Muziek breekt
allerwegen uit
Jong Russisch hart
ook wel wispelturig
Overvoorde
in groene oase
MUSEUM - DROOM - BROERS
Ru Sevenhuysen
..Rat dit kttn met
kinderen"
Oceral
Sym fonie
ivonds nog
JAZZ op l.p., e.p. en single
WELK BEROEP!
Zaterdag 31 august**
organisaties verzucht Seven-
huvsen. „Maar", voegt hü er opge
ruimd aan toe, voor de zoveelste
maal naar de deur lopend, „het in
nerlijke leven van de vereniging
wordt steeds beter". Noemt als een
van de symptomen het zomerkamp,
waarmee vorig jaar werd begonnen.
Dit jaar waren er meer gegadigden
dan bedden.
rri USSEN DE BOMEN klinkt een barokke melodie
Voor de ogen van de verbaasd kwekkende een
den ontvouwt zich een tafereeltje dat zo uit een nou-
velle-vague-film kan zijn geknipt: terwijl de strijkstok
in hun rechterhand nerveus de snaren streelt van de
viool die zij onder hun kin houden geklemd, stappen
twee meisjes in spijkerbroek en trui op de maat door
het park. De wandelende vedelaarsters zijn twee von
de 113 deelnemers aan het zomerkamp van Jeugd en
Muziek in het jeugdcentrum Overvoorde.
Overvoorde, een Haagse en
clave in de gemeente Rijswijk,
ligt als een groene oase in de
zich steeds uitbreidende steen
woestenij van het Haagse con
glomeraat. Omgeven door vij
vers, sloten, boomgroepen en
gazons rijst een met klimop be
groeid, internaat-achtig gebouw
op, waar de meeste van de 113
amateurmusici, uit heel Neder
land afkomstig, zijn onderge
bracht. De rest zit in De
Hoeve, waar, net als in het
hoofdgebouw, de zalen tijdelijk
naar moderne Nederlandse
componisten zijn vernoemd.
Zo wordt er gezongen in Ba-
dings, repeteert het orkest in
Pijper, worden er platen ge
draaid in Flothuis, slaapt nien
in Landré, worden er instru
menten gebouwd op Van Hemel
(de zolder) en eet men in Men
gelberg.
Ru Sevenhuysen, de kampleider,
loodst ons Dresden binnen, de rom
melige stafkamer. Het slot van de
deur is kapot. Steeds als er wordt
geklopt, moet hij opstaan en vijf
meter lopen om open te doen. Hij
vertelt over Jeugd en Muziek, de
Nederlandse sectie van de Fédera-
tion Internationale des Jeunesses
Musical es in 1946 heel bescheiden
begonnen als een Brussels ideetje
„om de jeugd van de straat te
houden en ze grammofoonplaatjes
te laten horen". Nu doet men het
onder 't wakend ook van de Unesco
allemaal wat grootser en telt de
I federttie een miljoen leden, waar-
van Nederland er 3.500 voor zijn
rekening neemt.
Over wat J. en M. wil zegt hjj
kernachtig: „De jeugd in haar vrije
I tjjd met muziek bezig houden op
allerlei mogelijke manieren, les ge-
ven uitgezonderd". Jeugd en Muziek
telt 32 plaatselijke afd. waarvan
men de meeste merkwaardig ge
noeg buiten de Randstad Hol-
I land moet roeken. Hoewel het lid-
maatschap openstaat voor iedere
amateurmusicus van 12 tot 25 jaar,
zijn de middelbare-scholieren het
j sterkst vertegenwoordigd.
Er wordt geklopt: vijf meter lo
pen, deur open. Even later ratelt
een schrijfmachine. Sevenhuysen,
in het dagelijks leven adjunct-di-
recteur van het centraal bureau van
i J. en M. dat zorg draagt voor de
gehele gang van zaken in het land.
praat ongehinderd verder. Over wat
er in de afdelingen gebeurt (samen
musiceren, lezingen, ballet, concert
bezoek i en wat er in dit tiendaagse
zomerkamp wordt gedaan (hoofd
zakelijk orkest- en koorrepetities,
pianocursussen instrumentbouw en
muziektheorie)
Over de avonden in het kamp.
De eerste avond was gereserveerd
voor Pierre Janssen. Het geratel
I houdt abrupt op en het meisje
achter de schrijfmachine valt
I enthousiast in de rede: „Het is
I fantastisch wat meneer Janssen
I doet. Niet alleen wat hij vertelt.
I maar ook hoe. Hij speelt op de
I zaal".
Over de belangstelling voor J. en
M. Groei zit er de laatste jaren niet
in het ledental. „U weet zelf wel,
hoe het tegenwoordig is met jeugd-
In de tuin
wordt Bach
weggespeeld met
The Saints.
ggt. V
In het Russische jongeren
blad Komsomolskaja Prawda
hebben twee Leningradse amb
tenaren van de burgerlijke
stand een artikel geschreven,
waarin zij er bij de jeugd op
„Er zitten veel jongens bij, die
nog nooit eerder in een orkest
hebben gespeeld. Je begrijpt, dat
dit enorm goed is voor hun vor
ming". fluistert de kampleider
ons in het oor. „Jullie piano is
nog bijna fortissimo!" roept Van
Zon. En als eindelijk het orkest
Bachs bedoeling beter tot zijn
recht laat komen, zegt Sevenhuy
sen tevreden: „Fijn he, dat dit
kan met kinderen.."
„Muziek breekt allerwegen uit"
is het kamp-motto. Tevens de titel
van een muziekstuk, dat Bram Hij-
mans voor het eerste kamp compo
neerde. „Juist omdat er in elke
kamer de hele dag muziek wordt
gemaakt, vonden we het zo'n leuke
naam, dat wij ons kamp zo hebben
genoemd". Hij wijst in de richting
van de gang; „Daar zit het orkest.
Daarnaast zit het koor In de lucht
wijzend: „Hierboven zit de instru
mentbouw. In het andere gebouw
zitten de pianisten. Overal is
muziek".
Muziek breekt allerwegen uit, als
de deur van Dresden achter ons in
het (ondeugdelijke) slot valt. Als
we Badings passeren, horen we het
koor „Heer Halewjjn" instuderen,
een qua bezetting elastisch werk dat
Hijmans voor dit kamp heeft ge
componeerd. In Pijper repeteert het
orkest een sinfonia van Johann
Christian Bach. „Wat een Tsjai-
kowski-geluid!" valt docent Joop
van Zon uit tegen de blazers die,
nadat de strijkers in alle toonaar
den zijn bekritiseerd, het nu mogen
proberen. „Het moet veel en veel
zachter. Jullie smijten de klank er
maar in!"
S 2
„Dat dit kan met kinderen", her
haalt hij, als wij de trap oplopen.
„En ze zijn onvermoeibaar. Als zij
de hele dag hebben gerepeteerd,
zijn ze 's avonds op bun zaal nog
aan 't repeteren". Koorleider Hans
Keuning: „Ze zitten dan zelfs tot
in de w.c. met hun instrumenten" -
lachend: „nee, nee, bij wijze van
spreken, maar wel in de douchecel.
„Of, tussen de middag, in het park.
Of op het grote gazon voor het
hoofdgebouw, waar het orkest Bach
wegspeelt met een jammeren j
„When the Saints". Waar het koor,
aangemoedigd door docent Keuning
fortissimo „Geen woorden maar
daden" aanheft.
Maar zelfs die .„uitstapjes" van
koor en orkest zijn nog hemelse mu
ziek vergeleken bij wat ons boven
aan de trap staat te wachten. In
Van Hemel (de zolderzaal» lijkt
eerder de hel dan de muziek te zijn
losgebroken. Het snerpende geluid
van metaal dat op snel draaiende
slijpstenen wordt gedrukt, over
stemt het chaotische geklop en ge
kras van hamers en vijlen. Compo
nist-dirigent Hijmans, „toevallig
ook handig met knutselen", voelt
zich in deze herrie wel thuis. „Eerst
was het een hobby van me, nu is
het een onderdeel van mijn werk
geworden".
Onder zijn leiding bouwen jon
gens en meisjes uit Groningen,
Twente, Utrecht en de Randstad
zelf instrumenten. Zij beginnen met
een eenvoudig slagwerk en een pri
mitief klokkespel om via een klein
model xylofoon bij een bootharp te
eindigen. De bootharp is een eigen
vinding van Bram Hijmans: het ge
hele geraamte is van hout met aan
de onderkant een klankkast in
bootvorm en de snaren zijn dezelfde
als voor gitaren worden gebruikt.
Een handige jongen maakt zo'n
harp, die aan materiaal twaalf gul
den kost, binnen twee dagen. „Dit
zijn de twee grote voordelen: het is
door kinderen te maken en een
voudig te bespelen", aldus de ont
werper.
Overal is muziek in het zomer
kamp van J. en M. Behalve in de
uren dat er geslapen wordt in De
Roos. Landré, De Leeuw en Van
Delden. dat er gegeten wordt in
Mengelberg. Andriessen en Henke-
mans. en.... dat er wordt gesport
op een naamloos veldje. Want als
er tijdens het middageten wordt
aangekondigd dat er 's middags om
kwart over vijf handbalwedstrijden
zullen zijn, breekt allerwegen ge
juich uit
Een uurtje later is het op
merkelijk stil in Overvoorde.
Behalve in zaal Badings. waar
luidsprekers op volle sterkte
een symfonie uitbazuinen, ter
wijl een kleine honderd jongens
en meisjes ademloos luistert.
En kijkt. Naar de man in
hemdsmouwen voorin de zaal
die druk gebaart en ons schijnt
te wenken als we binnenkomen.
Hij wenkt ons niet. maar geeft
een onzichtbare fluitist een
aanwijzing. Ru Sevenhuysen
dirigeert.-in plaats van Pierre
Monteux het orkest-op-de-
plaat. ..Nu de fagot, nu de fluit,
de fagot weer". En daarna legt
hij zijn toehoorders uit wat zij
hebben gehoord. Tekent hij op
een schoolbord ..het bouwplan".
Zegt lachend: ..Wij compone
ren met papa Haydn mee",
waarna hij de tweede symfonie
van Beethoven op de draaitafel
legt, zijn dirigeerstok weer
pakt en de muziek allerwege
laat uitbreken
Frits Koffijberg
aandringen eerst te verloven
alvorens te trouwen.
Dit zou volgens deze twee
ambtenaren. Belik en Slizkowa,
het huwelijk ten goede komen
en het aantal echtscheidingen
doen verminderen. Volgens hen
hoeft er bij een verloving nog
geen ring aan te pas te komen.
In Rusland kent men nog geen
verlovingen en gewoonlijk worden
er ook geen ringen gewisseld bij
het trouwen.
Belik en Slizkowa vinden, dat
hierin maar* eens verandering moet
komen: Jonge mensen moet de
tijd worden gegeven hun gevoelens
te onderzoeken en na te denken
over zulk een grote stap als trouwen
is. Een jong hart Is vaak nog wis
pelturig. De wijsheid van hun om
geving (familie, vrienden, chefs)
zal hen helpen bij hun beslissing".
De beide ambtenaren zijn net
als de Russische regeringsleiders
voorstanders van meer plechtig
heden bij het sluiten van een hu
welijk echter zonder dat de kerk er
aan te pas komt.
Als voorbeelden van „echt com
munistische" bruiloft-festiviteiten
noemen zijhet planten van bomen
het uitwisselen van duiven, het
strooien van bloemen en het aan
elkaar binden van de handen van
het paar door de ambtenaar van de
burgerlijke stand.
Komsomolskaja Prawda drukte
ook de opinie af van een jonge
vrouwelijke kantoorbediende die
meent dat het veel eenvoudiger
kan: „Wij worden verliefd en
trouwen".
Onder leiding van Bram Hijmans laten acht JM'ers horen, dat de samenklank van acht boot-
harpen met verschillende stemmingshoogten bijzonder aardig is. De bootharp is een vinding van
Hijmans. Het instrument is makkelijk te maken en men leert er snel op spelen. Behalve boot harpen
maken de instrumentbouwers
ook kleine xylofoons (op de
foto rechts onder ziet men er
een), slagwerken en primitieve
klokkenspellen.
Jazz Museum 1, 2 en 4 (Coral
94251, 94252 en 94254 epee's).
King Oliver 1926/28 Frank
Teschemacher 1928 Alabama
Jug Band 1934.
Het label Coral, dat onlangs nog
de liefhebbers van oude jazz aan
zich heeft verplicht met de opmer
kelijke epee-seric Pioniers of Jazz,
heeft nu een soortgelijke reeks 45-
toerenplaatjes gelanceerd onder de
titel Jazz Museum. Museum Ls van
oudsher een woord dat associaties
oproept met stof, stilte en bordjes
„niet aanraken". Horst Hohenbö-
ken en Hans Herder, de conserva
tors van het Jazz Museum, hebben
het woord echter op de moderne
wijze geïnterpreteerd welke Janssen
als de enige juiste beschouwt. Een
museum is er niet voor de schil
derijen, maar voor het publiek. Dit
principe ligt ook ten grondslag aan
het Jazz Museum: een verzameling
historische opnamen en kleine
plaatjes (binnen het bereik van
elke beurs dus), verpakt in pittige
hoesjes (een vlotte tekening op de
voorkant en eon verduidelijkende
tekst op de achterzijde).
Naast grootheden als King Oliver
zijn ook anonieme musici in de col
lectie vertegenwoordigd. Zo weet
nog steeds niemand, wie deel heb
ben uitgemaakt van de Alabama
Jug Bank, die in het najaar van
1934 een serie kostelijke opnamen
maakte. Het was een merkwaardige
band. zowel wat betreft de bezet
ting (behalve trompet, klarinet, pia
no en gitaar een wasbord en....
een lege whiskeykruikals de mu
zikale opvatting van de leden. Zel
den hebben we primitieve jazz ge-
I ym;„. ..ui
Ook als cc geen repetities zijn. klinkt er overal muziek. De
JM'ers nemen elk vrij uurtje te baat om te studeren - op hun
slaapzaal o[ in de douchechel
hoard, die zo volslagen pretentie
loos en tegelijkertijd zo oncommer
cieel ls als deze. Er wordt gemusi
ceerd alleen omwille van het musi
ceren. En de leget?» whiskykruik
doet dienst als een soort tuba.
King Oliver behoeft geen nadere
introductie, Frank Teschemacher
wel. Ruim dertig jaar terug was
Techemacher een veelbelovende
klarinettist, die echter te Jong
stierf (in 1932. toen hij 26 was» om
alle beloften te kunnen inlossen. Hij
was een zeer consciënteuze werker
met een enorme dosis zelfkritiek;
wat hij heeft laten opnemen, is dan
ook altijd de moeite waard. Zijn
spel is bijzonder evenwichtig en
smaakvol. In drie van de vier num
mers horen we hem met de Chicago
Rhythm Kings, waarvan o.a. Mugg-
sy Spanier, Eddie Condon en Gene
Krupa deel uitmaakten.
Thelonious Monk.
Monk's Dream (C.B.S. BPL
62135 l.p.).
Monk's dream Body and
soul Just a gigolo Sueet
and lovely Bye-ya Five
spot blues Bright Mississippi
Bolivar blues.
Eindelijk een nieuwe plaat van
Thelonious Monk en een droom
van een plaat! Het lange wachten
blijkt de moeite waard te zijn ge
weest. We horen hem samen met
de drie musici, met wie hU ruim
een jaar geleden ook in ons land
optrad. Tenorist Charles Rouse,
bassist John Ore en drummer Fran-
kie Dunlop spelen z<» Monkiaans
als mindere gorden maar mogelijk is
Wat Mank zelf betreft: zijn spel is,
menen wij. iets solider dan in vroe
gere opnamen, al zijn z'n aanslagen
op onze comfortabele klankenwe
reld nog even direct.
Iemand met een volkomen ge
brek aan Interesse voor jazz. wie
wij Monks „Just a gigolo" voor
draaiden, zei: ..Het doet me den
ken aan Charlv Kunz en aan De
bussy of nog moderner." De opmer
king .hoe ondeskundig en onterecht
op zichzelf ook. duidt toch wel
enigszins de sfeer aan waarin „de
hogepriester van de bebop" werkt.
Zijn muziek heeft soms een bekend
accent dat ons in slaap dreigt te
wiegen, tot een grillige frase of
een hoekige dissonant ons weer
wakker schokt. Een voordeel: men
valt er niet bij in slaap, hoogstens
droomt men mee en dat is een puur
plezier.
Wes, Buddy en Monk Mont
gomery.
The Montgomery Story F on-
tana 688.113 ZL Up.).
Sound Carrier Bock to
Bock Hymn for Carl Bau
bles. bangles and beads
Montgomery funk Stompin'
at the Savoy.
The Montgomery Story is een
verhaal dat (hopelijk) nog lang
niet uit ls. Deze plaat kan men dus
beschouwen als een eerste, zjj het
niet bijzonder representatieve afle
vering die in elk geval duidelijk
maakt waarom Buddy er beter aan
deed zijn vibrafoon in te ruilen
voor een piano en waarom hij bin
nen een paar jaar werd voorbijge
streefd door zjjn broer Wes.
Het laatste is trouwens gauw ver
teld: in de periode dat Buddy zich
nog niet bad ontworsteld aan de
Invloed van Milt Jackson gaf Wes
al blijk van een oorspronkelijk ta
lent. Men luistere maar eens naar
„Baubles, bangles and beads" het
oudste nummer op deze plaat
(1958», een brokje jazz romantiek
waarin het prachtige akkoorden-
spel van gitarist Wes al opvalt. In de
in hetzelfde jaar opgenomen num
mers "Sound carrier" en "Bock to
Bock" die samen een hele plaat -
zijde beslaan domineert nog steeds
Buddy met zijn vibrafoon. Aparte
vermelding verdienen hier de bij
dragen van trompettist Freddie
Hubbard. Na 1960 is het echter
terecht Wes die de toon aangeeft.
De drie nieuwe nummers die The
Montgomery Story brengt, zijn
■•Hymn for Carl". ..Montgomery
funk" en „Stompin" at the Savoy",
waarin Buddy nu eens niet achter
de vibrafoon staat maar achter de
piano zit wat hem vooral in de
begeleidingen veel beter afgaat.
Zijn pianospel is sober treffend en
vloeiend. De broers Bud, Wes, die
weer subliem is. en Monk «elek
trische bas» worden terzijde ge
staan door de tenorist Harold Land
en de drummer Tony Bazely.
Tussen 20 en 25 oktober zullen
tweeduizend jonge mensen naar
het Thomas a. Kempis-lyceum in
Zwolle komen om door deskundigen
te worden voorgelicht over de keuze
van hun beroep. Het *Un alle leer
lingen van de hoogste klasse van
het voorbereidend hoger en middel
baar onderwijs.
De jongelui zijn afkomstig van
scholen in de vier noordelijke pro
vincies. Het Idee van deze beroe
pen-voorlichting is ontstaan in de
kring van leraren van het Thomas
a Kempis-lyceum. Zü zijn van
oordeel, dat de leerlingen die zich
voor het eindexamen voorbereiden,
voor een belangrijke keuze staan:
welk beroep, welke verdere studie
richting. Veertig procent van hen
die een universitaire opleiding kie
zen. mislukt, in de meeste gevallen
door een verkeerde keuze.
De voorlichting zal volkomen
algemeen 'zijn.
Het is voor het eerst, dat zoiets
wordt georganiseerd ln het noor
den van het land. Honderd deskun
digen. vertegenwoordigers van
universiteiten en andere onderwijs
instellingen, zullen de jongelui
voorlichten. In de praktijk werken
de artsen en juristen zullen aanvul
lende voorlichting geven. Een ten
toonstelling zal het gesprokene
illustreren Ook zullen excursies in
Zwolle worden gemaakt, waarbij
met mensen van de praktijk kan
worden gepraat.
