Zwitserse CARAVELLE
ONTPLOET: 80 DODEN
Drie weken oogstverlof
voor boeren - in - dienst
Auto stort
in ravijn
Kamerlid beschuldigt
omroepverenigingen
Gr
ronmger
maximum-
arts tegen
snelheden
Brandende stukken
vliegen in t rond
Akkers herschapen in
grote modderpoelen
Schuman
overleden
TIEN MINUTEN NA VERTREK UIT
Mijnstaking in
ASTURIE
duurt voort
Soekarno moet
veel rusten
HUISHOUD- EN
VERWARMINGSSHOW
Zwart
WEERBERICHT
Grote bosbrand
in BRAZILIË
Minister De Jong neemt snel maatregelen
Onjuistekwaadaardige
voorlichting over Zuid-Afrika
Martelli mag
blijven
Jhr. Van Lennep
naar Verkeer
(§ttc/ Qffietnvs
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1963
No. 31051
LEIDSCH
DAGBLA
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 8.25 per kwartaal, f2.80 per maand, f 0.65 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Een Caravelle van Swissair met tachtig personen aan
boord is vanochtend om kwart over zeven in Zwitser
land verongelukt. Alle inzittenden, onder wie zes be
manningsleden, zijn om het leven gekomen.
tuig. Weer vijf minuten later voltrok
I de ramp zich.
De Caravelle is een tweemotorig
vliegtuig van Frans ontwerp en fa
brikaat en bestemd voor middellange
afstanden. Het biedt plaats aan
maximaal tachtig passagiers.
Sinds de Caravelle nu circa vijf
jaar geleden in gebruik werd geno
men. is het ongeluk dat vanochtend
in Zwitserland is gebeurd het derde
uit de historie van dit Franse straal
vliegtuig. Het eerste ernstige ongeluk
met een Caravelle trof de SAS toen
op 19 januari 1960 bij Ankara een van
haar Caravelles neerstortte waarbij in
totaal 42 inzittenden om het leven
Het straalvliegtuig stortte neer
bij Dürrenësch in het See-dal
(kanton Aargau). Volgens oog
getuigen werd kort voor de ramp
een zware ontploffing gehoord.
Het toestel kwam brandend op
de grond terecht en explodeerde
bi duizenden stukken. Twee
Drie Nederlanders
vinden de dood
D« Ryswjjkse arts de heer M. Blok,
xijn echtgenote mevrouw Blok-Blom
berg en een 13-jarig dochtertje zijn
gistermiddag in Zwitserland om het
leven gekomen, toen hun auto over
de muur langs de grote Sint Bern-
hardroute schoot. Een vijftienjarige
dochter van de heer en mevrouw
Blok is met ernstige verwondingen
opgenomen in het ziekenhuis in Mar-
tlgny.
Het ongeluk gebeurde tussen de
plaatsen Bourg Saint Pierre en Lid
des. De auto is in een driehonderd
meter diepe ravijn gestort.
In Asturië in Spanje staken al an
derhalve maand duizenden mijnwer
kers. In Oviedo, waar 13.000 arbeiders
staken, gingen de mijnen in het
steenkoolbekken van Nalon maan
dagochtend weer open, maar gisteren
werden ze alle opnieuw gesloten om
dat er niemand was komen opdagen.
In de provincie Leon is op last van
de autoriteiten de Toreno-mijn ge
sloten. De 604 mijnwerkers die hier
werken, zijn sinds zaterdag in sta
king.
President Soekarno van Indonesië,
wiens gezondheidstoestand al enige
tjjd te wensen overlaat, heeft van
zijn artsen te horen gekregen, dat
hij alleen door veel rust weer gezond
kan worden. Hoe kan ik rusten, er
zijn nog vele problemen die moeten
worden opgelost, zo zei de president
vanochtend tot journalisten na een
vergadering van de ministerraad.
Soekarno staat voortdurend onder
controle van een team van- zeven
Chinese geneesheren.
Advertentie
BEZOEK ONZE
in Den Burcht, Nieuwstraat.
Geopend van 1022 uur.
HOOIGRACHT 18 LEIDEN
ONBESTENDIG WEER
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond veel bewolking met tij
delijk regen. Weinig verandering in
temperatuur. Aanvankelijk matige
zuidelijke wind, later ruimend naar
west en mogelijk toenemend tot
krachtig.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
5 SEPTEMBER
Zon op: 5 56 uur; onder 19.21 uur.
Maan op: 20.32 uur: onder: 7.40 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.07 en 16.32
uur. laagwater te 0.04 en 12.22 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
boerderijen in de buurt werden
door de wrakstukken geraakt en
vlogen in brand.
Onder de inwoners van Dürrenasch
dat op een hoogte van 565 meter ligt
en 900 inwoners telt. zijn geen slacht
offers gevallen. De branden konden
snel worden geblust.
De Caravelle was om vijf minuten
over zeven opgestegen van het vlieg
veld Kloten van Zurich met als be
stemming Rome. Na vijf minuten
verloor de verkeerstoren van de
luchthaven het contact met 't vlieg-
kwamen. Ruim anderhalf jaar later
verongelukte op 12 september 1961
een Caravelle van Air France bij
Rabat in Marokko. Daarbij waren 78
doden te betreuren.
Onder de passagiers van het toe
stel bevonden zich 44 leden van een
landbouwcoöperatie uit een dorpje
nabij Zürich, die op weg waren naar
Genève. Bij het vertrek van 't vlieg
veld van Zürich scheen alles nor
maal. deelde Swissair mede. De Ca
ravelle werd verleden jaar in dienst
gesteld en was bijna nieuw. Bestuur
der was de 37-jarige piloot Eugen
Bohli, die al t.ien jaar bij de maat-
I schappij als vlieger in dienst was.
Het noorden en midden van de Bra
ziliaanse staat Parana wordt geteis
terd door een reusachtige bosbrand,
waardoor tot dusver ongeveer twin
tig mensen om het leven zouden zün
gekomen.
Het gebied Is het centrum van de
belangrijkste koffieplantages van
Brazilië, die overigens begin augus
tus al sterk te lijden hebben gehad
van vorst. Zes dorpen zijn al in as
zittingen.
gelegd. De bevolking moesten vluch
ten met achterlating van al haar be-
Het Tweede-Kamerlid de heer Van
Dis (SGP) heeft schriftelijk aan de
ministers van O. K. en YV. en van
Buitenlandse Zaken gevraagd of het
de regering bekend is, dat bü herha
ling via radio en televisie onware fei
ten over het beleid van en een kwaad
aardige en malafide propaganda te
gen de wettige regering van de l'nie
van Zuid-Afrika worden verspreid?
„Is de regering bereid en voor
nemens op korte termijn te doen on
derzoeken of bovenbedoelde bericht
geving en propaganda geschieden
door of op instigatie van communis
ten of andere personen, organisaties
of instellingen, die belang hebben bij
een verstoring van de goede en
vriendschappelijke betrekkingen tus
sen de regeringen en de volken van
het Koninkrijk en de Unie?"
(Van onze Haagse correspondent)
Boerenzoons en landarbeiders, die op het ogenblik in militaire dienst zijn,
kunnen onmiddellijk drie weken oogstverlof krijgen.
De minister van Defensie, de heer P. J. S. de Jong, heeft gisteravond alle
militaire bevelhebbers telegrafisch van dit besluit op de hoogte gebracht.
Het is genomen in overleg met de minister van Landbouw in de
hoop. dat snelle militaire hulp de dreigende mislukking van de
graan- en aardappeloogst nog zal kunnen afwenden.
De zware regenval van de laatste
weken heeft de akkers in modderpoe
len herschapen met 't dubbel nadelige
effect, dat het overvloedige water
eensdeels de kwaliteit van de gewas
sen aantast, anderdeels de oogst be
lemmert. doordat de zware oogstma-
chines niet kunnen worden ingezet.
Alleen als alle handen uit de mou
wen worden gestoken valt er nog wat
te redden.
De militairen, die voor oogstverlof
in aanmerking willen komen moeten
daarvoor een aanvraag indienen bij
hun commandant. Zij kunnen de
maximaal toegestane 21 dagen aan
eengesloten opnemen en zij kunnen
deze óók krijgen als zij gaan werken
op andere bedrijven dan waar zy
vóór hun opkomst werkzaam waren.
Redelijkerwijs moet dan kunnen
worden aangenomen, dat zij ook op
deze bedrijven hulp zouden hebben
verleend als zij niet in militaire
dienst waren, bijvoorbeeld op de
boerderijen van familie, buren, vrien
den of kennissen.
55
Waarom, zo vraagt hij, voert de
regering ter zake van deze uitzen
dingen een ander beleid dan enige
maanden geleden ter zake van de
toen door de regering in feite verbo
den uitzending van een vraaggesprek
met de heer Georges Bidault, oud
minister-president van Frankrijk?
De heer Van Dis vraagt van de
regering voorlichting „over de werke
lijke doelstellingen en toepassing van
de wetten op de apartheid".
En is de regering bereid en voor
nemens geen belemmeringen ten
aanzien van de regering van de Unie
van Zuid-Afrika te bewerkstelligen,
wanneer die regering in Nederland
wapens of ander materieel wenst te
kopen ten behoeve van de landsver
dediging en de bescherming van de
talrijke in Zuid-Afrika verblijvende
Nederlanders, zo vraagt hij tenslotte.
Snel
De regeling geldt niet voor de mi
litairen in depots en in opleidingsin
richtingen en ook niet voor de mili
tairen. die cursussen lopen, voor her
halingsoefeningen onder de wapenen
zyn. in het buitenland verblijven of
op het punt staan daarheen te ver
trekken. Minister De Jong heeft ge
last, dat deze royale uitbreiding van
de sedert enkele jaren gehanteerde
beperkte oogstverlofregeling 21
dagen doch dan slechts week voor
week met ruime tussenpozen op te
nemen via de garnizoenscomman
dant ter kennis van de burgemees
ters moet worden gebracht.
Omdat de bestaande regeling nog
al tijdrovend was. daar de comman
danten voor goedkeuring op een ver
lof aanvraag eerst een hogere instan
tie moesten inschakelen, had het
Tweede-Kamerlid E. Kolfschoten
(KVP), burgemeester van Roclof-
arendsveen, door middel van schrif
telijke vragen by de regering op
snelle en soepele maatregelen aan
gedrongen. Zijn verzoek is nu royaal
gehonoreerd. Teneinde geen tijd ver
loren te laten gaan heeft minister
De Jong nog voor de vragen formeel
zijn beantwoord de nieuwe regeling
ten uitvoer gelegd. Gisterochtend
I heeft hij burgemeester Kolfschoten
op zijn departement ontboden om
hem mondeling in te lichten.
Vertraging
De zware regenval van augustus,
de natste oogstmaand van deze eeuw,
heeft de oogstwerkzaamheden in ern
stige vertraging gebracht. De door
drenkte akkers, waarop nog een groot
gedeelte van de oogst wacht om te
I worden binnengehaald, vertonen een
trieste aanblik. Op de slappe grond
kunnen de zware maaidorsmachines
niet of slechts met zeer veel kracht
inspanning worden gebruikt en dan
nog vorderen de werkzaamheden
maar langzaam. Deskundigen schat
ten de achterstand in de graanoogst
op enkele weken en naar het zich
laat aanzien zal de schade, die nu
reeds op vijftien tot twintig procent
wordt geraamd zeer ernstige vormen
gaan aannemen als het weer niet
snel verbetert.
Een ander gewas, waarnaar de be
zorgdheid van de boeren uitgaat, is
de aardappel. De pootaardappelen
zijn weliswaar in de meeste geval
len al uit de grond, maar de con
sumptie-aardappelen moeten nog
worden gerooid. In sommige delen
van ons land gaan zij schuil onder
grote plassen water.
Veel vlas staat ook nog in schelven
op het land. Sommige percelen gras
zaad en erwten kunnen als bedor
ven worden afgeschreven.
m
De werkzaamheden aan het
zuiderhoofd van de pieren te IJ-
muiden vorderen gestaag. De ta
luds worden gemaakt volgens
een nieuw systeem van steen
as [alt.
Groote Beer en
Waterman verkocht
De regeringsschepen „Waterman"
en „Groote Beer", welke door de re
derij Trans Ocean sedert 1961 wa
ren geëxploiteerd, zijn dezer dagen
naar het buitenland verkocht, zo
heeft het ministerie van Verkeer en
Waterstaat meegedeeld. In dit sta
dium is het niet mogelijk nadere toe
delingen over de verknop van de
schepen te geven, zo zei het minis
terie in antwoord op vragen.
(Van onze Parijse correspondent)
(Van onze Groningse correspondent».
Dr. R. Vos uit Spjjk is vast van
plan zyn bezwaren tegen maximum
snelheden onder de aandacht te
brengen van de autoriteiten. Hij wil
een proefproces uitlokken om op de
ze wyze zijn overtuiging te verdedi
gen Tegen dr Vos werd kortgeleden
een procesverbaal opgemaakt, omdat
hij in de gemeente Haren (Gr.) te
hard heeft gereden. Tijdens het
proefproces zal hij wijzen op de ge-
voren, die maximum snelheden kun-
nnen inhouden. Dr. Vos, promo
veerde enige maanden geleden op het
proefschrift „Verkeersongevallen".
Hierin bestreed hij hoe vooral auto
mobilisten. die in file hadden gere
den meer koolmonoxyde in het bloed
hadden dan de chauffeurs op de gro
te wegen.
Dr. Vos keert zich vooral tegen
maximum snelheden, omdat daardoor
filevorming in de hand wordt ge
werkt Russische geleerden ontdek
ten, dat het „diepte zien" beïnvloed
kan worden door koolmonoxyde in
het bloed. Op deze wijze willen zy
onverantwoordelijke inhaalmanoeu
vres en snijden verklaren.
Landelijk heeft het proefschrift
van dr. Vos de aandacht getrokken.
Op vrijdag, 13 september, des avonds
om tien uur, komt de Groninger arts
voor de televisie om zyn theorieën
uiteen te zetten. Uitgaande van kool
monoxyde zal hij over het onderwerp
verkeersongevallen spreken.
liritse regering:
Advocaten van de Italiaanse
atoomgeleerde dr. Giuseppe Martelli.
die in juli »n een proces inzake
atoomgeheimen is vrijgesproken,
hebben gisteren bekendgemaakt, dat
de Engelse regering Martelli toestem
ming heeft gegeven in Engeland te
blyven. Hij mag elk werk dat hem
daar wordt aangeboden aanvaarden.
Een woordvoerder van de Britse
commissie voor atoomenergie had
maandagavond gezegd, dat dr. Mar
telli zijn betrekking zal verliezen om
dat de verbintenis met hem, die de
ze maand afloopt, niet zal worden
verlengd. Dr. Martelli was door de
Europese commissie voor atoomon
derzoek. Euratom gedetacheerd by
een Brits onderzoekcentrum in
Culham in Zuid-Engeland. Na zijn
arrestatie in april was hy geschorst. I
Een woordvoerder van Euratom zei
gisteren, dat omtrent de toekomst
van dr. Martelli niets zal worden
besloten voordat het verslag van het
proces tegen hem is bestudeerd.
Debat in VN over
Zuid-Vietnam
De groep Aziatische en Afrikaanse
landen van de VN heeft besloten een
debat te vragen in de Algemene Ver
gadering van de volkerenorganisatie
over „de schending van de rechten
van de mens in Zuid-Vietnam". De
kwestie zou met voorrang behandeld
moeten worden.
Vandaag zijn in Saigon en het na
bijgelegen Gia Dinh de middelbare
scholen, welke 2 weken geleden door
de regering gesloten werden, weer
geopend. Het officiële Zuidvietna-
mese persbureau meldt voorts, dat
alle 254 studenten en jongelieden
die enkele dagen geleden in Hoeé in
verzekerde bewaring werden gesteld,
nu zyn vrUgelaten.
Minister Toxopèus van Bin
nenlandse Zaken heeft gisteren
het nieuwe stadhuis van Henge
lo geopend. Burgemeester jhr.
mr. L. M. E. von Fisenne moest
in actie komen met paraplu's,
toen hij de minister en zijn echt
genote verwelkomde.
Materieel voor de
Koninklijke Luchtmacht
De te Voorschoten gevestigde fir
ma H Englebert N.V heeft weder
om opdracht ontvangen een aantal
door haar te assembleren lesauto's
en chassis voor brandweerwagens te 1
leveren aan ue Koninklijke Lucht
macht. Met deze opdracht is een be
drag van meer dan een miljoen gul
den gemoeid. De levering moet in
het eerste kwartaal van 1964 vol
tooid zyn.
Staatssecretaris
(Van onze parlementaire redactie)
De minister van Verkeer en Water
staat, mr. J. van Aartsen. heeft de
thesaurier-generaal van Financien,
jhr. mr. E. van Lennep, aangezocht
ais staatssecretaris voor zijn depar
tement.
Hy zal daar. evenals zjjn voorgan
ger. drs. Stykel, met name de inter
nationale vervoersaangeiegenheden
moeten behartigen.
De heer Van Lennep sympathiseert
met de CHU, hoewel hij geen lid Is
van deze party. Hy is de tweede
staatssecretaris van wie kan worden
gezegd, dat hy „tegen de CHU aan
leunt". De andere CH-staatssecreta-
ris is de heer Haex (Defensie), die
evenmin nauwe banden met de CHU
onderhoud.
De Koningin heeft gisterochtend
in paleis Soestdyk beëdigd de heren
drs J A. Bakker, mr L. de Block, mr
J. H. Grosheide en dr. A. J H. Bar-
tels. resp staatssecretarissen van
Economische Zaken. Buitenlandse
Zaken. Onderwys, Kunsten en We
tenschappen en Sociale Zaken en
Volksgezondheid.
De voormalige Franse premier
Robert Schuman, de .vader van
Europa", is vanochtend op 77-
jarige leeftijd overleden. Zoals
bekend liet zijn gezondheidstoe
stand reeds geruime tijd te wen
sen over. Nog maar enkele we
ken geleden werd het einde al
verwacht. Na een hartaanval in
januari 1961, toen hij zestien uur
lang in regen en wind op een
verlaten buitenweg bleef liggen
totdat hij tenslotte door de ge
waarschuwde gendarmerie werd
gevonden, is Schuman lijdende
gebleven, maar in alle stilte
werkte hij aan een boek over de
constructie van Europa, dat nog
dit jaar zal verschijnen. Met te
vredenheid mocht hij terugzien
op zijn levenswerk, het verenig
de Europa, al wordt dat thans
bedreigd door de tegenwoordige
president van de Franse repu
bliek. Ook De Gaulle bouwt aan
Europa, maar als Franse natio
nalist.
Schuman deed het als interna
tionalist, als werkelijke Euro
peaan.
(Zie verder pag. 2)
4 Uit het Leidsch Dagblad van f
4 4 Sept. 1863: 4
4 Uit Madrid wordt gemeld,
4 dat Mme Poitevin, een lucht- f
4 reis per ballon zal maken, f
4 gezeten op een stier. 4
f M.lle Sartick te Parijs
J heeft een proces gewonnen
J van den toneel-directeur
J Harmont. De rechtbank J
J heeft geoordeeld dat hare J
J kuiten niet te dik zijn, zoals J
J beweerd werd. Zij krijgt 1500 J
J frs schadevergoeding.