Metaal brengt dodelijke
slag toe aan koppelbazen
Incidentenrijk besluit
'nationale manifestatie'
Onrust in Voerstreek
na Waalse betoging
„Wenselijk voor het
hele bedrijfsleven
Burgess in Moskou
iu slaap overleden
Nieuw artikel in de C.A.O.
ER VIELEN ZELFS KLAPPEN
Hij had al jaren een zwak hart
Corel Briels
in zijn hokje
opgesloten
Kleingeestig Waals gedrag
bij overheveling van dorpen
Verf met voldoening
(§üd
tetttvs
|)p»ericht 1 maart 1860
MAANDAG 2 SEPTEMBER 1963
No. 31049
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
oofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 8.25 per kwartaal, f. 2.80 per maand, f 0.65 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
95
(Van onze Haagse correspondent)
Hoewel het leven van de koppelbazen bijzonder taai kan wor
den genoemd, heeft het er nu toch wel alle schijn van, dat zij in
de sector metaal hun kwalijke activiteiten spoedig niet meer zullen
kunnen bedrijven.
Dat kwam zaterdagmiddag tot uiting, toen de persconferentie, die door
we werknemers-vakverenigingen in het metaalbedrijf was beleegd, ver
anderd bleek in een persconferentie van de Vakraad Metaal. Werkge
versorganisaties waren naast de werknemers-organisaties achter de
groene tafel vertegenwoordigd. Men was het eens geworden in de
Vakraad!
De heer Van der Pols wees ook op
het verschijnsel van de zwarte lonen.
„Er zijn bedrijfstakken, waar het be
talen van zwarte lonen normaal is",
zo zei h(j. ,.Er zijn bedrijven, die hier
gevestigd zijn, maar in het buiten
land hun moederbedrijf hebben, die
zich aan het betalen van zwarte lo
nen schuldig maken. Vooral als een
bepaald werk op tijd klaar moet zijn.
De bindende loonregeling zal ook
voor die bedrijven moeten gelden",
aldus de heer Van der Pols.
pen en vertrouwen, dat ook de over
heid deze zeer krachtige maatregelen
zal volgen".
Zwarte lonen
De heer K. van der Pols. werk
gever-voorzitter van de Vakraad wil
de zich niet direct losmaken van het
zachte middel, dat door de minder
heid van de S.E.R. in 1961 naar voren
was gebracht. Nu ligt het accent ech
ter zeer zwaar op de Stichting van
de Arbeid. Het is noodzakelijk, dat
het gehele bedrijfsleven maatregelen
neemt in de geest van die, welke van
ochtend in de Vakraad zijn aan
vaard."
De heer J. Baart, werknemersvoor
zitter van de Vakraad deelde dit
nog eens mede in zijn uiteenzetting.
De CAO moet gewijzigd worden en in
een nieuw artikel (art.:20a) moet tot
uitdrukking worden gebracht, dat een
werkgever niet maar naar eigen be
lieven personen in zijn onderneming
zal laten werken, die niet in zijn
dienst zijn. Dit zal slechts mogelyk
zijn. indien de Vakraad daartoe ver
gunning geeft.
.Wij zullen moeten uitkienen, welk
uitleenbedrijf bonafide is en welk
koppelbedrijf dat niet is. De werk
gevers zullen zich hebben te houden
aan de loonregeling van 1962 als zij
vreemde werknemers" laten werken
In hun bedrijf en zij maken niet zelf
meer uit of zij die vreemde werk
nemers in dienst kunnen nemen,
maar de Vakraad gaat dat doen
Geen staking
De twee artikelen, die voorschrij
ven dat bij geschillen door partijen
(werkgevers en werknemers) de ge
schillencommissie zal worden inge
schakeld en dat niet staking de op
lossing van een geschil zal moeten
brengen, blijven gehandhaafd. (De
werknemers zullen dus niet, zoals de
heer Baart een week tevoren op een
persconferentie zei, „de handen vry
krDoor het nieuwe artikel wordt het
langzame oplossen van geschillen
vervangen door de mogelijkheid om,
bij het zonder vergunning werkzaam
zijn van „vreemde werknemers (dat
zijn door uitleenbedrijven geleende
arbeidskrachten) de burgerlijke
rechter in te schakelen. Een kort ge
ding lijkt daartoe de meest gerede
oplossing.
Er zijn tweë punten, die de ln de
Vakraad aanvaarde oplossing cen
traal stelt: een fiat van de Stichting
van de Arbeid en een verbindend
verklaring van het College van Rjjks-
bemiddelaars. Heel duidelijk zal de
Vakraad in zijn brief aan de Stich- megen van het 150-jang bestaan van
ting van de Arbeid naar voren bren- het Koninkrijk, is zaterdagavond be
ren dat het euvel van de koppel- sloten met nogmaals een reeks moei-
bazèn niet bepaald is tot het metaal- lijkheden. Ditmaal in het bijzijn van
bedrijf. Zo zij al niet ook ingesteld rrinses Irene, de minister president
zijn op andere sectoren van het be- en mevrouw Marijncn en de ambas-
drijfsleven, dan kunnen zij dat als- sadeur van Turkije. Maar de ere-
nog gemakkelijk doen. Voor het ge- gasten hebben waarschijnlijk zelf
hele bedrijfsleven zal het wenselijk i njet veej van de strubbelingen ge-
zijn de CAO's een klein stukje open merkt.
te breken ïr ''TJÏto'roU I Zoals steeds het geval Is geweest,
lijk dat voor de CAO-metaal op de belang.
nemen. stelling van het publiek voor het
„natte' stadionspel minimaal. Reeds
voor het arriveren van de Prinses
ontstond er een zeer geladen stem
ming, toen spelleider Carel Briels op
luidruchtige wijze wilde proberen
persvertegenwoordigers uit het sta
dion te bannen. Het stichtingsbestuur
Nuances
Er werden vele vragen gesteld. De
meekte daarvan werden zowel door
de heer Baart als door de heer Van
der Pols beantwoord. Zo werd er
gevraagd: „Wanneer verwacht U
uiterlijk de verbindend-verklaring
voor de bedrijfsgroep metaal en wan
neer .voor het gehele bedrijfsleven?"
Zei de heer Van der Pols: „We
hebben de Stichting van de Arbeid
noch het College van Rijksbemid
delaars in onze zak zitten. We moe
ten de werkgevers een redelijke ter
mijn geven. Anders zouden we
misschien meer kwaad dan goed
doen".
Zei de heer Baart: „De bepaling
gaat 1 september in. Dat zijn we
vanochtend overeengekomen".
Er werd gevraagd: „Is de conclusie
verantwoord of voorbarig, dat door
de hoge lonen, die via de koppelbazen
worden betaald, bewezen wordt, dat
de lonen in het algemeen omhoog
kunnen?"
Zei de heer Baart: „Ik heb de
koppelbazen niet nodig om mij tot
de overtuiging te brengen, dat de
lonen in de metaal- en aanverwante
bedrijven omhoog kunnen. Dat weet
ik zo ook wel".
En de heer Van der Pols: „De
hogere lonen, het overwerk, enz., een
redelijke vergoeding voor reis- en
verblijfkosten, dat alles maakt
slechts een verdwijnend deel uit van
het totaal ver loonde bedrag".
Of er veel aanvragen zouden
komen om een vergunning voor het
aantrekken van personeel door be
middeling van koppelbazen werd be
antwoord door de heer Baart met:
„De werkgevers zullen wel vrij veel
schroom moeten overwinnen voor zij
een aanvraag indienen" en door de
heer Van der Pols met: „Er zullen
weinig vergunningen worden ver
strekt".
Of de looncommissie van de Stich
ting van de Arbeid haar standpunt
reeds heeft bepaald in de afge
lopen week maakte het punt koppel
bazen enige malen deel van de
agenda uit wist de heer Baart
noch de heer Van der Pols.
De laatste vraag deed de deur
dicht: „Waarom geeft U de voorkeur
aan een kort geding boven staking?"
De heer Van der Pols: „Omdat we
een hekel aan stakingen hebben!"
En de heer Baart: „Omdat wij de
werkgevers graag ter wille zijn. Maar
terzake: wie in overleg tot besluit
vorming komt, moet staking nalaten.
Wij zullen ons zo het onverhoopt
nodig is als eiser tot de rechter
wenden. Niet om een dwangsom te
incasseren, maar om de bedrjjfsvrede
te kunnen handhaven".
Zijn moeder naar
begrafenis
(Van onze Nijmeegse correspondent).
De incidentenrjjke viering in Njj-
Kleinmetaal ook
Het is te betreuren, dat niet reeds
in 1961 de regering het meerderheids
advies van de Sociaal-Economische
Raad heeft opgevolgd. Dan zou het
euvel van de koppelbazen niet zulk
ieen omvang hebben.
De heer Baart deelde tenslotte nog
mede. dat ook van de Vakgroep
Kleinmetaal, waarvoor de CAO op 31
oktober afloopt, verwacht wordt, dat
een soortgelijke clausule wordt opge-
I nomen. A
I „Op aanvaardbare wijze bestrijden
1 wij zo het koppelbazen-euvel, door
welk euvel de goede verhoudingen en
9 vooral het algemeen loonbeleid ver-
1 Btoord dreigen te worden. En we ho-
huldiging maar moest worden opge
schort.
Enkele seconden later bestormden
de medewerkers, die hun bloemen
hulde met zich meevoerden, de tri
bune. Juist een ogenblik tevoren was
de afzetting opgeheven waardoor een
nieuwe botsing uitbleef.
Nog incident
Toch zou er nog een incident vol
gen. Dat gebeurde ongeveer een half
uur later, op het terrein van de
„Landelijke Europese Markt", waar
leden van het stichtingsbestuur in
een feesttent in onderhandeling wa
ren getreden met enkele vaste mede
werkers van Carel Briels over het uit<-
betalen van de lonen. Er bleek een
aanmerkelijk verschil te bestaan tus
sen de honoraria, die waren verwacht
en de werkelijke bedragen, die het
stichtingsbestuur had te verdelen.
Men werd het niet eens, waarbij
ook figuranten en nozems zich in de
debatten mengden en een dreigende
houding aannamen.
De leden van het stichtingsbestuur
voelden zich kennelijk onbehaaglijk,
want zij weken met grote spoed uit
naar de op het terrein aanwezige po-
Koninksrijksviering" greep in en i ütiepost, toen de kans daartoe Schqon
regelde de toelating. De sfeer was was. Hier werden de onderhandelin-
toen echter al zodanig, dat de politie ?en voortgezet, terwijl de politie in-
Heuss' toestand
achteruit gegaan
De algemene toestand van prof.
Theodor Heuss, de 79-jarige oud-pre
sident van West-Duitsland, gaat
achteruit, zo hebben de hem behan
delende artsen gisteren verklaard.
Prof. Heuss bevindt zich in een
ziekenhuis in Stuttgart, waar dins
dag zijn linkerbeen wegens een hard
nekkige trombose werd afgezet.
WEERBERICHT
WISSELVALLIG
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Veranderlijke bewolking met op
klaringen en enkele verspreide buien.
Overwegend matige wind tussen
zuid en zuirwest. Over het algemeen
Weinig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
3 SEPTEMBER
Zon op: 5.53 uur; onder: 19.25 uur;
Maan op: 19.45 uur; onder: 4.57 u.
Hoogwater te Katwijk te 2.46 en
15.12 uur; laagwater te 11.00 en
23.19 uur.
(Dit nummer bestaat uit 14 pagina's)
besloot voor de komst van de Prinses
getroffen ordemaatregelen op de
strengste wijze uit te voeren.
Dit hield in, dat by het voorstellen
van de leden van het stichtingsbe-
stuur aan de Prinses, alle andere ge
nodigden, ook regisseur en spelleider
Carel Briels, op een afstand werden
gehouden. Eveneens tijdens de voor
stelling werd de afzetting speciaal
van de eretribune op de meest
nauwgezette wijze in acht genomen.
Zoals tevoren was overeengekomen
en nu precies werd nageleefd, gold dit
tevens voor de leider van het oranje
feest.
CarelCareV'
De Prinses aanschouwde, gezeten
tussen de minister-president en de
burgemeester van Nijmegen, mr. Ch.
Hustinx, intussen het stadionspel,
waaraan ditmaal voor het eerst ver
tegenwoordigers van de Federatie van
Oranjeverenigingen uit Lichtenvoor
de deelnamen, die een oranjesaluut
uitbrachten.
Tijdens het spel overhandigde An-
nemieke Merx, die het witte paard
kolonel van Regina Strassburger be
reed, eeri boeket bloemen aan page
Anneke van der Vaart, die in de ge
legenheid werd gesteld het boeket
aan de Prinses aan te bieden.
Na afloop van het stadionspel,
toen de Prinses de tribune verliet,
kwam het opnieuw tot moeilijkheden.
De politie-afzetting was op dat mo
ment dusdanig, dat de heer Briels
zijn regisseurshokje niet kon verlaten
en bij een poging daartoe achter het
politiekordon belandde.
Op dat moment hieven de mede
werkers van het stadionspel de kreet
„Carel, Carel" aan, met de bedoeling,
dat h(j naar de grasmat zou komen
om een bloemenhulde in ontvangst te
nemen. Zoon Rutger Briels greep ter
stond de microfoon om de menigte
mede te delen, dat zijn vader door de
politie werd vastgehouden en dat de
tussen in allerijl hulptroepen opriep
en een kordon rond het onderhande
lingsoord legde.
Gelijktijdig groeide ook de luid
ruchtige menigte op het feestter
rein aan. Bij hen voegde zich spel
leider Carel Briels, die deelnam
aan de spreekkoren, doch zich af
zijdig hield, toen het op een rel
beluste publiek ging opdringen en
slaags raakte met de politie. Over
en weer werden forse klappen uit
gedeeld, waarbij echter niemand
werd gewond. Het middernachte
lijk uur was al ruimschoots gepas
seerd, toen de orde was hersteld.
Van het terugtrekken van de po
litiebewaking hebben onbekenden in
de loop van de nacht en waarschijn
lijk ook zondag nog misbruik ge
maakt door ernstige vernielingen
aan te richten op het terrein, waar
deze week de viering van het 150-ja-
rig bestaan van het Koninkrijk als
„nationale manifestatie" was gepre
senteerd.
De voormalige Britse diplomaat
Guy Burgess, die in 1951 naar de
Sowjet-Unie uitweek, is vrydagoch-
tend op 52-jarige leeftijd in een Mos
kous ziekenhuis in zijn slaap aan een
hartaanval overleden, zo heeft Do
nald Maclean, die indertijd met hem
naar de Sowjet-Unie uitweek, zondag
in Moskou meegedeeld. Volgens Mac
lean zal het Sowjetrussische ministe
rie van Buitenlandse Zaken di
rect een visum uitschrijven voor de
moeder van Burgess, de 76-jarige me
vrouw Eve Bassett, opdat zij in Mos
kou de begrafenis kan bijwonen.
Maclean zei, dat Burgess al Jaren
hartklachten had. waarvoor hij in
jecties kreeg. Op 20 augustus was h(j
in een ziekenhuis voor hartlijders op
genomen, nadat was geconstateerd,
dat hij ernstig aan aderverkalking
leed. Hij werd ingeschreven onder de
naam Jim Andrejewitsj Elliott en
geen van de artsen kende zijn ware
naam.
Burgess en Maclean verdwenen op
25 mei 1951 uit Engeland. Hun ver
dwijning was een schok voor de Brit
se veiligheidsdienst, daar later be
kend werd dat het Britse ministerie
van Buitenlandse Zaken op de dag
van hun verdwijning de veiligheids
dienst had gemachtigd hen te onder
vragen. Vijf jaar later, in februari
1956 traden zü voor het eerst weer
in het openbaar tijdens een perscon
ferentie in Moskou.
In april 1962 werden aanhou
dingsbevelen tegen Burgess en Mac
lean uitgevaardigd toen er geruch
ten gingen over terugkeer naar En
geland. Zij werden beschuldigd van
overtreding van de wet op de gehei
men.
Voor zijn verdwijning was Mac
lean hoofd van de Amerikaanse af
deling van het Britse ministerie van
Buitenlandse Zaken. Burgess was
tweede secretaris b(j een lagere af
deling van dat ministerie.
De waarnemers van de Vet\
Naties, die in Serawak de stem
ming komen peilen over de aan
sluiting bij de Federatie Maleisië
hebben een warme ontvangst ge
kregen. Duizenden tegenstan
ders van de aansluiting demon
streerden bij de aankomst van
een groep waarnemers, waarbij
zij met knuppels en stenen van
leer trokken. Op deze foto moest
een politieauto het ontgelden.
W. G. v. (1. Hulst
(83) overleden
In zijn woning ln Utrecht in op 83-
jarige leeftijd overleden de heer W.
G. v. d. Hulst, oud-hoofd van een
hervormde lagere school te Utrecht
en schrijver van een groot aantal
jeugdboeken. De begrafenis geschiedt
donderdagmiddag 5 september (13 u)
op de Eerste Begraafplaats te
Utrecht.
De heer Van der Hulst heeft zeer
veel geschreven. Enige van zijn boe
ken zijn: De bijbelse geschiedenissen.
Bijbelse vertellingen voor onze klein
tjes, Stille dingen. Het grote voor
leesboek. Jaap Holm en zijn vrien
den, Niek van de bovenmeester,
Peerke en zijn kameraden, Om twee
schitteroogjes, Zoo'n vreemde jongen.
Ouwe Bram, In t kraaiennest, Klaas,
Zeven kerstvertellingen, In de Soete
Suyckerbol, De pruikenmaker en De
prins en de Rozemarijntje-cyclus. De
heer Van der Hulst was officier in
de orde van Oranje-Nassau.
De kosten
Het bestuur van de Stichting „Vie
ring 150 jaar Koninkrijk" zal nagaan,
welke verplichtingen het heeft. Dit
is pas mogelijk na het accountants
onderzoek. Het is derhalve prematuur
ervan te spreken dat de stichting
failliet is en de schuldeisers naar de
heer Briels. de organisator, zullen
worden verwezen. Dit heeft de voor
zitter van het stichtingsbestuur, mr.
R. O. H. F. Werdmüller von Elgg, in
antwoord op vragen meegedeeld. Hij
zei, dat de stichting inkomsten ont
vangt uit het garantiefonds van de
industrie, de pachtsommen en de re
cettes van de Europese landelijke
markt en de recettes van het stadion
spel. welke laatste echter zeer zijn
tegengevallen. Mr. Werdmüller sprak
„een blamage voor de industrie, een
zaak die uit de hand was gelopen"
Het stichtingsbestuur had geen vat
meer op de heer Briels en het con
tact liep in hoofdzaak via de advoca
ten. zo zei hij. „De industriëlen heb
ben een levensles opgedaan. Zij had
den niet gedacht dat zoiets mogelijk
zou zijn", aldus de voorzitter.
De vroegere Britse diplomaat
GUY BURGESS,
die enige jaren geleden naar
Rusland uitweek, en thans in
Moskou aan een hartkwaal is
overleden.
Politie tra<l
krachtig op
Naar schatting tienduizend Walen
hebben gisteren een betoging gehou
den tegen de overheveling van de zes
dorpen van de Voerstreek in de Waal- I
se provincie Luik naar de Vlaamse j
I provincie Limburg. In honderden I
j auto's en tientallen autobussen trok-
ken zij in optocht naar 's Gravenvoe- 1
ren om daar uiting te geven aan hun
misnoegen over deze maatregel, die
een gevolg is van de wet op de vast
stelling van de definitieve „Taal-
grens" in België, waarbij het land in
een Franstalig en een Nederlandstalig j
gebied wordt verdeeld. De Belgische
rijkswacht had een legertje van dui- j
zend manschappen, uitgerust met
Spaanse ruiters, waterkanonnen en
I traangasbommen, gemobiliseerd om
de betoging in goede banen te lei
den. Vlaamse tegenbetogers werden
verwijderd.
De Waalse betoging, georganiseerd
I op initiatief van de Waalse Volks-
I beweging van wijlen vakbondsleider
I André Renard uit Luik, was gericht
tegen de aansluiting van de zes Voer-
dorpen met hun 4300 inwoners bij de
i provincie Limburg. In totaal zijn
zondag bij het van kracht worden
I van de taalgrens 109 702 Belgen „ad-
l ministratief verhuisd": ruim 86.000
I die tot dusver in Vlaamse provincies
woonden, gingen daarbij naar Waalse
provincies over en slechts 20.000 za-
gen zich door wijzigingen van de pro-
i vinciale grenzen van Wallonië naar
I Vlaanderen overgeheveld. Overal, met
uitzondering dus van de Voerstreek,
ging zondag deze wijziging zonder
strubbelingen gepaard en werd de
administratieve wijziging zelfs met
vriendschappelijke woorden bezegeld.
Ondanks de krachtige politiemaat
regelen slaagde een zestal autobussen
met Vlaamse tegenbetogers er in
ln een feestvierend Breda zijn
zaterdag de protocollen onder
tekend. behorend bij de oprich
ting van een ..Unie van O ran je
teden" tussen Breda. Diest.
dillenburg en Orange.
Een beeld van de onderteke
ning in de Grote Kerk van Bre
da*
's-Gravenvoeren binnen te rijden.
Voordat de rijkswacht kon ingrijpen,
moest een aantal Waalse vlaggen en
aanplakbiljetten het ontgelden, het
kostte de ordebewaarders trouwens
enige moeite om de Vlamingen weer
in de bussen te krijgen. Dit lukte ge
lukkig voordat de eerste Waalse de
monstranten arriveerden. Enkele rui
ten sneuvelden daarbij.
Nog voor het einde van het offi
ciële gedeelte van de betoging had de
rijkswacht enkele tientallen arresta
ties verricht. De meeste gearresteer
den werden weer vrijgelaten. Een
man met een pistool en twee jongelui
die in het bezit waren van „Molotof-
cocktails" bleven onder arrest.
Advertentie
Een Drodukt van de Sikkens Grow
Uit het Leidsch Dagblad van 9
2 Sept. 1863:
Naar wij vernemen zullen
de bataillons infanterie in
garnizoen te Leiden en Delft
zich in de Maliebaan vereni
gen voor manoeuvres in de
Vlakte van Waalsdorp.
De commissaris des Ko-
nings in deze provincie, Mr.
J. Loudon, zal a.s Vrijdag
een bezoek brengen aan de
fabrieken van Krantz en de
Kon. Grofsmederij en dine
ren bij den heer Burge
meester alhier.
