NARCISSEN VOOR DE TUIN
Het centrum
TOREN-BROEIKAS
OOSTENRIJKSE UITVINDING
Kom er
ACHT-er
1
1
s
Onbeperkt vertrouwen vereist
in de signalen van partner
ariii
4l| I
rs7i
1 H
B
Te goed leven
ook niet goed
Kom er ACHT-er
Zaterdag 21 september 1963
Pagina 4
(Van onze correspondent in Wenen)
Vanaf april tot begin oktober
1964 zal Wenen de tuinbouwspecia-
listen uit de gehele wereld uitno
digen om de Weense Internationa
le Tuinbouwtentoonstelling te be
zoeken (WIG 64). Het spreekt
vanzelf, dat vooral ook ons land
hier vertegenwoordigd zal zijn. Hel
terrein ligt vier kilometer ten noor
den van het Weense stadcentrum
tussen de Donau en de zogenaamde
oude Donau. Op dit terrein van
100 ha wordt nu reeds koortsachtig
gewerkt aan de grootste bloemen
en tuinbouwtentoonstelling die tot-
nutoe op het vasteland van Europa
werd gehouden.
De betonnen mast van 260 meter
beheerst nu reeds het stadsbeeld
evenals de Euromast van Rotter
dam. Men werkt nu aan het inte
rieur van het draaibare café-res
taurant vanwaar men een uitzicht
heeft op de bergen van het Wiener-
wald en de Voor-Alpen en daar
achter op de Hongaarse laagvlakte.
Om het de bezoekers gemakkelijk
te maken wordt er op dit terrein
ook een stoeltjeslift en een minia
tuur spoorweg aangelegd.
Waardevol voor tuinders en kwe
kers is de uitvinding van de „toren
broeikas" die juist op deze tentoon
stelling de aandacht zal trekken.
Deze uitvinding is het werk van dr.
L. Kopetz, professor aan de Land
bouwhogeschool van Wenen. Pa
tent hiervoor is reeds toegekend en
verscheidene buitenlandse specialis
ten hebben licenties aangevraagd.
Zoals de foto laat zien heeft de
uitvinder het horizontale beginsel
van de vroegere broeikas prijsge
geven en is hij overgegaan naar
het verticale principe. Een automa
tische installatie zorgt er voor. dat
de kistjes met de kweekplanten
voortdurend in een draaiende bewe
ging van boven naar beneden blij
ven. Zodoende kan de kweker be
neden blijven staan en wachten tot
de kistjes stuk voor stuk by hem op
de begane grond zijn aangekomen.
Ook de besproeiing voltrekt zich
automatisch. Bovendien worden de
planten niet alleen aan de vereiste
zon- en lichtuitstraling blootge
steld. maar de kistjes geven elkaar
ook nog in vaste regelmaat de no
dige schaduw, die zij evenmin kun
nen missen. Door deze draaiende
broeikas wordt een grote bezuini
ging in arbeidskracht en tijd
bereikt. Bovendien brengt deze
overgang van het verticale systeem
naar het horizontale dit voordeel,
dat men een minimum aan glas
nodig heeft en toch een maximum
aan kweek-oppervlakte bereikt. De
hierbij afgebeelde toren is 11 meter
hoog, maar op de a.s. tuinbouwten
toonstelling zal er een worden op
gesteld die een hoogte van 40 meter
krijgt.
De capaciteit van het grotere
type neemt progressief toe, want
de verhouding tussen de twee
is niet van 1 tot 4, maar van 1 tot
16.
Onze schaakrubriek
Het Im iedere schaker bekend, dat
het centrum in de schaakparty van
het grootste gewicht is. Overwicht
in het centrum betekent overwicht
aan beheersing van belangrijk ter
rein, overwicht aan mooie stand
plaatsen en steunpunten voor de
stukken, overwicht aan mogelijk
heden en kansen; het betekent aan
val, leiding en soms zelfs de winst
van de party.
Vrijwel de gehele openingstheorie
le gebaseerd op het verkrijgen,
eventueel verhinderen, van een
overwicht in het centrum. Ook in
het middenspel en via dit in het
eindspel is de bezitter van een over-
wioht in het centrum de bezitter
van het initiatief en veelal de win
naar. Veel partijen gaan voor die
speler verloren, die een juist begrip
voor de strategie van het centrum
mist. Het is daarom verheugend,
dat niemand minder dan de beken
de Weense meester Hans Müller, van
wiens hand reeds zo vele waardevolle
schaakwerken verschenen o.a. het
prachtige boek over Aljechin
(„Schachgenie Aljechin"), met zijn
nieuwste boek: „Das Zentrum in der
Schachpartie" de schaaklitteratuur
opnieuw heeft verrijkt. Het is een
studieboek, waarin alle facetten van
de strijd om het centrum uitvoerig
worden behandeld terwijl de voor
beelden met de praktijk niet min
der dan 160 partijen zijn, die alleen
reedt het naspelen tot een verdie
ping van de Inzichten in het
schaakspel betekenen. De uitgevers
maatschappij W. ten Have te Am
sterdam heeft voor een voortreffe
lijke uitvoering gezorgd.
Ter illustratie het laatste voor
beeld. een eindspel van Kotow te
gen Eliskases, Stockholm 1962.
abode fgb
7. h4, h6, 8. hxg5, hxg5, 9. Thl, Pd6,
10. Th6, Te7, 11. Pc3, Tde8 (actieve
verdediging. Er volgt nu een tegen
stoot als in een eindspelstudie).
12. e5. fxe5, 13. Pd5+, cxd5. 14.
Tc5t, Kb8. 15. Txd6.
Zwart staat voor een moeilijke
keuze; of 15exd4 of 15... e4t.
Een nauwkeurig onderzoek van de
stelling bewijst, dat e4t met over
gang naar een flankaanval, nog
goede remise kansen zou kunnen
geven. De verdediger besluit echter
tot een frontale aanval, die echter
naar verlies zal leiden).
bed
r g h
Bi lil
I
gaan; na de bloei mag het groene
loof dus in geen geval afgesneden
worden.
Narcissen houden van een voed
zame grondsoort. Het is dus nuttig
indien wat oude mest door de grond
wordt gewerkt, doch verse stalmest
mag men er in geen geval voor ge
bruiken. Indien de grond voldoende
humusrijk is. kan men ook heel goede
resultaten bereiken met de bekende
korrelmestsoorten. Per vierkante me
ter heeft men ongeveer dertig gram
nodig en dan kan men vroeg in het
voorjaar nog eens een lichte overbe
mesting gveen.
G. KROMDIJK.
Kunt U de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt U elders in dit Bijvoegsel.
Onze bridgerubriek
Bridgcvraag dezer week:
Zuid gever, NZ kwetsbaar.
Zuid heeft:
Sch. A B 8 2 Ha. A B 8 2
Ru. A B 8 2 Kla. 3
Wat moet zuid openen?
Antwoord elders op deze
pagina.
Sch 10, 9, 7
Ha 10, 8. 4. 2
Ru V. 4
Kla A, V, B, 4
I 1
ÖSU
In dit voorbeeld worden alle mid
delen toegepast, die de bezitter van
een sterk centrum ter beschikking
staan.
1. g4! (de pionnen op de vleugel
waar zij in de meerderheid zijn, be
ginnen hun opmars. Het doel is
duidelijk: de tegenstander moet
terrein verliezen en in zijn bewe
gingsvrijheid worden beperkt) 1
Kc7, 2. f4, Td7, 3. T7a5, Thd8, 4.
Tg5! (dwingt een verzwakking van
de vijandelijke verdedigingsvleugel
af, waardoor oprollingsacties, moge
lijk worden gemaakt). 4f6, 5.
Tga5, Pc8, 6. f5! (met de bedoeling
later het paard over f4 naar e6 te
brengen) 6g5 (doorkruist het
plan van de tegenstander die nu
echter op de h-Ujn gaat „werken").
15exd4, 16. Tcxd5. Te3t, 17.
Kc4! (Deze fijne tegenstoot blijkt
zwart te hebben overzien), 17.:
Tc8t, 18. Kx84, Tg3, 19. f6, Txg4*,
20. Ke5, Tf4, 21. Td8, Txd8, 22.
Txd8+, Kc7, 23. Tg8, Kd7 (of 23
Tfl. 24. Ke6, Telt, 25. Kf7 en wint)
24. Tg7t, Ke8, 25. Txb7. (En nu zou,
wanneer zwart de pion g5 niet had.
de partij nog remise zijn. Men kan
ook wel eens teveel materiaal heb
ben!) 25Tf2, 26. Ke6, Te2t, 27.
Kf5, g4, 28. Kg6, Tf2. 29. f7t Kf8,
30. Tb8t, Ke7, 31. Te8t opgegeven.
De nadelen van een al te goed
leven zijn'duidelijk aan de dag ge
treden bij een onlangs in Zweden
ingesteld onderzoek naar de licha
melijke conditie van een aantal
personeelsleden van een bouw-
firma in Malmö.
Bij proefrittenop een zoge
naamde ergometer (een soort
home-trainer), waarbij polsslag en
ademhaling van de peddelende
persoon werden gemeten, kwam
men tot de slotsom dat er twintig-
jarigen bij waren wier uithoudings
vermogen nauwelijks dat van een
tachtigjarige evenaarde.
De gemiddelde „prestaties" wa
ren zo slecht dat zij nauwelijks te
meten waren.
De meeste proefpersonen waren
tien tot vijftien kilo te zwaar en
konden slechts met de grootste
moeite de ergometer aan het
draaien krijgen.
Narcissen worden ook wel paas
bloemen genoemd; ze kunnen al heel
vroeg in de lente bloeien. Als men
volgend jaar in eigen tuin vroeg
bloemen wenst, moet men de bollen
nu bestellen. Dat doet men bij een
solide bollenfirma; de zaadhandel
heeft ze echter ook wel in goede
kwaliteit in voorraad en bij hem kan
men dus ook terecht. Er zijn vele
soorten en rassen; de goud-gele
trompetnarcissen worden over het
algemeen heel mooi gevonden. Dat
zijn ze ook en vooral als men een
tussenbeplanting aanbrengt van
blauwe druifjes; het beroemde kleed
in de Keukenhof kent men natuur
lijk wel.
Narcissen zijn minder geschikt voor
perkbeplanting; voor zeer grote per
ken in ruime tuinen kan men ze ech
ter wel gebruiken, doch voor een
klein perk voldoen ze niet zo best.
Echter wél voor borderbeplanting.
Op de voorgrond van de border kan
men plekjes poten en poot dan niet
allerlei soorten en rassen door elkaar,
doch houd U voor elk plekje aan één
bepaalde vorm en kleur.
Trosnarcissen zijn ook erg gewild;
ze kunnen ook heel rijk bloeien en
over het algemeen verspreiden die
soorten een heerlijke geur. Narcissen
voldoen ook prima voor verwildering;
grote bospartijen kan men er mee be
planten. doch ook in de kleine tuinen
kan men tussen niet al te dichte
heesters hier en daar enkele bollen
poten. Zes kunnen dan van de zon
profiteren voor de bloei. Na die tijd,
als boom en heester in blad komen,
hebben ze daar geen behoefte meer
aan en kunnen zo rustig afsterven.
Men moet dat proces zijn gang laten
Onbeperkt vertrouwen in de
signalen van de partner, is écn
vart de eerste vereisten om bij
het tegenspel goede resultaten
te behalen. Iemand die alleen
op eigen kracht en inzicht
meent te moeten drijven, zal in
bridge spoedig ervaren dat deze
eigenschappen toch vaak on-
voldoende waarborg voor te-
genspel-succes zijn.
Kijken we eens naar het vol
gende, belangwekkende spel
uit het Zomertoernooi van de
Ned. Bridge Bond:
1. bloem meer in vaas.
2. zwart oj) boek groter
3. vloerkleed korter
4. tafeltje mist een poot
5. schoenen vrouw
6. extra zak in schort verpleegster
7. kroontje in portret anders
8. appel meer op fruitschaal
Sch B. 3 XT Sch V, 8. 6. 5
Ha A, B. 9. 5 ,..N Ha H. 7. 3
Ru 9. 5. 2 w_ u Ru H, B, 7
Kla. 10. 9, 5, 2 Kla 8, 7, 3
Sch A, H, 4, 2
Ha V, 6
Ru A. 10, 8, 6, 3
Kla H, 6
Met west als gever, verliep het
bieden vaak als volgt; zuid opende
in de vierde hand met een ruiten
west paste noord een harten
oost paste zuid een schoppen
noord een Sansatout zuid
twee Sansatout noord drie Sans
atout.
Noord moest dus 3 SA spelen en.
gezien het biedverloop, leek de kla
veren acht van oost een zeer nor
male uitkomst. In zuid (op tafel)
werd klaverheer gewonnen, west
speelde klaver twee bij en noord
de vier.
Er is nu slechts één goede speel
wijze: uit zuid moet een kleine
ruiten worden gespeeld, noord zet
de ruitenvrouw en oost neemt na
tuurlijk met ruitenheer.
Indien oost op dit moment geen
harten terugspeelt, maken NZ zon
der grote moeite tien slagen. Bijv.
oost speelt klaver, noord incasseert
zijn drie vrije klaveren, speelt dan
ruiten en snijdt met de tien. NZ
zullen maken twee schoppens, vier
ruitens en vier klaveren.
Speelt oost in de derde slag har
ten. dan kunnen OW in totaal vier
slagen maken en krijgen NZ dus
geen overslag een belangrijke,
doorslagge-
in een spel als dit een i
vend resultaat in een parenwed-
strijd.
Bouwvallig
Nu Is het natuurlijk uitermate
moeilijk, in de derde slag van het
spel op de oostplaats vast te stel
len. dat noords hartenbod op zulk i
een bouwvallige kleur geschiedde.
Het lijkt dan ook normaal, dat oost
met klaver doorgaat of wisselt
naar schoppen. Geen van deze aan
vallen in de zwarte kleuren zal met
succes bekroond kunnen worden:
NZ maken tien slagen.
Het geheim van het tijdig „vin
den" van noords povere harten-
kleur bestaat niet uit een geniale
hersenkronkel van de oostspeler,
doch uit het klaver tweetje dat 1
west in slag 1 bijspeelde. Daar het 1
aannemelijk is, dat west enige leng
te in klaver bezit, kan het bijspelen I
van die klaver twee alleen maar be
tekenen dat west die kleur bepaald
niet doorgespeeld wenst te zien. ter-
wyl bqvendien het nemen met kla-
verheer in zuid een aanwijzing is, i
dat noord niets in klaver heeft te
snijden en op dat paard stevig in
het zadel zit.
Logisch is dus, dat oost iets andere
dan klaver zou kunnen proberen.
Ruiten is zinloos kan het
schoppen zijn wat west wenst? Oost
heeft zelf schoppenvrouw, aas en
heer van die kleur liggen op tafel.
Het is duidelijk, dat west ten hoog
ste schoppenboer kan bezitten, en
schoppen-aanval kan dus nimmer
direct een aantal slagen inbrengen
Is men zover, dan blijft er niets an
ders over dan het „proberen" van
harten: als noord sterk in klaveren
is. kan hij onmogelijk nog sterk in
harten zijn zie het biedverloop!
Speelt oost harten drie na en
west, harten terug, dan heeft het
klaver tweetje zijn werk uitstekend
gedaan. OW krijgen vier slagen en
blijven voor op alle OW's, die een
overslag aan NZ in 3 SA cadeau
deden. H. W. FILARSKI
Met een holle spiegel is het mogelijk
het T.V. beeld vergroot op een scherm
te projecteren. Sferische spiegels
maken de grootste beeldhoek mo- j
gelijk, maar vertonen sferische abe-
ratie (askring).
Een holle spiegel komt in werking
in vele opzichten overeen met een
dubbelbolle lens, maar is niet behept
met vele afbeeldingsfouten (coma,
astigmatisme) of bezit deze in geringe I
mate (kleurschifting).
Antwoord op bridgevraag de
zer weck: De vraag is spe
ciaal weer eens aan de orde
gesteld, omdat er drie ge
zichtspunten verdedigd kun
nen worden. Openen met een
schoppen is de ouderwetse
methode het nadeel is, dat
men na een antwoord van
één Sansatout, niet meer weet
of men er goed aan doet twee
in harten of ruiten te bieden.
Een tweede mogelijkheid is
het openen met een ruiten
met het duidelijke nadeel,
dat men op een antwoord
van twee klaver in moeilijk
heden zit. Men kan dan wel
twee SA bieden, doch met
éen klavertje is dat een wei-
niggezonde onderneming.
Bovendien is het helemaal
niet zo zeker, dat een con
tract in schoppen of harten
niet beter is zelfs als
noord slechts drie kaarten
In één dezer kleuren zou mee
brengen.
Het bod, waarmede men
vrijwel het best uit de
voeten komt, is één harten.
Antwoordt de partner een
SA, dan is het zeker dat
schoppen noch harten „be
ter" zou zijn. Biedt de part
ner twee klaver, dan is het
minder waarschijnlijk dat hij
nog een vierkaart schoppen
heeft zuid kan dan twee
ruiten bieden en NZ kunnen
hierna nog vele goede kanten
op.
Men onthoude, dat deze
theorie slechts opgaat, als
men drie ongeveer gelijk
waardige vierkaarten heeft in
schoppen-harten-ruiten. Bij
andere combinaties, gelden
vaak weer andere principes.
