evaa
rlijli
ce gassen
oven Ylaardingen
RUSSEN OMSINGELEN
V.S. - LEGERKON V OOI
Felle beschuldigingen
en voorbarige berichten
kunstige oostenwind
joorkomt een ramp
De kompels hoven
zwegen uit angst
Washington neemt
kwestie hoog op
©tic/
DOOR BRAND IN CHEMISCHE FABRIEK
IN GHANA:
TIEN JAAR
VOORARREST
TERWIJL REDDINGSWERK VOORTGAAT:
Nobelprijs
natuurkunde
WEERBERICHT
Amerikaans
„laboratorium'"
tie ruimte
in
-Jpgericht 1 maart 1860
DINSDAG 5 NOVEMBER 1963
No. 31103
LEIDSCH
z4)irecteur: E. A. E. van Dishoeck
jxrfdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 9.45 per kwartaal, f3.15 per maand, f. 0.73 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Een gevaarlijke brand is vanochtend door nog onbekende oor-
Bk uitgebroken in 4.000 ton mengmeststoffen, opgeslagen in de
avelloods van de Delta Chemie aan de Nieuwe Maas in Vlaar-
gen. Gevaarlijk, omdat er giftige nitreuzedampen, die zich
irbij ontwikkelen, verspreiden over een groot deel van Vlaar-
gen. Maassluis, Maasland en het verdere Westland. Zelfs in
n Haag werd gas geroken.
de drie genoemde gemeenten werden de bewoners door de politie
vaarschuwd om. deuren en ramen goed dicht te houden en natte doeken
r het gezicht te houden. De Vlaardingse zuidvuurt werd voor het ver-
r afgesloten. Voortdurend werden door T.N.O. en Shell metingen ver-
t om te zien, hoever de lucht vergiftigd w^s met de gassen, die vooral
aar opleveren voor astma- en bronchitis patiënten. De boeren in de
aslandse zuidbuurt werd aangeraden hun boerderijen te verlaten. Zo'n
tig gezinnen (300 vrouwen en kinderen) verlieten hun huizen en trok-
iM bij fmilie. Gelukkig waren de weersomstandigheden dusdanig,
de giftige dampen naar zee afdreven. Daaraan heeft Vlaardingen
te danken, dat het aan een ramp ontsnapt is.
Ie Oostenwind en het ontbreken
mist hebben het stadje aan de
owe Waterweg terzijde gestaan,
rdoor kunnen de dampen naar
wegdrijven. By een andere wind-
ting had Rotterdam gevaar ge
il. Het weer is echter standvastig,
kzü een hogedrukgebied ten zui-
van ons land. In de eerstkomen-
4 uur verwacht De Bilt geen ver
ering.
[echts daaraan is het te danken,
de brand, die vanochtend om on-
negen uur is uitgebroken, geen
ip is geworden. Het vuur kan
lts geblust worden door de gehele
leelheid mengmeststoffen onder
te zetten. Men denkt voor dit
drinken" van de vuurhaard 24
nodig te hebben. De Vlaardingse
idweer heeft al haar materieel
zet. Twee Rotterdamse blusboten
enen assistentie terwijl ook de
ledamse brandweer is uitgerukt,
totaal werd het vuur met meer
vijftig stralen bestreden.
Ergi
er
meststoffen liggen opgeslagen, in
brand. In de andere helft bevinden
zich grote hoeveelheden zwavel. Deze
helft is door een brandgang van de
andere gescheiden. „Dat zal wei vol
doende zün", meende de brandweer.
Helaas, omstreeks het middaguur
kwam het bericht, dal de brand toch
was overgeslagen naar de andere
kant van de zwavelloods. „De situatie
wordt er niet bgter op, de rook wordt
zwarter".
De looQs, waarin de mengkunst-
mest was opgeslagen, meet 50 meter
bij 16 meter en is tien meter hoog.
Vijf brandweerlieden uit Vlaardingen
geraakten door een instortende mum-
gewondVier van hen moest voor be
handelingen naar het Algemeen Zie
kenhuis worden vervoerd. De Vlaar
dingse burgemeester stelde de com
missaris van de Koningin en de far
maceutische en de veeartsenijkundige
inspectie op de hoogte, liet waarschu
wingen uitgaan naar zijn collega's in
Maassluis en Maasland, naar de
Spoorwegen en de rijkshavenmeester.
Opgeroepen werd het K.N.M.I. voor
windrichting Vele
controle van de
anvankelijk stond slechts de helftautoriteiten spoedden zich zelf naar
de zwavelloods, waarin de meng- Vlaardingen. De Commissaris van de
Koningin in Zuid-Holland vroeg om
zo nodig militaire steun.
I Als gevolg daarvan stonden van-
i ochtend in de Leidse Koksschool twee
compagnieën in volledig gevechtste
nue met gasmasker gereed om even
tueel hulp te bieden by evacuatie,
j Ook in Schoonhoven stonden mili
tairen klaar om op het eerste seintje
in de wagens te stappen.
De politie in Schiedam is paraat
om desgewenst de collega's in Vlaar
dingen bij te springen. Daar heeft de
politie namelijk handenvol werk met
het patrouilleren in de omgeving en
het waarschuwen van de bevolking.
In Den Haag
Tot vanmiddag één uur was er nog
geen bericht binnengekomen van
personen, die onwel waren geworden.
Wel was het gas reeds in Den Haag
geroken. Het proefstation voor land
en tuinbouw in Naaldwijk heeft me
degedeeld, dat in verband met de
ernstige brand in het Westland ern
stig gevaar bestaat voor beschadiging
van de gewassen. De telers werd
dringend aangeraden de kassen on
middellijk te sluiten als men de na
dering van de gassen constateert.
Politie, ziekenhuizen, het Rode
Kruis en de B B. in Den Haag zijn
tegen het middaguur in staat van
paraatheid gebracht. De Haagse
voorlichtingsdienst liet echter weten,
dat men niet verwachtte, dat het gif
tige gas de Residentie zou bereiken.
Men wil alleen op alle eventualiteiten
voorbereid zyn. B. en W. raden de
bevolking echter aan de weerberich
ten goed in de gaten te houden.
„Men kan nooit weten, het weer
kan omslaan".
Het provinciale bestuur van Zuid-
Holland gaf vanmiddag een commu
niqué uit, waarin o.m. stond, dat on
der leiding van de chef kabinet van
de commissaris der Koningin, mr. H.
A. N. Dinger van Kruiningen alle be
trokken instanties waren ingescha
keld. Voorts kon men behalve hier
boven genoemde feiten nog lezen, dat
in samenwerking met de territoriaal
commandant elk uur een luchtfoto
van de situatie wordt genomen.
De gezinnen, die in de zuidbuurt
van Maasland evacueren, deden dat
op vrijwillige basis. Zij gingen naar
familie en kennissen. Wie niet over
vervoer beschikte, kon rekenen op
Maaslandse automobilisten.
's Middags werden de kinderen uit
school opgevangen en bij hun ouders
gebracht. De boeren zijn algemeen bij
het vee in de boerderijen achterge
bleven. Wel hebben zij maatregelen
genomen om zoveel mogelijk de lucht
gaten e.d. te dichten. Het vee graast
in de meeste gevallen echter nog op
het land. Alle treinen in de omgeving
van Vlaardingen rijden normaal.
Het ongeluksbusje, dat giste
ren bij Borger in Groningen
werd verpletterd door een
vrachtwagen, waarbij acht inzit
tende kweekschoolleerlingen om
het leven kwamen en twee wer
den gewond.
Het parlement van Ghana heeft
gisteren een amendement aange
nomen waarbij de regering de
bevoegdheid krijgt een gevange
ne die reeds vijf jaar in voor
arrest verblijft, voor een tweede
periode van vijf jaar vast te hou
den. wanneer zijn invrijheidstel
ling ..tegen het belang van de
veiligheid van de staat" zou zijn.
Het amendement werd aangeno
men na een lang, verhit debat, waar
in zowel leden van de regeringspartij
als van de oppositie zich tegenstan
ders toonden, terwijl een aantal mi
nisters voor aanneming pleitten. De
minister van Defensie, Kofi Baako,
In de loop van de ochtend is in de sprak beweringen van enige parie
omgeving van Vlaardingen een gi- mentsleden tegen, dat het amende-
gantische bestrydingsactie op gam: ment even slecht was als sommige
gekomen De BB v/erd in staat van dingen die in Zuid-Afrika gebeuren
Vlaardingen
(Van een speciale verslaggever)
LENGEDE, dinsdag In een sfeer van wilde beschuldigingen
en voorbarige berichten over de ontdekking van nog meer over
levenden voltrekt zich thans de laatste fase van het reddingswerk
op het terrein van de Ilsederhütte-mijn. Gisteren heeft een mijn
werker tijdens een persconferentie gezegd, dat iemand van de be
drijfsleiding al tien dagen op de hoogte was van het vermoeden
onder de mijnwerkers, dat zich in het stilgelegde gedeelte van de
schachten nog overlevenden konden bevinden.
Vannacht bereikte een proefboring
aan de rand van het Broistedter
kerkhof op 82 meter diepte het uit
einde van een groeve, waarin zich
een luchtbel had gevormd en waaruit
kloptekens leken te komen. Kort na
vier uur vannacht, na enkele uren
van byna ondraaglijke spanning, die
paraatheid gebracht De evacuatie
commissaris heeft zich naar Vlaar
dingen begeven en men houdt reke
ning met de mogelijkheid, dat by een
verandering van de weersomstandig
heden een gedeeltelijke evacuatie van
Vlaardingen nodig zal zijn. Burge
meester mr. J. Heusdens is er ener
zijds op bedacht om paniek te voor
komen en gezien de k&lme reactie
van de Vlaardingers lukt dat tot nu
toe best. Maar aan do andere kant
wil hy in dit stadium nog alles doen
om op het ergste voorbereid te zijn
Men houd daarom dus naast de mo
gelijkheid van het veranderen van
de windrichting ook rekening met die
van explosies waardoor de versprei
ding van de gevaarlijke dampen nog
Véél slechter, want in Zuid-Afrika
geldt een termijn van 90 dagen, Red.
LJD.) Hij noemde de wet op voor
lopige hechtenis een „onaangename
noodzakelijheid". Tegenstanders zei
den dat de goede naam van Ghana
in het buitenland erdoor wordt aan
getast.
heviger en onoverzichtelijker zou
kunnen worden.
Het gebied ten oosten van Maas
sluis, d? Zuidbuurtseweg. is groten
deels vrywillig geëvacueerd.
De minister-president, mr. Marij-
nen, wordt voortdurend op de hoogte
gehouden.
De Nobel-prys voor de natuur
kunde is vandaag voor de helft toe
gekend aan de Amerikaan prof.
Eugen P. Wigner, en voor de andere
helft gezameniyk aan prof. Maria
GeoppertMayer van de universiteit
van Californië en prof. Hans D. Jen
sen van de universiteit van Heidel-
berg.
de vrouwen van de mannen om wie
het ging aan de rand van een zenuw-
instorting brachten, bleek dat er te
vroeg was gejuicht. Een uiterst ge
voelige microfoon registreerde slechts
het vallen van waterdruppels.
Gistermiddag om één uur zorgde
de 28-jarige mynwerker Manfred
Söllinger tijdens een persconferentie
voor een brok onvervalste sensatie
Op het moment dat directeur Steiri
voor de zoveelste maal verklaarde,
dat hij niet eerder dan zaterdag had
gehoord van de mogelijkheid om in
de Altermann. een ten dele ingestor
te mijngang, nog mensen te vinden,
sprong Söllinger overeind en riep:
„Wat U zegt, mynheer de directeur,
klopt niet".
Hy kwam, kennelyk aan het eind
van zijn zelfbeheersing, tot de ver
schrikkelijke beschuldiging: hy wist,
althans zei te weten, dat tydens een
gesprek in het waslokaal van de myn
een lid van de bedrijfsleiding op de
hoogte was gesteld, en hij voegde
eraan toe. dat die mededeling niet
aan de juiste mensen was doorgege
ven.
Directeur Stein was volledig ver-
bUsterd. Nogmaals beklemtoonde hy,
RINA LODDERS
Ie vorig jaar tot Miss World
krd gekozen, is gisteren van
thiphol naar Londen vertrok-
to om daar donderdag haar
k/ over te dragen aan haar op-
Ifeer.
ZACHT WEER
De Bilt verwacht van heden- tot
«genavond:
Zacht weer met opklaringen
«hts hier en daar enige regen.
4"ge oostelyke wind.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
6 NOVEMBER
Èop: 07.42 uur; onder: 17.05 uur.
n op: 21.29 uur: onder: 13.20 uur.
Swater te Katwyk: 6.19 en 18.43
laagwater: 2.03 en 14.23 uur.
Dtt blad bestaat alt 16 pagina's
Met behulp van een Atlas
raket hebben de Amerikanen
gisteren een miniatuur ..ruimte
laboratorium" gelanceerd ter be
studering van de vraagstukken
die samenhangen met de terug
keer van ruimtevaartuigen in de
dampkring.
Het toestel, dat vervaardigd is door
de ruimtevaartafdeling van de auto
mobielfabriek Chrysler, heeft reeds
gegevens naar de aarde gezonden. De
Amerikaanse luchtmacht heeft ver
der geen byzonderheden bekendge
maakt, maar alles schynt tot dusver
volgens plan te zyn verlopen.
(Van onze correspondent in Bonn)
Sinds qistermorqen wordt een konvooi van twaalf Amerikaanse gestaan, het wachten moe en pro-
militaire wagens met 24 bestuurders en 20 manschappen door de een doortocht te forceren.
Russen bij het controlepunt Mariënborn, op de Autobahn naar
West-Berlijn, tegengehouden. Afgelopen nacht, toen de Ameri
kanen een „uitbraakpoging" waagden, is het konvooi zelfs door
wagens van het Rode Leger omsingeld.
In dit geval bevat het konvooi i de Russische opperbevelhebber in
echter niet meer dan twintig man- O.-Duitsland, generaal Jakoebowski.
schappen en hoeft er dus niet ge-
telf te worden aldus het standpunt Een verklaring voor de nu al een
van de Amerikanen De Russen daar paar maal opgetreden moeiiykheden
entegen tellen de 24 bestuurders mee
en komen dus tot een totaal getal
van 44. dat telling meer zou recht
vaardigen.
Vannacht om even na twaalf uur
waren de inzittenden van de Ameri
kaanse wagens, die de hele dag aan
Precies als enkele weken ge
leden gebeurde, eisen de Russen
dat de Amerikaanse militairen
uit de auto's klimmen om zich te
laten te tellen. Deze weigeren
dat echter. Zij zijn alleen bereid
zich te laten tellen als het trans
port meer dan dertig manschap
pen zou hebben omvat of per
wagen meer dan tien. Een der
gelijke afspraak werd namelijk
kort geleden schriftelijk met de
Russen gemaakt.
met het tellen van de manschappen
van de Amerikaanse konvooien zoe
ken politieke kringen in Bonn in de
Russische wens ook de kleinste de
tails van het geallieerde verkeer over
de Autobahn naar West-Beriyn door
de rand van de ^Autobahn hadden regelingen schriftelyk vast te leggen.
Zo zouden de Russen de eventuele
overdracht van de controlebevoegd
heden aan Oostduitse autoriteiten,
waartoe het zou komen ais Moskou
met Oost-Duitsland een vredesver
drag ondertekent, voorbereiden.
In dit verband betreuren de West-
duitse poltici het dat de Amerikanen
zich schriftelyk bereid hebben ver
klaard tell ngen van hun manschap
dat zaterdag voor het eerst de be
dryfsleiding op het bestaan van de
myngang opmerkzaam was gemaakt.
Maar de toon van Söllingers be
schuldiging bleef hangen Hadden de
mynwerkers inderdaad langer dan
een week opgesloten gezeten dan
nodig was? Hield de hartekreet van
Söllinger niet in dat daardoor men
senlevens verloren waren gegaan?
In elk geval is het optreden van
Söllinger. die het waagde tegenover
meer dan driehonderd vertegenwoor
digers van publiciteitsmedia uit alle
delen van de wereld zyn mening te
zeggen, een nieuw bewijs voor dat
gene waarop men hier steeds weer
stuit: de spanningen die er heersen
tussen bedryfsleiding en werknemers.
Gistermiddag nog poogde de be-
dryfsraad in een overhaast byeen-
geroepen conferentie de beschuldi
gingen van Söllinger te weerleggen.
Maar steeds opnieuw moest een
woordvoerders van de bedryfsleiding
het antwoord op belangryke vragen
schuldig biyven. Hy moest verwyzen
naar personen en instanties die niet
vertegenwoordigd waren. Söllinger
zou zichzelf hebben tegengesproken,
zo werd verklaard, in een schriftelyke
uiteenzetting tegenover Oberbergrat
Ferling. Deze bleek echter met de
verklaring spoorloos verdwenen
Even daargelaten of de woorden
van Söllinger waarheid bevatten, is
de bedrijfsraad er in genendele in
geslaagd het nu al dagenlang min
of meer openlyke wantrouwen op te
heffen. Integendeel, het is slechts
verergerd en het is goed dat er een
officieel onderzoek ter hand is geno
men. Söllinger zal zyn verklaringen
moeten waarmaken Ze vallen niet
buiten het patroon dat wy al eerder
signaleerden: dat van de algemene
bekendheid.
En het zegt toch ook wel iets, wan
neer de mijnwerker, die ons lang
vóór de boring die nu elf mensen
haast heeft bereikt op een bierviltje
hun verblyfplaats voortekende hui
lend verklaart: „Ik ben een ver-
schrikkelijke lafaard geweest".
Hy zei nu dat hy eerder naar de
directie had moeten gaan, zyn angst
had moeten overwinnen, zoals zyn
kameraad tenslotte heeft gedaan.
Het antwoord op de vraag: „Waarom
zyn al die mensen dan zo bang?" be
staat vermoedelyk uit een samen
hang van kleine redenen. Vroeger
zei men in deze streek al. dat een
mynwerker sterk en dom moet zyn.
In de grond van de zaak is daaraan
nog niets veranderd.
Aan het bestaan van de oude myn
gang bekendheid te geven was ge-
vaariyk: vele mynwerkers hadden
het verbod overtreden om die gan
gen binnen te gaan en dat zy wel
eens rookten in die gangen, wat
eveneens niet mocht. Deze meren
deels zeer eenvoudigen van geest
hebben de keus tussen het leven van
elf kameraden en de kans hun eigen
betrekking te verliezen, niet aan ge
kund Zij hadden zich al te gemak
kelijk neergelegd by de doodverkla
ring. die de directie heeft opgesteld.
9 Slot pag. 2
De Russen verhinderden dit door drie
pantserwagens dwars op de rybaan
te zetten en ook nog een paar per
sonenauto's it laten aanrukken.
Amerikaanse autoriteiten in West-
Berlijn noemden deze Russische
maatregelen een ongeoorloofde be
perking van het geallieerde recht op
de vrije toegang naar West-Berlijn
De Amerikaanse mimster van Buiten
landse Zaken. Dean Rusk, protes- pen toe te staan. ind!en hun aantal
teerde in Washington scherp tegen de
blokkade. Ook in Beriyn heeft majoor
Anderson, de plaatsvervanger van de
Amerikaanse stadscommandant gene
raal Polk, een protest ingediend by
hr 'er ligt dan dertig. De houding van
de Britten vinden velen dan nog te
prefereren. Die laten zich nameiyk
zonder meer tellen, maar hebben die
gewoonte niet schriftelijk vastgelegd.
tmtvs
1 Uit het Leidsch Dagblad van
s 5 November 1863:
I In een plattelandsgemeen-
I te heeft iemand bij één der
I leden van de commissie voor
1 de collecte van ons herboren
volksbestaan twee bakstee-
nen laten aanreiken met het
1 bijschrift: „weinig, maar uit
een goed hart".
f Men wil weten, dat de
heer Rijke, professor in de
natuurkunde aan de Hooge-
g school alhier, directeur zal
i worden van de polytechni-
scha school.
