J. Bolle
„Alles gered"macaber stuk
voor Oostenrijkse televisie
190
meisjes
Speciale weekredami
N.V. IMENEXCI
Super Roneva
coton satin
dames
juffrouw
ER ZAL GELD NODIG ZIJN
ZORG DAT HET ER IS
DOOR
LEVENSVERZEKERING
hoofdboekhoude
SOLIDE WONINC
Qualtinger hekelt
de Schlamperei
Russen en Chinezen zwijgzaam
over ideologisch gesprek
Alléén ***«8
dinsdag en
woensdag:
5IKKEN5
TRAGEDIE VAN EEN THEATERRRAND
„Centrum voor wereldvrede"
Van «Ier Horst
500 gram gehakt h.o.h0.9 i
2e 500 gram voor de HALVE PRII J
Verse worst of saucijzen
nu 1.29 per 500 gi i
Biefstuk 1.18 per 250 gram.
Biefstuk tartaar nog steeds
0.98 per 250 gram.
HOGEWOERD 37 t.o. de Waterstet
TELEFOON 22412.
Interessante, prettige werkkring,
i Voor onze hoofdboekhouder vragen wij voor direct'
I ASSISTENT, die de capaciteiten heeft, deze over t
I jaren te vervangen.
Sollicitanten, die in het bezit zijn van het diploma
1 en studerend voor S.P.D., gelieven hun eigenhandig'
de pen geschreven sollicitaties voorzien van een re»
I pasfoto te richten aan de directie
HOGE RIJNDIJK 25 - LEIDEN.
-
••n kantine-assistent*
voor plezierig, afwisselen]
werk: het serveren ac
gasten en eigen personee
in bedrijf, kantoren en kar
tines.
vraagt
Overwerk wordt betoold.
Leeftijd: tot 30 jaar.
Kom «ons vrijblijvand proton bij
sikkens lakfabrieken n.v. sassenheir
efd»ling partonathzekan
TE KOOP TE WARMOND
met tuin en garage. Nieuwbouw 1959.
Brieven aan het bureau van dit blad onder nummer f
(Van onze correspondent te Wenen)
Ook onder de inwoners van het huidige Wenen leeft nog altijd
uit verhalen de herinnering aan de brand van 8 december
1881 in het Ringtheater, waardoor 386 toeschouwers op gruwelijke
wijze om het leven kwamen. Deze tragedie had voor een groot
gedeelte vermeden kunnen worden, wanneer de beruchte Oos
tenrijkse slordigheid of „Schlamperei'' niet in het spel was ge
weest. Er waren geen voldoende veiligheidsmaatregelen getrof
fen. de blusapparaten en het ijzeren gordijn functioneerden niet. de
politie en de brandweer werden veel te laat gealarmeerd, omdat
het personeel de zaak zelf trachtte op te knappen en alles zoveel
m9gelijk in de doofpot wilde stoppen!
Toen het gerucht van deze cata- i
strofe zich reeds in de stad verspreid
de en de commissaris van politie. I
Landsteiner, by Aartshertog Al-
brecht werd ontboden om opklaring
te geven, antwoordde hy: „alles ge
red. koninklyke hoogheid", maar in
tussen stond de schouwburg in vuur
en vlam. Het jaar daarop werd er
een proces aanhangig gemaakt,
waarin men naar de schuldigen
zocht en waarbij iedereen uitvluch
ten te berde bracht. De eigenlyke
verantwoordehjken, die aan de top
zaten, gingen vrij uit. alleen een
paar ondergeschikte leden van het
personeel werden schuldig bevonden
en kwamen er met een vry lichte
straf van af.
Daarmee was deze tragedie of
ficieel van de baan, maar de herin
nering daaraan leeft nog voort als
een staal van onvergeteiyke
„Schlamperei". Daar deze slordig
heid nog steeds nawerkt en by na
een nationale eigenschap is geble
ven, zijn twee Oostenrijkse schry-
vers, die een zesde zintuig bezitten
voo: het opsporen van nationale eu
vels, aan het werk gegaan om juist
de catastrofe van het Ringtheater in
haar werkeiyke dimensies uit te
beelden.
Hui veri ngivekkend
In hun stuk wordt niet de
brand zelf uitgebeeld, doch het pro
ces van een paar maanden later,
waarin iedereen, die er by betrok
ken was geweest, de verantwoordeiyk
heid van zich afschool en alles in het
werk stelde om zün handen in on
schuld te wassen. De schrijvers zün
Carl Marz en Helmut Quatlinger,
twee cabaretiers die in Oostenryk
en ook in Duitsland al lang bekend
zijn geworden door hun bytende
schetsen en parodieën. Het meest po
pulair is hun „Blad voor de mond",
dat ook als boek telkens een nieuwe
oplaag beleeft.
Op grond van het procesmatcri-
aal hebben zy voor de Oostenrijkse
tv. een reconstructie van de schouw
burgbrand gegeven en deze weergave
heeft de toeschouwers doen huiveren,
want zy waren niet alleen getuige
van een onbeschryfeiyke tragedie
die vermeden had kunnen worden,
maar ze werden tevens geconfron
teerd met hun eigen karakter. De
meedogenloze schynwerpers lieten
het licht vallen op de slordigheid,
op de mentaliteit van „laat maar
lopen", want er is toch niet aan te
doen: „da kan man halt nix ma-
chen".
Unicwn-scli rij ver
Roeds van tevoren was de belang
stelling voor dit tv-stuk zeer groot,
wat vooral toe te schryven is aan
de persoon van Qualtinger, die als
Albanese spionnen
Joego-Slavië heeft zaterdag by Al
banië geprotesteerd tegen „de geor
ganiseerde ondermynende en spiona-
ge-activiteit van de Albanese zaak
gelastigde in Belgrado, maar deze
weigerde het stuk in ontvangst te
nemen.
Volgens de nota werd op 28 juni
een Albanese agent doodgeschoten,
toen hy by Djakovica over de Joego
slavische grens trachtte te komen.
In zyn bezit had hy geweren, revol
vers, munitie en granaten.
De dag daarop werd by UlcinJ een
Albanese agent aangehouden, die
juist de grens was overgekomen. Ook
deze man was gewapend.
jaar geleden de grote doorbraak naar
de publiciteit door het schryven en
opvoeren van het stuk in één bedryf
en voor één speler: de parodie „Herr
Karl". Het is een satire op de Oos
tenrijkse eigenschap om toch geen
verantwoordelykheid op zich te ne
men en vooral te traenten om met
alle politieke stromingen mee te
gaan. Door deze ..one-man-show" is
Qualtinger niet alleen als schryver,
maar ook als acteur in Oostenryk en
daarna ook in Duitsland zo bekend
geworden, dat ook onze correspon
dent in Bonn de aandacht op hem
vestigde. In deze Herr Karl vertolkt
hy de karakterloze en gewetenloze
meeloper, die zich by elk politiek
systeem weet aan te passen en die
voor elke verandering een passende
verklaring weet te vinden.
Terwijl Qualtinger op het ogenblik
tussen alle andere verplichtingen
door dit stuk in Zwitserland speelt
heeft de directeur van het Weense
Festival Hilbert hem tevens als voor
drachtskunstenaar ontdekt. Tydens
het Festival leest hij regelmatig een
hele avond voor uit „Die letzten Tage
der Menschheit", het meest navrante
werk van de meest meedogenloze
Oostenrijkse criticaster, de schryver
Karl Kraus. Ook in dit werk wordt
de antomie van de Oostenrykse mens
Qualtinger leest voor uit Die letzten Tage der Menschheit"
van Karl Kraus.
(tydens de eerste wereldoorlog) bloot
gelegd, en de interpretatie van Qual
tinger vindt vooral onder de jonge
ren zoveel by val, dat zyn optreden
moest worden verlengd.
Hemeltergend
dram it
En nu is Qualtinger opnieuw via
de t.v. by de Oostenrykers binnen
gedrongen, niet alleen in de huis
kamers, maar ook in de gewetens,
wel niet als acteur, maar als schrij
ver van dit hemeltergende drama,
waarvoor de beste toneelspelers wer
den gewonnen. De rol van d*
schouwburg-directeur Jauner wordt jjni
gespeeld door de ook In ons land be pe
kende Robert Lindner, terwyl na 1! wit
jaar ruzie de twee gebroeders Hör j»je,
biger weer voor de eerste maal samer Ap
optreden. Paul speelt de rol van dt qu
componist Helmesberger en Attila
treedt op als graaf Lamezan. Na eei N®1
ondoorzichtig proces over de plotse- D©
linge dood van hun vader gingen zj Qu
sinds 1953 niet meer met elkaar on WL
doch nu treden zij samen weer op ij AF
een drama dat het licht onbarmhax- Un
tig laat vallen op de gewetenloosheid
die zich niet tot één bepaald voll
moet beperken. mf
1
Sp
Drie verdachten van het lager personeel. De tekening werd tijdens
het proces vervaardigd.
een van de meest geprofileerde ca
baretiers en toneelspelers wordt be
wonderd en zich nu opeens presen
teerde als schrijver van een tv-stuk.
Qualtinger is dan ook de man die
als eerste door de buitenlandse pers-
Op een internationale conferentie
van juristen in Athene over „Vrede
door recht" is besloten tot oprichting
van een „Centrum voor de wereld
vrede". Dit instituut krygt tot taak
te werken aan de vervolmaking van
het internationale recht en de toe
passing van dit recht bij internatio
nale geschillen aan te moedigen.
Men besloot voorts tot instelling
van „een wereldjaar voor het pri
maat van het recht" (primaat: op
pergezag,, voorrang) In dit Jaar zul
len de juristen van de gehele wereld
gezamenlijk moeten pogen het pri
maat van het recht by de behande
ling van internationale kwesties te
waarborgen. Verder werd een aantal
resoluties aangenomen, waarin o m.
wordt aangedrongen op uitbreiding
van de bevoegdheid van het Interna
tionale Gerechtshof in Den Haag, de
instelling van regionale „kamers" van
dit gerechtshof en van gespeciali
seerde internationale gerechtshoven,
die uitspraken moeten kunnen doen
op bepaalde, nauwkeurig omschreven
gebieden en eenmaking van het in
ternationale privaatrecht.
Ook werden enkele resoluties goed
gekeurd. handelend over de middelen
om geschillen over internationale in
vesteringen te regelen en de inter
nationale bescherming van de indus
triële eigendom. De afgevaardigden
hechtten hun goedkeuring aan een
„proclamatie van Athene", waarin op
alle volkeren een beroep wordt ge
daan om de door de conferentie uit
gewerkte actie te steunen, waarmee
men een einde wil maken aan de be
wapeningswedloop. De landen van
het oostelyke blok hebben niet deel
genomen aan deze conferentie, die
zaterdag werd beëindigd.
vereniging als „de meest bekende
Oostenryker" werd uitgeroepen. Men
behoeft het potret of de karikatuur
van dit unicum maar te bekyken om
in hem een soort Oostenrijkse
Laughton te ontdekken. Ook hy is
op 't eerste gezicht een logge zwaar
lijvige man (van nog geen 40). die
zich echter opvallend gemakkelyk
beweegt en van wie een geheel apar
te charme uitgaat, ook al speelt hij
de afschuwelykste rol. Zyn stem is
eerder zwak, maar hy articuleert zo
duidelyk dat men niet alleen alle
woorden verstaat, maar vooral ook
de fynste nuance hoort meeklinken.
Alles wat hij zegt en speelt vertoont
een geheel eigen stempel: hy is
uniek. Hy heeft geen voorganger en
hy kan ook door niemand worden
nagevolgd.
Satirisch
Nog niets is er uitgelekt van het Russisch-Chinese ideologische
gesprek dat deze dagen in Moskou wordt gevoerd. Zowel Sow-
Jetrussische als Chinese autoriteiten betrachten strikte geheim
houding: het enige dat officieel bekend is gemaakt, is dat het ge
sprek is begonnen. Of het overleg tot resultaat zal hebben dat het
1 geschil wordt bijgelegd, wordt sterk betwijfeld. Het is opgevallen,
dat na de aankomst van de Chinese delegatie in Moskou Chroesj-
isjow naar Kiew is vertrokken. Aan de andere kant heeft Peking
de vijf Chinezen, die op verzoek van de Russische regering naar
I hun land terugkeerden, als verloren zoons ingehaald.
Kort na 1945, toen de Russen nog
een groot gevaar voor Oostenryk be
tekenden, trad hy op als acteur in
een Weens cabaret, maar omdat de
zouteloze teksten hem niet aanston
den. schreef hy zelf nieuwe, gedeel-
telyk alleen, gedéeltelyk met zijn
collega Marz. Jdrenlang heeft dit
tweetal de teksten en schetsen gele
verd voor het cabaret in de Weense
Liliengasse, waar Qualtinger tevens
als acteur optrad. Toen kwam drie
Op een massabijeenkomst ter ver
welkoming van de vyf Chinezen
heeft de plaatsvervangende minister
wan Buitenlandse Zaken Lioe Hsiao
de Russische maatregel onredeiyk
genoemd. Hy zei. dat de Russische
gedragslijn ,,hen die ons na aan het
hart liggen" slechts kan grieven en
de vyand verheugt.
„De Amerikaanse imperialisten en
de Joegoslavische Tito-kliek hopen
van ganser harte op een scheiding
tussen China en de Sowjet-Unie", Zo
zei vice-premier Tsjen-ji, die ver
volgens het woord voerde. Volgens
hem wensen het Chinese en het Rus
sische volk eenheid, „wy moeten ons
verzetten tegen een breuk en trouw
biyven aan het marxistisch-leninisti-
sche revolutionaire beginsel", aldus
Tsjen-Ji.
De sterkte der Chinese stryd-
krachten is in de afgelopen twee jaar
aanzieniyk verminderd door een
drastische besnoeiing van de Russi
sche hulp. Dit is zaterdag in kringen
van de nationalistisch-Chinese ge
heime dienst op Formosa meege
deeld. Het aantal militairen zou tot
het laagste peil sinds de Koreaanst
oorlog zyn teruggeopen: 2.190.000. Dt
uitrusting van de helft der troepen
was gemoderniseerd maar de rest
beschikt over verouderde wapens uit
de tyd van de Koreaanse oorlog.
De vermindering van de Russisch*
hulp zou de luchtmacht nog meer
hebben getroffen dan de landstryd-
kraohten. De Chinese communisten
hebben nu 2.720 vliegtuigen ruim
duizend minder dan in de Koreaan«
oorlog en de sterkte zal naar ver
wachting nog aanzienlijk dalen door
het tekort aan reserve-onderdelen.
De kwaliteit van de piloten is ver
minderd doordat er niet voldoende
brandstof is voor de opleiding. Vol
gens genoemde kringen heeft de
marine by na 1.200 schepen, maar
hiervan zouden slechts 200 oorlogs
schepen zyn.
China en Roemenië hebben zondag
in Peking overeenkomsten betreffen
de wetenschappeiyke en culturele
samenwerking gesloten.
Super Roneva wereldberoemd om zijn
prachtige collectie coton satin imprimé... dank
zij een fantastisch voordelige inkoop nü voor
een ongekend lage prijs! En... Gerzon is er in
geslaagd deze schitterende keurcollectie dessins-
a-la-mode nog juist op tijd voor Uw vacantie
in de verkoop te brengen! Normaal 6.90*8.90,
slechts 2 dagen:
per meter
uw Modehuis
A DAM HAARLEM LEIDEN DEN HAAG R'DAM UTRECHT
Gevraagd voor direct of later:
voor de japonnenafdeling
(ook gehuwden). Werktyden in overleg.
voor controle.
Goed loon, prettig werk.
Met vakantie-afspraken zal rekening gehouden
worden.
Inl. CHEM. REINIGINGSBEDRIJVEN
DRIE OCTOBERSTRAAT 2 B.
LEIDSCH DAGBLAD MAANDAG 8 JULI 1963
Overlijdensverzekering
Een man van dertig jaar wil dat zijn gezin na zijn overlijden f 25.000.- ter beschikking krijgt.
Dat kost hem nog geen f 45.- per maand. Na zijn overlijden wordt het bedrag van {25.000.-
onmiddellijk uitbetaald. Een levensverzekeringman vertelt het u allemaal precies.
Levensver\
ing Voorlichtingscommissie uit het Levensverzekeringbedrijf, Emmalaan 41 Utrech'
Kinderen groeien op...en kosten geld
