Van Dartelen
als componist
Weerzien met een oud-geliefde
y£T SCHOOPEEFL
Nederland—Egypte
HOE
"WERKT
HET!
KX3
Wenen: stad mijner dromen
1 veer thuis in mijn hart
Eindgebroken kopje
is niet te herstellen
door de stukken
krachtig tegen elkaar
te drukken.
stool
als men
PISTOOL
Als men echter twee
stukjes metaal héél
glad polijst, kleven zij I
("~y^ aan elkaar: er komen I
deeltjes in eikaars 1
aa n t rek ki ngssf eer.
weggeschoten
zinkdedtjes ca.
I O 015 m m - 200
rrysec
enkele miljoenste
millimeters
gepolijste
oppervlakken
zink laagje
Dat komt doordat de (veel
soortige) aantrekkingskrachten
tussen de deeltjes, waaraan vaste
stoffen haar samenhang danken,
met de afstand snel afnemen.
tgeb
metaal nevel met kracht
tegen een oppervlak schiet. I
Zaterdag 14 september 1963 Pagina 4
Dat dezelfde Van Dartelen in
vroeger jaren een ijverig probleem
componist is geweest is iets dat
maar weinigen weten. Series pro
blemen verschenen van zijn hand.
en zelfs ook een aantal eindspelen
waarvan één de merkwaardigste
remise bevatte, die men zich maar
denken kan en waarvan men de
beschrijving kan vinden in het boek
„Wat wij misten".
Natuurlijk waren de ideeën, de
opzet en de resterende standen
totaal anders dan tegenwoordig.
Ook Van Dartelen heeft zijn jeugd
gehad in een soort van dam-wild-
west tijd en zijn werk was er dan
ook naar.
In stand III ziet men wel de ver
rassendste combinatie naar de dam-
lyn die er volgens kenners in het
werk van de oud-wereldkampioen
G hes tem is te vinden. Wat zou men
denken van 25—20? Probeert U
het maar eens, het loopt altijd op
wieletje6 maar is in sommige op
zichten fantastisch.
Roselaar, naar wie Springer in
zijn „Damsleutel" een variant
noemde, dacht wel dat zijn partner
remise zou gaan maken met het
offer 22—27 en dan 6—28 met de
serie dreiging 3641. Maar toen
openbaarde zich dan ook de val die
deze pionier had gesteld via 2132,
28x37, 3—26, 3641 of, 26x42, en
de reet van dit klassieke slot ziet u
vanzelf.
Onze damrubriek
Men zou beslist een uitgebreid boekwerk kunnen publiceren
over „dammers zoals men ze niet kent": het zou heel wat ge
heimen onthullen. Wie de nog niet zo lang geleden overleden
bondsadministrateur. J. W. van Dartelen, voor de geest haalt,
ziet hem niet anders dan als een ijverig ambtenaar, een goed
clubdammer en een succesvol auteur: van het bekende boekje
voor beginners, „Hoe leer ik dammen".
J. W. van Dartelen
Z 4. 6, 8 10. 14, 22, 26 dam. 27.
W 11, 24, 25. 29, 33, 35, 42, 44 47.
49. 50.
Wit speelt en wint.
II
J. W. van Dartelen
1 2 s 4 8
Z 4, 6, 8 dam, 9, 10, 11 18 20.
23 25. 30
W.: 17, 21. 27. 31. 33, 35, 37, 39, 42.
44. 45. 47 dam 49.
Wit speelt en wint.
III
Plèrre Ghestem
12 8 4 8
Z 4, 7/9, 11, 13, 14, 16, 19. 23, 24,
26.
W 25, 28, 31/36, 38. 47/49
Wit breekt door naar de damlijn.
IV
J. Roselaar
1 2 8 4 8
Z 6 dam, 22, 36.
W 3 dam. 46. 48, 49 dam.
Zwart remise door 22—27 en 6—28?
an voert de weg naar Grinzing
|j met Kahlenberg en Leopolds-
■I—berg en het Schloss Cobenzl.
Van daaruit heeft men een schitte
rend uitzicht over de ganse stad,
vooral 's avonds een feeëriek ge
zicht.
Grinzing, waar Beethoven en
Schubert en zoveel anderen hun
zoudt minstens een zevendaagse
werkweek nodig hebben, om ze
grondig in u op te nemen.
Even ook nog een blik op het
majestueuze hotel „Imperial" aan
de Ring, dat na de oorlog en de
bezetting door de Russen grootser
en prachtvoller naar voren komt
dan ooit, haast niet te geloven in
een stad, waar het onderscheid tus
sen ryk en arm voor de goede be
schouwer toch nog wel héél groot
is
Terzijde, op de Schwartzenber
ge r plat z een groot Russisch ge
denkteken, dat er moet blijven
staan, hoewel de Weners het liever
zouden weg-kyken
Dan vertoeft ge natuurlijk ook in
de geweldige Stephansdom met de
lugubere catacomben een stad
op zichzelf daaronder: plek van
stilte en voor inkeer in een rumoe
rige wereldstad, waar de auto's in
oneindige rüen daveren, de ver
keersagenten handenvol werk heb
ben en de fiakers uit de „goeie,
ouwe tijd" verdrongen zijn, al ziet
ge er zo af en toe nog wel een
enkele voor de schijn?, op
luchtbanden nu, opduiken
En 's avonds pikt ge een ritje in
het Riesenrad op het Prater, waar
de vele kermisattracties een nog
even chaotische en ook wel ar
metierige indruk maken als wel
eer.
Weerzien met een „oud-gelief-
Daaraan zün altijd risico's
verbonden.
Maar als ge de voor- en nadelen
tegen elkaar afweegt, blijkt het ge
lukkig bijzonder mee te vallen, on
danks velerlei veranderingen.
Ik ben nog een ogenblik in mjjn
vertrouwd „Brauhaus" van vroeger
op de Michaelerplatz gedo
ken, na vergeefs te hebben gezocht
naar het nu verdwenen kunste
naarscafé „Herrenhof", daar dicht
in de buurt.
Alles was er nog hetzelfde, on
danks de uiterlijke vernieuwing.
Er bediende een nieuwe, jonge
kracht.
De tijd raast immers voort: on
verbiddelijk en niet te stuiten.
Men keert altijd naar zijn oud-
geliefde terug.
Ik ben blij het gedaan te heb
ben.
Al was dit rendez-vous beslist te
kort.
Voor deze stad mijner dromen.
Nu weer thuis in mijn hart!
THEO J. HANNEMA
TtfT" HERZIEN met een oud-geliefde: Wenen!
Een «tad, waar ik in jonge jaren veelvuldig dwaalde,
waar ik iedere „Gasse" hoe klein of hoe groot ook kende,
«venals de talloze (kunst)-historische bijzonderheden.
Over die stad Is de oorlog heengegaan.
Nu ligt rij daar, na de periode van wederopbouw, sinds de
Jaren der bezetting en van The third man", gemoderniseerd voor
xnfj» d« oud-geliefde is een jonge" geworden, met alle charmes
van dien,
Charmes? De mensen weten véél meer
Enerzijds wel, anderzijds dan vroeger waar „Abraham de
niet, mosterd haalt" en vooral de vreem-
Er is veel van dat „gemoedelijke" delingen zyn daarvan wel eens de
Wenen verloren gegaan. dupe: men is er zakelijker mge-
Onze bridgerubriek
Quadrille
in de Spanische Reitschule.
steld dan vroeger en dat uit zich
soms in formidabele prijzen.
Maar ook kan men terecht in die
goeie, oude cafeetjes, waar nog al
tijd de onverwoestbaar getrouwen
bij een stapel kranten hun kopje
koffie drinken. Of in de goeie oude
„Stuben" hun biertje tegen een ver
rassend laag bedrag.
Het is maar, waar ge 't zoeken
wilt.
De échte Wener weet ze nog te
vinden, ook al zijn er vele in mo
derne Espresso's veranderd.
Zo dwaalt ge opnieuw door*al
die vanouds bekende straten:
de Kartnerstrasse en Opem-
ring; luxueuzer dan ooit. met on
dergrondse doorgangen en roltrap
pen voor de opera
Onder de grond rijen zich de
winkels en cafetaria's aaneen en
ge staat menigmaal versteld over
het snelle herstellingsvermogen van
een stad. die in de oorlog zo zwaar
geleden heeft. Ook al zyn er hier
en daar nog de toegebrachte won
den van bombardementen te ont
dekken.
Laat u zich, bij alle luxe in het
centrum, echter niet verleiden door
de gedachte, dat 't nu in Wenen
alles „botertje-tot-de-boom" is.
Oostenrijk is, ondanks de snel
groeiende industrialisatie, nog al
tijd een betrekkelijk arm land. Dat
uit zich nadrukkelijk zodra ge in
de buitenwijken komt. De gevels der
huizen zijn er. als gevolg van de
..huurdersbescherming'' (Mieter-
schutzi nog even armoedig, wel
licht nog armoediger dan eertijds.
Ondanks het feit. dat het socia
listische gemeentebestuur van We
nen ontzaglijk veel voor verbete
ring van de woningbouw heeft ge
daan ganse complexen, o.a. het
Karl Marxhof getuigen daarvan
zijn er nog heel wat woningen zon
der waterleiding of closets. Schrik
barende cijfers zijn mij daarover
ter ore gekomen.
Ik bezoek de totaal gerestaureer
de Opera en ben met het mo
derne interieur, waarover zo
hoog opgegeven is, niet bijster in
genomen.
De stijlen passen niet meer bij
elkaar en de loges lijken meer op
kippekooien dan op de fraaie en
weelderige loges van weleer.
Misschien een kwestie van per
soonlijk smaak
Amerikaans aandoende gebouwen
wisselen af met wat sinds eeuwen
Wenens roem uitmaakt. De weg
voert niet slechts naar de wereld
vermaarde Opera, ook naar het
Parlementsgebouw, het Rathaus
met daartegenover het grootse,
stijlvolle Burgtheater, waar even
eens nog altijd de meest vooraan
staande kunstenaars de scepter
zwaaien, naar de imposante Hof-
burg. waar Keizer Franz Josef en
Keizerin Elisabeth tSisi» resideer
den. evenals in het grandioze pa
leis Schönbrunn.
Bridge vraag dezer week: Uit
de Europese dameskampioen
schappen. West gever, allen
kwetsbaar. De zuidspeler heeft:
86 HAV6 RAH86
KHVB52
West, noord en oost begin
nen te passen, zuid opent met
een klaver (geen conventie),
west past, noord biedt een
schoppen, oost past. Wat moet
zuid doen? Antwoord elders op
deze pagina.
In de ut succesrijk voor onze da
tnee geëindigde wedstrijd tegen de
Egyptische wereldkampioenen, viel
tijdens het Europese kampioenschap
aan Nederlandse zijde veel goeds
te zien, In het onderstaande spel
wonnen onze landgenoten 240 pun
ten (6 m.p.) door beter afspelen.
De technische kanten van deze
schermutseling geven aanleiding tot
diverse eenvoudige, doch leerzame
beechou wingent
8 r 5 4
H H 10 9
R B 10 8 7 S
K V 2
8MB M SB®
H A 8 5 4 2 WN0 H V B 7
RH VI R A 9 6 2
KH61 Z KB 10 97
8 A 10 7 6 3 2
H 6 3
R 5
K A 8 5 4
Oost gever, allen kwetsbaar.
Aan tafel 1, waar Nederland OW
■peelde, ging het bieden: oost en
■uid pasten, west een harten, noord
paste, oost een Sansatout, zuid
twee schoppen, west en noord pas
ten. oost drie harten, allen pasten.
Met oosts bod van een Sansatout
ben lk het bepaald niet eens: twee
harten ls duidelijk het betere bod.
Had zuid wat meer gevoel voor de
situatie gehad en geen twee schop
pen geboden (als noord schoppen-
steun heeft gaat een Sans zeker
down als noord die niet heeft,
gaat het eigen twee schoppencon
tract slecht)dan had NZ 200 of 300
gescoord.
Oost kreeg de gelegenheid zich
te herstellen en bood in de laatste
biedronde terecht nog drie harten,
waarop ieder paste. De vraag, of
noord nog drie schoppen had moe
ten bieden is moeilijk: het spel
blijkt voor NZ erg goed te zitten,
maar met dichte kaarten weet men
dat niet; toch valt er voor drie
schoppen meer te zeggen dan voor
„pas" daar zuid kwetsbaar twee
schoppen bood en zijn spel nog iets
beter had kunnen zijn.
Tegen drie harten kwam noord
met schoppen vier uit, zuid nam
schoppen aas en speelde ruiten vyf
terug. West nam in eigen hand en
realiseerde zich zeer goed, dat er
aftroefgevaar dreigde in ruiten. Bo
vendien had het weinig in harten
te snijden als zuid de harten
heer heeft en de vrouw of boer (van
oost) dekt, gaat er toch een harten
slag verloren, daar west in troef
geen tien of negen heeft.
West speelde dan ook hartenaas
en harten na. waardoor het con
tract precies werd gewonnen (140
voor Nederland).
Aan tafel 2 ging het bieden: west
(1n derde hand) een harten, noord
paste, oost twee harten, zuid twee
schoppen, west drie harten, allen
pasten. Ook hier nam noord dus
niet de kans drie schoppen te bie
den en zij werd in zoverre door de
gebeurtenissen in het gelijk gesteld,
dat west in drie harten down ging.
Het begin van het spelen was
precies hetzelfde: slag 1 voor schop
penaas. slag 2 ruiten vijf na die nu
op tafel werd genomen met ruiten
aas en waarna troef harten-vrouw
werd gespeeld en gesneden. Deze
nutteloze snit kostte het contract
noord kwam aan trek met har
tenheer en speelde prompt ruiten
terug die zuid nog met haar laat
ste troefje kon aftroeven. Ook ging
klaveraas nog verloren en Neder
land had er nog eens 100 punten
bijverdiend.
Hoe had west moeten spelen, als
zuid ln slag 2 schoppen had nage
speeld? Om zich te wapenen tegen
heer-tien-vierde in troef bij noord,
is de goede speelwijze zo nodig twee
malen een kleine harten uit west
naar de vrouw-boer-zeven in oost
toe te spelen. Era als zuid dan
troefheer sec heeft? Dan gaat west
down, maar de kans is slechts 1 op
5. dat zuid's enkele troef de heer is:
dergelijke eenvoudige kansen moet
de goede speler aan de tafel kun
nen berekenen.
H. W. FILARSKI.
Antwoord op bridgevraag van deze
week: De ene zuidspeler bood direct
drie Sansatout. noord nam het bod
weer uit met vier schoppen en ging
drie down! Ook 3 SA was een kans
loze geschiedenis geweest, daar noord
slechts had:
S V 10 7 5 3 2 H 8 5 3 R975 K8.
De andere zuidspeler deed het veel
beter bood twee ruiten, waarna
iedereen paste en maakte dat con
tract met een overslag. Daar éérst
klaver en dim ruiten bieden, aan
geeft, dat men een sterk spel bezit,
is het twee ruitenbod zeker meer aan
te bevelen dan 3 SA. Noord zal, met
een redelijk spel, zeker nog na twee
ruiten bieden, zodat er niet zo'n
haast is de manche uit te knallen.
Een andere mogelijkheid is. dat
zuid twee SA biedt doch met de
enkele schoppen is dat een weinig
aanlokkelijk bod. Zelfs als noord wat
betere schoppens gehad zou hebben,
blijft vier schoppen een bijna
kansloos parcours. Overigens toont
het spel, dat het altijd gevaarlijk is
op zeer wemig punten (plus lange
kleur», een antwoord te geven op een
bod dat niet forcing is. Als noord op
een klaver past. was dat contract ge
maakt: zou zuid zwakker zijn, dan
biedt de tegenpartij meestal nog wel
en kan noord zijn schoppenlengte,
zo nodig alsnog introduceren.
Alles is er nog in dezelfde staat
als eertijds.
Drommen belangstellenden ver
dringen zich regelmatig om de serie
kamers en zalen te zien. waar zij
woonden. Men komt onder de in
druk van de tragiek van zoveel vor
stelijke personen
De Republiek joeg Franz Josefs
zoon Karl weg. maar diezelfde Re
publiek verdient door middel van
de bezichtigingen aan de Habsbur-
gers een mooie duit.
Bevreemdende tegenstelling!
Of ge betreedt de Spanische
Reitschule in het machtige,
door standbeelden omgeven
Hofburgcomplex. dat te midden
van een weloverwogen aanleg van
talrijke historische gebouwen ligt.
Daar regeert de nu ongeveer 70
jarige Hofrat Oberst Podhasjkv
sinds jaar en dag als een vorst en
volvoert er met zijn getrouwe, kun
dig opgeleide rijders iedere morgen
beheerst en weloverwogen de onge
loofwaardigste dressuur met zijn
Lippizanerhengsten. Telkens toege
juicht door honderden belangstel
lenden.
Ook betreedt ge het intieme
„Theater in der Josefstadt" met
nog altijd de prachtige, gouden
kaarsenkroon, die in het plafond
verdwijnt, zodra het stuk begint:
ditmaal Lilian Hellmans „Die klei
nen Füchse" met de grote actrice
Luise Rainer in de hoofdrol
men kent haar uit de film „De
goede aarde" van Pearl Buck
een Strindbergachtig drama, waar
mee Caro van Eyck in ons land
reeds triomfen vierde en de Bouw-
meesterring verkreeg.
Er wordt voortreffelijk gespeeld
hoe zou het anders kunnen in
een „kunststad'" als Wenen0
maar toch anders van stijl dan in
ons land. meer ouderwets en lich
telijk sentimenteel. Iedereen wil
Luise Rainer met haar grote, don
kere en gevoelige ogen zien.
Ook wil men elkaar graag in dat
kleine theater, waar indertijd de
grote Max Reinhardt regisseerde,
ontmoeten.
werken schiepen en af en toe bij
een glas „Heurige" (de landwijn
van dit seizoen) wat vrolijkheid
zochten
Plaatsje vol weemoedige herin
neringen. met terzijde het landweg
getje waar Beethoven wandelde.
In Wenen zyn overigens de hui
zen van door schuldeisers geplaag
de componisten als het zand der
zee. Men kan Pr een serie opnoe
men met die van Johann Strauss
erbij waar geen einde aan komt.
Nog is de pelgrimstocht naar al
het oud-vertrouwde, dat de tand
des tijds doorstond, niet besloten:
een indruk van de formidabele luxe,
waarin de vorsten leefden, krijgt
ge bijv. ook in het Palais Auersperg
met zijn fantastische plantentuin
en zijn schat aan oude schilderijen.
Een vleugje van die luxe waait
u ook nog altijd tegemoet in het
Sacherhotel u weet wel van de
onvergetelijke Sachertort
daar brachten die vorsten in hun
scparé's 's avonds en 's nachts heel
wat amoureuze uren door.
Luxe: zy is ook te vinden ln de
beroemde Konditorei Dehmel. Daar
smelten de wonderbaarlijkste
taartjes en andere verrukkelijkhe
den. geserveerd aan marmeren ta
feltjes, op de tong.
Ge zult er echter wél voor moe
ten betalen!
Eigenlijk zoudt ge weken in We
nen willen blijven, om alles weer
in u op te nemen, wat de moeite
waard is.
Het verblijf is echter beperkt.
Even nog een wandeling door
het „Kunsthistorisches Museum":
de grote meesters van weleer o.a.
Nederlanders. Vlamingen of Ita
lianen zijn er niet te tellen:
iedere zaal is een wonder apartGe
tuurstof waterstof lucht
WENEN: blik op de Stephansdom
Men vernevelt een metaal o.a.
door het In een knalgasbrander
te smelten en dan in een gas-
stroom te verstuiven.
De nevel koelt zosnel.dat men zelfs
textiel en kunstbloemen kon me
talliseren.
