Loewenguth-kwartet
goed gedisponeerd
25
DUD-NAZI WAS JARENLANG
PRESIDENT VAN DIE KOGGE
kunst
kalei öoscqqp
LOFWAARDIGE ZANG VAN
HART EN STEM IN „ELIAS"
STILBÉPAN
n klasse apart
zuivere zachte
Amerikaanse
sigaretten voor
één gulden
Met gave klank en
in zuivere geest
Hoe zag hij kans een rol in
litteraire kring te spelen
NU IN CELLOFAAN VERPAKT
deze
haarcream
geeft geen
kalkroos
Concert te Leiderdorp
Beivondering voor knappe
prestatie van
de
dirigente
jpgerlcht
1 maart I860
Woensdag 13 november 1963
Derde blad no. 31110
(Van onze correspondent in Bonn)
Nederlands-Vlaams-Duitse letterkundige vereniging ..Die
werd jarenlang geleid door de Duitse schrijver dr. Hans
'tin Elster. van wie nu bekend geworden is dat hij in de jaren
V34 een overtuigd nationaal-socialist en militante anti-semiet
i. Door de publikatie van een aantal belastende brieven van de
d van Elster in de door Johannes Wulf geredigeerde documen-
Jkband ..Das Dritte Reich und die Litteratur" (Sigbert Mohn
~lrlag. Guterslöh) is dit nazi-verleden van de Kogge-president
.lend geworden.
daardoor was Elster ook bereid
treden, hoewel zijn vervanging
president van de vereniging op
iilsatorische gronden al jaren-
werd geëist en hoewel een grote
Nederlandse schrijvers onder
ng van Ben van Eyselstein en
van den Werfhorst, uit „Die
re" trad omdat zij vonden dat de
rige Elster door een jongere
moest worden vervangen.
Küller, pas nu na jarenlang presi
dentschap van „Die Kogge" als oud
nazi heeft ontmaskerd, getuigt van
een te grote naïviteit bij de andere
leden van de vereniging. Tegelijk
met Elster is overigens ook de even
eens omstreden Rolf Italiaander uit
het Kogge-bestuur getreden De
vereniging, die jaarlijks de Kogge-
ring uitreikt aan een van haar leden
(dit jaar aan Fritz von Unruh» staat
on^er bescherming van de Westfaalse
stad Minden, die aan de ring een
5000 mark zware Kogge-prijs ver
bindt.
Fins (lans-succes
te Parijs
Op het internationale dansfestival
in Parijs heeft het Finse ballet bij
de eerste voorstelling veel succes ge
oogst.
Onder het uitgelezen publiek in het
„Theatre Des Champs Elysees" be
vonden zich de Finse ambassadeur
Gunnar Palmroth en verschillende
sterren van de Parijse opera.
De twee dansen, die het meest in
de smaak vielen, waren „Miss Julie"
in de choreografie van Birgit Cull-
berg op het thema van het drama
van Strindberg en „L'épreuve
d'amour" van Georges Gé op muziek
van Mozart.
Een warm onthaal kreeg ook de
danseres Doris Laine voor haar pres
taties in „Don Quixote" eveneens van
Georges Gé.
Dat men een man als Elster, die j
officiële letterkundige functies in
nazi-Dultsland bekleedde en die dik
bevriend was met Jo van Ammers
}oorgeivinterde
nazi-mentaliteit
de brieven van Elster, die nu
bliceerd zijn, komen passages
die getuifgen van een zo door-
Dterde nazi-mentaliteit, dat men
kan begrijpen dat deze schrijver
Ie oorlog kans heeft gezien in
letterkundige contacten tussen
•rland en Duitsland een rol te
schreef Elster, die in 1933
Cteur was van „Das Dritte
1", medewerker van de Nazional-
Jtetische Beamten Zeitung en
ingmeester van de door Goebbels
geschakelde „gezuiverde" Duitse
ing van de Penclub, dat een
ïeens hoogleraar „zich duidelijk
lationaal socialist uitgaf, ook
anti-semitisme herhaaldelijk be
en in debatten, enz. toonde dat
ïprecht aan onze kant staat",
andere brief van Elster bevat
protest tegen de bewering van
aatsvervangende leider van het
eer bond van Duitse auteurs.
Richter, dat de uitsluiting van
voor de beroepen van uitgever
oekhandelaar zou worden opge-
1. Elster vond dat destijds
jk en schandelijk gezwets. In
>lad. dat naar de sympathieke
„Angriff" luisterde, ging Elster
november 1933 te keer tegen
hij toen noemde de „leugen-
ocht van de joden",
t aftreden van Elster geeft „Die
wellicht de mogelijkheid een
re wind in de verstofte vereni-
te laten waaien.
n nieuwe wind
jonge Hans Peter Keller, die 1
presidentschap nu waarneemt,
daarin steun te zullen krijgen.
Nederlandse kant zijn, ondanks
nog steeds auteurs als Willem
dt, Jef Last. Johan Fabricius,
Edinga lid. terwijl op de Duitse
namen als Hms Erich Nossack,
Gaiser en de nog vrij jonge
Jokostra. die juist een goed
oek uit Zuid-Frankrijk pubü-
e, de mogelijkheid lijken te
[>pen de vereniging op nieuwe
te doen herleven.
arbij zal echter nodig zijn dat
ook van Nederlandse kant een
e argwanender staat tegenover
ars van de generatie, die nu
aal ernstig gecompromitteerd is.
Staking bij een
Rotterdams
havenbedrijf
Sinds maandagmorgen is het va
rend personeel van het Rotterdamse
scheeps-onderhoudsbedrijf Junius in
staking. De staking is uitgeroepen
door de Nederlandse Bond van ver
voerpersoneel (N. V. V.). die hiermee
de directie van het bedrijf wil dwin
gen haar als onderhandelingspartner
te erkennen over de arbeidsvoor
waarden.
Merkwaardig is, dat het syndicalis
tisch georienteerde Onafhankelijk
Verbond van Bedrijfsorganisaties
(10.000 leden», dat in Rotterdam zijn
bolwerk heeft, de leden heeft geadvi
seerd aan het werk te blijven. Juist
dit verbond heeft de afgelopen ja
ren en maanden nogal eens voor on
rust in de Rotterdamse havens ge
zorgd. De O. V. B.-leden hebben ech
ter ditmaal het advies van hun orga
nisatie niet opgevolgd en staken mee.
Vandaag zou een personeelsdelega-
tie een onderhoud hebben met de
directie van het bedrijf. De Neder
landse Bond van Vervoerspersoneel
wordt echter officieel nog niet toege
laten.
Advertentie
Internationaal
improvisatie
concours orgel
Het 14de internationale orgel im
provisatieconcours wordt volgend
jaar weer ter gelegenheid van het
Holland festival in Haarlem, Alk
maar. Beverwijk, Santpoort en Aer-
denhout gehouden. En wel op 6 en 7
juli in de Grote of St Bavokerk in
Haarlem, waarna op 8 juli de leden
van de jury concerteren.
Deze juryleden zijn Andre Marchal
uit Parijs, dr. Hans Haselböck uit
Wenen en Piet Post uit Leeuwarden.
Op 10 juli wordt in Haarlem een
buitengewoon concert met instrumen
tale en vocale medewerking gegeven
terwijl op 9 juli in Alkmaar in de
grote of St. Laurenskerk een concert
voor orgel en orkest wordt gegeven.
Ter gelegenheid van de zomer acade
mie voor organisten vinden concer
ten plaats in Beverwijk, Santpoort
en Aerdenhout door de docenten Ma-
rie-Claire Alain, Anton Heilier en
Luigi Tagliavini.
Mien Secreve
negentig jaar
De kunstenares Mien Secrève (me
vrouw W. J. AL Secrève-Meershoek),
die korte tRd geleden haar Intrek
heeft genomen in een rusthuis (van
zuster J. van der Zwan, Franken-
slag 34 te Scheveoiingen) hoopt vrij
dag 6 december 90 jaar te worden.
rafiek van prof.
N. Roland Holst
vrouw I. van Eibergen Santha-
-Waller te Amsterdam, heeft
de Staat der Nederlanden, ter
sing in het Rijksprentenkabinet
nsterdam, ten geschenke aange-
haar gehele verzameling van
uks grafiek van prof. R. N. Ro-
Holst. De verzameling is syste-
(ch bijeengebracht en in een ca
lls beschreven.
minister van O.. K. en W. heeft
ehenking, die een welkome aan-
vormt van de verzameling van
ijksprentenkablnet, gaarne aan-
en de schenkster zijn dank be-
HET Loewenguthkwartet. optredend voor de „Kunstkring voor
Allen", heeft tijdens het concert in de Stadsgehoorzaal van
gisteravond een zeer gelukkige (speel)-hand gehad!
Alfred Loewenguth (viool), Jacques Gotkowsky tweede viool
Roger Roche (alt) en Roger Loewenguth (cello) zijn instrumenta
listen van formaat, die het materieel-technische ver achter zich ge
laten hebben, geestelijke rijpheid aan muzikaal inzicht paren en ten
gevolge van langdurige samenwerking het bewijs leveren, meren
deels volkomen op elkaar afgestemd te zijn.
In de stroom kwartetten, die wij hoorden, maakte dit ensemble
een uitstekende indruk in een wel sterk behoudend programma
in overeenstemming met de wensen van het Kunstkringbestuur?
waarin wellicht Ravels kwartet in F gr. t. voor een enkeling nog
een „uitschieter" betekende.
Hierboven het Loewenguth
kwartet dat met succes concer
teerde.
(Foto LJD./Holvast)
dankbaarheid der toehoorders
mocht leiden.
Vele malen is dit atylfstisch
voornaam, helder en in benij
denswaardig evenwicht spelende
ensemble dan ook welverdiend
teruggeroepen.
Men kon tevreden zijn!
H.
Een halve eeuw geleden was zfj een
bekende zangeres, een dramatische
sopraan. In het gehele land heeft
zU concerten gegeven, voornamelijk
kerkconcerten. Haar man, de in 1938
Expositie in Delft:
overleden organist van de Rem on- A"
strantse kerk in de Laan te Den iif"UC^HOrCll in Nederland
Haag. verzorgde bij deze concerten
de orgelpartfjen.
In 1915 Is de kunstenares „over
gestapt" van zang op declamatie. Zij
verwierf vooral bekendheid als Von
del-vertolkster. De hoogbejaarde
kunstenares Is nog zeer vitaal al valt
het lopen haar moeilUk. Ze blijft op
de hoogte van de voortbrengselen
van de huidige (niet te extreme)
dichtkunst en declameert nog en
met overgave, hetgeen dan per band
recorder opgenomen wordt.
Zaterdagmiddag om drie uur wordt
ln het Museum ,De Prinsenhoff" in
Nederland" geopend door prof. dr. J.
N. Bakhuizen van den Brink uit Lei
den.
Door de benoeming van een
nieuwe ambassadeur ln Haïti heeft
president Kennedy er gisteren blijk
van gegeven, dat hy het diplomatieke
oontact met dat land volledig wil her-
Met het bekoorlijk klinkende, ove
rigens niet belangrijke kwartet in D
gr. t. op 7 no. 3 van de ontzaglijke
produktieve Nicholas Dalayrac (1753-
1809). die ln 28 jaar niet minder dan
61 opera-comiques schreef, luchtig,
bevallig en doorzichtig gespeeld,
kwam de fijnzinnige inslag dezer ge
voelige musici al onmiddellijk tot ex
pressie. Eenzelfde fijnzinnigheid
openbaarde zich in één van Mozarts
„Pruisische" kwartetten, waarin een
zo grote rol ls toebedeeld aan de cel
lo (dat in D gr. t. KV 575), zulks in
verband met het feit, dat de konink-
(en maakt uw haar niet vet)
„Roos" kan kalkroos zijn. Ga
over op Stilbépan haarcream
en (kalk)roos verdwijnt on
middellijk. Tube v.a. fl.10.
Pot v.a. f 1.50.
lyke opdrachtgever een goed cellist
was. Grote verfijning kenmerkte de
blijmoedige vertolking, welke van een
typische Mozartsfeer doordrenkt was.
In sterk contrast hiermee stond het
eerste der twee strijkkwartetten op 51
van Joh. Brahms (dat in c.) met de
felle, indringende inzet. In het ver
der verloop wordt een diep-ernstige
sfeer verklankt, uitlopend in een ma
gistrale de hoogste eisen aan de exe
cutanten stellende climax. Meesle
pend en geïnspireerd kweten zij zich
hier van hun verbijsterend zware
taak. in een interpretatie, die. on
danks alle ruigheid, toch constant
binnen de grenzen van het zuiver
klankschone bleef. Daarbij werden
de muzikale waarden van het werk
tot op de bodem gepeild
Na de pauze als komend uit een
totaal andere wereld, het enige kwar
tet (van 1902), dat Ravel nog tijdens
zijn conservatoriumtyd schreef. Ook
hier Mozartiaanse verfijning in de
strakke tekening der lijnen, alsmede
in de voor die tijd verrassende en op
zienbarende klankvondsten, welke
nog niets van hun effect verloren
hebben. Ondanks de kritiek van zijn
leermeester Fauré heeft Ravel er
l nimmer iets aan veranderd en dat is
een geluk geweest! Dat geluk danken
wij mede aan Debussy, die onmiddel
lijk zijn bewondering geestdriftig uit
te en Ravel de raad gaf, het precies
te laten zoals het was.
Ook in dit meesterlijke, trampa-
rante kwartet werden de opmerke-
I lyke eigenschappen dezer kundige
..vier" overtuigend gedemonstreerd.
Grote bedragen
voor brieven
Een brief die de componist Ludwig
van Beethoven in 1815 aan J. Brauch-
le in Wenen schreef. Is op een veiling
in Londen voor f 12.500 in het bezit
gekomen van een plaatselijke boek
handelaar.
Do brief was daarvoor eigendom
van de Amerikaanse Academie van
kunsten en letteren. Voor een brief
die de Amerikaanse schrijver Edgar
Allan Poe in 1839 aan Washington
Irving schreef, word f20.000 betaald.
Een in 1960 door Abraham Lincoln
geschreven brief bracht f 12.500 op.
ZU mist de warme volle klank van
een altstem. ZU is meer mezzo dan
een uitgesproken alt. Maar als Ko
ningin „Izebel" was zy subliem in de
uitbeelding. Zo'n rol ligt haar. Maar
waarom moest nu die prachtige ana
.Bei stille dem Herm" ln dit snelle
tempo gezongen worden? Het gevoels-
I element ontbrak geheel. Hoewel
woorden en noten uitstekend en met
j een goede techniek tot uiting kwa-
j men. bleef alles te zakelUk en te
nuchter.
Heieen Verkley, m het becin wat
ir«. I I Ionzuiver, heeft later weer bewezen
L'ltStCKClKiC solisten I dat ze tot onze grote concertzange
ressen behoort, al was het alleen al
Gisteravond gaf Truus Massaar-van Driel in de Herv. Kerk te
Leiderdorp met haar koor „Hart en Stem" uit Leiderdorp en de
zangvereniging „Prinses Juliana" uit Scheveningen een zeer ge
slaagde uitvoering van het Oratorium „Elias" van Felix Mendels-
sohn-Bartholdy (1809-1847).
Toen Mendelssohn 17 jaar was schreef hij de onovertroffen mu
ziek bij Shakespeare's „Midzomemachtsdroom".
Een jaar voor zijn dood compo
neerde hij de „Elias", en voerde het
oratorium te Birmingham zelf uit.
Deze twee werken zijn Mendels-
sohns meesterwerken geworden. Dat
hij die aan ons Bach teruggaf
invloeden onderging van Bach en
Handel valt dan ook niet te verwon
deren. Zijn prachtige en knappe fu-
gatische opbouw van de koren en zUn
koralen zUn de voorbeelden daarvan.
En nergens, zelfs niet in de Kar-
melscène. treffen wU sterke drama
tische en hartstochtelijke effecten
aan. Door de vormgestalte en de re
ligieuze rust bereikt hy ons hart.
Puurheid
ICRA N V. DIEMEN
Het Loewenguthkwaret kan
op een bijzonder gedisponeerde
avond terugzien.
Het heeft iedere compositie
naar gave klank en zuivere geest
zodanig weergegeven, dat men
er geboeid naar kon luisteren.
Waarbij de lofwaardige resul
taten van consciëntieuze studie,
mèèr nog, de in gelukkige zin ge-
lléel zuiver ls dit door Truus Man
saar aangevoeld. Nimmer heeft zij
zich laten verleiden tot goedkope ef
fecten. nergens het koor opgezweept.
Dit was pure koorzang. Wij hebben
de grootste bewondering voor haar
dat zij dit zó diep religieuze, maar
moeilijke werk met eenvoudige koren
heeft kunnen uitvoeren.
Haar directie was gespeend van alle
overbodigheid en was rechtstreeks op
de man af. Door de precisie van di
rigeren en toch zo vol overtuiging,
heeft het koor de moeilijkste fuga's
bijna feilloos en toch bezield ons
overgebracht. WU denken vooral aan
het beginkoor „Hilf, Herr!" en de
slotkoren van het le en 2e deel.
Ook het euvel van vele koordiri-
wi ueii cuvci y itn ^uuiuui-
realiseerde eenheid, tot grote genten, dat zU onbekwaam zijn een
orkest te dirigeren, bleek bU deze
dirigente niet aanwezig. Dat in het
orkest toch vele slordigheden voor
kwamen lag niet aan de leiding.
De ..Elias"-partij ward doorleefd
gezongen door Max van Egmond. HU
heeft een prachtig basgeluid dat in
staat was alle nuances die in deze
zware rol voorkomen tot uiting te
brengen. Wy noemen de aria No. 14
„Herr Gott" maar vooral de ontroe
rend mooi gezongen aria No. 26 „Es
1st genug!"
Ook het timbre van de tenor Jan
Waayer is mooi. Hij zingt gemakke-
Ujk en krachtig. „Als ..Obadja" had
hij veel succes; prachtig was het Re
citatief No. 27. Hy moet alleen op
passen dat hU niet gaat knijpen zoals
hij deed in de aria „Dann w erden die
Gerechten leuchten" o a. bij de woor
den „Vaters Reich" (No. 39)
De alt Nina Wind kon ons met
haar metalig geluid minder bekoren.
om de prachtige wijze waarop zU da
bekende aria zong: „Höre, Israël".
Dit was een zéér persoonlijke ver
tolking.
Het West-Ned. Symfonie-orkest,
waarvan Sam Swaap diligent is,
heeft, op de genoemde kleine slordig
heden. vooral ln het koper, na, mee
gewerkt tot het slagen van der*
mooie uitvoering.
Ds. Honnef opende en sloot met
gebed. Het sluiten lykt ons na het
„Amen" van het slotkoor overbodig
en storend.
Ad. Int,
..Hart en Stem'
tijdens het zingen van de .Elias',
(Foto L.D./Holvast)
