capri
tv
„De Hospita": speels
ballet van Butler
•25
Grandioze prestaties
van het Albeneri-trio
kunst
kalei öoscqqp
Marian Sarstadt een
ideale vertolkster
Jong en oud in ban
van meester'musici
n klasse apart
zuivere zachte
Amerikaanse
sigaretten voor
In première hij liet Ned. Dans Theater
Origineel
van opzet
NU IN CELLOFAAN VERPAKT
Tweemaal voor Toonkunst
Opgericht 1 maart 1860
Woensdag 20 november 1963
Zevende blad no. 31116
HET Albeneri Trio. bestaande uit de Poolse pianist Artur Bal-
sarn, de Italiaanse violist Giorgi Compi en de Russische cel
list Benar Heifetz, gistermiddag en gisteravond optredend resp.
voor Toonkunst-jeugd een welhaast geheel gevulde Stadsge
hoorzaal! en Toonkunst-ouderen, heeft hier op slag aller hart
gewonnen.
Een briljant-virtuoos. daarbij
farm-muzikaal en overwegend ro
mantisch ingesteld trio, vol bezieling
m uitdrukkingskracht, musicerend in
becht samengaan, dat al onmiddellijk
ou de jongeren golven van enthou
siasme verwekte, zè zelfs dat het ap
plaus tussen de delen der composities
■ji opklonk, wat enerzijds van jeug
dige onkunde getuigde, anderzijds
echter toch zo sympathiek sprak van
onverholen en geestdriftige bewon-
Advertentle
dering. die men dit werkelijk uitzon
derlijk fijnzinnige en voorname trio.
dat hun Haydn. Beethoven en Men
delssohn voorspeelde, toedroeg.
De jeugd bleek er volledig voor open
te staan!
udiiaae
kvalitetsmaerke
Verplaatsing Aboe-
Simbel-tempels
Kosten 36 miljoen dollar
De directeur-generaal van de
nesco. René Maheu, heeft meege
teld dat de werkzaamheden ter ver-
Plaatsing van de Aboe Slmbel-tem-
P*ls in Egypte onmiddellijk een aan-
ung zullen nemen. Door 47 landen
8 tot dusver ruim 19 miljoen dollar
heengebracht voor het behoud van
k tempels, die anders bij de vol-
tooiing van de Asoean-dam indegol-
- 'en van de Nijl zouden verdwijnen,
■f De totale kosten van het project
*orden geraamd op 36 miljoen dol-
Ur.
De Egyptische regering heeft reeds
*n contract voor 24 miljoen dollar
Moten met een groep van zes maat-
«toappijen uit Duitsland, Italië,
frankrijk. Zweden en Egypte.
De voorbereidingen ter plaatse zul-
onverwijld beginnen. In mei
^Pt men dan een begin te maken
het uiteennemen van de tempels,
op een 64 meter hoger gelegen
Waats opnieuw zullen verrijzen.
Maheu zei, dat de waarde van het
succes van de gevoerde campagne
alleen is gelegen in het behoud
de tempels zelf. maar ook In de
®temationale „intellectuele en mo-
JJle vooruitgang" die hieruit bleek.
?e grootste bedragen zijn geschon-
«n door de V.S. (12 miljoen dollar),
Jest-Duitsland «1.850.000 dollar),
^nkrtJk <een miljoen dollar). Italië
;i '856.000 dollar). India (588.000 dol-
Zweden (500 000 dollar) en N e-
"rland (436.000 dollar).
Het moet dan ook gezegd worden,
dat bij dit vooral in Amerika gere
nommeerde drietal van de aanvang
af in elk opzicht de perfectie aan het
woord was. een perfectie, welke in het
verder verloop door geïnspireerde be
zieling ondersteund, ook in muzikaal
opzicht de hoogste waardemeter
evenaarde.
1 Dit niveau werd vooral bereikt
in Mendelssohns warm-melodieus
prachtig voor de instrumenten klin-
j kend. zelden gehoord Trio in d kl. t
op. 49. waarin de componist tijdens
het Scherzo onvoorwaardelijk de
hoogte van zijn op 17 jarige leeftijd
geschreven geniale ouverture tot
Shakespeare's ..Midzomernachts-
droom" bereikt.
Met een stimulerende pianist als
Arthus Balsam in de voorhoede, wiens
glashelder, parelend en licht toucher
van zeldzame opvallendheid is. kwam
van dit Trio een vloeiend-soepele.
meeslepende realisatie tot stand, na
dat men ook reeds van de eminente
kwaliteiten van deze drie had kunnen
genieten in Haydns luchtig Trio in
C gr. t. no 3 en de tien markante
variaties over het lied uit de operette
van Heinrich Müller „Ich bin der
Schneider Kakdu", dat in Beethoven*
tijd als ..schlager" een enorme op
gang maakte. In het bijzonder de
fuga werd magistraal vertolkt.
Het verwonderde dan ook niet dat
deze composities, kort toegelicht door
de heer Huub Buurman, die ook ge
legenheid vond een kernachtige ka
rakteristiek te geven van „klassiek"
en „romantiek" beide genres gin
gen er bjj de jongens en meisjes ge
lukkig nog glansrijk in! de hoog-
I ste geestdrift opriepen. Volstrekt in
de ban dezer superieure musici, als
allen waren!
's Avonds werden alle bovenge
noemde eigenschappen van het Albe-
neri-trio nog verhevigd. Allereerst in
Mozart (diens Trio in Bes gr. t wel
licht iets te zwaar qua klankgeving.
doch dit kon verband houden met de
akoestiek, omdat de zaal toen slechts
gedeeltelijk gevuld was. In het alge
meen een ideale, blij gestemde Mo
zart. met een verrukkelijke toonge-
ving van de violist Ciompi, die zich
hierin ten volle kon laten gelden.
Volgde een kennismaking met een
hecht geconstrueerd zij het met
een zwak Adagio - Trio in d kl. t.
van de op 8 december 1890 geboren
Tsjechische componist Martinu. Deze
verloochent, ondanks invloed van an
deren. speciaal uit zijn Parijse tijd
als Roussel. Debussy en Strawinskv
niet zijn landsaard, heeft zelfs op
menig ogenblik in een zeer gematigd
modern idioom, een eigen uiterst vi
tale taal weten te vinden.
Toch niet zulk een interessante
Introductie, ondanks het voortreffe
lijke spel en de doordachte voor
dracht, als wij verwacht hadden.
Hierboven het Albeneri-Trio.
dat gisteren met grandioos suc
ces concerteerde.
(Foto L.D./Holvast)
delssohntrio tot grandioos be-
J sluit bracht.
Het Albeneri-trio mag tot de
beste der huidige Kamermuziek-
ensembles gerekend worden.
Daaraan bestaat na de zware
prestaties van deze dag. die tot
het einde toe onverflauwd ble
ven. geen enkele twijfel.
Wij zijn dankbaar er kennis
mee gemaakt te hebben.
In een tijd waarin de middel
maat dikwijls ..troef" is. had dit
concert ook 's avonds een
stampvolle zaal verdiend. En
het komt slechts zelden voordat
de dorst naar ..ware schoon
heid" tenvolle bevredigd wordt!
H.
De internationaal bekende
Spaanse flamencodanseres Car
men Amaya is gisteren op 50-
jarige leeftijd op haar landgoed
Bagur aan de Costa Brava
(Spanje) overleden. Zij leed
gelijk gemeld reeds enige tijd
aan een nierziekte.
Zjj werd in 1913 in een zigeuner
gezin in de krottenwijk Somorrostro
van Barcelona geboren. Toen zij vier
jaar was trad zij al op ln café's, be
geleid door haar vader, bijgenaamd
..De Chinees", op gitaar. Een criticus
in Barcelona. Sebastian Gasch, ont
dekte haar toen zij tien jaar was.
Drie jaar later ging zij al met een
contract voor een half jaar naar
Zuid-Amerika. waar zij veel succes
had. Na elf jaar waarin zij ook in
Noord-Amerika optrad o.a. in Hol
lywood keerde zij terug naar Euro
pa met een eigen gezelschap. Op een
tournee door Spanje ontmoette zij in
Irun de gitarist Juan Antonia Aguero
met wie zij trouwde.
Ondanks haar successen die haar
een vermogen opleverden, vergat zij
nooit de arme zigeuners van Somor
rostro.
Zij werd beschouwd als de grootste
flamencodanseres van deze tijd.
Haar bekendheid bleek o.a. uit het
feit. dat president Roosevelt indertijd
een vliegtuig naar New York zond
om haar voor een optreden in het
Witte Huis te halen. Treffend was
de wijze waarop de beroemde Franse
schrijver Francois Mauriac haar dan
sen beschreef.
De impresario die haar eerste op
treden in Zuid-Amerika had geregeld,
liep bij de ontvangst van het gezel
schap in Buenos Aires weg. toen hij
zag dat de ..ster" een kind van 10 jaar
was. Enkele uren later werd hij ech
ter uit zijn bed gehaald om te delen
in de ovaties die het optreden van
Carmen Amaya aan een grote menig
te ontlokte.
Toen zij een contract had getekend
voor het optreden in de V S.. liet een
jaloerse collega de Amerikaanse auto
riteiten weten, dat Carmen Amaya
analfabeet was en dat zij daarom niet
tot de VS kon worden toegelaten. Het
kind. dat Spaans. Frans en Italiaans
sprak, leerde daarop in de nachtelijke
uren na haar uitvoeringen in Buenos
Aires, in korte tijd lezen en schrij
ven.
Enkele dagen voor haar dood ver
leende de Spaanse regering haar de
orde van „Isabella de katholieke", als
erkenning van haar artistieke gaven.
De begrafenis heeft vanmiddag
plaatsgevonden op het kerkhof in
Bagur.
Butler heeft de afgelopen weken
een nieuw door hem zelf ontworpen
ballet ingestudeerd met een kleine
Als hoogtepunt het Brahms-trio in
B gr. t. op. 8 van 1854, waarvan het
romantische karakter, dat deze mu
sici zo bij uitstek ligt, evident is. Het
Hikt van een welhaast ongeloofwaar
dig élan doortrokken (ln 1891 heeft
Brahms dit trio geheel omgewerkt)
en behoort sindsdien tot de meest
geliefde en gespeelde trio's. Hier in
het bijzonder kon de cellist in het
wonderlijk-zangerige Adagio zich la
ten gelden op zijn prachtige, vier
eeuwen oude Amati. Stuwkrachtig en
innig doorleefd is Brahms met volu
mineuze toongeving. volmaakt naar
stemming, sfeer en kleurwerking. het
hoogste geschonken wat hem kan toe
komen.
Een klaverblad van drie
meesters, in hoogste eenheid op
elkaar afgestemd bekroonde
hiermee deze avond, welke na
het stormachtig applaus als toe
gift het verrassend vederlicht en
in fantastisch snelle vaart ge
houden Scherzo uit het Men-
(Van onze kunstredactie)
Van repertoirevernieuwing weet het Nederlands Dans Theater
een danig woordje mee te praten.
De ene première volgt in korte tijd de andere op.
Aan het succes van deze jonge, enthousiaste dansgroep draagt
de Amerikaanse choreograaf John Butler veel bij. Wie herinnert
zich niet diens Carmina Burana, Hadrianus en Sebastian?
selecte groep uit het danstheater. Dit
ballet „The Triad", Ls gisteravond als
„De hospita' 'in de Kon. Schouwburg 1
te Den Haag ln première gegaan. Het
werd gedanst op muziek van Peggy I
GlanvilleHick* en Duke Ellington.
„De hospita" ls zeer licht verteerbaar.
Enerzijds ls het een poëtisch ballet
er komt een verrukkelijk ballon-
nenspel in voor! anderzijds steekt
het niet ver uit boven de banale sfeer
van Yi nachtclub Als er één ballet is.
dat gemengde Indrukken nalaat dan
is het wel dit ballet, dat Butler oor-
spronkelijk maakte voor het „Festival
of the World" in Spoleto. Eén ding
staat echter vast: het Ls origineel van
opzet. Bovendien heeft het libretto
een geestige inhoud.
Drie jongelui, die teveel lawaai op
hun kamer maken, krijgen het aan de
stok met een feeks van een hospita
Eenmaal in slaap gevallen ziet het
drietal, ieder op zijn manier, deve
hospita terug in de droom. Voor de
een is zjj een lief en onschuldig I
speelkameraadje hier bereikt het
ballet een hoogtepunt voor de an
der een vurige verleidster, alhoewel
lyrisch, voor de derde een ordinaire J
danspartner. Droom en werkelijkheid
zijn in dit ballet scherp omlijnd, be
halve in de slotscène. Het Ls een bal
let zonder enige pretentie, maar het
bevat dat moet ln ieder geval ge
zegd tal van beweglngsvondsten.
Het wordt in twee verschillende be
zettingen uitgevoerd door Marian
Sarstadt. Anne Hyde. Glen Tetley.
Job Sanders Jaap Flier. Charles
Czamy. Han Ebbelaar en Richard1
Zei ens
P S. Het programma van gisteravond
vermeldde verder nog Jaap Fliers in
drukwekkende ballet RéjouLssance op
de contrapunt ische muziek van Bach,
Maurice Béjarts onheilszwangere So
nate k trois. waarin naast Anne Hyde
vooral ook Wiily de la Bye zjj
danste haar rol diep doorleefd ex
celleerde en Hans van Manens jrzz-
ballet „Voet bij Stuk".
Prijs van de Franse
literaire kritiek
De grote prijs van de Franse
literaire kritiek is dit jaar toege
kend aan Jean de Beer voor zijn
werk „Montherlant ou l'ame en-
combré de Dieu". Bij de derde
stemming kreeg Jean de Beer ze
ven stemmen, tegen vijf stemmen
voor mevrouw Odette de Mourques
voor een essay over de poëzie van
La Fontaine, getiteld ..A muse,
fuyante proie".
In de jury hadden om. zitting Yves
Gandon. de voorzitter van het ge
nootschap van literaire critici, prof.
Jean Delay van de Academie Fran-
Caise, Gerard Bauer en André Billy
van de Academie Goncourt.
Voor de eerste maal kende de jury
ook een prijs toe op het gebied van
uitgaven van kritisch proza. Met al
gemene stemmen ging deze prijs naar
mevrouw Beatrice Jasinski voor „Cor
respondence generale de Mme de
Stael".
PREMIÈRES VAN HET
NATIONALE BALLET
Het Nationale Ballet zal op 21 no
vember in het gebouw voor O., K. en
W. de uitgestelde Haagse première
geven van een nieuw ballet van Con
rad van de Wetering „Illusie". De
mannelijke hoofdrol ln dit ballet
wordt gedanst door de choreograaf,
de vrouwelijke door Ineke Hiüssen.
Op het programma staan verder Ge
orges Skibines „Idylle" en Balan-
chines „concerto barocco" en „Sym-
phanie in c" van Georges BibeU
Voor de premiere stonden de na
men van Marian Sarstadt, Han Ebbe
laar. Glen Tetley en Jaap Filer geno
teerd.
Wat Marian Sarstadt betreft, zij
heeft zich van ©en Scapino-leerlinge
ontwikkeld tot een danseres van we
reldniveau. Dat bleek ook tijdens dr
voorstelling van gisteravond weer. Zij
danste de verschillende rolletjes even
lichtvoetig en expressief als het bal
let speels is. En weer kwam het
Haagse première publiek onder de in
druk van haar knappe danstechniek.
Het was dan ook gul met bloemen en
applaus.
Herdenkingsconcerten
te Oen Haag
Volgende week zullen in Den Haag
twee concerten worden gegeven in
liet kader van de Nationale Herden
king 18131963. Op beide concerten
zal muziek worden uitgevoerd die
I ontstond rond 1813.
Op maandag 25 november wordt in
de Oude Kerk in Scheveningen orgel-
en koormuziek ten gehore gebracht.
Er worden werken uitgevoerd van
Philippus Pool. Kan Carel Kleijn,
Frederik Nieuwenhuysen, Christiaan
Frederik Ruppe, Jan Georg Bert el-
man, Johannes Gjjsbertus Bastiaana
en Johannes Bernardus van Bree, al
len Nederlandse componisten.
Op 29 november wordt in de Kur-
zaal in Scheveningen een concert ge
geven door het Residentieorkest on
der leiding van Willem van Otterloo
met medewerking van de soliste Cor-
ry Vierdag, klavecimbel. Voor dit con
cert staan op het programma werken
van de Nederlandse componisten
Christiaan Ernst Graaf. Johan An
dreas Colizzi, Carel An ton Fodor, Jan
Willem Wilms en Johannes Bernar
dus van Bree
Marian Sarstadt en Olen
Tetley in een droomscène uit
Butlers nieuwste ballet „De
Hospita."
Wereldberoemde ster
Flamencoolanseres Carmen
Amaya te Bagur overleden
Steeds voor de armen in de bres...
Jeugdwedstrijd in
voordraclitskunsl
De Kunstkring ..Amicitia" uit Bilt-
boven houdt op 11 januari van het
volgend jaar voor de 13e keer een
landelijke voordrachtswedstrijd voor
de jeugd.
Jongens en meisjes in de leeftijd
van 14 tot 24 jaar kunnen aan deze
wedstrijd meedoen. Deelnemers moe
ten uit het hoofd, een door hen zelf
gekozen oorspronkelijk gedicht of
stuk proza voordragen. Hierbij mag
een tijdsduur van vijf minuten niet
worden overschreden.
De jury bestaat uit Julie Berdenis
van Berlekom, voordrachtskunstena-
Beelden - expositie
1813-1963
Burgemeester Chr. G. Matser van i
Arnhem opent zaterdag a_s. in het
Gemeentelijk Museum een tentoon
stelling „Beelhouwkunst 1813-1963 in
Nederland". De expositie wordt ge-
houden in de gedachte van de Na
tionale Herdenking.
res uit Bilthoven. Jac. van ELsacker.
voordrachtskunstenaar uit Rotterdam I
en wethouder H. F. Witte uit Bilt- I
hoven.
