van
Sculpturen
in het stadspark
velerlei aard
Middelheim
t
HERO
kunst
kAleiöoscoqP
PIERROT
HACERTY
SILVER FOAM
Expositie in Museum l
Natuurlijke Historie
Rembraiidt-etsen bij
stemmig kaarslicht
Kunstgebeurtenis
in navolging van
Sonsbeek-initiatief
ANTWERPSE BEELDHOUW-BIENNALE
wké
Reeks prachtige foto's van
flora en fauna van Curacao
Godsdienstrel Negerjongen
gedood
in Saigon
Zes toneelstukken tijdens
het „Edinburgh Festival"
In Frans Hals-Museum
Exquis ogenfestijn voor velen
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 18 juli 1963
Derde blad no. 31010
(Van onze correspondent in Brussel)
IN het Stadspark van Middelheim wordt deze zomer de zeven
de Antwerpse Biënnale voor beeldhouwkunst gehouden. Zo
ls langzamerhand uit het initiatief van de Antwerpse burgemeester
Craeybeckx. die. nadat hij eens Sonsbeek had bezocht, meende dat
zijn stad ook iets dergelijks zou kunnen organiseren, een om de
twee jaren terugkerende Europese kunstgebeurtenis gegroeid, die
steeds de belangstelling ten volle waard is.
Er is trouwens méér: niet alleen is er de Biennale, maar de stad
Antwerpen bezit thans ook een park vol sculpturen, rond de 125 in
I aantal, dat een uitermate boeiend en mooi museum van de heden
daagse Europese beeldhouwkunst vormt.
De gemeente koopt beelden, maar zij heeft er ook ten geschenke
gekregen van particuliere instellingen, zelfs van organisaties als die
van de stedelijke brandweermannen. De trots om dit culturele bezit
leeft namelijk bij de Antwerpenaren. Men kan het al merken wan
neer men iemand op straat aanschiet en vraagt, hoe men naar
Middelheim kan komen.
De Biënnales, die telkens een aan
vulling zyn, een tijdelijke dan. op
het eigen bezit, zijn de ene keer wel
eens wat gelukkiger dan de andere.
Wie kritiek wil hebben, zou kunnen
zeggen dat die van 1963 misschien
niet volledig genoeg een beeld geeft
van wat er in Europa thans wordt
gebeeldhouwd. Anderzijds hoeft dat
ook helemaal niet. Er zijn tegenwoor
dig overal zoveel sculpturen te zien.
dat men niet naar Antwerpen hoeft
te gaan om zo'n overzicht te heb
ben.
Goede opzet
In de opzet van de Antwerpse ten
toonstellingen, die telkens eens de
kunst van een bepaald land of die
van een of meer belangrijke figu
ren naar voren halen, is juist veel
goeds te onderkennen. Dit jaar
rijn er, behalve het eigen bezit, drie
duidelijk afgebakende secties. De
eerste omvat sculpturen van heden
daagse beeldhouwers uit Duitsland,
Oostenrijk en Zwitserland.
De tweede van hun kunstbroeders
uit Nederland en België. De derde
geeft groepen van ongeveer 10, 15
beelden van Vojin Bakic, Jacob Ep
stein, Charles Leplae, Germaine Ri
chier en Alberto Viani.
De beelden zyn geplaatst op en
langs de twee grote grasvelden van
het park en men heeft aan de weg
enige, zeer open, paviljoens gebouwd,
om als achtergronden voor de beel
den te dienen. Het is niet veel moois
en het schept geen rust en afzonde
ring. Bovendien zijn er, zoals altijd,
beelden, van welke het materieel
formaat te klein is om ze in de open
lucht ten toon te stellen. Neemt de
bezoeker die bezwaren op de koop
toe dan kan hij genieten van een
aantal uitzonderlijke goede en vele
aannemelijke beelden.
Weldadige Epstein
Tot de eerste categorie behoren
zeker die van Epstein en Germaine
Richier. Epstein's kunst doet tenmid-
den van de uitwassen der modernen,
weldadig aan. Enerzijds een vcort-
zetten van de traditie van grote Ita
lianen. anderzijds een welhaast
„oosters" aandoende overtrekkmg
van de expressie, die, zoals in de
New York Madonna, bijna gewild
theatraal schijnt. Tussen deze i'olen
werken als: Kathleen (uit 1934).
Betty Peters 1946) of De Zus
ters (1953), die ervan getuigen hoe
hij eigenlijk, als weinig andere grote
reeds „klassiek bij het leven" is ge
weest. Hetzelfde geldt mutatis mu
tandis misschien ook wel voor Ger
maine Richier. een kwart eeuw jon
ger dan Epstein en als vrouw uiter
aard anders in haar intuiïtie ten
opzichte van de mens. In andere
vormenspraak echter evenzeer zoe
kend naar het verbeelden van het
leven achter het uiterlijk. De thans
85-jarige Italiaan Alberto Viani. die
eens te Venetië assistent van Arturo
Marini is geweest, wordt in Europa
ate een groot beeldhouwer geëerd. Ik
kan die bewondering niet helemaal
delen omdat hij in de meeste werken
verwantschap met Arp ziet, doch
daarbij een meer of minder figura
tieve behaagzucht, die weinig om het
lijf heeft. Ook de beelden van de in
1961 overleden Belg Charles Leplae
vertonen zo'n neiging tot behagen,
tot sierlijk doen. Maar bij hem zijn
die eigenschappen echt en komen ze
uit aristocratische overtuiging. De
vijfde kunstnaar, die met een groep
van zijn werken wordt geëerd, is de
Joegoslaaf Vojin Bakic, die sedert
een jaar of vijf, zijn ontplooide vor
men, zijn ontplooide oppervlakte en
zijn stralende vormen, ja wat zal ik
zeggen, „maakt", „samenstelt", .com
poneert". Het zijn composities van
staal, ijzer of aluminium, die erg
„dateren". Ze zijn wel bezienswaar
dig maar toch zeker van stijl en ge
halte, zoals er dertien in een dozijn
gaan.
Geen slechte keus
De keuze, welke de samenstellers
van de Biennale, uit het werk van
Germaanse beeldhouwers hebben ge
daan, ls niet slecht. Natuurlijk mist
men node figuren als Aeschbacher.
Kemeny of Hoflehncr, maar anderen
zijn wel vertegenwoordigd en hun
beelden Ionen de moeite van het
aahzien. „De liggende hazewind" van
Hans Wimmer, die een 18de eeuws
traditionalisme op geniale wijze
voortzet, de compositie van Karl Har-
tung (die zelf erkent als soldaat in
1943 naar Parijs gekomen, bij de ab-
stracten bevestiging van eigen ver
langens te hebben gevonden.
Een klomp welhaast ademend
brons, de „Pan in boom" van Erich F.
Reuter, de prachtige kop „Tadeusz
Kantor" en de „Negering" van Gus-
tav Seitz, de indrukwekkende groep
met. drie figuren van Joannis Avra-
midis. die van welke gezichtshoek
uit gezien, steeds weer een middel
punt van een parkgezicht wordt, de
acrobata van Remo Rossi, ook weer
een van die beeldhouwers die uit een
steenhouwersgezin afkomstig zijn.
Bij het werk van de Nederlanders
hebben twee, niet ee.is meer zo re
cente beelden: de voorstudie voor een
monument van Breero van Vincent
Esser, een sculptuur van een weer
galoze, zorgeloze, oprechte charme.
En: „De stoelsmijter". van wijlen
Oswald Wenckebach een man met het
uiterlijk van de Picasso van een
twintig jaar terug, een cholerische
Den Haag zal met
beeldhouwwerken
worden verrijkt
In de functie van waarnemend
burgemeester heeft de wethouder
van kunst- en sportzaken, mr. M.
Vrolijk, tijdens de opening van de
tentoonstelling van het werk van
beeldhouwer O. H. Hajek, in de iuin
van het Gemeentemuseum,medege
deeld, dat de gemeentelijke commis
sie van kunstopdrachten, in 194(1 in
het leven geroepen en thans onder
voorzitterschap van mr. Vrolijk, op
korte termijn een aanvang zal ma
ken met het op grote schaal er-
strekken van opbrachten aan Haag
se kunstenaars.
Meft zal dit doen met het doel
de stad Den Haag. in het bijzon
der de nieuwe wijken van de resi-
dentie, te verrijken met een aan
tal beeldhouwwerken. Het benodigde
geld verkrijgt men door anderhalf
procent van de bouwsom en 1pro
cent) van het kapitaal voor de
straataanleg af te trekken. Men
heeft het plan opgevat, niet alieen
Hagenaars, maar ook beeldhouwers
van buiten de stad en uit het bui
tenland aan te trekken.
broer van Monsieur Jacques, zo kwa
lijk en zo echt boos dat men om
hem blijft glimlachen.
Rijp
en groen
Russisch-Chinee8
gesprek wordt
voortgezet
i De delegaties van de Russische en
Chinese communistische partijen
I zijn gisteren opnieuw enkele uren
I bijeen geweest ter bespreking van de
tussen de partijen bestaande ideolo- i
gische geschillen. Na afloop reed de j
Chinese delegatie als gewoonlijk weer
naar de, nabij gelegen, Chinese ani- 1
bassade. oni daarna hun woonverblijf
j op te zoeken.
Hoewel sommige waarnemers aan- j
vankelijk hadden voorspeld, dat de 1
besprekingen slechts enkele dagen
zouden duren, werd gisteren van be
trouwbare Russische zijde verklaard,
dat zij zullen worden voortgezet.
Een Chinese zegsman verklaarde
bovendien nog, dat de Chinese dele
gatie niet alleen maar voor de vorm I
naar Moskou is gekomen. „Het uit- I
eindelijke doel blijft het bereiken
van overeenstemming tussen de twee
partijen op grondslagen, die de een
heid in het socialistische kamp zul
len bewaren". Ook het feit dat de
Achtendertig Belgische beeldhou
wers exposeren ook. Het kan niet an
ders of er is rijp en groen bij. Tot
het eers-te zal men zeker aan Loe-
moemba van Roel d'Hese, Genius van
Willy Kreitz", Moeder en kind" van
Antóine Vriens, en het abstract paard
ran Luc Vcrlcc mogen rekenen. Het publikatle van de open
is goed wandelen onder de bomen rr, "7 D.^ieoK»
van het. wat melancholieke park van bne' van de Kitssische communist!-
Middelheim en het is goed daarbü de
beelden van de zevende Biënnale te
kunnen zien. Geen wordt er mooier
omdat het in de natuur staat maar
het is wei zo dat van de minder goe
de de beperktheid minder hindert
dan binnenshuis.
sche partij de drie-mogendheden-
conferentie over een kernstopverdrag
in Moskou is begonnen, levert voor j
de Chinese delegatie geen aanleiding
om naar huls terug te keren, aldus
deze Chinese zegsman.
Dagje naar het strand.
Genieten van zon en zee
en... Sinas van Hero.
Een „zuivere" verfris
sing. Top in smaak en
kwaliteit.
Strandtip: Vraag dus
nadrukkelijk Sinas van
Hero.
helemaaf
üw smaak I
Instructief en bezienswaardig
JL I et
(Van onze kunsetredactie)
het regeringsbeleid op het gebied
an godsdienstzaken. Minstens 150
demonstranten werden gearresteerd.
Toen zjj niet vrachtauto's naar de
gevangenis werden overgebracht,
trachtte volgens de politie een aan
tal van hen uit de auto's te sprin
gen, waarbij sommigen ernstige ver
wondingen opliepen.
De ongeregeldheden ontstonden,
toen Boeddhistische monniken met
een groot aantal aanhangers van
deze godsdienst de prikkeldraadver
sperringen wilden doorbreken, die
door de politie waren opgericht rond
om een van de grootste tempels van
de stad, waar Boeddhistische leiders
twee dagen lang een hongerstaking
houden.
De Boeddhisten beschuldigen de
regering van president Ngo Dinh
Diem, die zelf rooms-katlioliek is.
van niet-naieving van een vorige
maand gesloten overeenkomst, waar-
ia' j TT.« 1 ze I 1 11,',, bij een einde zou worden gemaakt
Broeders, roto s betreffende het landschap, de botanische en aan discriminatie op godsdienstige
zoölogische wereld van Curasao. gronden.
Deze expositie ls met zorgzame
hand ingericht door de heren dr. H.
C. Blote, onderdirecteur van het mu
seum en de heer W. Wieringa, col
lectie-beheerder van het Rijksherba
rium.
In Saigon hebben zich gisteren c* 4-
bloedige gevechten voorgedaan tus- Een frwpje blanken heeft gisteren
sen de politie enerzijds en manne- «n de stad Manon, in de Amenkaan-
lijke en vroUwelüke Boeddhisten «e staat Arkansas, een negerjongen
nderzüds. die demonstreerden tegen na een achtervolging gedood nadat
Het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie aan de Raamsteeg 2
presenteert tot 17 augustus een interessante expositie, bestaande
uit een verzameling van plus minus 200 bijzonder fraaie foto's,
een collectie uit een geheel van driehonderd, welke vervaardigd
ijn door de op Curagao wonende onderwijzer. Frater Arnoldo
Frater Broeders is amateur-foto
graaf, dooh wélk een!
Advertentie
3
i Koop elke week een grammo- j
I' foonplaat bij
1.
1.
1
HAARLEMMERSTRAAT 55 t o. Re>:
TEL. 20593 - Leiden
of koop er twee.
Het is werkelijk een genot zijn
kunstzinnige opnamen, gemaakt on
der een overvloed van licht, waardoor
hij tot de scherpe resutaten kon ko
men. te bezichtigen. Alle foto's zijn
gehouden in royaal formaat en tonen
al die wonderlijk schone dan wel
eigenaardige bloemen, planten en
dieren, welke in deze streek bloeien
en groeien, in een oneindige varia
tie.
Ter vergelijking zijn naast of voor
vele foto's exemplaren van in het
museum aanwezige opgezette dieren
of gedroogde, planten geplaatst, het
geen het Instructieve element van
deze expositie in hoge mate ten
goede komt.
Het is eensdeels jammer, dat hier Stichting voor Culturele Samenwer-
niet sprake is van kleurenoto's, want king met Suriname en de Ned. Antil-
dan zou men kennis kunnen nemen Hen, is iedere werkdag geopend van
van de diepe brandend warme kleu- 9-12.30 en van 14-17 uur (ook zater-
ren veelal eigen aan de bloemen, dags). Zij heeft reeds in hoge mate
welke in dit overigens zo droge l de aandacht getrokken in Tilburg,
land groeien. Nijmegen. Utrecht en Amsterdam.
Mede door de steun van de rege
ringsvoorlichtingsdienst was het Fra
ter Broeders mogelijk zijn prachtige
collectie samen te stellen. Wij raden
niet alleen de in de flora en fauna
van Curacao geïnteresseerden aan
deze byz. leerzame expositie te bezich
tigen, doch ook de liefhebbers van
ware „kunst foto's", die aan deze
schat van voortreffelijk geslaagde op
namen hun hart kunnen ophalen.
Bovenal dient ook de schooljeugd
met een en ander geconfronteerd te
worden: voor haar bestaat daartoe
in deze vakantietijd alle gelegenheid!
De expositie, mede lot stand ge
komen door bemiddeling van de Ned.
een blanke vrouw had beweerd, dat
zjj hem betrapt had toen hij haar
achtjarig dochtertje poogde aan te
randen.
De jongen, de 17-jarige Andrew
Lee Anderson, werd in zijn been ge
schoten toen hy omsingeld was en
overleed twee uur later in een zieken
huis aan bloedverlies.
Volgens politiecommissaris Cecil
Goodwin zou Anderson het grasveld
voor het huis van de betrokken vrouw
maaien. Toen de vrouw haar doch
tertje riep voor de lunch, kreeg zjj
geen antwoord. Zij was er toen in
haar auto op uitgegaan om haar kind
te zoeken. Op korte afstand van haar
huis was het meisje op de wagen af
komen lopen, met de jongen achter
haar aan en had haar moeder ver
teld wat hjj van plan was. aldus
Goodwin. De commissaris wilde niet
zeggen wie op de neger heeft gescho
ten.
De federale rechter te Baton Rou
ge, in de Amerikaanse staat Louisia
na, heeft gisteren gelast, dat op de
scholen van de stad aan het begin
van het nieuwe schooljaar in alle
klassen rassenintegratie moet wor
den toegepast en dat de negerleer
lingen zelf hun school moeten kun
nen kiezen. De schoolhoofden in Ba
ton Rouge hadden eind juni voorge
steld. dat de rassenintegratie pas in
september 1964, en dan nog in slechts
één klas. zou worden ingevoerd, maar
daar had de nationale vereniging
voor de vooruitgang van gekleurden
kritiek op uitgeoefend.
De gouverneur van de Amerikaan
se staat Zuid-CaroUna, Russel, heeft
de staatspolitie opdracht gegeven de
stad Charleston te bezetten. Voorts is
de nationale garde 'n staat van pa
raatheid gebracht.
In Charleston wordt al ongeveer
een maand betoogd voor opheffing
van de rassenscheiding aldaar. Tot-
nutoe hadden zich geen incidenten
voorgedaan, doch gisternacht is dat
anders geworden. Toen deden zich
namelijk de eerste ernstige wanorde
lijkheden voor, waarbij zes politie
agenten en een brandweerman wer
den gewond.
JOANNIS AV RAMI DIS:
groep van drie figurenbrons, hoog 222 cm. (1961).
Omstreden Harlan
regisseur te Aken
O
Van Strindbergs'
„Droomspel"
(Van onze correspondent te Bonn)
Velt Harlan, regisseur van de be
ruchte antl-semitische nazi-film Jüd
Suëss, zal in het Akense Zimmer-
theater volgend seizoen optreden als
regisseur bij de opvoering van Strind
bergs „Droomspel". Volgens het speel
plan van het overigens kleine Zim-
mertheater zal op 9 september a.s.
de première zijn.
De hoofdrol in Strindbergs stuk
zal Harlans vrouw, Kristina Söder-
baum, spelen. Zij maakte in de Nazi-
tijd naam met oergermaanse rollen in
propagandistische kitsch-rolorenten,
die meestri door haar echtgenoot
werden geregisseerd. Harlans regie
in Aken stond eigenlijk al voor het
afgelopen seizoen op het programma.
Maar tóen in april van het vorige
Jaar bekend werd dat het Zimmer-
theater het echtpaar Harlan had ge
ëngageerd, ontstond er zulk een
storm van protest, vooral onder de
joodse studenten aan de universiteit
van Aken en in de joodse gemeente
van de stad, dat de zaak niet door
ging.
Nu schijnt de leiding van het Zim-
ttertheater in Aken weer moed gevat
te hebben. Op onze vraag waarom
nien met de omstreden Harlan in
*ee ging, antwoordde men: „Wy wil-
'en hein een kans geven".
Vier premières
Tijdens het Edinburgh Inter
national Festival, dat gehouden
zal worden van 18 augustus tot
7 september, zullen zes toneel
stukken worden opgevoerd. Vier
van de stukken zijn premières
voor Groot-Brittannië. Een en
ander werd bekendgemaakt
door de Earl of Harewood. ar
tistiek leider van het Festival.
Alle stukken worden in het
Engels ten tonele gebracht, drie
ervan zijn vertaald. De zes
schrijvers zijn van oorsprong
Schots, Iers, Australisch, Noors,
Frans/Roemeens en Duits.
De eerste twee weken van het Fes
tival wordt in de Assembly Hall Mar
tin Walser's „The Rabbit Race" ge
geven, vertaling van Ronald Duncan.
Walser, die in 1927 in Wasserburg
werd geboren, wordt door de critici
beschouwd als een schrijver van sa
tires in de stijl van Brecht. Het stuk
handelt over de onfortuinlijke car
rière van een zekere Alois Grubel,
zijn gelatenheid gedurende zijn ver
blijf in een concentratiekamp tijdens
Hitiers bewind en zijn verblijf in een
zenuwinrichting onder een later re
gime. De laatste week van het Fes
tival wordt Bernard Shaw's „St.
Joan" in de Assembly Hall opgevoerd
In het Gateway Theatre gaat de
herhaling van het eerste stuk van
Roddy Macmillan ..All in Good
Faith". In het Lyceum Theatre wordt
de eerste week van het Festival de
wereldpremière gegeven van „The
Unshaven Cheek", een stuk van de
eminente Australische schrijver Ray
Lawler, de schrijver van „The Sum
mer of the Seventeenth Doll". Het
stuk speelt in Australië, met associa
ties aan het noorden van Engeland
en is het verhaal van een man die
poogt een evenwicht te vinden tus
sen de waarden van het verleden
en de steeds wisselende omstandig
heden van het heden.
In dit theater wordt de tweede
week Ibsen's ..When We Dead Awa
ken" ten tonele geebracht in een
nieuwe vertaling van Michael Meyer.
Het zal worden gebracht door de
„59 Theatre Company", een titel
waarachter de namen schuil gaan
van drie Ibsen-kenners, H. Lawrie,
Casper .Wrede en Michael Elliot, die
alle drie reeds lang dit laatste stuk
van Ibsen wilden brengen.
The English Stage Company van
het Royal Court Theatre in Londen
zal de laatste week van het Festival
in het Lyceum Theatre het nieuwe
stuk van Ionesco „The Ceremony"
opvoeren, in een vertaling van Do
nald Watson. Het stuk dat zal wor
den geregisseerd door George Devine,
„een sprookje, waarin Beringer
Ionesco's „Everyman", nu King Be
ringer, worstelt met het probleem
van de dood".
Brits Guyana eist
onmiddellijke
onafhankeli jkheid
De regering van Brits Guyana
heeft gisteren een verklaring uitge
geven waarin zij zegt. de Britse
minister van Koloniën, Duncan
Sandys, om onmiddellijke onafhan
kelijkheid te hebben verzocht en
waarin zij de Britse regering de
schuld geeft van de crisis in de
kolonie.
De regering-Jagan zegt verder, na
het bereiken van de onafhankelijk
heid bereid te zijn tot het sluiten
van een verdrag met de grote
mogendheden dat de soevereiniteit
en neutraliteit van het land waar
borgt.
Minister Sandys is maandag JJ. uit
Georgetown vertrokken na een on
derzoek te hebben ingesteld naar de
toestand in Brits Guyana na de
algemene staking aldaar die elf
weken heeft geduurd. Tijdens deze
staking zijn, naar bekend, rassen-
onlusten voorgekomen en werden
Britse troepen versterkingen naar het
gebied gezonden.
Dr. Jagan en de voornaamste
oppositieleider, Forbes Burnham,
zouden elkaar intussen vandaag op
nieuw ontmoeten voor besprekingen
over de vorming van een coalitie
regering, die een einde zou kunnen
maken aan de onrust in het land.
Sandys heeft overigens reeds ge
dreigd met maatregelen van de
Britse regering ingeval zij niet tot
overeenstemming zouden kunnen
komen.
Gedurende de bijzoondere avondopenstelling van het Frans Halsmuseum
te Haarlem met kaarsen, bloemen en oude muziek (20 juli tot en met
8 septemberzal een tentoonstelling gehouden worden van Rembrandt-
etsen. Deze keur van etsen in het voor kort opengestelde Prentenkabi
net van het Frans Halsmuseum geëxposeerd, biedt een exquis ogenfestijn
gedurende de avondopenstelling, die dit jaar voor het eerst ook onafge
broken in de zomermaanden plaats vindt. Hiermee wordt vooral tegemoet
gekomen aan de wensen van de duizenden vreemdelingen, die een bezoek
aan het Kaarslichtmuseum" in hun programma plegen op te nemen.
Het clair-obscur, waarin de 300 kaarsen histtorische ruimten en stijl
kamers hullen, zal dit jaar in sublieme harmonie zijn met het licht en
donker, dat Rembrandt's diepste gevoelens blijvend leven gaf.
(Advertentie)
HET WONDER ZILVERPOETS
Kleine pot f 3.50
Grote dubbele pot f7.«—
Direct leverbaar.
JUWELIER - HORLOGER
MAARSMANS STEEG 21
LEIDEN - TEL. 20778
De overeenkomst tussen de Frans
Halstentoonstelling in 1962 en de ex
positie van een keuze uit Rem
brandt's etswerk in 1963 zou aldus
kunnen worden geformuleerd dat
Frans Hals ons voerde naar de hoog
ste top van het picturaal vermogen,
terwijl Rembrandt ons in de ban
houdt door zijn soevereiniteit in het
gebied der grafische kunsten.
Daartegen zou met recht kunnen
worden aangevoerd dat het oeuvre
van Frans Hals onvergelijkbaar is
met Rembrandt's etswerk: onverge
lijkbaar als medium, onvergelykbaar
in visie, onvergelijkbaar in de keuze
van onderwerpen, behoudens de be
nadering van de mens in congeniale
portretten.
Onvergelijkbaar in visie: Hals be
naderde de ..MENS" en doorgrondde
deze Al dieper met het toenemen der
jaren: Rembrandt bleef onaflaatbaar
geboeid door het MENSELIJKE",
waarvan de essentie zich het duide
lijkst aftekent onder tekenstift en
etsnaald.
Terecht ls opgemerkt dat by Rem
brandt veeleer moet worden gespro
ken van „ets-wereld" dan van „ets
werk". In het rag van een subtiel
lijnenspel, tegen een krachtenveld
van licht en donker, doet Rembrandt
het indrukwekkend verhaal van zijn
levenservaringen en zijn diepste
overtuiging, van zijn ontmoetingen
met mensen en van zyn zwerftochten
in de natuur. Hy maakte dit alles
zichtbaar aan zelfportretten en por-
tretten, aan de talrijkere vertolkin- j
gen van het Oude en Nieuwe Testa
ment, aan allegorische- en genre-
prenten. aan bedelaars, naaktstudies.
landschappen, vrije voorstellingen en
schetsbladen.
Een der hoogtepunten in Rem
brandt's geëts epos is het onvergete
lijke blad van de Blinde Tobias, dat
door zijn diepe menselijkheid en oud
testamentische sfeer doorbreekt en de
aandoenlyke boodschap brengt van
de vervulling, na vaste hoop en on
geschokt vertrouwen.
Meesterwerken zijn Rembrandt's
etsen stuk voor stuk. Onder Rem
brandt's eigen hand ontstaan, heb
ben ze door staat en druk een eigen
sfeer en kunnen daardoor als auto
nome kunstwerken worden gewaar
deerd. Dit in tegenstelling tot repro-
dukties, ongelimiteerd van cliché s
gedrukt, waarmee het publiek de in
dividueel gedrukte ets niet zelden
vereenzelvigt. „Teveel beschouwd als
een zoom naast het schilderwerk"
aldus dx. F. Schmidt-Degener „zijn
de etsen een wereld, doorkruist door
één man en uit dat éne zieleleven te
verklaren. En naarmate onze aan
dacht zich verscherpt, wint die we
reld aan rykdom en verrassingen,
met hoeken nog onontdekt en gehei
menissen nog ongepeild".
In de Sowjet-Unie
Matses verkocht:
jaar gevangenis
Een rechtbank in Moskou heeft gis
teren een jood en twee joodse vrou
wen tot vryheidstraffen van maxi
maal een jaar veroordeeld wegens het
maken van buitensporige winst op de
verboden verkoop van eigenge
maakte matses «ongedesemd paas-
boord). De jood verklaarde niet
schuldig te zyn aan het hem tenlas-
te gelegde. De twee vrouwen gaven
toe dat zij matses hadden verkocht,
maar ontkenden hierop winst te heb
ben gemaakt.
Communisten in Irak
terechtgesteld
Het blad Al Sjaab meldt dat er te
Mosoel in Noord-Irak 21 „communis
tische moordenaars" zijn terechtge
steld. Dertien communisten allen
militairen waren doodgeschoten,
omdat zy kolonel Abdoelwahab SJaw-
waf, leider van een mislukte opstand
tegen het voormalige bewind van
Kassem. hadden vermoord. De andere
acht, die een militair konvooi had
den overvallen, wei-den opgehangen.
