C harpen tier
Tweeduizend jaren kunst uit
Marokko bij
kunst
kalei öoscoqp
Pioniersarbeid van
Raymond Nacenta
SURINAAMSE LOF
VOOR KORTHALS
Marokko „annexeert"
deel van Spaans Ifni
HET LEIDSCH DAGBLAD
gaat met u mee op vakantie
Kunst in PARIJS
Jeugdwerk van
Rembrandt
Ontsnapte in
tien minuten
weer gepakt
Op nieuwe landkaart
Onbestuurde
auto rijdt
kinderen aan
LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 30 JULI 1963
(Van onze correspondent te Parijs)
In de reeks der massale tentoonstellingen die, in het bestek van
tientallen eeuwen de ganse wordingsgeschiedenis van een land of
een cultuur in de archeologische vondsten en in gebruiks- en
kunstvoorwerpeno verschouwt en weerspiegelt heeft, in de Galerie
Charpentier te Parijs, de Franse minister van de cultuur André
Malraux nu een nieuwe expositie geopend die „Tweeduizend jaren
kunst in Marokko" is geheten.
Raymond Nacenta,, de directeur
van de kunstzaal die recht tegenover
het ambtspaleis van het staatshoofd,
De Gaulle's Elysée, is gelegen, is de
grote en erkende specialist van dit
soort ondernemingen die een onvoor
stelbare dosis werk aan voorbereiding
en opsporing vereisen, en waarvoor
niet zelden ter plaatse, ware pio
niersarbeid moeten worden verricht.
Na de perzen en de Bulgaren zijn
't nu dus de Marokkanen op wie de
aandacht en de bewondering wordt
gericht. Ook dit keer is die keuze
niet zonder staatskundig-protocolai-
re bijbedoeling geweest. Kort voor
het staatsiebezoek, dat de jonge Ma
rokkaanse koning aan Parijs bracht,
werd zo nu immers het cultureel- ge
in ter sseer de publiek in staat gesteld
zich te informeren over de genesis
en de historie van zijn legendarische
land aan de hand van al die hon
derden kunstprodukten. Aan de hand
of moet ik zeggen ook nog aan de
voet en met name met het oog nog
een lichaamsdeel op alle pracht
volle en dikke tapijten die aan de
muren hangen en op de vloeren lig
gen en waarin de bezoeker tot over
de enkels wegzakt?
Velerlei invloed
Tweeduizend jaar geleden, het tijd
stip dus waarop deze historische cul
tuurrevue begint, droeg ook Marok
ko het duidelük-stempel der Romei
nen die hun macht en invloed tot in
Noord-Afrika hadden uitgebreid. Een
invloed die zich vooral aan de por-
tretbeelden af laat lezen, waaronder
een Juba die, aan het einde van
de eerste eeuw voor Christus, zijn
koningsscepter over Mauritanië
zwaaide. Nog wat ouder zijn niette
min de gravures, wapenen en strijd
karossen, die niet zo lang geleden in
het hoge Atlasgebergte werden opge
graven en die uit het koperen en
bronzen tijdperk stammen.
Marmeren portret, in Romein-
se stijl, van een jonge Berber uit
de eerste eeuw na Christus dat
in Volubilis. in Marokko werd
opgegraven.
Een volgend hoofdstuk in de Ma
rokkaanse historie werd door de Grie
ken geschreven die, als zeevaarders,
via de Noordkust het land binnen
vielen en die hun vazen en ceramie-
ken in hun sierlijke vormen als her
innering hebben nagelaten. In die tijd
poogden de autochtone kunstenaars
elkaar de loef af te steken met beeld
houwwerken, ceramiek en portretten
die volgens de Griekse of Romeinse
modellen werden geschapen, en waar
mee de Marokkaanse patriciërs hun
woningen en paleizen sierden. Onge
veer in de derde eeuw na Christus
dus begonnen de Marokkanen zich in
en met een eigener kunst te onder
scheiden, die zelfs de Arabische he
gemonie overleven zou. Men herkent
die kunst vooral aan de heel speciale
werking der warme kleuren die aoms
een poëtische charme en dan weer
een felle agressiviteit vertonen. Ook
in de eigen vormenharmonie van
vloer en wandkleden, overdadig gede
coreerde wapenen en paawietuigen,
Sieraden in potten en*%chalï*n en an
dere huishoudelijke gebruiksartikelen.
„Festspiele" te
Salzburg geopend
De Salzburger Festspiele zjjn dit
jaar Ingezet met een uitvoering van
Mozarts „Die Zauberflöte' 'onder lei
ding van de ook ten onzent bekende
dirigent Istvan Kerstesz.
De beroemde Wiener Philharmo-
niker verleende met het koor van de
Staatsopera muzikale medewerking.
De solisten waren de tot nu toe in
Salzburg onbekende' Pilar Lorgengar,
die opzien baarde als Pamina. Rober
ta Peters zong de rol van de nacht
godin. Waldemar Kmrntt was Tami-
no, Walter Berry presenteerde zich
als Papageno en Anneliese Rothen-
berger als Papagena.
Hiermee is een begin gemaakt met
de stroom van manifestatis welke de
talrijke muziekliefhebbers zullen
boeien waarbij als komende hoogte
punten zeker die van Verdi's ..De
Troubadour" en van Strauss „Der
Rosenkavalier" onder directie van
Herbert von Karajan genoemd mo
gen worden.
Niettemin droegen toch ook de Ara
bieren hun aandeel bij dat ze
zelf weer voor een ruim part aan
de Syriërs en de Libannezen hadden
ontleend en waaraan de oriëntaal
se inslag van de Marokkaanse of
tulster Muzelmanse kunst is toe
te schrijven. Een religieuze kunst
die zich in de loop der vele dynas
tieën dJ* het land regeerden wist te
hanhaven, doch die ook doordrong in
het maatschappelijke en huiselijke le
ven buiten de moskeeën. Kentekenend
voor die Arabische kunst is, dat men
er tengevolge van het religieuze ge
bod geen sporen van menselijke
vormen of trekken in aantreft, en
de versieringsfiguren vooral aan
bloemen en ook aan dieren zijn ont
leend of van geometrische inspira
tie zijn. Uit die laatste omstandig
heid is weer te verklaren dat
zoals Malraux in zijn commentaren
bij zijn bezoek heeft opgemerkt de
Arabische kunstsmeden of decora
teurs sinds geruime eeuwen al op de
ste abstracten als Mondriaan of van
Doesburg vooruit leken te lopen.
Als jongste belangrijke leveran
ciers van bijdragen van buitenlandse
herkomst aan de Marokkaanse cul
tuur moeten tenslotte de Spanjaar
den en de Moren worden genoemd
die in de periode van hun overheer
sing vooral ook op de „industriële
kunsten" van ceramiek, wapenen en
diamanten hun nationale schaduw
wierpen.
Toch eigen inzicht
Men kan, alles bijeen, dus zeker
niet zeggen dat de Marokkaanse
kunst zich geheel van vreemde smet
ten vrij heeft weten te houden
Daarentegen hebben door de eeu
wen heen de Marokkanen, trots al
die Invloeden, in hun kunst meestal
wèl een eigen persoonlijk gezicht
vertoond waarin een weelderige
prachtlievendheid, een aristocrati
sche beheersing toch niet uitsloot.
Datzelfde evenwicht tussen rijkdom
en zelfdiscipline komt ook tot uiting
in de schilderkunst der moderne Ma
rokkanen die op de expositie aan
wezig zijn en onder wie de autodi
dact Ahmed Louardiri, die tot voor
kort nog het vak van tuinman in
Marrakesj uitoefende, in zijn ont
roerende naieviteit aan een geniaal-
begaafd kind doet denken.
Marokkaans smeedwerk, uit
het einde van de 19de eeuw dat
op Mondriaan en de geometri
sche abstracten vooruitwijst.
Het is niet bi de laatste plaats op
grond van deze inzending dat 4ndré
Malraux de publieke voorspelling
heeft gewaagd, dat binnen tien
twintig jaar Marokko tot de leiden
de mogendheden in de internationa
le schilderkunst behoren zaL In elk
geval bewijst deze expositie reeds nu
dat Frankryks voormalig protecto
raat der duizend en één nachten,
niet tot de cultureel achtergebleven
landen valt te rekenen.
Succes in Verona voor
Marijke van der Lugt
De Nederlandse operazangeres
Marijke van der Lugt heeft in de
arena van Verona groot succes
geboekt met haar rol in Ponchiel-
li's opera „La Gioconda". De
15.000 toehoorders, onder wie veel
Nederlandse, Duitse, Oostenrijkse
en Scandinavische vakantiegan
gers, juichten haar herhaaldelijk
toe, na iedere aria en aan het slot
van de eerste en tweede acte. He
laas begon het daarna hevig te
regenen, zodat het laatste en der
de bedrijf niet meer kon worden
opgevoerd.
De operacriticus van de Romeinse
„Momento Sera", Dino de Vittori,
schreef, dat hij „enthousiast en ver
rukt is over de stem van Marijke van
der Lugt" en dat zij hem herinnerde
aan de grote operazangeres Gertrude
Nilsson. Gaetano Poloni, criticus van
,,11 Giomale" uit Vicenza schreef dat
de zangeres „is voorbestemd om veel
bekender in de operawereld te wor
den dan zij nu is". Carlo Bologna
schreef in „1'Arena", een Veronees
dagblad: „La Gioconda heeft ons een
uitermate belangwekkende stem ont
huld, krachtig en doordringend. Ma
rijke van der Lugt bezit een stem, die
volmaakt geschikt is voor rollen als
La Gioconda en Bellini's „Norma".
Expositie „Met trommen
en trompetten"
Ter gelegenheid van de tiende
Taptoe-Delft wordt in het Stedelijk
Museum het Prinsenhof te Delft een
tentoonstelling gehouden onder de ti
tel „Met trommen en, trompetten".
De expositie wordt zaterdag 3 augus
tus des middags om drie uur geopend
door brigade-generaal b.d. dr. C. L.
Walther Boer.
De tentoonstelling duimt tot 15
september.
Klasiene van der Vinne
naar de West
De zangeres Klasiene van der Vin
ne zal onder auspiciën van de Sti-
cusa van september tot december een
tournee maken door de Ned. Antillen
en Suriname. Zij zal, begeleid door
de op Curasao gevestigde Nederlandse
pianiste mevrouw G. SmitsLang,
schoolooncerten geven en enkele ma
len voor volwassenen optreden. In de'
genoemde periode geeft de zangeres
ook enige concerten in Venezuela en
Trinidad.
Ere-expositie
Paul Amtzenius
In de kunstzaal „Heuff' 'te Wasse
naar. Hoflaan 7, wordt op zaterdag
middag a.s. te vier uur een ere-ten-
toonstelling geopend van werken van
de schilder Paul Amtzenius. zulks in
verband met diens 80ste verjaardag
(op 20 mei j.l.) Tevens zal beeld
houwwerk te bezichtigen zijn van
Hubert van Lith.
Voor Stedelijk Museum
Op een veiling te Londen heeft
het Rijksmuseum te Amsterdam
een klein jeugdwerk van Rem
brandt verworven, daartoe finan
cieel in staat gesteld door de com
missie voor fotoverkoop.
Het is een in grauw geschilderd
paneeltje, dat de geschiedenis van
Simson en Delila verbeeld op het
ogenblik dat een Filistijnskrijgs
man voorzichtig nadert om de in
geslapen Simson het haar af te
knippen, waardoor diens boven
menselijke kracht gebroken zal
worden.
Het is een studie in licht en don
ker, waarin de jonge Rembrandt dui
delijk de invloed van zijn leermeester
Pieter Lastman en verwantschap met
zijn leeftijdgenoot Jan Lievensz.,
toont. Het schilderijtje, dat omstreeks
1626 ontstaan moet zijn, is afkomstig
uit de verzameling van mrs. Derek
Fitzgerald, Heathfield Park Sussex.
Rembrandt beeft ook later in schil
derijen en tekeningen verscheidene
malen dit thema uitgebeeld.
Ongeveer tien minuten nadat hy
de strafgevangenis in Scheveningen
was ontvlucht, is gistermiddag een 24
jarige gevangene Weer in zijn kraag
gegrepen. De jongeman zat een straf
wegens diefstal uit. In januari zou
hij weer vrij komen.
Omstreeks half vier klom hij blik-
semssnel op het dak vah een vracht
auto die op de binnenplaats gelost
werd. Van het autodak sprong hij
over de muur. Eenmaal vrij pakte hij
een langs de gevangenismuur staande
fiets, waarop hij er vandoor ging.
Een hoofdbewaarder had de vluch
teling echter vanuit het raam van
zijn voor de gevangenis gelegen wo
ning over de muur zien springen. Hij
waarschuwde een motorrijder van de
Rijkspolitie die toevallig langs kwam
en deze vroeg via zijn mobilofoon
om assistentie.
Op het Van Stijkeplein werd hij
door politiewagens ingesloten.
Westduitse invoer
van bloemen
Als gevolg van de strenge koude in
de eerste twee maanden van dit jaar
in de landen rond de Middellandse
Zee is de Westduitse bloemeninvoer in
het seizoen 19621963 aanzienlijk ge
daald. Dit is gisteren bekendgemaakt
op een internationale bijeenkomst
van de bloemengroothandel en de
bloemen-invoerhandel in Hamburg.
De invoerwaarde lag 9,2% beneden
die in het seizoen 19611962. Kwan
titatief deel van de invoer van 12.975
ton tot 10.202 ton zelfs met bijna
21,4%.
Door de koudegolf werden in het
bijzonder Spanje en Italië getroffen,
met als gevolg, dat Spanje slechts
41 van de leverantie in dezelfde pe
riode van het jaar ervoor naar West-
Duitsland kon uitvoeren, terwijl Ita
lië 23% minder leverde.
Hiervan profiteerde in de eerste
plaats Nederland, dat bijna 15% meer
bloemen dan in 19611962 naar
West-Duitsland uitvoerde, tot een to
tale waarde van ca. 57,5 miljoen DM.
In dit jaar zou voor de invoer uit
derde landen 1 miljoen DM uitge
trokken moeten worden. Onder derde
landen vallen alle landen buiten de
landen van de EEG alsmede Dene
marken en Spanje.
Het dagblad „Suriname" (regering
gezind Nationale Partij Suriname)
schreef onder het .afwachten" het
volgende: Ex-minister drs. Korthals
heeft in een telegram afscheid geno
men van Suriname. Het feit, dat de
vroegere bewindsman deze unieke
weg heeft bewandeld, getuigt reeds
van zijn sympathie voor ons land.
Deze sympathie heeft zich echter niet
beperkt tot woorden, zoals in dit te
legram, maar drs. Korthals heeft ook
daadwerkelijk van zijn medeleven
met wel en wee van ons land doen
blijken. Hij leende steeds een gewil
lig oor aan Surinames wensen en
verlangens en trachtte waar moge
lijk deze te bevredigen. Bovendien
toonde hij steeds begrip te hebben
voor onze noden en liet hy zich niet
verleiden om de zaken door een Ne
derlandse (Europese» bril te bekij
ken. In één woord: drs. Korthals was
een ware vriend van Suriname, die
geen gelegenheid voorby liet gaan
om als pleitbezorger op te treden, niet
alleen in regeringskringen, maar ook
by het bedrijfsleven. Hoe vaak
heeft de vroegere minister het Ne
derlandse bedrijfsleven niet verwe
ten, dat het niet voldoende belang
stelling toonde voor Suriname en
zyn mogeiykheden. Hiervoor verdient
hy dan ook onze warme dank. Wy
betreuren het, dat drs. Korthals niet
terugkeert in de regering. Boven
dien wordt het ons bang te moede
waar de ex-minister zich biykbaar
wel beschikbaar had gesteld, maar
door zyn fractievoorzitter werd uit
gerangeerd, vermoedelijk omdat hy
te progressief was. wy hopen, dat on
ze vrees ongerechtvaardigd is en dat
zyn opvolger, de heer Biesheuvel,
uit hetzelfde progressieve hout ge
sneden zal blyken te zyn. Voorlopig
kunnen wy niets anders doen dan
afwachten".
Op een recente landkaart ran het
Marokkaanse ministerie van Binnen
landse Zaken is een groot gedeelte
van de Spaanse enclave Ifni als Ma
rokkaans territorium aangeduid. Op
de kaart die is uitgegeven in verband
met verkiezingen voor stads- en
dorpsraden, blijkt het Spaanse gebied
thans nog maar een strook van vijf
kilometer rondom de stad Ifni te be
slaan. Het gedeelte dat tot dusver
Spaans was is op de nieuwe kaart in
vier Marokkaanse districten verdeeld
die onder de provincie Agadir ressor
teren.
Over deze grenscorrecties zyn geen
officiële mededelingen gedaan en een
woordvoerder van het Spaanse minis
terie van Buitenlandse Zaken zei gis
teravond in Madrid dat zyn ministe
rie geen officiële inlichtingen over de
wijzigingen heeft ontvangen.
Sedert de Spaanse troepen zich in
1957 na gevechten met Marokkaanse
guerrilla's op 'n bruggehoofd rondom
de stad Ifni hadden teruggetrokken
was er een niemandsland ontstaan en
waarnemers geloven dat Marokko
thans officieel aanspraken op het
gebied doet gelden.
Observatorium op
zuidelijk halfrond
In kasteel „Nyenrode" in Breuke-
len is gisteren een byeenkomst be
gonnen van dertig jonge astronomen
uit België, Frankryk, Denemarken,
Nederland, Duitsland, Zweden en
Zwitserland. Zy zyn daar op uitnodi
ging van het sterrenkundig studie
fonds „Kapteyn" in Groningen.
Prof. Heckmann, directeur van de
Europese Ruimte Organisatie
(ESO), besprak de plannen van de
ESO om een gezamenlijk observa
torium te bouwen op het zuideiyk
halfrond.
Over de plaats waar het observato
rium zal verrijzen is nog geen be
slissing genomen. Wel zijn met het
oog daarop onderzoekingen ver
richt in Zuid-Afrika en Chili,
igaarby bleek, dat Chili waar-
schijnlyk het meest in aanmerking
komt.
Een „Instrumentencommissie", sa
mengesteld uit vertegenwoordigers
van Zweden, Duitsland, Nederland,
België en Frankryk, maakt op het
ogenblik ontwerpen voor de verschil
lende instrumenten, die voor het ob
servatorium moeten worden vervaar
digd en aangekocht.
Voorlopig is een programma opge
steld voor zes instrumenten die in to
taal enkele tientallen miljoenen gul
dens zullen vergen.
(Van onze Rotterdamse
correspondent)
Toen men gistermiddag bezig was
in de Eendrach tsstraat in Rotterdam,
met het repareren van een bestelwa
gen. begon dit voertuig plotseling te
ryden. De auto zigzagde zonder be
stuurder door de straat, om aan de
linkerkant het trottoir op te ryden
waar drie kinderen werden geraakt.
Het waren de 5-jarige Catharina Eli
sabeth Schipper, de 214-jarige Jo
hanna Maria Bal en de 3-jarige Jo
hanna Janna de Graaf. Alle drie de
kinderen wonen aan de Eendrachts-
straat. Catharina is met vry ernstige
inwendige kneuzingen en de beide
andere kinderen met schaafwonden
naar het Dy kzigt-ziekenhuis ge
bracht. De auto was na de spelende
kinderen te hebben geraakt naar
rechts gezwenkt en reed ook aan die
zyde het trottoir op. Tegen een pand
kwam het voertuig tenslotte tot stil
stand. Er was schade aan de gevel
van dit pand. Een van de mannen,
die aan de auto had gewerkt, was de
vader van Johanna de Graaf. De op
schudding over het gebeuren was in
deze dichtbevolkte buurt in het cen
trum van Rotterdam nogal groot.
Ifni, dat in 1860 door Marokko aan
Spanje werd afgestaan, is sedert 1958
een Spaanse provincie. Het is een
kuststrook van 90 km lang en 25 km
diep met een bevolking van ongeveer
vyftigduizend mensen.
In de afgelopen Jaren is in de Ma
rokkaanse pers een by politieke cam
pagnes kritiek geoefend op het feit
dat Spanje de Spaanse Sahara, Ifni
en andere Afrikaanse gebieden in be
zit houdt.
Argentinië: gratie
voor politieke
gevangenen
Alle politieke gevangen in Argen
tinië worden binnen 48 uur in vrij
heid gesteld. Dit heeft president Gui-
do gisteren meegedeeld aan een de
legatie van het algemene vakverbond,
die hem om een dergelyke maatre
gel was komen vragen.
^Waarnemers verwachten dat oud
president Frondizi, die na de staats
greep van 29 maart 1962 is aange
houden, ook vry komt. Uit de om
geving van het ministerie van Bin
nenlandse Zaken is echter verno
men, dat Frondizi niet zal worden
vrygelaten zolang hy niet afziet van
het presidentschap, waarop hy zegt
nog steeds recht te hebben.
zonder extra kosten,
maar dat kan alleen, als U onze voorschriften goed opvolgt.
IJ moet gebruik maken van de wekelijks in ons blad afgedrukte vakan
tiebon. Volledig invullen en als brief (gefrankeerd met 12 cents post
zegel) inzenden of aan ons bureau bezorgen.
Zorgen, dat Uw opdracht ten minste 7 dagen voor de eerste opzendings-
dag in ons bezit is.
Niet opbellen, want telefonische opdrachten kunnen absoluut niet in j
behandeling genomen worden.
Niet vooruitbetalen, voor de weken waarin U met vakantie zyt. Als U
terug bent, bieden wy U daarover wel een kwitantie aan.
(Dit geldt natuuriyk alleen voor de abonnees die per week betalen).
Wy willen U gaarne helpen aan een prettige vakantie, maar dan moet U
ons Uw volle medewerking schenken.
Als brief te verzenden:
Familieberichten
(Overgenomen uit andere bladen).
Getrouwdê A. H. Visser en Titia A.
Höpink, Voorburg.
Overleden: J. H. C. van Hooydonk.
55 jr, Haarlem. B. J, H. Hengeveld,
Amsterdam. D. v. d. Made, 67 jr, Huis
ter Heide. Ir. H. Winkelman, 64 Jr,
Aerdenhout, J. J. Bouwy-Stallinga,
91 jr, Amsterdam. F. H. Mol, 53 jr,
Breda. J. C. M. A. Mulders, S.J. 80 jr,
Maastricht. H. Schotkamp, 67 jr,
Zwolle. A. J. M. van Hoorn—Warner,
71 jr Den Haag. G. H. Tzerie. 90 jr,
Scheveningen. C. A. H. Thierry—
Franken, 73 jr. Den Haag. J. C.
Zweegman—Duyverman, 88 jr. Den
Haag.
Het LEIDSCH DAGBLAD gaat met U mee - wanneer U deze bon
ingevuld aan ons toezendt.
HUISADRES:
Naam:
Straat:
Woonplaats:
Kwartaal abonnee
Maand
Week-
Post
doorhalen
wat niet van
toepassing is.
VAKANTIEADRES:
P- a- -
Straat:
Eerste dag van toezending:
Laatste dag van toezending:
ALLE gegevens invullen.
