DE FLINKSTE
JONGEN VAN DE
HELE SCHOOL
kunst
kalei öoscqqp
EDERLANDS KAMERKOOR"' Vondst va..
ING SUBLIEM IN ALPHEN
een Giorgone?
|f.
Verbazing over brief
werkgeversvoorzitter
„Oude C.A.O.
geldt mi nog
PAUL STEENBERGENSfi/E
Veertig jaar acteur
H<
10
es precies eensgeestes
LOONTOESLAG MEELFABRIEKEN
t 1 maart 1860
Dinsdag 8 oktober 1963
Vierde blad no. 31079
Een kunstverzamelaar in Gö-
teborg verkeert in de stellige
overtuiging, dat hij een uniek
schilderij van een Italiaanse
meester uit de 15de eeuw in een
voddewinkel heeft gekocht.
Volgens een artikel in een Zweedse
krant ls de heer Hugo Nygren van
mening, dat hij een origineel schil
derij van de Italiaan Giorgone
(1476—1510"» heeft gekocht. Giorgone
zou slechts ongeveer 20 schilderijen
hebben gemaakt, waaronder het be
roemde „Dc storm", dat in bezit is
van de „Academia di belle arti" in
Venetië.
Volgens een kunstkenner uit Chi
cago, Ulrich Meddeldorf. lijdt het
geen twijfel, of het betreft hier een
echte Giorgone. Een andere kunst
expert is echter van mening, dat het
schilderij afkomstig lijkt te zijn uit
de school van Giorgone .terwijl weer
andere kunstkenners niet verder dan
het uitspreken van vermoedens dur
ven te gaan.
De eigenaar beweert tevens, dat hij
na een veelzijdig onderzoek de hand
tekening van de schilder heeft aan-
getroffen. Mocht dit waar zijn, dan
is het 't enige bekende door de Ita-
liaanse meester gesigneerde werk, al
dus het artikel.
kan men het Nederlands Kèmerkoor" ontmoeten: in
iVk en in Salzburg, in Montreal en in Warmond, in
pp en in Alphen.
magistrale solist ter wereld doet en schenkt evenzo?
raagt: een koor als solist"? Ongetwijfeld, zo is zelfs z'n
per. Het Nederlands Kamerkoor is een onfeilbaar rea-
istrument, maar door één bespeeld, ondanks de omstan-
Jat alle leden bezitters zijn van soliërende capaciteit.
misschien waar zijn. dat
obel als dirigent er even-
en van ontvangst als hij er
beeft, in koorverband zijn
ws als was in zijn handen.
Itegenwoordigt een ideaal
een ideale wisselwerking
genten.
a voorbeeld blijft het ar-
©orbeeld, de vertolking
ft toon in duur en hoogte,
pn houding zich met het
dat er door de componist
|jld werd. Hier ligt het hele
I het Ned. Kamerkoor: al-
k^recies ..eensgeestes" wat
Ittioet. iedere waarde, iedere
lere spanning en ontspan-
tijd opent De Nobel met
is van Clemens non Papa.
Vijfstemmige canon maakt
één vocaal-,,orkestrale"
p bemerkt het evenwicht,
in heeft kunnen groeien
«waardigheid en de gelijk-
d van alle partners (ten
*17.. Bij liet Sanctus wel
len sevoegd van Gascogne
iszler alles 16de eeuw.
Koster van deze laatste
Iriêstemmig in Venetiaan-
at het ene koor zonder de
Jker het andere zonder de
j,len groep wereldse neder-
Jen dierzeLfde eeuw. droef
n balladetoon. van welke
.Laet ons nu al verblij-
1 heest voor ons betekende.
Merlander Roeland van der
Q Lass us, mocht hierop
Unsluiten en Antonio Scan.
Val. Van hun groep verko-
'jEcholied; O la! o che bon
%nus van Sem Dresden
regen al het voorgaande af-
-i stuk, per stem bekeken
■I, maar in de samenklank
Vkerig in de beweging. Hoe
loerend in tegenstelling
^ong Rudi Mengelbergs An-
Morte, zich richtend tot
fc, ondergaande mens, niet
rdanis Orkest
igen op reis
Ttrdamsch Philharmonlsch
^rekt donderdag.voor een
tournee door Zwitserland
Je optreden, onder leiding
Migent Franz-Paul Decker,
agavond plaats in het
blastico in Ascona. Solist
It Peter Zeugin. Het orkest
door naar Bazel, Biel.
^nkfurt en Mannheim,
k&furt dirigeert Eduard
■>p deze tournee twee van
Ten voor zijn rekening
pen van Weber, Franck en
i concert in Frankfurt
ken in de Grosser Sende-
Te Hessische Rundfunk en
J door de Duitse ook door
Bndse Radio worden uit-
[In beide Duitse steden
■bianist Theo Bruins het
fs van Liszt en het concert
'Mozart. Verder zullen op
werken worden uitgevoerd
bven (Vijfde Symphonies,
iKchtste Symphonie) en
(Symphonie Mathis der
j.iert in Frankfurt zal wor-
Pond door een Rotterdam-
Je onder leiding van bur-
l'mr. G E. van Walsum.
k een officieel bezoek
J deze Duitse stad.
tot zijn theoretische kenvermogens!
Niet minder geldt hetzelfde van een
„Canzone per coro" van Hendrik An-
driessen, zo fijntjes en gezond.
Men ziet. hoe De Nobel noch eigen
land, noch eigen tijd verwaarloost.
Want het vermaarde gedicht „Zeven
zonen had moeder" van Slauerhoff,
toegespitst op Wankja's „Schalmei"
was aanwezig in de toonzetting van
Oscor van Hemel en daarnaast het
„Amaryl" van onze lierdichter Hooft
in de voortreffelijk geslaagde verbeel
ding ervan door Piet Ketting.
Kunststukjes waren voorts en
meesterstaaltjes van rertoikingskunst
vier koorliederen van Ravel en het
Het Ned. Kamerkoor zong
gisteravond in Alphens' Salvo-
torikerk.
(Foto Leldsch Dagblad)
bekronend einde vormde de merk
waardige Brazilian Psalm (Ps. 150)
van de Franse globetrotter Jean Ber
ger, die de geestesinhoud daarvan
doet samensmelten met een samba-
ritme boven een bassenfundament als
trommen van een dorpsorkest!
Dit uitstekend bezochte concert, in
de Alphense Salvatorikerk, was een
goede daad van de organiserende in
stantie: de „Vereniging Alphens Be
lang".
V.
Simon Vestdijk
geen kandidaat
voor Nobelprijs
De Nederlandse auteur Vest
dijk, die vier a vijf maal kandi
daat is gesteld voor de Nobel
prijs voor literatuur, is dit jaar
van de voordracht verdwenen.
Dr. Victor van Vriesland heeft
verklaard, dat Simon Vestdijk
steeds kandidaat is gesteld,
doch zonder resultaat.
„Deze voordrachten halen niets uit.
Er zit te veel politiek achter de toe
kenning en bovendien wordt land
voor land afgewerkt. Er wordt geen
rekening mee gehouden wie de beste
is en bovendien worden nog eisen
gesteld aan bijv. de ethiek van de in
houd en aan het onderwerp, zaken,
die met literatuur niet veel te maken
hebben", zo verklaarde hij aan de
„Tel".
De ontmoediging ls blijkbaar te
groot geworden, om Vestdijk opnieuw
kandidaat te stellen.
Hij draagt een echte houtje-touwtje-
jas met dubbeldikke capuchon!
Wat is de fijnste kleur? Camel
natuurlijk, favoriet voor dit seizoen.
En bijzonder In deze Monty-coat:
de aangeweven ruitvoeringl
12 jaar 34.75
andere maten-andere prijzen
aan
bie
ding
Expositie
in kunstzaal „Heuff"
Zaterdagmiddag as. om vier uur
wordt in kunstzaal Heuff te Wasse
naar een tentoonstelling geopend van
schilderijen van Doreen Mouton (Den
Haag) en pottebakkerswerk van
Meindert. Herman en Gijb Zaalberg
(Leiderdorp».
77
(Van onze Haagse correspondent)
De Algemene Bedrijfsgroepen
Centrale, aangesloten bij het
N.V.V.. is zeer verbaasd over
i H. J. de Koster, aan de leden
van dit Verbond heeft qezon-
den.
(Van onze kunstredactie)
In
memoriam
Gnstaf Griindgens
Zware slag
Het overlijden van de grote acteur,
regisseur en toneelleider Gustaf
Griindgens. wiens heengaan wR gis
teren meldden, heeft in Duitsland
diepe indruk gemaakt. Dit „theater-
genie", dat ook een uitstekend finan
cier was. heeft met „Don Carlos" van
Schiller, het stuk, waarmee hjj on
langs in Hamburg op indrukwek
kende wRze afscheid nam, zijn laatste
rol gespeeld.
De stad Hamburg heeft hem bij
zRn 60ste verjaardag geëerd met de
medaille voor Kunsten en Weten
schappen. In 1959 heeft hij nog een
succesvolle tournee door de Sowjet-
Unie gemaakt met Goethes Faust I
én Von KleLsts „Zerbrochner Krug".
Hij bezat voorts de Danneórag Orde
en het kruis van verdienste met ster
van de Bondsrepubliek.
De op 22 december 1899 te Düssel-
dorf geboren Griindgens, stamde uit
één familie van Rijnlandse indus
triëlen. Na zijn studie aan de Diis-
seldorfer Theaterakadenüe, debu
teerde hij reeds tijdens zijn diensttijd
als 18-jarige.
Zijn hierop volgende loopbaan voer
de hem naar de hoogste toppen, zo
wel als acteur als toneelleider, met
als laatste functie van 1937—1945 di
recteur-generaal van de BerlRnse
Staatstheaters.
Na zijn zuivering hervatte Griind
gens in 1947 zyn activiteiten in Düs-
seldorf als directeur-generaal van de
stedelijke schouwburgen, waarna hij
in 1955 naar Hamburg vertrok.
Het aantal rollen, dat hij vervulde,
is onnoemelijk veel: daarbij was hij
de grote beschermer der traditie.
Ook als filmacteur verwierf hR zich
bekendheid. Men herinnert zich hem
als de voorzitter van het tribunaal
der boeven in de film „M" van Fritz
Lang. Zijn laatste filmrol was die van
Lord Bnllingbroke in de verfilming
van Scribes „Een glas water".
Griindgens heengaan betekent voor
het Duitse toneelleven een zware
slag.
Première ballet
„Sebastian"
In dit eerste lustrumseizoen brengt
't Nederlands Dans Theater op dins
dag 22 oktober in de Kon. Schouw
burg te Den Haag de première van
het ballet Sebastian, dat de Ameri
kaanse choreograaf John Butler t.g v.
dit lustrum in opdracht van het Ned.
Dans Theater heeft ontworpen, op
muziek van Cian-Carlo Menotti. De
decors en kostuums werden ontwor
pen door Nicolaas WRnberg,
OEWEL van een officiële huldiging geen sprake zal zijn
ofschoon de ..Haagse Comedie" na afloop van de opvoering van
..Macbeth" op 14 oktober, er toch wel enige aandacht aan zal
wijden herdenkt de vermaarde acteur Paul Steenbergen, direc
teur van de ..Haagsche Comedie", deze maand het feit. dat hij
veertig jaar op de planken staat.
Waarschijnlijk heeft hij dat reeds vóór 1923 gedaan, want hij
stamde uit een acteursfamilie en het is niet onwaarschijnlijk, dat
Steenbergen reeds als kind zo af en toe kleine rollen vervulde.
I toen hij met zijn vader in de provincie meereisde, wanneer deze op
kermissen placht te spelen.
Steenbergen geboren 22 maart
1907 te Amsterdam is nu reeds
vele jaren «sinds 1950» directeur van
de „Haagsche Comedie" en is daar
van de stuwende kracht.
Gedurende tien jaar werkte hR als
zodanig samen met Cee.s Laseur, doch
nadat deze in de nacht van 1 op 2
januari 1950 overleed, leidt hR dit
voortvarende gezelschap alleen met
vaste hand, tezamen met de zakelijk
leidster Loes Wieringa.
Zo er ooit bR een toneelgezelschap
sprake is van „teamgeest", dan is
dat wel het geval bR de .Haagsche
Comedie". Dat ls in hoofdzaak te
danken aan Paul Steenbergen,
eminent acteur en regisseur, wiens
talrRke rollen in het geheugen vast
liggen en getuigen van zRn enorme
veelzRdigheid.
ZRn distinctie, zijn gevoeligheid,
zijn menselijkheid en vóór alles zijn
frappant acteurstalent, waarmee hR
de uit te beelden figuren tot in
finesses doorgrondt, maken dat elke
créatie van hem tot waarachtig leven
komt. Steenbergen behoort dan ook
tot onze allergrootste acteurs, aan
wie het toneel ontzaglRk veel te
danken heeft.
ONNOEMELIJK groot is het
aantal rollen, dat Steenbergen
met grote artistieke vermogens
en onverflauwde energie uitbeeldde,
zowel bR het Rott. Hofstandtoneel
(1932*38 Residentie-Toneel «.1938
—'471 en de .Haagsche Comedie".
WR denken aan zRn Oswald in
Iben's „Spoken", Marchbanks in
Shaw's „Candida", Arnold von
Melchtal in Schiller's „Wilhelm
Tell", Algernon en later John
Worthing in Wilde's ,,De ernst van
ernst", Charles in Sheridan's „Les
sen in laster", Orestis in Goethe's
„Iphigeneia", zRn talrRke Shake-
speare-rollen. o.a. Hamlet, Figaro in
Beaucharmais' „De bruiloft van
Figaro", Ant.ropos in Wilder's „Met
de hakken over de sloot". Creon in
Anoulh's „Antigone", Crofts in „Me
vrouw Warren's bedrRf", Ezra en
Orin Mannon in O'Neill's „Rouw
past Electra", in Christopher Fry's
werken, De Hertog in „Venus be
spied", Thomas Mendip in „Deze
vrouw mag niet branden". Richard
Gettner in „Het donkere is licht ge
noeg", Géjew in Tschjechow's ,J3e
kersentuin", de Ridder in Giraudoux'
„Ondine", Pater Provinciaal in Hoch-
walder's „Het Heilige Experiment",
Doc in William Inge's „M n kleine
Sheba", Leicester in Schiller's „Maria
Stuart", Tjatski in Gribojedow's
„Verdriet door Verstand', de auteur
in Anouilh's ..De grot", de rol van
de schrRver In O'Neills ..Tocht naar
het duister" en laatstelRk zijn als
alt.Rd schitterend spel in „Quadrille"
van Noel Coward, tezamen met zijn
echtgenote Myra Ward, waarvoor hR
gisteravond in de Leidsche Schouw
burg nog een groot applaus verwierf.
MOGF Paul Steenbergen, die ook
talrRke stukken regisseerde
o.a. Anouilh's Orpheus en
i Furidice", Thornton Wilder's „Onze
stad". Shaw's „Mevrouw Warren's
I BedrRf". Odets' „Het meisje van bui-
I ten". Lorca's „Bloedbruiloft". Christo
pher Fry's „Deze vrouw mag niet
j branden" en John Whiting's „Be
slissing" in de komende jaren met
I hetzelfde voortreffelijke inzicht zijn
gezelschap leiden en ons n«g vele
I figuren ten tonele voeren, die als
tot nu toe evenzorele getuigenissen
zullen zijn van zRn grootse gaven.
Voor die gaven ontving hij in 1955
de gouden medaille der Nederlandse
Schouwburgdirecties.
Misschien „haalt" Paul Steenber
gen zRn gouden jubileum.
Iedere rechtgeaarde toneelliefheb
ber, zal dat zowel voor hèm als voor
zichzelf hopen!
H.
Zoals wij gisteren nog in een groot
deel van onze oplage hebben kunnen
berichten, zet hR in dit schrRven uit
een. waarom de meelfabrieken in de
Randstad een verzoek aan de Stich
ting van dc Arbeid hebben gericht
om een loontoeslag te mogen uitbeta
len. Een loontoeslag. welke volgens
inlichtingen van andere zijde vijf gul
den per week zou bedragen. De heer
I)e Koster betoogt in zijn brief, dat
de C.A.O. voor de maalindustrie op
31 maart is afgelopen, zodat niet af
geweken kan zijn van een geldende
C.A.O. Voorts is de situatie ten aan-
zien van de arbeidsvoorziening nR-
1 pend. Er moet rekening gehouden
worden met de noodzaak de brood
voorziening van de Nederlandse be
volking onder alle omstandigheden te
waarborgen.
Ook een El Greeo
aan liet licht?
Een schilderij dat enige jaren in
ccn gang van het administratiege
bouw- van de universiteit van St.
Edwards (Texas) heeft gehangen is
wellicht een zeer waardevolle El
Greco.
Het doek, dat ruim 1,5 x 1 meter
groot ls, werd vrijdag j.l. in een kluis
van een bank te Austin geplaatst
Men heeft deskundigen verzocht hei
te komen bezichtigen. Het schilderij
stelt de doop van Christus door
Johannes de Doper bij de rivier de
Jordaan voor.
Victor Mcgee. een 30-jarige docent
Engels, zei dat hR er van overtuigd
is dat het doek afkomstig Ls van de
beroemde Spaanse schilder El Greco,
die van 1541 tot 1614 heeft geleefd.
Mcgee ontdekte de vermoedelRke
signatuur van El Greco toen hR de
„bRgewerkte" linker-bovenhoek van
het schilderij onder een vergrootglas
bekeek.
Een paar Jaar geleden ontdekte
deze docent een waardevol schilderR
te New Orleans.
Het doek werd de universiteit ge
schonken door Dale Francis, de thans
In Rome vertoevende hoofdredacteur
van de „Troy Daily News". Hij zou
het doek in Spanje hebben gekocht.
3 erfiliniiig van
O
„De gouden zweep"?
I Het Friese boek van Abe Brouwer,
I „De gouden zweep", maakt kans ver-
t filmd te worden. De Engelse regis-
seur Paul Rotha, die ook de Neder
landse film De Overval regisseerde, is
sterk in het verhaal geïnteresseerd.
„De gouden zweep", in het Engels,
het Noors en het Nederlands ver
taald. handelt over de strRd tussen
vader en zoon die op de renbaan
wordt beslecht. Rotha heeft al uit
voerig met Abe Brouwer, die op het
ogenblik stratenmaker is in Diever
(Dr.), gesproken.
De Algemene BedrRfsgroepen Cen
trale heeft met verbazing kennis ge
nomen van deze brief. De heer D«
Koster en de leden van het Verbond,
waarvan hR voorzitter is, hebben
medio 1962 het standpunt ingeno
men, dat er een loonstop moest ko
men. Dat er de mogelijkheid van 2,7
procent is gekomen, is vooral het
werk geweest van de Kroonleden
van de Sociaal Economische Raad,
die de „ruimte" van 1,2 procent be
slist te gering vonden.
Het is juist, aldus de leden van het
hoofdbestuur van de Algemene Be
drRf sgroepen Centrale, dat de CA.O.
voor de maalindustrie op 31 maart
j.l. is afgelopen. Werkgevers- en werk
nemersorganisaties hebben overlegd
en zijn overeengekomen een loons
verhoging van 3 cent per uur in t«
voeren.
De Stichting van de Arbeid heeft
deze loonsverhoging tot driemaal toe
geweigerd.
Om nu te zeggen, dat er geen
rechtsgeldige C_A.O. van kracht was
sedert 31 maart, is ten enenmale on
juist. Het moet de heer De Koster,
als voorzitter van het Verbond van
Nederlandse Werkgevers, bekend zRn,
dat het tot de spelregels behoort, dat
een C.A.O. rechtsgeldig blRft, zolang
er geen nieuwe CAO. voor in de
plaats gekomen is.
Trouwens, met het BRzonder Be
sluit Arbeidsverhoudingen van 1945
in handen is het moeilRk te verdedi
gen, dat er geen rechtsgeldige ar
beidsovereenkomst. aldus de Alg. Be-
dr R fsg roepencentrale.
In Leiden
Nijpend tekort aan
los- en laadkaden
Er hebben zich in het afgelopen
jaar geen omstandigheden voorga-
daan die van noemenswaardige in
vloed op de scheepvaartbeweging in
Leiden zRn geweest. Hoewel het aan
tal binnengekomen voor Leiden be
stemde vaartuigen opnieuw een te-
ruggangs-percentage vertoonde van
13.7 nam de totaal-tonnage toe
met 4.2 G. waaruit moge blRken, dat.
de kleinere bedriifsschappen meer en
meer terrein gaan verliezen om
ruimte te maken voor de steeds nog
in tonnenmaat toenemende binnen
vaartschepen.
De cRfers van de scheepvaartbes-
weging in 1962 tonen overigens dui
delijk aan, dat de scheepvaart voor
Leiden in 1961 wel haar dieptepunt
heeft gehad.
Niettemin blRft het nRpende te
kort aan los- en laadkaden de aan
dacht vragen. Dit tekórt Ls van di
recte invloed op de scheepvaartbe
weging c.q. de ontvangsten van ha
vengelden. aldus het jaarverslag 1962
van de Markt- en Havendienst.
Officiële publikatie
WIJZIGING VERORDENING
HET BOUWEN EN SLOPEN
Burgemeester en wethouder» van
Lelden brengen ter openbare kennis,
dat op de secretarie van die gemeente
(kamer 111 i voor een leder gedurende
drie maanden ter inzage ts gelegd de
verordening van 22 Juli 1963, houdende
wijziging van de verordening van 12
oktober 1905 (gemeenteblad no. 25) op
het Bouwen en Slopen. laatstelRk ge
wijzigd bR verordening van 10 lull
1961 (gemeenteblad no. 34 van 1961)
De wijziging betreft een verbod om ge
bouwen en hun aanhorlgheden te
(doen) gebruiken ln strijd met een
geldend uitbreidingsplan, of met een
verordening betreffende de aard van de
bouwing en het gebruik vsn gronden
ln de bebouwde kom. als bedoeld ln
artikel 43 van de Woningwet.
