STILLE MENIGTE IN DODE STAD VAN
STOF EN PUIN
Reddingsbrigades zijn nog steeds in touw
Vliegtuig stort in zee
hij Bombay: 62 doden
ZONNIG
Geen Nederlanders
onder slachtoffers
(9uc/ §f&eu
Dodental nog
niet bekend
OPNIEUW
AARDSCHOK
IN SKOPJE
WEERBERICHT
Koninklijke
gift voor
Skopje
ANWB-ploeg
in Belgrado
aangekomen
India verwacht
Chinese aanval
ERNSTIGE
INSTORTING
IN CAIRO
Politie slaags
met Italianen
Mening in Skopje
Verpleegsters
helpen meteen
Bejaarde door
gas overleden
ivs
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 29 JULI 1963
No. 31019
bur
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur; E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur; J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 8.25 per kwartaal, f2.80 per maand, f 0.65 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro na 57055
Telefoon Directie en Administratie! 25041Redactie; 21507
(Van een speciale verslaggever)
SKOPJE Onder de brandend hete zon
boven Skopje gaan zwijgend de mensen door
de straten. Zij houden angstvallig het midden.
Soms gebaart een politieman als iemand zich te
dicht bij een gevel waagt. Kunnen niet elk
ogenblik nog gebouwen instorten? Van tijd tot
tijd moet die stille menigte uitwijken. Dan gaat
met luide sirenes een Rode-Kruisauto voorbij
Gevaar
op weg naar een der ziekenhuizen in de omge
ving, of een bulldozer of vrachtauto. Dan slui
ten zich weer de rijen van Macedoniërs, don
kere verweerde mannen en vrouwen, voort
gaande door de blakerende straten. Zij ademen
stof en gruis: dichte wolken hangen tussen de
bouwvallen,
Dl
Aan beide zijden van de rivier de
Vardar, die de stad doorsnijdt, zijn
brigades van arbeiders en soldaten
aan het werk met schoppen en hou
welen. Soms komt er vertraging in dit
driftig sloperswerk. Dan buigen de
mannen zich voorover en wordt lang
zaam een lichaam naar boven ge
bracht. De trieste balans kan nog
steeds niet worden afgesloten.
In een stadspark bevindt zich in een
tentenkamp het hoofdkwartier van
de reddingswerkzaamheden. Men kan
daar tegenstrijdige berichten verne
men. Het officiële dodencijfer is nu
600, verklaart een stedelijke woord
voerder, maar bij het Rode Kruis
noemt men een heel ander getal:
2000. Er zijn in deze chaotische eer
ste dagen meer tegenstrijdigheden.
In het hoofdkwartier zegt men, dat
van slechts vijf buitenlandse toeris
ten vaststaat dat zij de dood hebben
gevonden, een Belg, een Irakees en
drie Zwitsers. Maar wat zal er nog te
voorschijn komen uit de ingestorte
hotels, zoals het hotel Macedonia,
waar zich tussen de 150 en 180 toe
risten moeten hebben bevonden? Van
wie zijn de door stenen verpletterde
buitenlandse auto's in de stad waar
aan de opruimingsdienst nog niet is
toegekomen?
Het verdriet is groot. De onzeker
heden en angsten zijn vele. Soms is
er ook de opluchting. Een man, met
wie wij in de volle trein van Belgra
do naar het rampgebied reisden,
komt in het centrum van de stad met
uitgestoken handen op ons af, „Alles
gut, alle leben!" roept hij. Zijn huis
is vernield, zoals minstens 80 procent
van alle huizen in de hoofdstad van
de Macedonische republiek. Maar zijn
vrouw en kinderen leven. Nu staat hij
in de rij bij een van de brandweer
auto's die drinkwater verdelen in
deze stad zonder waterleiding, zonder
licht, zonder verbindingen met de
buitenwereld.
Ja, te midden van het grote ver
driet zijn er soms blijde momenten
zoals het ogenblik, waarop twee kin
deren na 36 uur levend en wel uit een
kelder werden gedolven. Hun vader
werkte bij een Rode-Kruispost, een
straat verder De kinderen zijn
twee van de vijfhonderd die de laat
ste dagen levend onder de puinhopen
werden aangetroffen.
In het moderne stadsdeel, ten zul
den van de rivier, schijnen in de hoog
bouw meer slachtoffers te zijn geval
len dan in de oosterse noordelijke
stadswijk. Maar ook in de gebouwen
die schijnbaar intact zijn, dreigt ge
vaar. Zaterdag is het nog gebeurd,
dat het Rode Kruis een van de wei
nige gaaf lijkende kantoren in ge
bruik wilde nemen. Toen iets in het
gebouw begon te kraken, vluchtte
men naar buiten. Enkele minuten la
ter stortte de kamer in.
Men hoorde van alle kanten verze
keren: er is niet één huis veilig be
woonbaar, niet één winkel kan ge
opend zijn. Skopje is een dode stad.
Het tijdstip van de dood is ingetreden
vrijdagochtend 5.14 uur. Dramatisch
detail: ook het spoorwegstation is
grotendeels ingestort. De grote klok
op de voorgevel is blijven stilstaan op
5.14 uur
Een dode stad: het is moeilijk te
geloven, dat zo een beweeglijke me
chanisme als een stad van tweehon
derdduizend inwoners plotseling ge
heel tot stilstand komt. Hier en daar
zal toch nog wel een onderdeel func
tioneren. zo denkt men. Maar er is
vrijwel niets. Slechts wat noodvoor
zieningen van buitenaf: de brand
weer, water, brood en soep verdelend
aan de mensen in de parken en langs
de straten.
Evacuatie
De evacuatie van vrouwen, kinde
ren en bejaarden is met kracht ter
hand genomen. Bij het station ver-
Zondagmiddag om 14.25 uur heeft
zich een nieuwe, krachtige aardschok
erJ in Skopje voorgedaan. Het was de
krachtigste schok na de fatale van
vrijdagmorgen.
De nieuwe aardschok veroorzaak
te geen schade van betekenis. De
stad is al voor 80 percent verwoest.
Nieuwe persoonlijke ongelukken heb
ben zich ook niet voorgedaan.
In Skopje is in de afgelopen nacht
het reddingswerk onverminderd voort
gezet. Reeds meer dan 700 doden zijn
uit de puinhopen gehaald, maar
een officiële woordvoerder zei dat het
uiteindelijke dodencijfer naar ver
wachting „veel, veel hoger" dan 2.500
zal z\jn.
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond droog en zonnig weer
met een matige oostelijke wind en
iets hogere temperaturen dan van
daag.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
STRANDVERWACHTING
Ook morgen zonnig en zomers
strandweer. Matige oostenwind.. In de
middag 23 a 24 graden, zeewater 18
graden.
Verwachting: Sterk hogedrukgebied
blijft voorlopig zonnig strandweer
brengen met landwind.
30 JULI
Zon op: 04.57; onder 20.35;
Maan op: 15.29; onder: 00.20.
Hoogwater te Katwijk: 10.11 en
22.43; laagwater: 5.33 en 18.06 uur.
DU nummer bestaat uit 12 pagina's
H.M. de Koningin en Z.K.H.
de Prins der Nederlanden heb-
len een gift doen toekomen aan
het „Nederlandsche Roode
Kruis" ten behoeve van de
slachtoffers van de aardbevings
ramp in Skopje.
Hedenmorgen om 10.56 uur is de
hulpverleningsploeg van de ANWB in
Belgrado aangekomen, waar onmid
dellijk contact is opgenomen met de
ANWB-contactman ter plaatse. De
ploeg, die is uitgerust met een re
patriëringswagen met aanhangwagen
cn een rampenbus. heeft opdracht in j
Joego-Slavië te blijven uitzien naar
de Nederlandse padvinders, die op
het ogenblik hun reis voortzetten
naar Griekenland.
Het ligt in de bedoeling één van de
twee auto's naar Skopje te zenden,
die daar langs de periferie van de
stad, begrensd door de plaatsen Tito-
veles, Kumanovo en Tetovo, blijft pa
trouilleren. De andere wagen blijft in
de buurt van Belgrado en zal pa
trouilleren op de in- en uitvalswegen
van de stad, speciaal die naar het
zuiden
De ANWB-medewerkers hebben op
dracht elke Nederlandse auto aan te
houden, naam en woonplaats van de
inzittenden te noteren, alsmede het
kenteken van de wagen. Waar nodig
zal vanzelfsprekend hulp worden
verleend.
Er hebben zich enkele gevallen
voorgedaan, waarbij Nederlanders tij
dens de ramp in Skopje hun papie
ren waren kwijt geraakt. Door bemid
deling van de ANWB krijgen deze
mensen zo spoedig mogelijk nieuwe
papieren van de verzekeringsmaat
schappijen toegezonden.
dringen zich de mensen om een
plaats te bemachtigen in een van de
smoorhete treinen. De vliegtuigen die
opstijgen van het kleine vliegveld,
zijn afgestampt.
Maar vele duizenden bivakkeren
nog in de stad temidden van schaar
se bezittingen: bedden, matrassen,
een paar stoelen. Ze zitten daar
apathisch in een niemandsland tus
sen een in puin gevallen verleden en
een onzekere toekomst. Er is thans
geen paniek meer, slechts een stem
ming van doffe gelatenheid.
Tito
Tito heeft Skopje zaterdag bezocht.
Hij heeft plechtig verklaard dat de
stad in nieuwe luister zal worden op
gebouwd. Veel financiële steun zal
daarbij nodig zijn, ook uit het buiten
land.
Intussen is hulp onderweg. Zo zijn
in de nacht van zaterdag op zondag
24 vliegtuigen van de Amerikaanse
luchtmacht met een compleet veld
hospitaal in Belgrado geland.
Gered!
De meest spectaculaire redding van
de vele honderden die de afgelopen
dagen in de puinhopen van Skopje
hebben plaatsgehad, is zeker wel die
van het Belgische echtpaar Jacque-
mer. Twee-en-een-half etmaal heb
ben deze Brusselse toerist en zijn
vrouw in een parterrekamer van het
totaal vernielde hotel Macedonia op
gesloten gezeten.
Zij hebben hun bevrijding te dan
ken aan het feit, dat een soldaat
zwakke kreten hoorde die uit de ruï
ne naar de buitenwereld doordron
gen. Hij rende naar een der red
dingsploegen en dadelijk begonnen
enkele Servische mijnwerkers met
drilboren een voorzichtige poging om
de stenen op de plaats waar het ge
luid vandaan kwam, weg te boren.
De vrouw werd omstreeks 12 uur
's middags bevrijd. Volgens een oog
getuige had zij weinig verwondingen,
maar door een shock was haar het
spreken vrijwel onmogelijk. Terwijl
zij dadelijk naar een ziekenhuis werd
vervoerd, zetten de mijnwerkers hun
reddingswerk voort. En met succes.
Ongeveer twee uur later wisten zij
ook de man te bereiken. Hij was aan
beide benen gewond.
De Ranitz naar Cairo
(Van onze Haagse correspondent).
Binnenkort is de benoeming te
verwachten van jhr. mr. J. A. de Ra
nitz, ambtenaar van de buitenlandse
dienst der tweede klasse, tot ambas
sadeur in Cairo. Jhr. De Ranitz was
hoofd van de Nederlandse ambtelijke
delegatie voor de onderhandelingen
met Engeland omtrent toetreding tot
de EEG en Euratom.
Een Egyptische Cornet is gis
terochtend bij Bombay in zee ge
stort. Alle 62 inzittenden 54
passagiers en acht bemannings
leden zijn om het leven ge
komen.
Het toestel, eigendom van de Uni
ted Arab Airlines, was op weg van
Tokio naar Cairo en zou een tussen
landing maken in Bombay. Kort
voordat het op de Indiase luchthaven
zou landen, werd het radiocontact
met de Cornet verbroken. Daarna
heeft men op het vliegveld Santa
Cruz voor het laatst iets van het
vliegtuig op het radarscherm gezien:
het bewoog zich toen „in dalende
richting" boven zee.
De stafchef van het Indiase leger,
die een tournee door de VS maakte,
is zondag hals over kop naar India
teruggekeerd na berichten over een
troepenconcentratie van de Chinezen
aan India's noordgrens.
Premier Nehroe van India maakte
zaterdag melding van deze troepen
concentratie. De „Times of India"
schreef, dat de strategie van het In
diase opperbevel gebaseerd is op de
veronderstelling dat de Chinezen
„waarschijnlijk binnen de komende
twee of drie weken zullen aanvallen".
Het blad schat dat de Chinezen rond
130.000 man hebben samengetrokken
langs de grens.
De Sowjet-Unie is bereid aan India
bestuurbare projectielen, radaruit
rusting en transportvliegtuigen te le
veren, tegen betaling in Indiase va
luta, zo meldt de „Times of India"..
De betrokken overeenkomst zou wel
dra in Moskou worden ondertekend.
Er zou ook worden onderhandeld
over de levering van ander oorlogs
materiaal. Politieke voorwaarden
heeft de Sowjet-Unie niet gesteld,
aldus het dagblad,
Onmiddellijk gingen Indiase
marineschepen en vliegtuigen op
roek naar het Egyptische toe
stel.. 's Avonds ontdekte men de
wrakstukken van het veronge
lukte vliegtuig in zee, op een af
stand van 16 km van het Bom-
bayse vliegveld. Het zoeken
naar eventuele overlevenden
moest worden gestaakt, toen een
zware storm opstak.
Tot de passagiers behoorden 26
Philippijnse padvinders, die naar de
wereldjamboree in Griekenland gin
gen.
Koningin Juliana
naar Leeuwarden
H.M. de Koningin is voornemens op
woensdag 18 september een bezoek te
brengen aan de internationale ten
toonstelling „Frisiana" in Leeuwar
den.
Negen mensen zijn om het leven
gekomen en zes ernstig gewond toen
gisteravond in het oude gedeelte van
Cairo een gebouw Instortte. Men weet
niet of er nog slachtoffers onder de
puinhopen liggen.
In Enschede
(Van onze Enschedese correspondent)
Een onenigheid tussen een aantal
Italianen en personeelsleden van het
circus Krone (het circus geeft deze
week voorstellingen in Enschede) is
gLsteravond laat na de avondvoor
stelling tot een uitbarsting gekomen.
De politie, die een groep van dertig
tot veertig Italianen uit het volks
park in Enschede had verdreven,
moest het in de Emmastraat tegen
de met stokken en stiletto's gewapen
de jongelui opnemen. De reden tan
de ruzie is duister gebleven.
Naar achteraf is gebleken hebben
enkele Italianen per scooter een
ronde door Enschede gemaakt om zo
doende met een legertje van ongeveer
veertig man het strijdperk te kunnen
betreden. De politie, die de jongens
snel van het Volkspark, waar het
circus staat, wist te verwijderen,
kwam in de Emmastraat tegenover
de groep te staan. De mannen wer
den uitgefloten en met stenen uit
het trottoir bekogeld. Pas toen er
waarschuwingsschoten werden gelost
namen de Italianen de vlucht. Er
werd niemand gewond. Tegen een
aantal Italianen en twee nieuwsgie
rige Nederlanders is een proces-ver
baal opgemaakt.
De Militaire Club in Skopje
een van de grootste gebouwen in
de Joegoslavische stad. veran
derde in enkele seconden in deze
puinhoop.
Een exclusieve fotoreportage
over Skopje vindt u elders in dit
In het rampgebied van Skopje zijn
ook twee Nederlandse verpleegsters
werkzaam. De 23-jarige Tini Faat
uit Naarden en haar vriendin uit
Gouda. In de drukte kon onze spe
ciale verslaggever haar naam niet
te pakken krijgen. Normaal werken
deze meisjes in Zwitserland, ze wa
ren per auto met vakantie in Skop
je. Ze bevonden zich op een cam
ping en hebben zich onmiddellijk
ter beschikking gesteld voor verple
ging van gewonden.
In de kampeerplaatsen en in de
jeugdherbergen, voor zover buiten
het stadscentrum gelegen, zijn geen
slachtoffers gevallen. Vermoedelijk
verbleven daar de meeste van de
ongeveer vijftig Nederlanderts» die
zich in het rampgebied zullen heb
ben bevonden. Tot nu toe is er nog
geen melding binnengekomen van
Nederlandse slachtoffers van deze
aardbevingsramp.
Het personeel van de Nederlandse
ambassade in Belgrado verwacht
zoiets ook niet meer, daar er ook
geen Nederlandse auto is aange
troffen in de omgeving van het
Hotel Macedonia, dat als enige van
de drie hotels is verwoest.
Derhalve wordt het niet waarschyn-
1 lijk geacht, dat er Nederlanders in
het hotel gelogeerd hebben.
Overigens kunnen Nederlanders, die
zich ongerust maken over familie
leden, die per auto met vakantie
in Skopje of omgeving zijn, zich
melden bij de A.N.WJB. De Haagse
alarmcentrale geeft dan het ken
teken en de kleuren van de auto
aan haar contactman in Belgrado
op, alsmede de naam van de eige
naar. Dan kunnen leden van de
Nederlandse ambassade, die zich in
het getroffen gebied bevinden, naar
do gexoohteu uitkijken.
(Van onze Almelose correspondent).
De 81-jarige J. Ruiter uit Almelo is
vanmorgen door gasvergiftiging om
het leven gekomen. In zijn woning
Slulskade Z.Z. 129 was gisteravond
een ketel met wasgoed op een gas
fornuis gezet. In de loop van de
nacht is de vlam uitgegaan, waarna
het uitstromende gas geleidelijk de
benedenvertrekken van het huis vul
den.
Vanmorgen om vier uur ontdekten
een zoon en een schoondochter, dat
er een gas lucht in het huis hing. De
heer Ruiter sr., die in een opkamer
sliep, bleek bewusteloos te zijn. Korte
tijd later constateerde een arts, dat
de bejaarde man was overleden.
Uit het Leidsch Dagblad van
29 JuliJ 1863:
Bij gelegenheid van een
feestmaal te Frankfort heeft
de heer Patz een hoeveelheid
hazelnoten gezonden, welke
1500 jaar waren en met
smaak zijn genuttigd. De
nooten waren gevonden on
der een turflaag ter dikte
van 10 voet.
(Advertentie) Op nieuw
ontvangen eene partij beste
boter a 35, 40 en 45 cents de
5 oris; bij grooter hoeveelheid
tot lager prijzen. R. Vlieland,
Haarlemmerstraat over de
letter A.
