sluimert het dorp in om weer een beetje wakker
te worden bij de intocht van de man. naar wie
het is genoemd, maar die lang niet zoveel men
sen op de been vermag te brengen als de optocht
in de nazomer, de tijd om goed feest te vieren.
Misschien komt het ook, doordat
men in Sint Nyk (spreek „Nlek") een
beetje met de Goedheiligman verle
gen zit, ondanks de nauwe relaties,
die door de naam worden gesugge
reerd. Niet zozeer omdat ze niet we
ten, wie het is, maar wei omdat men
niet weet, hoe hjj daar zo tussen de
Friese meren verzeild is geraakt.
„Dat is voor ons nog altijd een
raadsel", zegt Piet Swart (74), be
lastingambtenaar in ruste, oud-wet
houder en kenner bij uitstek van de
streekgeschiedenis, ook van Sint Ni
colaasga natuurlijk. Wat hij van het
dorp weten kan, dat wéét h\j en hij
heeft er veel over geschreven. Maar
wat de Sint betreft kan hjj niet an
ders dan herhalen, wat J. Hepkema
meer dan een halve eeuw geleden ln
zijn „Eenvoudige memories en be
merkingen" heeft meegedeeld: „De
kerk werd bjj ouds gewijd aan St.
Nicolaas. Of het dorp hieraan zjjn
naam dankt of dat de kerk haar
naam aan het dorp ontleent, wagen
we niet te zeggen". Men heeft er dus
een soort probleem van gemaakt, dat
heel sterk lükt op dat van de kip en
het ei.
Ga betekent niet;
„Stap maar op
t t AST staat, dat de naam heel oud
V Er zjjn geen bewijzen voor, maar
het lijkt zeer aannemelijk, dat er in
derdaad eerst een parochie is ge
weest, die onder de schutse van Sint
Nicolaas werd gesteld. Vermoedelijk
is dat in de middeleeuwen geweest,
na het jaar 1000, toen de verering
van deze heilige als patroon van de
kooplieden, zeevaarders, kindertjes en
nog veel en veel meer zich algemeen
over West-Europa uitbreidde.
Verder bordurende kunnen we dan
vaststellen, dat het kerspel, dus het
gebied dat tot deze Sint Nlcolaas-
parochle behoorde, Sint Nicolaasga
werd genoemd.
Dat betekent niet dat de Sint maar
moet opstappen, maar „streek van
Sint Nicolaas" (ga Ls een verbaste
ring van het Friese woord ,.gea"
landstreek; de verwantschaD met
„gouw" ls duidelijk). En het is ten
slotte zeer waarschijnlijk zo geweest.
dat de dorpsnaam daaraan weer is
ontleend.
Dat alles sluit als een bus, maar
voor de echte geschiedvorsers is dat
niet voldoende. Ze willen bewijzen
zien, in de vorm van oude oorkonden,
al of niet leesbaar, en liefst op perka
ment. Dat in vroeger jaren op grote
schaal vervalsingen werden gepleegd
en/of belangrijke oorkonden werden
verdonkeremaand en herschreven,
waarbij bepaalde zaken werden ver
draaid, is nog niet zo erg als het ont
breken van documenten, die de een
of andere these moeten onderschrij
ven lof niet». Daarom laat men in
Sint Nyk de kerk in het midden en
haalt men er de schouders op.
Ze ble ven trouir
OPMERKELIJK is. dat ook de
Hervorming de oude traditie
Sint Nicolaas in ere heeft gela
ten. De r.-k. gemeenschap in het
moeilijk toegankelijke gebied tussen
de meren bleef intact en zij verga
derde na 1691 in een schuilkerk in
het dorpje Heide. Beneden woonde
de pastoor, boven werden de diensten
OM op het septemberfeest te
rug te komen: wat zou u
ervan zeggen, als een stad als
Utrecht met bijna 200.000 inwo
ners op een enkele dag iets orga
niseert, waarnaar een miljoen
mensen komen kijken? Onmoge
lijk?
In Sint Nyk speelt men zoiets
klaar. Het dorp telt ruim 2000
inwoners; de optocht van dit jaar
werd aanschouwd door meer
dan 10.000 bezoekers. Alles is
betrekkelijk natuurlijk, maar het
bewijst wel dat men daar tussen
Tjeukemeer en Langweerder
Wielen iets met succes op touw
weet te zetten in het propere
dorp met drie toegangswegen,
een grote zuivelfabriek en met
niemand minder dan Sinterklaas
als beschermheilige, maar waar
niemand anders weet, dan dat hij
uit Spanje komt.
Sint Nicolaas als stichter van
de kerk. die aan hem is gewijd,
en waarvan hij een natuurge
trouwe miniatuur op de rechter
hand draagt.
