De „Haagsche Comedie" in Noel
Cowards blijspel „Quadrille"
kunst
kaleiöoscoQp
Concertgebouworkest
naar liet buitenland
SNEL GROEIENDE HOOFDSTAD VAN
AUSTRALIË KRIJGT GROOT MEER
ONVERANTWOORDE OPENING
VAN HET MUZIEKSEIZOEN
Glansrollen voor
Steenbergen ard
Genres verdroegen
elkaar niet
oorname stijl lichte toets
EUROMAST!
Onder Jochum en llailink
Merkwaardig concert
Canberra's Royal Golf Club
wordt in toekomst zeilclub
Wat verdwijnt
Opgericht 1 maart 1860
VrQdag 20 Mptember 1963
Darde blad no. 94099
Advertentie
IT" en O. opende gisteravond het Leidse toneelseizoen met Noel
.IV» Coward's ..Quadrille", door de Haagsche Comedie in voor
name stijl en met lichte toets ..gedanst
De in 1899 geboren Engelse schrijver produceerde van 1923 af
een paar dozijn blijspelen waarvan de helft zijn weg ook op de Ne
derlandse planken vond. ..Ik zie. ik zie wat jij niet ziet". ..Ik lach er
om", .Toevallige ontmoeting" en ..Naakt met viool" zullen veel
schouwburgbezoekers zich ongetwijfeld herinneren.
sloten met een handkus. In deze fijn-
1 zinnig gespeelde scène lag het karak-
ter van deze geweldige doorzetter als
i een open boek voor ons!
Myra Ward als Serena, de Markie-
zin was een volkomen gelijkwaardige
partner die niet alleen de vele gees
tigheden zich als het ware spelen-
Blijmoedig
Coward is geen zwartkijker, hu
neemt de mensen zoals ze zyn. Hij
schijnt zich met hun tekortkomingen
en fouten te vermaken en weet dit
I met zijn hier en daar erotische grap
jes en puntige dialoog op kostelijke
wijze op het publiek over te brengen.
Zo ook met ..Quadrille", dat in 1865
speelt toen deze dans op geen bal
mocht ontbreken.
Bij deze figuurdans wisselen de pa
ren regelmatig van partner. Coward
maakt daar echtparen van die even
gemakkelijk van partner verwisselen,
doch slechts in zoverre, dat de door
lopend verliefde maar trouweloze
Engelse Markies Hubert een willige
nieuwe partner vindt in Charlotte,
de echtgenote van de Amerikaanse
Spoorwegkoning Axtet Diensen, waar
tegen laatstgenoemde, èn de Mar-
i kiezin zich met hand en tand ver-
I zetten. Zij achtervolgen het naar de
Riviera gevluchte paar en behalen
een glorieuze overwinning, naar hun
eigen overtuiging te snel om blijvend
succes te beloven. De blijmoedige ont
knoping laat zich gaandeweg wel ver
moeden maar die kunnen wü voor de
toeschouwers van hedenavond beter
verborgen houden.
MY RA WARD
en
PAUL STEENBERGEN
in Cowards ..Quadrille"
(Foto L.D. Holvast)
Paul Steenbergen leverde als de
ruwe, zelt'made Spoorwegkoning een
opmerkelijk bewijs van zün veelzijdig
heid die. ondanks ons onbeperkt ver
trouwen in zijn talent, tóch nog ver
raste!
Zijn zorgvuldig opgebouwde uitbeel
ding culmineerde in de meeslepende
scène met de Markiezin waarin hij
zich met de onbeholpenheid van zijn
minder geciviliseerd taalgebruik, (in
tegenstelling met de Markies) zich
laat gaan en de geschiedenis van zijn
jeugd als machinist op de locomotief
beschrijft en zijn jongensachtige ver
warring en verlegenheid, abrupt afge-
Zilveren jubileum
Schouwb. Arnhem
Met vier toneelvoorstellingen
zal het 25-jarig bestaan van de
Arnhemse Stadsschouwburg in
oktober worden gevierd. Deze
feestelijke opvoeringen zullen
worden verzorgd door de toneel
groep „Theater", die een blijspel
..Don Juan" of ..De liefde voor de
wiskunde" van Max Frisch ten to
nele brengt en de Stadtische Büh-
nen van Münster, die de ,J)rei
Groschenoper" van Bertold
Brecht opvoert.
De huidige Arnhemse Stads
schouwburg kon drie jaar nadat de
vroegere uit 1868 daterende schouw
burg door brand was verwoest, in ge
bruik worden genomen, om precies te
zijn op 19 oktober 1938. In de oorlog
werd het gebouw ernstig beschadigd
Vrij spoedig na de bevrijding werden
de grootste gaten gedicht, maar het
duurde nog tot 1951. voor en aleer het
gehele herstel zijn beslag had gekre
gen.
Londense première
'De Plaatsbekleder'
Komende week gaat in het Lon
dense Aldwych theater de pre
mière van de Engelse versie van
..Der Stellvertreter" (De plaats
bekleder). het toneelstuk van de
32-jarige protestantse Duitse
auteur Rolf Hochhuth waarin de
houding van wijlen Paus Pius XII
ten opzichte van de vervolging
der Joden door de Nazi's ter spra
ke komt. Hochhuth zelf hoopt er
bij aanwezig te zijn. De Engelse
vertaling is van Robert David Mac
Donald en Clifford Williams voert
de regie. Het stuk wordt gespeeld
door de Royal Shakespeare Com- j
pany.
De tegenstellingen welke de opvoe
ring van het stuk in West-Duitsland I
reeds heeft opgeroepen, zijn de afge
lopen tijd ook in de Engelse pers aan
de dag getreden. Het katholieke ..Ge
nootschap voor de Waarheid" geeft
nu een vlugschrift van 20 pagina's uit 1
waarin critiek op het stuk geleverd
wordt. Dit vlugschrift, onder de titel
„De Paus, de Joden en de Nazi's", is
geschreven door Sir Alex Randall,
voormalig Brits ambassadeur in De
nemarken die ook als diplomatiek
functionaris ten Vaticane heeft ge-
staan.
Het Shakespeare gezelschap publi
ceert ook een brochure waarin de
achtergrond van het stuk wordt ge-
schets en meningen van 'n aantal
mensen erover worden weergegeven.
De huidige paus schreef in juni jl„
toen hij nog kardinaal Montini en
aartsbisschop van Milaan was, in een
brief aan het Britse katholieke week
blad „The Tablet" dat de persoon
van Pius XII in het stuk van Hoch
huth „geheel verkeerd weergegeven"
is. De rol van Pius XII wordt in het
Londense theater gespeeld door de
57-jarige Alan Webb, die nogal op de
door hem voor te stellen paus lijkt.
derwijs liet ontvallen maar ook een
enkele weemoedige scène met grote
innerlijke warmte weergaf.
Bepaald frappant was de wijze
waarop zij luisterde naar Axel Dien-
sen's onbeholpen beschrijving van
zijn jeugd, waarbij zij wist te sugge
reren voor het eerst een zekere waar
de aan het gesprokene toe te kennen.
Voor ons gevoel werd de kloof die hen
scheidde reeds smaller
GUsbert Tersteeg slaagde ten volle
in de uitbeelding van de arristocra-
tische, romantische maar van waar
achtig gevoel gespeende, met mooie
volzinnen spelende Markies
Anne Marie Heyligers speelde de
minder sympathieke Charlotte over
tuigend en wist zich zodoende bij de
hoofdrolspelers te handhaven. Van de
overige talrijke rollen memoreren wij
een voortreffelijke weergave van de
nieuwsgierige, op schandaaltjes be
luste Harriet van Do van Stek, een
op de grens van de karikatuur balan
cerende familie Spevin en een dito
Octavia van Jackie Broedelet
Naar Rotterdam?
Dan op
naar de top
van de
En lli
ousiasmei
De voorname sti'* en lichte toets
danken wij aan Paul Steenbergen,
die naast zijn grote rol de regie
voerde.
De fraaie kostuums werden ontwor
pen door Hans Noordhoek Hegt en de
smaakvolle, praktische décors in
zwart-wit door Hep v. Delft.
K. en O. huldigde alle meespelende
dames met bloemen, het publiek het
gehele gezelschap met laaiend
enthousiasme!
Een prachtige inzet van het Leidse
toneelseizoen! b. H.
Een luisterrijk vergezicht
vanaf de top. Fijn genie
ten daarboven in café en
restaurant, en op de plat
forms. Sta als kapitein
op de scheepscommando-
brug.
Gemakkelijk bereikbaar
met tram en bus. Ruime
gelegenheid tot parkeren.
Suiker-bietencampagne
gaar spoedig beginnen
In de tweede week van oktober
zullen de meeste Nederlandse biet-
suikerfabrieken hun campagne be
ginnen. De Centrale Suikerbietmaat
schappij streeft ernaar, omstreeks de
twaalfde in haar zes fabrieken (Oud-
Beijerland. Breda. Halfweg. Sas van
Gent. Steenbergen en Vierverlaten)
de eerste bieten te verwerken. De le
veringen aan de drie Verenigde
Coöperatieve Suikerfabrieken in Ze
venbergen. Stampersgat en Roosen
daal zullen op 8 oktober beginnen, de
j leveringen van Zeeuwsch-Vlaande-
ren uit al wat eerder: 3 oktober. De
Coöpèratieve Suikerfabriek in Put-
tershoek zal 8 oktober gaan draaien.
Het Amsterdamse Concertgebouworkest vertrekt zondag aa. naar Ham
burg. 's Avonds treedt het onder leiding van Eugen Jochum op in de
Musikhalle met werken van Mozart en Bruckner.
Maandag reist het orkest door naar Berlfjn, waar in de „Hochschule fur
Musik" op uitnodiging van de Berliner Festwochen dinsdag 24 en woensdag
25 september wordt geconcerteerd, resp. onder leiding van Eugen Jochum
en Bernard Haitink.
Vera Badings zal samen met Jannv
van Wering en Luctor Ponse optre
den in de „Petite symphonie con
certante" van Frank Martin. Daniël
Wayenberg is solist in het pianocon
cert g gr. t. van Ravel. Donderdag
26 september keert het orkest in Am
sterdam terug.
De Russische pianist Emil Gilels.
prijswinnaar o.m. van het interna
tionale planoconcours in de Sowjet-
Unie en het concours Eugène Isaye te
Brussel, treedt op 9. 10 en 11 oktober
voor de eerste maal in Nederland op.
Samen met het Concertgebouworkest
o.l.v. Bernard Haitink zal hy Tsjai-
kowsky's eerste pianoconcert ver
tolken.
Eugen Jochum reist 24 oktober
naar de V.S. Hy zal gedurende twee
maanden als gast-dirigent het ..De
troit Symphony Orchestra" leiden.
Bernard Haitink zal in november
een aantal concerten leiden in Lon
den. Bradford, Manchester en Shef
field. Voorts heeft Bernard Haitink
een uitnodiging aanvaard om in
maart 1964 een aantal concerten van
het Los Angeles Philharmonic Or
chestra te dirigeren. In dezelfde
maand zal hij in Berlijn nog twee
programma's leiden in de Beethoven-
cyclus van de Berliner Philharmo-
niker.
Het orkest treedt 24 april 1964 on
der leiding van Bernard Haitink op
in Lincoln Center te New York ter
gelegenheid van de New York World's
Fair. Daniël Wayenberg is de solist
Aansluitend aan dit ceremoniële con-
eert. geeft het orkest nog twee con-
I certen, eveneens onder leiding van
Bernard Haitink.
G. Lindenberg hoofd
hoorspelafdeling N.R.U.
De heer G. Lindenberg (52) is be
noemd tot hoofd van de hoorspelaf
deling van de Ned. Radio Unie. De
heer Lindenberg behoudt hierby zyn
functie van toneelcoordinator. welke
hy sedert enige jaren by de NTS
vervult
Directeur Rotterdams
Concertgebouw
De gemeenteraad van Rotterdam
heeft de heer P. P. J. L. Verbist met
ingang van 1 januari 1964 benoemd
tot directeur van het in aanbouw
zijnde Rotterdamse Concertgebouw.
De heer Verbist is thans waarne
mend hoofd van de afdeling sociale,
economische en personeelszaken van
de gemeentesecretarie van Enschede,
in welke functie hy het gemeentebe
stuur van Enschede adviseert om
trent het beheer van culturele instel
lingen Hij is verder belast geweest
met de reorganisatie van de Stich
ting Overijssels Philharmonisch Or
kest.
EEN wonderlijke combinatie presenteerde zich gisteravond als
inzet van- het nieuwe muziekseizoen in de Stadsgehoorzaal:
drie operakrachten als men ze zo wil noemen t.w. de sopraan
Eri de Vries-Rouché, de heldentenor Tabe Bas en de bariton
Richard van Dijk in samenwerking met Mizée's Leids Kamerkoor.
Operafragmenten en geestelijke zangen stylistisch volkomen
onverantwoord doorkruisten elkaar in merkwaardige wirwar en
daarbij op vocaal en muzikaal ongelijkwaardig niveau.
De genoemde genres verdragen elkaar absoluut niet, waarbij nog
komt. dat de kwaliteiten zo uiteenlopend waren, dat onmogelijk van
een verantwoorde avond gesproken kon worden. Het is voor ons
dan ook een raadsel, hoe beiden elkaar gevonden hebben.
Enfin: dat is onze zaak niet. Wij hebben uitsluitend de resultaten,
te beoordelen.
Enerzüds moeten wij de moed be
wonderen van de concertgevers. Zy
moesten zich laten horen voor slechts
een handjevol toehoorders. En zij
deden dit desondanks met veel verve
en ongebroken enthousiasme. Zy zon
gen hun aria's, duetten en terzetten
uit opera's van Verdi. Mascagni en
Leoncavallo en zy „smeten" ze de zaal
in, sterk ingesteld als ze er op waren
een zo volumineus mogeiyk en dik
wijls onbeheerst geluid te produceren
Van de genoemde drie was de
tenor ongetwijfeld de beste. Hy be
schikt over een rechtgeaard tenor
timbre, krachtig en resonansvol, tot
in de hoogste tonen. Ongetwyfeld
maakt hy er furore mee. zou zelfs in
een échte opera geen kwaad figuur
slaan.
De sopraan bezit eveneens wel
kwaliteiten, maar haar stem ver
toont toch diverse opvallende hiaten
in de jegisteregalisatie eu by uit
zetting een zodanige snUdende
scherpte, dat men er veelvuldig het
hart by vasthoudt.
Een voortdurend hinderlyk vibreren
gaat daaraan gepaard.
De. ondanks zyn hoge leeftyd
70 jaar bariton zal stellig wel
betere dagen gekend hebben. Doch hy
weert zich nog met een bewonderens
waardige vitaliteit ook qua actie
en weet zich verdiensteiyk te hand
haven. Aller voordracht beweegt zich
evenwel zo goed als altyd aan de bui
tenkant en getuigt van te weinig
muzikaal begrip.
Intussen hebben de drie concert
gevers toch een niet gering succes
behaald: de tenor moest zelfs een
van zyn aria's bisseren. Het Le;ds
Kamerkoor deed zich in diverse
motetten van Lotti, IngAjneri. Lausus
en speciaal Bruckner, met het „Myn
hert altyd heeft verlanghen" van
Pierre de la Rue dat naar meer in
dit genre deed verlangen! horen
op de sublieme wyze, die wfl van dit
superieure ensemble gewend zyn. De
absolute perfectie werd meermalen
bereikt.
Persoonlijk heeft ons echter deze j
avond door de gesignaleerde totale
ongelijkwaardigheid weinig of zelfs
geen bevrediging geschonken.
Bovendien ïykt ons het brengen
van operafragmenten met vleugelbe
geleiding, waardoor het gemis aan
orkestrale omiysting wel zeer hevig
gevoeld wordt, een volkomen zinloze
bedoening
De vleugel is evenwel verdiensteiyk
en met veel stuwkracht bespeeld door
mevrouw Wia Ariens Kapper-De
Rook. Tenslotte: het was weer eens
een avond, waarop ledereen veel te
veel en te lang aan het woord wilde
komen, zodat het een zeer langdurige
geschiedenis werd
II
Australië's federale hoofdstad Canberra is beslist niet Austra
lië's meest opwindende stad. De Canberranen werken wel hard en
zijn beslist niet wars van ontspanning, maar zowel het werk als de
ontspanning missen toch de impulsen en de stimulans, die handel
en industrie aan beide plegen te geven. De laatste maanden echter
kon men in Canberra wel degelijk spanning en zelfs opwinding
constateren, nadat bekend was geworden, dat ..de grote dag" was
vastgesteld op 20 september.
Die ..grote dag" is de geboortedatum van Canberra's nieuwe
meer. Dan zal premier. Sir Robert Menzies op plechtige wijze de
laatste opening sluiten in een dam en daarmede de Molonglo af
sluiten. De Molonglo is de rivier, die dwars door Canberra stroomt
en die nu. met zijn oeverlanden, het bekken gaat worden van een
groot, kunstmatig meer. Dat meer zal. als het vol gelopen is. een
oppervlakte beslaan van 320 ha.
Bekken loopt in
drie tot vier
maanden vol
De oeverlengte van het nieuwe
meer zal 36 km bedragen. De kosten
van de aanleg belopen ruim twintig
miljoen gulden. Drie a vier maanden
zal het duren (aldus de ramingen
van de deskundigen» aleer het meer
bekken geheel gevuld is Maar dan
zal Canberra ook een bUzondere
attractie rijker zijn en zal het stede-
schoon een grote vooruitgang ver
tonen.
Reeds liggen de advertentie» en de
prospectussen gereed, waarin de bij
het meer gelegen maar thans nog
door „droogte" omringde bungalows
geprezen en te koop aangeboden
worden met de aanlokkelijke toevoe
ging „prachtig uitzicht op het meer"
of „heerlijk gelegen nabij meer- I
strand". Dit is iets heel nieuws voor
de Canberranen.
Nieuw is ook, dat de leden van de
golfclub thans plannen beramen
voorzeilwedstrijden. De club
moet haar prachtige links offeren
om voldoende plaatsruimte te maken
voor het meer. Het bestuur verander
de intussen het karakter der vereni
ging in ..zeilclub" De sportvissers
van Canberra maken hun hengels
en verder visgerei gereed om In te
kunnen leggen zodra het meer „ge
stoffeerd" zal zyn met de voortref
felijke vissen, die men er in zal uit
zetten. Dit Jaar voor het laatst heb
ben die sportvissers in september by
de opening van het hengelselzoen op
de forel hun geluk kunnen beproe
ven in de Molonglo. „Het volgend
jaar zyn er geen rivierforellen meer
in Canberra, alleen nog meerforel-
len". kan men thans in de Australi
sche hoofdstad vernemen.
Vele waren de namen, die de Can
berranen de laatste maanden aan
hun meer hebben gegeven Men
noemde het een „Futuristisch"Meer",
een ..Surrealistisch Meer" en ook
wel eens het „Droom-Meer" Oude
ren zowel als kinderen, maar vooral
de laatflten, schepten er tot voor kort
genoegen in om te wandelen in
denkbeeldig water van 2'b
meter diepte. Als spookbeelden op
een modern schilderij staan aan de
oevers van het meer enige steigers.
De meerbodem ia nu vrywel „schoon
geveegd" en de vruchtbare grond
door de dienst .Parken en Plant
soenen" paar elders getranspor
teerd. Op de westeiyke oever van het
nieuwe meer ligt het ziekenhuis, dat
nu nog uitziet op de „kuil" maar
over enige maanden prachtig aan
het water gelegen zal zijn. Natuuriyk
zfjn er Canberranen. die het betreu
ren. dat de met sportieve en roman
tische herinneringen geladen Acton
Renbaan onder water zal verdwijnen.
Vooral voor ouderen verdwijnt met
de renbaan een brokje „goede oude
tyd".
Niet alleen de renbaan verdween,
ook de hazen die in groten getale
leefden op de grazige oevers van de
Molonglo zyn verdwenen. Toen de
mens begon met de voorbereidende
werkzaamheden in het meerproject
spitsten zy hun oren. De laatste
naby de Molonglo in Canberra ge
ziene haas vertoonde zich een half
jaar geleden Met de renbaan en
hazen verdween voorts een prachtig
cricketveld. Al deze veranderingen
betekenen natuuriyk niet, dat hazen,
golf, paarden en cricket voor immer
zyn verdwenen uit het leven der
Canberranen. Zij zijn immers goede
Australiërs en zyn daar dus aan
gehecht.
De aloude Royal Canberra Golf
Club heet reeds nu Yacht Club. De
leden wachten op het water. De
boten volgen vanzelf, want reeds
Deze steiger is al bij voorbaat
aangelegd bij de residentie van
Australië s gouverneur-generaal
Binnenkort kan deze hoge ge
zagsdrager uitkijken over het
nieuwe meer.
geruime tyd hebben vele Canber-
raanse watersportliefhebbers de zeil-
sport beoefend op het enige tiental
len kilometers van hun stad verwij
derde George-Meer. een spookachtig
bekken dat soms boordevol is en
soms droog staat. Gelukkig zal het
nieuwe meer binnen Canberra's
stadsgrenzen niet van die periodieke
droogteneigingen vertonen.
Zodra ir Robert Menzies de dam
„waterdicht" zal hebben gemaakt,
heet het meer in wording .Lake
Burley Griffin". Burley Griffin was
de in Chicago wonende Amerikaanse
landschapsarchitect, die kort vóór
de eerste wereldoorlog van de Austra
lische regering opdracht kreeg om
een plan te ontwerpen voor de bouw
van de nieuwe federale hoofdstad
Canberra. Een belangryke plaats
kende Burley Griffin reeds toen toe
aan een meer of een paar meertjes
in het hart van de nieuw te bouwen
stad. Dit meer komt dus nu tot
stand.
Een halve eeuw heeft het geduurd
aleer het zover is gekomen. In die
halve eeuw is Canberra een echte
hoofdstad geworden met een snel
groeiende bevolking. In 1921 telde
Canberra 1200 inwoners, in 1935
reeds 13.500 In 1947 bedroeg het
zielental 15000 en in 1962 was het
toegenomen tot 58.000. Men raamt
voor 1969 een bevolkingscyfer van
100.000 en voor het jaar 2000 van
circa 250 000
Sir Robert Menzies zal stellig ge
wag maken van die groei en ook van
de grote plannen, die de Australische
regering nog voor Canberra en de
Canberranen op stapel heeft staan.
