„Maior Weir
Satan's helper
DE MAN UIT EDINBURGH DIE ZIJN ZIEL AAN DE DUIVEL VERKOCHT)
leuwenoud gruwelverhaal, met alle
lementen vun moderne „thriller"
TUSSEN
SCHEMERUUR EN
MIDDERNACHT
Verrezen uit
duisternis
Verdwenen in
vlammen..,..
EDINBURGH. Schotlands hoofdstad, reden tve tegen de avoud
binnen. Rondom de stad verheffen zich heuvels en rn'sen.
Daarover stroomde een rossigvlammend avondlicht. Dal
licht teas onheilspellend. Het geheel, die rotsen, de eeuwenoude
stad erop en eronderen dat vreemde licht dat aan vuur en vlammen
deed denken, leek bijna een decor voor een antiek drama.
Diezelfde avond zagik Edinburgh, de nieuwe stad en de oude
stad. De laatste boeide, intrigeerde mij het meest, omdat ik wist
dat er geen vierkante meter
straat daar is, die geen eigen hism
torie bezit. Oud-Edinburgh zit
vol, propvol, historie. Glorieuze
historie en duistere historie. Lr
is in heel de wereld geen stad.
waaraan zoveel verhalen en
geschiedenissen verbonden
zijn als aan Edinburgh. If are
verhalen en verdichte verha
len. De grens icaar de waarheid
ophoudt en de legende of
fantasie) begint. weet nie
mand.
Oud-Edinburgh in de avond
is sinister en soms ronduit hui
veringwekkend. Omdat teel
van die enorm hoge. pikzwarte
huizen, op en in elkaar ce-
bouwd als één machtig con
glomeraat, een eigen verhaal
hebben. Omdat menig huis als
.spookhuis" genoteerd staat.
Omdat heel wal van die verha
len, zich afspelend in de lange
geschiedenis van de Schotse
hoofdstad, ook vandaag nog
worden oververteld van vader
op zoon. Opdat ze niet ver
geten worden. Eén van die
verhalen, waarvan de elemen
ten evenveel met Dichtung ols
Wahrheit te maken hebben
maar waarvan de officiële
stukken bewaard blijven in de
archieven van de stadvolgt
hierbij. Het verhaal van ..Ma
jor IFeir", wiens duistere
schim ook thans nog van tijd
tot tijd gesignaleerd wordt.
Men hoeft dat laatste natuur
lijk niet te geloven. Maar het
verhaal van „Major Wcir"
is in elk geval een verhaal Jat
de pen van een Edgar Allan
Poe waardig geweest zou zijn.
Een oud verhaalmet ttof
voldoende voor een moderne
thriller
E public relations officer van de Scottish Tourist Board, Iain Anderson, toonde
Ime Oud-Edinburgh. Nauwe straten, met in de avond nauwelijks enkele voorbij
gangers. De wind loeide zacht door de 6tegen en sloppen. De huizen leken zich
ttuurlijk hoog boven ons te verheffen tegen de zwaar bewolkte hemel. Een deel der
:n bleek onbewoond. De nieuwe stad biedt beter woongelegenheid. Op een gegeven
ent bleef Iain Anderson staan. Hij Wees me een huis aan en noemde een naam:
'rolfajor Weir". Ik had die naam al eerder vernomen. Een naam, die alles te maken had
jij# zwarte magie en hekserij. Een afschuwelijke naam, die men zich vóór het slapen-
1 maar beter uit het hoofd kan zetten. Als dat ten minste mogelijk is. Het was mij
nacht, nadat ik het verhaal over Major Weirs misdaden had aangehoord, nauwe-
mogelijk.
lijke zonden. Hij bnilde: „Zwijg....!
ga weg....! Ik heb geleefd als een
beest en wil sterven als een beest.''
DE VLAMMEN sloegen om
hem heen en hil verbrand
de levend. Maar toen ge
beurde er iets. dat ieder die
daar was met dodelijke schrik
vervulde. Terwijl het lichaam
van Major Weir tot as ver
pulverde. wierp een van de
beulen de stok van de misdadiger
in het vuur. Er zijn diverse
ooggetuigenverslagen die meede
len. dat de stok in het vuur
de meest vreemde, zonderlinge
bewegingen maakte. Het duurde
zeer lang eer hij vlam vatte en
verbrandde.
Andere verslagen berichten,
dal zowel de stok als Weir zelf
veel langer dan normaal door het
vuur onaangetast bleven.
Wat werd bekend tijdens het Weir
proces? In de stukken staat, dat vol
gens verklaringen van Grizal Weir.
de zuste-r, op een dag een grote,
zwarte koets voor hun huis had ge
stopt Dat gebeurde midden op de
dag. Een vreemdeling vroeg haar of
Weir thuis was. Deze kwam, sprak
met de onbekende en ging met hem
mee.
De vreemdeling reed naar Dal
keith, niet ver van Edinburgh Hal
verwege Edinburgh-Dalkeith stopte
de koets om iemand die aan de kant
van de weg stond gelegenheid te ge
ven iets tegen Weir te zeggen Wat
hem daar werd meegedeeld is nooit
precies bekend geworden, maar het
kwam er op neer dat Weir vernam
dat hij over boven-natuurlijke kracht
beschikte en in staat was het bij
Worcester strijdende Schotse leger
te vernietigen. Dat leger werd die
dag vernietigd.
De duivel zeil!
VOLGENS Grizal Weir verborg
de stok van Weir het geheim.
Die stok was Major Weir op
permachtig. De vreemdeling, die
Weir op de weg in de koets had aan
gesproken, was de duivel zelf ge
weest. volgens de stukken Weir ver
kocht zich die dag aan de duivel.
En heel zijn verdere leven stond hij
in dienst van de duivel Een reeks
misdaden kenmerkte zijn bestaan
tot de dag van zijn arrestatie. Zijn
godsdienst diende uitsluitend tot ca
mouflage van zijn tweede bestaan.
Wat Grizal Weir betrof, ze onthulde
dal haar moeder een heks was, en dat
zij dus ook zelf de macht der hek-
sen bezat. Een macht, waarvan ze
een goed gebruik had gemaakt. Toen
de rechters niet bereid bleken haar
onthullingen zonder meer te aan
vaarden, vroeg ze of ze het bewijs
mocht leveren. Ze kreeg toestemming.
Grizal Weir sloeg haar hoofd
doek weg, en tot verbijstering van
de gehele aanwezige rechtelijke
macht zag men tussen de diepe
rimpels op het voorhoofd van de
vrouw het teken van een paarden
hoef. Het authentieke kenmerk
van iedere heks.
Haar executie moet afzichtelijk zijn
geweest. Men had alle moeite haar te
beletten dat ze de kleding van haar
lichaam rukte Tot het laatst gilde
ze: „Ik wil sterven in schaamte".
ff
„The Stinking Close
IN de stukken van het proces ko
men tal van curieuze details
voor, die betrekking hebben op
het fantastische leven van Major
Weir en diens zuster. Zo is daar de
verklaring van een dame uit Edin
burgh. die op een nacht bij haar
door
Anthony v. Kampen
illustraties
Deint de Jonge
nicht ontboden werd die in het
kraambed lag Ze kleedde zich aan
en ging te voet naar de straat waar
die nicht haar wachtte
Ter hoogte van het huis van de
Weirs gebeurde er iets merkwaar
digs. Plotseling verrees er namelijk
uit de straat een figuur een ge
daante, die tweemaal zo gTOot was
als een normaal mens Het bleek een
vrouw te zijn. een vrouw met een
formaat van een reuzin. De dame
schrok hevig, maar miste de kracht
terug te gaan Daarbij aarzelde ze
nog of ze werkelijk zag wat daar
voor uit haar fladderde. Bij het pas
seren van een straatlantaarn kreeg
ze echter absolute zekerheid Er ging
een geest voor haar uit.
De ontknoping vopd plaats bij
een nauwe steeg aan de Bow. ge
naamd „The Stinking Close". In die
steeg verdween de schim van de
reuzin. Toen de dame de steeg pas
seerde. zag ze Iets dat haar van
angst verlamde: een aantal schim
men. die met vlammende toortsen
een soort dans uitvoerden. Een af
schuwelijk schouwspel, dat nau
welijks te beschrijven was. De da
me vergat de zich in gezegende
omstandigheden bevindende nicht
en ijlde, met de doodsangst In haar
hart naar hoia terug.
Tijdens het proces erkende Wetr
dat dit de normale nachtelijke bij
eenkomsten in „The Stinking
Close** waren.
I was Major Weir?
Hij moet een man zijn ge
weest, afkomstig uit een eer-
familie uit Lanarkshire in
d. Hij werd geboren in de
F helft van de zeventiende eeuw
stigde zich in Edinburgh. Vol-
-4 de rapporten was hij een voor-
van vroomheid. Zijn religieuze
1 was zelfs van dien aard, dat
wr de staat werd onderschei-
;j In ieder'opzicht een voortref-
Presbyteriaan, een waarlijk
Men'zegt, dat als er vier
3 samenkwamen, Weir er een
^was. Hij bad ook veel in het
Jor Weir, die een der voor-
notabelen van Edinburgh
trouwde nooit. Volgens de be-
ingen moet hij een curieuze
üjning zijn geweest in het
ield van die tijd. Hij ging al-
i een lange toga gekleed en
gebruik van een opvallend
1 wandelstok. Hij was lang, don-
lvvan uiterlijk, en liep gebogen,
men zijn gezicht doorgaans
ikon zien. Dat gezicht was grim-
Weir had ten slotte dan ook
grote neus.
I leefde samen met zijn zuster,
f naam was GrizaL
geloofsijver was dermate be-
In Edinburgh, dat men hem
1 gaf: „Angelical Thomas",
men zou kunnen vertalen
•de engelachtige Thomas Weir."
i al het goede dat over hem
[verteld, waren er toch ook be-
mensen in Edinburgh van die
>i die meenden dat er met „An-
1 Thomas" iets aan de hand
{Dat waren natuurlijk op niets
'mde verhalen, die hun ontstaan
r aan jaloezie te danken had-
^Zo beweerde men bijvoorbeeld,
lajor Weir in staat was ieder
voorwerp dat zich in een
Jel bevond in zijn bezit te krij-
J)or middel van de stok waar-
[bij liep. Hij gaf die stok daar-
Ipdracht en de stok voerde het
[terstond uit. Er was een ander
■al, dat inhield dat de stok
Xird gaf als men 's avonds op
(eur van Weir's huis klopte
lotte zouden verscheidene men-
sen met hun eigen ogen hebben ge
zien, dat de stok voor Weir uit
liep als deze zich in bepaalde de
len van de stad bevond.
Slechts enkelen geloofden deze din
gen, die, het zij herhaald, hun ont
staan alleen maar aan afgunst en ia-
loezie ontlenen. Major Weir was een
braaf man, een voortreffelijke gelovi
ge, en een algemeen geacht burger
van het goede Edinburgh.
En toen gebeurde het ongelooflijke.
In arrest
WEIR werd ernstig ziek, en
door zijn ziekte werd zijn
verstand aangegrepen. Ter
wijl de artsen met hem bezig waren,
maakte hij dezen deelgenoot van het
leven dat hij w e r k e 1 ij k had ge
leid. Een afschuwelijk leven, zó af
schuwelijk, dat de aTtsen aanvanke
lijk weigerden er een woord van te
geloven. Er lekte echter het een en
ander uit en dat bleek voldoende
voor de Provoost van Edinburgh,
Sir Andrew Ramsay, om er zich mee
te gaan bemoeien.
De positie van Weir was echter
die van een notabel, een autoriteit,
zodat Sir Andrew lang aarzelde eer
hij besloot tot arrestatie van Weir
en diens zuster (van wie de artsen
eveneens ongelooflijke mededelingen
hadden ontvangen) over te gaan.
Ten slotte meende men echter vol
doende motieven te bezitten om tot
die daad over te gaan Weir en zijn
zuster Grizal werden gearresteerd
en in de gevangenis opgesloten.
Een pikante (en niet onamusan
te) bijzonderheid: ook de stok
van Weir werd gearresteerd Ge
durende het gehele verloop van
het proces krijgt men de indruk
dat die stok als een zeer concrete
derde verdachte fungeert
Een tweede bijzonderheid: tij
dens de huiszoeking ontdekte men
een grote hoeveelheid geld en kost
baarheden, die in de schoorsteen
verborgen waren. Bü bet wegha
len ervan explodeerde de schoor
steen. Geld en kostbaarheden wer
den echter In veiligheid gesteld.
ER volgde een eindeloos lang
proces, omdat steeds nieuwe
misdaden van Weir en Grizal
aan het licht kwamen. Misdaden, die
men zelfs in een zo harde tijd als
die waarin Weir leefde voor onmoge
lijk had gehouden. Al deze misda
den werden overigens met een ver
bazingwekkende vlotheid bekend, zo
wel door Weir als door diens zuster.
Het leek erop, dat beiden hun kool
zwarte zielen wilden zuiveren. Even
wel, als men Weir voorstelde te
biecht te gaan bij 'n priester, brul
de hij: „Zwijgzwijgmartel
me nietik ben si in de hel!"
Enkele hoge kerkelijke autoriteiten
werden ingeschakeld, die contact
met Weir opnamen. Zonder succes
echter wat het biechten betreft. Hij
weigerde absoluut.
In april 1670 kwam de rechtbank
van Edinburgh tot de conclusie, dat
WeiT schuldig was aan alles wat hem
ten laste was gelegd (hetgeen enkele
boekdelen vulde). Het vonnis luid
de dat hij tussen Edinburgh en Leith
gewurgd en verbrand zou worden.
Zijn zuster zou worden opgehangen
op de Grass Market te Edinburgh.
De 14e april vonden de executies
plaats onder enorme belangstelling
van de bevolking van Edinburgh en
Leith. Toen Weiimet een touw om
zijn nek, naar de brandstapel werd
geleid, werd hem gezegd God om ge
nade te vragen voor zijn afscbuwc-
JARENLANG bleef het proces-1
Weir in de belangstelling van do
bevolking van Edinburgh staan
en het spreekt vanzelf dat het huis
van de man, die zijn ziel aan de dui-
vel had verkocht, onbewoond bleef.1
Temeer, omdat al spoedig bleek dat.
die ziel ook thans nog geen rust kon
vinden Vaak werd Weir namelijk
gesignaleerd in de duistere straten
van oud-Edinburgh. doorgaans gedu
rende de _nacht De beschrijvingen
vermelden' een lange, fladderende*
schim, iets als een ..levende scha
duw In het huis zelf hoorde men
keer op keer vreemde, sinistere ge
luiden. en veelvuldig zijn de verkla
ringen van mensen die er absoluut
van overtuigd waren dat zich in dat
spook-huis heksen-sabbatten afspeel- I
den en zwarte missen werden gehou
den. Weer anderen zagen verschelde-
ne malen een koets met zes paarden,
gemend door de duivel zelf. door de-
straat van Weir rijden „Snel als een
wervelwind, en omgeven door vlam
men". En er is ten slotte ook nog
een verklaring van een ooggetuige.'
die Weir zélf op de bok van di©
koets heeft zien zitten met de stok
naast hem. en zijn hoofd in zijn
hand Hij zag dit beeld zowel op de
Bow als op Lawn Market, twee be
kende stadsgedeelten van Edinburgh..
Dat Satan regelmatig een bezoek
bracht aan Major Weir en Grizal in
hun aards verblijf, stond overigens
voor velen vast Men hoorde 's nachts
meermalen de equipage van de Bo
ze voorbijdonderen. Het huis bleef
een eeuwlang onbewoond i
PatuIIo's nacht1
MAAR In 1868 kwam de hel©
affaire enigszins in h«t ver
geetboek, mede dank zij
het feit. dat van nachtelijke bezoe
ken van Satan weinig of niets meer
werd vernomen. Toen kwam er een
man. een zekere William Patullo,
oud-soldaat en zeer arm. Patullo was
een Schot, die niet aan spoken en
schimmen geloofde, en toen hij er
achter kwam dat hij voor weinig
geld Weir's ex-huis kon huren, aar
zelde hij geen moment en trok er
met zijn vrouw in.
Hij had er geen idee van. dat Sa
tan-zelf hem opwachtte in zijn aard
se bruggehoofd.
Ze betrokken het huls, brachten er
de eerste avond in door. en er ge
beurde inderdaad niets.
Ze doofden de lamp. en gingen
naar bed. Nog steeds was er géén
spoot van angst bij hen. Integendeel,
ze waren er van overtuigd dat ze een
goede, rustige nacht tegemoet gin
gen.
William Patullo lag aan de kant
van het bed, die uitzicht gaf op het
langzaam uitdovende open haard
vuur. Hij glimlachte en dacht aan
de dwaasheid der mensen, die een
eeuw lang een zo voortreffelijk
huis als dit onbewoond hadden ge
laten. En zulks vanwege hun vrees
voor schimmen. Een belachelijk
idee. En toen gebeurde het.
William Patullo knipperde met z'n
ogen. en vroeg zich af of hij waakt©
of droomde. Vergist© hi) zich. of
kwam daar werkelijk Iets alt het
gloeiende haardvuur verrijzen? HU
stootte zachtjes a'n vronw aan, di©
evenmin als hij nog sliep, en fluis
terde haar toe naar het vuur te kH-
ken.
Er verrees uit het vuur een wezen,
een ding, een voorwerp dat aanvmn-
kelilk vormloos was. doch ieder
ogenblik duidelijker contouren ging
aannemen. Met ingehouden adem,
en styf van schrik, zag de man het
wezen op zich toekomen, in de rich
ting van het bed. HU greep d© hand
van zUn vrouw, die Uskoud was. en
wachtte In paniek af wat zou volgen.
Het wezen had de vorm en versch0-
nmg van een groot kalf. Het zweef
de op het bed toe en zette beido
voorpoten op de rand. Het keek het
bed in.
Gedurende verscheidene minu
ten bleef *t wezen, het kalf. daar
staan. En aldoor keek het neer op
het echtpaar in bed. dat dacht
sterven van angst.
Toen verdwenen de poten, het
wezen ging terug in de richting
van het haardvuur en ging daarin
weer op. op dezelfde manier als hefe
er uit te voorschiln was gekomen.
Het was weg en er gebeurde di©
nacht verder niets bijzonders. D©
volgende dag zegden de Patnllo's
de huur van het hnis op.
Satans domein
Ia „The Stinking Close".
GEDURENDE weer een halv©'
eeuw stond het leeg, hoewel
de huur verscheidene malen
aanzienlijk verlaagd werd.
Satan bleef de Ultlrous Haeres van
dat huis. het was zijn domein, zoals
vele huizen In het goede, oude Edin
burgh zijn domein vormen. In het
begin van deze eeuw werd de straat
waarin Weir's huis stond afgebroken.
Het was een der oudste en bouw-
valligste gedeelten van Edinburgh en
de volksgezondheid eiste betere wo
ningen.
Een deel van de oude stad is nog
geheel in tact, en het ts niet moeilijk
zich voor te stellen wat daar, in die
sfeer en in dat soort huizen, gebeurd
zou. kunnen zijn en wellicht gebeurd
is. Veel van de historie is verloren
gegaan en veel verhalen zijn vergeten
omdat ze nooit genoteerd werden.
Dank zij de rechtszaak-Weir Is dat
verhaal bewaard gebleven. Men kan
er, uiteraard, de schouders over op
halen en-het naar het rijk der fabe
len en sterke verhalen verbannen.
Wellicht hoort het daar ook thuis.
Maar Edinburgh Is een vreem
de stad, en dat geldt zeker voor
het onde stadskwartier, dat stik
vol historie zit, en waar bUna
ieder huis. iedere straat, elk©
steeg zUn eigen ..story" z(jn ei
gen geschiedenis heeft.
Eén ervan, één van die onge
telde histories, vol hovennatuur-
lUke elementen, is dat van Major.
Weir en zijn afschuwelUke zuster
en deelgenote in bet kwaad. Gri
zal.
[pgericht 1 maart 1860 Maandag 11 november 1963 Derde blad no. 31108
1
