Een duik in
de wereld
der stilte
Toeristen onder water
tiozoml
It
L.
Waterrog je
Fotonieuwtjes
Zaterdag 7 september 1963
r „Joont, zou je een plaat van Duke Ellington voor
om willen draaien? En kun je ons toestemming geven
om het goede schip „Veronica" eens onder water te
inspecteren?
Veronica disc-jockey Fred van Amstel, die de brief
kaart met deze tekst in handen kreeg, wist even niet
hoe hij het had. Men is bij Radio Veronica op het ge
bied van verzoeken zo langzamerhand wel iets ge
wend, maar dit had men nog niet meegemaakt. Toch
was het verzoek niet zo vreemd als het op het eerste
gezicht scheen. Het was namelijk ondertekend door
Ernst Paauw, voorzitter van de Leidse onderwater-
sportvereniging „Calypso".
Geen stuntwerk
Veronica willigde het verzoek
In .Nog niet zo lang geleden toog
een aantal Oalypso-leden naar de
zender-op-zeè om te kijken hoe het
6chip in de jaren dat het nu aan de
ketting ligt er onder water is ko
men uit te Bien. Beladen met hun
apparatuur met dubbele cilin
ders weegt deze ongeveer 25 kg
gingen „de toeristen in de wereld
van de absolute stilte" aan het
werk. Omdat er nogal veel stro
ming was, werden de duikers aan
de lijn gelegd. Voor waaghalzerij
of stuntwerk voelt de Leidse on
derwatersportvereniging niets. Men
gaat of aan de lijn of met zijn
tweeën naar beneden. Nooit alleen.
Dat Is een veiligheidsmaatregel
waar men nimmer van afwijkt.
Hulb £nook, medisch assistent,
beschreef wat hij onder de water
spiegel zag! „Van de schroef tot de
roeras hadden honderden mosselen
een soort brug geslagen. Als je er
met Ie hand langs streek voelde dat
wonderlijk zacht aan. Een aantal
zeesterren zorgde voor een merk
waardige omlijsting voor dat tafe
reel". De andere leden vulden in
het gesprek, dat wij met hen had
den, aan wat Huib nog meer zag
en vond. Toen Huib dieper dook.
stuitte hij op een bot. De medische
student raapte het op en kwam er
triomfantelijk mee boven. Luid
kondigde hij de vondst van een
prae-historisch bot aan. Zijn vrien
den hebben hem daar later smake
lijk om uitgelachen. Het was een
soepbeen, overboord gegooid door
een bemanningslid van Veronica.
Dit ls 6lechts een voorbeeld van
de excursies zoals „Calypso" er
jaarlijks vele maakt. In het afge
lopen seizoen heeft men gedoken
bij het kasteel van Haastrecht, bij
Ouwerkerk, in de Vinkeveense Plas
sen. bij Den Oever en tijdens de
vakantie ln de Middellandse Zee.
Ook in de wintertijd zit men niet
stil.
Onafhankelijk
Wat Is Calypso nu precies? Een
watersportvereniging met ruim 20
leden, die 22 maart van dit jaar
werd opgericht. ZU bestond al sinds
Een duik in het
koude, zeer
koude water
Duiken onder ijs ran 70 cm dikteAlbert Vossepoel biedt
Huib Knook de helpende hand.
1959, maar had toen een andere
naam: „OJC. Afdeling Leiden"
OJC was in feite een Amsterdamse
vereniging. Op den duur beviel de
Leidenaar die status van „afde
ling" niet meer. Zij wilden grotere
onafhankelijkheid. Torn werd dus
„Calypso" opgericht. Met tien an
dere verenigingen is Calypso aan
gesloten bij de Nederlandse Onder
watersportbond, die ressorteert on
der de Nederlandse Sport Federatie
en van haar ook subsidie ontvangt.
Het bestuur van Calypso is als
volgt samengesteld: Ernst Paauw,
voorzitter, l'lrika Oosterhoff, secre
taresse, Albert Vossepoel, penning
meester (een functie die hij ook bij
de NOB bekleedt) en Paul de Bock
van Scheltinga. commissaris van
het materiaal.
Jonge sport
De onderwatersport is nog een
zeer jonge sport. Zij werd het eerst
bedreven door de Fransman
Jaques-Yves Cousteau. die in 1942
met behulp van een luchtcilinder
naar de geheimzinnige diepten van
de Middellandse Zee afdaalde. De
onderwatersport heeft na de oorlog
een zeer grote vlucht genomen. Al
leen in België zijn al 10.000 dui-
Calypso op volle zee. Van links naar rechts zien we Albert VossepoelErnst Paauw en Huib
Knook en geheel rechts Ulrika Oosterhoff.
kers. In Nederland ls het helaas
(nog) tot een kleine kring beperkt
gebleven. Hier zijn- nog geen 500
georganiseerde beoefenaren. Leken
zullen dit wijten aan de ongunstige
omstandigheden in Nederland. Er
is te weinig gelegenheid, zullen ze
zeggen, en het water is niet helder
genoeg. Dat is een mening die de
leden van Calypso direct met fei
ten bestrijden. Paul de Bock van
Scheltinga zegt daarover:
„Natuurlijk hebben wij niet de
zelfde mogelijkheden ais in het
buitenland. Nederland is nu een
maal klein en dichtbevolkt. Maar
er zyn nog genoeg interessante
dingen te zien. De Delta- en Zui
derzeewerken byv. Goed, de helder
heid van het water is niet zo bij
zonder groot, ongeveer van 06 m.
vaak 3b meter zicnt gehad. Ik vind
vaak 35 meter zich gehad. Ik vind
dat niet zo belangrijk. Een ruim
zicht is mooi, maar is het niet even
fascinerend rond te zwemmen in
water waar je nog geen twee meter
voor ogen kunt zien en dus elk
ogenbliK op andere, onverwachte
dingen kunt stuiten?"
Blijft de vraag: wat trekt deze
jongelui naar de onderwatersport.
Het „waarom" is zeer persoonlijk.
Albert Vossepoel (student natuur
kunde»: „Het is de gewichtloos
heid. die me zo fascineert. Het je
volkomen ontspannen kunnen
bewegen in werkelijk alle rich
tingen. Zoals een alpinist altijd
weer de bergen zoekt, zo zal een
duiker steeds geboeid worden door
alles wat er onder de waterspie
gel te zien en te onderzoeaen
valt. En dan die absolute stilte.
Dat is iets dat je zelf moet erva
ren".
Ernst Paauw 'werktuigbouwkundi
ge'; „Het zelfstandig (moeten)
handelen onder water, het ver
trouwd raken met de apparatuur:
wat kun je ermee doen en wat
kun je er beslist niet mee doen,
de situatie om je heen die voort-
uuiena verandert, net „uitwroe
ten" van grotten, dat zijn din
gen, die boeien en nooit verve
len".
Paul de Boecq van Schelinga (in
strumentmaker bij het Neder
lands Instituut voor Preventieve
Geneeskunde»; wat ik altijd zo
opwindend vind, is dat je gewoon
tussen de vissen in zwemt. Het
heeft natuurlyk geen zin om bo
ven te komen en te zeggen dat je
ZO N snoek hebt gezien bij deze
opmerking omvat hy met beide
armen ongeveer de breedte van
de kamer» want dan zeggen ze
toch dat je gek bent. Boeiend
vind ik ook dat je onder water
steeds meer en beter gaat zien.
Als je de eerste keer afdaalt zie
je maar weinig Het is net alsof
je van het licht in het donker
komt. Eerst zie je mets, maar na
enige tyd kun je al heel wat on
derscheiden. Onder water leer je
steeds beter observeren. Fotogra
feren onder water is een speciale
hobby van me." (Hij maakt daar
voor zelf zijn camera's).
■iuib Knook 'medisch assistent):
„Het verrassendste vind ik het
feit dat alles onder water radi
caal verandert: het gewicht-
(loze), de reflexen en de bewe
gingen, die worden vertraagd
Prettig is vooral dat je je on
derzoekingen. of wat dan ook, n
alle rust en stilte kunt doen".
.Sen ding hebben zy dus wel ge
meen: het avontuurlijke. Daarom
is het toch wel in hoofdzaak be
gonnen.
Onherkenbaar vermomd: Ulrika Oosterhoff klimt aan
boord na de onderkant ran de Veronica'' te hebben
bekeken.
De grotere druk, die naarmate
men dieper daalt, op het lichaam
wordt uitgeoefend, gaat de duikers
uiteraard niet ongemerkt voorbij.
Dan doemt al direct de vraag op of
•dit niet schadelyk is voor de ge
zondheid. Huib, de medische stu
dent, zegt dat daarvan nog niets is
gebleken.
„In het algemeen kan men de
onderwatersport beschouwen als
een gezonde sport voor gezonde
mensen. Omdat je in zekere zin on
der water op jezelf bent aangewe
zen. zou ik hem niet geschikt vin
den vcor buitengewoon nerveuze
typen. Maar deze mensen voelen in
negen van de tien gevallen er uit
zichzelf al niets voor. Dan zijn er
nog wat beperkingen. Onder de zes
tien jaar mogen jongens en meisjes
niet duiken met apparatuur. On
der die leeftyd bestaat de moge
lijkheid dat de druk belemmerend
werkt op de ontwikkeling van het
beendergestel. Vaak is bij die jon
geren ook nog niet de juiste men
tale instelling aanwezig. Verder
duiken wij niet dieper dan 50 me
ter. Daarvoor is de apparatuur ge
garandeerd. Met een goede theore
tische voorbereiding en een norma
le training kan men de druk zon
der moeilijkheden neutraliseren".
Het merkwaardige, voor niet-in-
ge wij den althans, is dat „goed
zwemmen" niet als nr 1 op het
trainingsprogramma staat. Goed
zwemmen is voor het duiken niet
zo belangrijk. Allereerst acht men
het van belang dat men vertrouwd
raakt met de apparatuur. Die be
staat bij het begin uit zwemvliezen,
m-jsker en snorkel. De ademha-
lingsapparatuur moet voor de dui-
ker-in-spé de gewoonste zaak van
de wereld worden.
Die training veelal ln zwem
baden moet voortdurend wor
den bijgehouden. Daar kan men.
zo zeggen de Calypso-leden, niet
voldoende op hameren. Dat vele
oefenen is nodig om in staat te
zijn vlot maatregelen te nemen als
er in de praktijk iets zou voorval
len. Het is wat voorzitter Ernst
Paauw noemt ..het uitschakelen
van paniek". Wat niet wil zeggen
dat. duiken gevaarlijker is dan an
dere sporten. Maar er kan nu een
maal altijd iets gebeuren. Tenslotte
zijn er dan nog: reddend zwem
men. duiken in donker water, oefe
nen met lyn- en handsignalen.
1 reent tl
Ondanks dat fascinerende, on
danks al dat avontuurlijke dat in
de duiksport zit, zijn er dus maar
weinig leden bij Calypso - dat er
met zijn studenten in het bestuur
nogal exclusief uitziet maar toch
een vereniging is. waar iedereen
terecht kan. Ook bij de andere ver
enigingen van de NOB is dit het
geval.
Dat ls heel vreemd. Hoe vaak
hebben oudere, diepzinnig kijkende
mannen en vrouwen ons in zwaar
tillende forums niet verteld dat „de
jeugd van tegenwoordig zoveel
avontuurlyker en onrustiger is dan
in onze tijd"? Waar ligt het dan
aan dat er nog zo weinig belang
stelling is voor de duikery? Niet
aan de kosten van aanschaf. Voor
een gulden of veertig heeft men al
de elementaire spulletjes «snorkel,
masker, vliezen). Wat kostbaar is
zijn de cilinders, maar die levert
de vereniging. Voor een contributie
van vijf gulden per maand kan
men daar dus van profiteren. Daar
na kan men het zo kostbaar maken
als men zelf wil.
Paul de Bocq van Scheltinga ge
looft dat dit de oorzaak is: „Bij
sporten als voetbal. tennis of
hockey kun je iemand enthousiast
maken door hem haarfijn te ver
tellen wat er zal gebeuren of ge
beurd is. Men kan die sporten als
speler én als toeschouwer beleven.
Dat nu kan bij de onderwatersport
niet. Er is geen wedstrijdelement
en men kan niet goed zeggen hoe
het is. Men moet hot zelf DOEN".
Dat maakt het dus heel moei
lijk om er propaganda voor te ma
ken. Calypso legt zich daar niet hij
neer. Zij organiseert vooral in de
wintermaanden bijeenkomsten met
lezingen of vertoningen van dia's.
Ulrika Oosterhoff, een
23-jarige studente in de
chemie, beheert het secre
tariaat (Koninginnelaan
46) van „Calypso". Ulrika
(„Er moeten méér vrou-
wen onder xoater komen")
heeft waarschijnlijk de
meeste ervaringwant zij
dook al in de Middelland
se Zee toen ze tien was.
De gehele club is het er
over eens dat haar groot
ste wapenfeit is de ont
moeting met een waterrog
in het „gat" bij Ouwer
kerk. Dit afgedamde ge
deelte van de Deltawer
ken bevat volgens plaatse
lijke verhalen twee ont
zettend grote waterrog
gen. Albert Vossepoel
heeft twee armen nodig
om er de omvang van mee
te delen. Het moeten on
vriendelijke visjes zijn.
Als ze zich werkelijk
boos maken, aldus Calyp
so's penningmeester, dan
steken ze door je pak
heen. „ledereen, zegt Al-
bert, wilde die beesten
graag ontmoeten, maar
niemand lukte dat". „Mij
lukte het dan wel", ver
volgt Ulrika, hoewel ik er
helemaal niet op gebrand
was zo'n diertje te ont
moeten. Nou blijf ik er bij
dat die rog van mij niet
zo groot was. Daar tvillen
ze hier niet aan, maar
toch is het zo". Peinzend
staart Ulrika dan even
voor zich uit. ,,'t Is vast
een kleintje geweest van
die twee" zegt ze tenslotte.
Er blijft nauwelijks een
andere oplossing over.
Voorzitter Ernst Paauw waakt over de apparatuur.
De tekenen wijzen er op dat het
8 mm formaat in ons Nederlands
onderwijs penetreert. Gebruikte
men vroeger vrijwel zonder uitzon
dering 16 mm projectoren voor
schoolfilms enz. thans dringt de 8
mm overal door.
Dit door de verbeterde lichtop
brengst van de 8 mm apparatuur
alsmede door het feit. dat vele be
langrijke films rechtstreeks op 8
mm worden gekopieerd. De ver
huurkantoren van films tonen een
zeer sterke uitbreiding van hun 8
mm films onder invloed van deze
ontwikkeling.
Bijzonderheid ls dat dit vooral
het gevolg is van het feit dat vele
onderwijskrachten op 8 mm fil
men.
Op verschillende scholen experi
menteert met 't medium film. als
belangrijke bijdrage tot de vorming
van de leerlingen. Men filmt in
groepsverband en versterkt aldus
het gevoel voor teamwork.
In West-Berlijn worden de laat
ste tijd politieagenten uitgerust met
filmcamera's teneinde bij eventuele
vluchtpogingen de handelingen van
de Vopo's te filmen.
De incidenten aan de oostkant
worden op die manier vastgelegd.
Men heeft aan de „overkant" een
hekel aan deze ongewilde publici
teit en schijnt zich in te tomen.
In de VS in de staat Ohio
schijnt men dergelyke plannen te
hebben door politieagenten met
filmcamera's (8 mm) uit te ruston.
Deze handige kleine camera's, met
automatische belichtingsregeling,
vormen een wapen bij verkeersde
licten en tegen de misdaad. Een
filmpje van een verkeersfout toont
beter dan foto's het verloop van de
situatie.
