kunst
kaleiöoscogp
PRESENTATIE CATALOGUS
ITALIAANS VOLKSTHEATER
Golden Fiction
Zesde N.A.V.O.-TAPTOE wordt
dit jaar groter dan ooit
Golden Fiction
dankt alle
briefschrijvers
Fenomenaal talent
maar zonder respect
voor het kunstwerk
Favoriete
verschijning
Zeven avonden in Arnhem
Première komt in Amsterdam
Succes van Haagsche Comedie
op Antwerps theaterfestival
5 Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 28 mei 1963
Derde blad no. 30967
VRAGEN AAN GF NO 8
(Van onze correspondent te Parijs)
NU het (substantiële) hoofdstuk moderne opera in het inter
nationale festival van het Theater der Naties weer is afge
sloten, is men weer teruggekeerd naar het gesproken toneel.
Peter Brook heeft met zijn Londense Shakespeare-Compagny
een King Lear vertoond die in zijn ingetogen soberheid, zijn sonore
muzikaliteit en de samengebalde dramatiek alle hoge kwaliteiten
der Engelse traditie in zich concentreerde. De Oostenrijker Oscar
Werner vertegenwoordigde, met het minder bekende drama Tor-
quato Tasso van de Duitser Goethe, het culturele bolwerk en het
Prinsdom Liechtenstein, en de gezelschappen van Peppino de
Filippo, laatste nazaat van de Commedia dell Artetraditia en van
Vittorio Gassman tekenden getweeën voor Italië.
Alvorens het seizoen met een cyclus over het „zwarte toneel''
wordt besloten, zal, uit naam van West-Duitsland, het Schiller-
theater uit Berlijn nog enkele voorstellingen komen geven van de
beide Amphitryons van Von Kleist en van Giraudoux.
Vittorio Gassman behoort, sedert
het Theater dei* Naties tien jaar ge
leden geopend werd, tot de bekende
periodieke en favoriete verschijningen
in Parijs. Dit jaar had hij echter
voor het eerst ook zijn eigen gezel
schap eens meegenomen van het Ita
liaanse volkstheater, dat hij in 1959,
naar het voorbeeld van Jean Vilar,
oprichtte. In tegenstelling met Vilar.
ontvangt Gassman echter geen cenc
overheidssubsidie, en het is voor een
ruim deel dankzij de opbrengsten van
zijn eigen filmrollen dat hij zijn
tr oep in het leven en bij elkaar weet
te houden.
Dat Gassman ook voor de Italiaan
se filmproducenten een kracht is op
wie zij graag een beroep doen, kan
intussen nauwelijks verbazing wek
ken. Met zijn voorkomen van „jeune
premier", heeft hij de ervaring van
een veteraan en beschikt hij boven
dien over een veelzijdigheid, die vrij
wel alle rollen onder zijn bereik
brengt. Zijn films, hij heeft er een
vijftig gedraaid, passeren overigens
maar hoogst zelden de Italiaanse
grenzen, een feit waarover het bui
tenland, volgens Gassman zelf, hele
maal niet rouwig hoeft te zijn.
„Ik heb", zo verklaarde hij ten
minste in Parijs, „misschien in vier
films gespeeld waarover ik als kun
stenaar me mijn ogen niet uit het
hoofd zou hoeven te schamen."
Virtuoos
Hel is vooral Gassman fabuleuze
virtuositeit geweest waarmee hij Pa
rijs nu opnieuw heeft veroverd. Hij
had een soort catalogus van zijn re
pertoire samengesteld, en zo bevatte
zijn programma een tiental scenes die
door hem uit klassieke, romantische
en moderne stukken van Aeschylus
tot Breekt waren gekozen. Gassman
zelf speelde natuurlijk alle hoofdrol
len, een fysieke krachtproef waarvoor
hij zijn hand niet scheen om te hoe
ven draaien en waarbij hjj zonder
enige merkbare inspanning de meest
uiteenlopende karakters bood
schapper uit de Perzen, soldaat Fan-
faron van de antieke Latijnse blij
speldichter I'lautus, Alfieri's, Orestes
of de beroemde Engelse tragediespeler
Kean uit Dumas', door Sartre be
werkte, gelijknamige stuk wist uit
ie beelden met een rijkdom van re
gisters, gebaren en nuances waardoor
men hem onder al die verschillende
trekken soms nauwelijks meer her
kennen kon.
Didactische opzet
Gassman had die anthologie of dat
spectacle coupé de titel „Spel der
helden" meegegeven. En de vooropge
zette bedoeling die in de verbin
dende Franse commentaren nog eens
speciaal werd onderstreept was de
.held" ln zijn tweeledige gedaante
van krijgsman en acteur, van zijn
mystieke aureool te beroven. Een
demystificatie die duidelijk beant
woordde aan de opvattingen die
Gassman huldigt van zijn dienende
taak als kunstenaar en leider van
het Volkstheater en aan zijn politieke
r overtuiging die op een militant paci-
fisme is georiënteerd. Deze didacti
sche of propagandistische opzet was
intussen niet steeds van een zekere
Duivelskunstenaar Vittorio
Gassman als Kean in Dumas'
door Sartre bewerkt gelijknamig
stuk
irritante nadrukkelijkheid gespeend,
terwijl door diezelfde intenties de
eigen stijl of geest van sommige stuk
ken óók nog wel eens enig geweld
werd aangedaan.
Gassman ontzag zich evenmin, als
dat zo in zijn kraam te pas kwam, na
een vertolking zichzelf of althans
het uitgebeelde personage nog
even een beentje te lichten, door in
een gemimeerde epiloog een persi
flage op datzelfde nummer te leveren.
En wanneer hij dus met overtuiging
demonstreerde, zowel in de tragedie
als in de humor een acteur van de
bovenste plank te zijn, bewees hjj ge
lijktijdig dat het heilige respect voor
andermans geestelijk eigendom niet
als eerste geloofsartikel in zijn artis
tieke credo stond genoteerd. Trou
wens. de hele opbouw van het pro
gramma waarvoor al die korte scènes
dus uit hun natuurlijke verbanden
Helicopter stort
neer bij plaatsen
van kruis op kerk
Een Amerikaans hefschroefvliegtuig
is gisteren verongelukt bij het plaat
sen van een 400 kg zwaar kruis op
een kerktoren in de Westduitse stad
Göppingen, op 50 km ten oosten van
Stuttgart.
De bemanning van de helikopter
was cr al in geslaagd, het kruis op
zijn plaats te zetten, toen het toestel
door een sterke windstoot werd ge
troffen. Doordat de machine nog met
een kabel aan 't kruis vastzat, stortte
het toestel in de nog open kerkruim
te.
Van de drie inzittenden overleden
er twee aan hun verwondingen. De
derde verkeert in levensgevaar.
Hogere subsidies
Residentie-Orkest
De Haagse gemeenteraad heeft het
besluit genomen aan de Stichting
„Het Residentie-Orkest" de volgende
aanvullende subsidies te verlenen: 1.
ter dekking van het exploitatietekort
over de seizoenen 19591960 en 1960
—1961 bedragen van resp. f. 8.79258
en f. 8.174,30; 2. voor het seizoen
19611962 een bedrag van ten hoog
ste f. 100,605 3. ten behoeve van het
seizoen 1962—1963, voor zover be
trekking hebbend op de maanden
september tot en met december 1962,
een bedrag van ten hoogste f. 62.604.
Deze verhogingen hebben in hoofd
zaak betrekking op de salariëring,
zowel van de orkestmusici als van
het administratieve personeel.
Met goede vrienden is het prettig praten.
Het grote aantal vragen dat aan GF werd
gesteld heeft ons veel genoegen gedaan.
Vooral omdat eens temeer bleek hoeveel
rokers reeds 17 jaar - sinds 1946 - hun
Golden Fiction trouw zijn gebleven. Inte
ressante vragen waren erbij. Over de jaren
lange constante smaak en kwaliteit (hr. T. i
te Den B.); over de kleur en rijpheid van
de tabakken (Hr. Sch. te K.).
Wij vertelden u van de voortdurende zorg
van onze Inkopers en melangeurs en licht
ten u in over het verschil tussen een Ame
rikaan, een Virginia en Golden Fiction. Over
volrijpe tabakken die donkerder van kleur
en zachter van smaak zijn.
Zeer vele briefschrijvers weten nu ook het
antwoord op hun vraag: "Hoe komt het
dat ik GF de lekkerste sigaret blijf vinden?".
Het antwoord bestaat reeds 17 jaar. Liefst
37 volrijpe tabakssoorten, waarbij geen
extra aroma wordt toegevoegd, geven
Golden Fiction die heerlijke smaak. De
volle rijpheid van deze tabakken maakt GF
tot de zachtste van alle
Alle briefschrijvers danken wij tenslotte
nogmaals voor hun spontane reactie en
vaak zeer enthousiaste brieven.
10 STUKS f 0.50 20 STUKS fl.- I GESCHENKDOOS 50 STUKS f2.75
DE ZACHTSTE VAN ALLE
(Van onze Kunstredactie)
j Amsterdam krijgt op 5 juli a.s. de primeur van de grote NAVO-taptoe
I die de daarop volgende zeven dagen traditie getrouw op de Grote Markt
te Arnhem zal plaats hebben. Het wordt voor Anrhem de zesde NAVO-
taptoe: in het Amsterdamse Olympische Stadion zal dit evenement voor
I de derde maal geschieden.
De belangstelling voor deze militaire manifestatie was in de hoofdstad
de afgelopen jaren niet overweldigend. De Amsterdamse VW en een
aantal grote winkelbedrijven steunen nu echter een grootscheepse pro
paganda, waarmee men het stadion uitverkocht wil krijgen. In het sta
dion kunnen 50.000 mensen de taptoe zien. In Arnhem zijn 8.000 plaatsen
zodat hier in teven dagen tijd 56.000 bezoekers kunnen worden ont
vangen.
In Alfiere's Breste.
(Van onze correspondent in Brussel»
1200 toeschouwers, die de zaal van de Koninklijke Vlaamse
Opera te Antwerpen tot aan de nok vulden, hebben gisteren een
ovatie gebracht aan Ida Wasserman, nadat het doek was opge
gaan voor O'Neill's „Tocht naar het duister", waarmee de Haag-
sche Comedie binnen het kader van het Internationale Theater
festival naar de Scheldestad is gekomen. Het Antwerpse toneel
publiek is de actrice, die jaren aan het gezelschap van de Kon.
Ned. Schouwburg verbonden is geweest, niet vergeten en het
beschouwde haar wederoptreden als een gebeurtenis.
F1 irnn Jules Croiset meewerkten, is een
IjIcIIISFOI VUil groot succes geworden. Aan het slot
was er applaus en bravo-geroep. dat
I,1Q <1 li minutenlang heeft geduurd. Onder
lllcl tt aooCl I iicii i dg aanwezigen bevonden zich vele
De voorstelling, aan welke behalve Vlaamse acteurs en actrlces. Z« be-
Ida Wasserman ïn Paul Steenbergen hoorden tot de meest enthousiaste
f" GrSi* tJhu Fric van Ineen en i toeschouwers en van verscheidene
ook Sonja Brill. Ene van ingen hebben wü vernomen, dat
De NAVO-laptoe wordt dit jaar
groter dan ooit. Er zullen nu 600 deel
nemers zijn tegen 450 vorig jaar.
Omdat het optreden van orkesten
en bands uit alle 15 NAVO-landen op
één avond niet kan worden verwerkt,
wordt ieder jaar een keuze gedaan.
I Deze maal komen er groepen uit De
nemarken. Noorwegen. Portugal.
I Griekenland. Canada en vanzelf ook
i uit Nederland.
Bekende kapellen
Denemarken zendt een orkest van
74 man, dat b samengesteld uit twee
bekende muziekkapellen namelijk die
van het Fynske Liv-regiment uit
Odense en het Prinses Liv-regiment
van het garnizoen van Viborg. Uit
Portugal komt het grootste muziek
korps van de republikeinse Nationale
Garde dat een van de meest repre
sentatieve militaire orkesten van het
Iberisch schiereiland heet te z(jn.
Noorwegen staat het orkest af van
de Koninklijke Garde en Griekenland
doet hiervoor niet onder. De Griekse
zij het betreuren dat er in Vlaan
deren geen toneel van een dergelijk
formaat en genuanceerd gehalte is
als de Haagsche Comedie gisteren
heeft laten zien. De voorstelling
wordt vanavond herhaald voor een
eveneens uitverkocht huis.
De gouverneur van de provincie
Antwerpen, de Nederlandse vice-
consul en de consul-generaal behoor
den tot de aanwezigen. Laatstge
noemde heeft na afloop van de voor
stelling te zijnen huize een ontvangst
ter ere van de leden van de Haagsche
Comedie gegeven.
Garde des Konings „Evzonen" heeft
een schilderachtige kledij: een witte
kilt waarin 25 meter stof is verwerkt,
en een rijk geborduurd vest, met
vleugelmouwen.
Nederland is vertegenwoordigd met
de kapel van de Kon. Luchtmacht
onder leiding van kapitein H. F. W.
van Diepenbeek, die ook dit jaar weer
de muzikale leiding van de show
heeft.
De deelnemende tamboerkorpsen
zijn "De Black Watch" uit Canada,
het korps van het 13e infanterie-
bataljon garde regiment fuseliers
„Prinses Irene", het tamboerkorps
van de technische dienst uit Utrecht
en het trompetterkorps der artillerie.
Te zien. maar niet te horen is weer
het z.g. „spookpeleton" van het lucht
macht Instructieregiment.
N.A.V.O.-band
wordt traditie
De vorig jaar ingestelde NAVO-
band zal een traditie worden. Ook
nu zullen alle 15 NAVO-landen een
trompetter, een tamboer en een vlag-
gedrager naar Amsterdam en Arn
hem zenden die tot een grote band
zullen worden geformeerd.
Een nieuwtje is dat op elke avond
een andere militaire vertegenwoordi
ger van een der deelnemende landen
het saluut zal innemen en dat op die
avond de dirigent uit dat land de fi
nale de eigenlijke ceremoniele tap
toe zal dirigeren. Op dinsdag 9
juli zal er een gala-avond zijn waar
op naar men hoopt de NAVO-opper-
bevelhebber generaal L. L. Lemnitzer,
het saluut in ontvangst zal nemen.
De deelnemers zullen reeds op
1 juli in Arnhem arriveren. Zij wor
den ondergebracht in de Oranjeka
zerne en de luchtmacht elektronische
school in Schaarsbergen en voor een
J deel in de Saxen Weimar kazerne te
Arnhem. De repetities hebben plaats
onder leiding van kapitein van Die
penbeek. Op 4 juli heeft in Arnhem
de generale repetitie plaats die al
leen voor militairen toegankelijk is.
Marijke Overberg verlaat
Suriname
De Stichting Culturele Centrum
Suriname deelt mede dat de celliste
Marijke Overberg met de pianist
Henk Dul afscheidsconcerten heeft
gegeven in Paramaribo, Moengo, Wa-
geningen en Nickerie. Uitgevoerd
werden werken van Vivaldi, De Fesch
Beethoven, Mendelssohn, Brahms,
Debussy en Fauré. Op haar terugreis
naar Nederland zal Marijke Overberg
optreden op Aruba, Curasao en Bo
naire,
Dc Russische violist Alex
Michlin heeft, gelijk gemeld, de
eerste prijs ontvangen van het
concours ..Koningin Elisabeth"
in Brussel.
Hierboven v.r.n.lKoningin
Elisabeth van België, de Rus Se-
mion Snitkoivskij die tweede
werd. David Oistrach. jurylid en
leermeester van dc twee Russen,
alsmede de eerste prijswinnaar
Alex Michlin.
waren gerukt, mocht, zacht gezegd,
aanvechtbaar heten.
Voor zijn meesterschap, zijn ver
bijsterende veelzijdigheid, heeft het
Parijse publiek ook dit keer z\jn be
wondering weer niet onder de stoelen
en de banken gestoken. Gassman
heeft ongetwijfeld een der hoogste
triomfen van het hele Festival ge
oogst. Maar nu dus wel algemeen be-
j kend is geworden dat er geen markt
I is waarvan hij niet volledig thuis is,
zou men voor zijn volgende rentree
j zijn fenomenale talenten toch wel
graag ook eens ondergeschikt zien
gemaakt aan het kunstwerk dat er
enig recht op heeft niet gevierendeeld
te worden ten behoeve van de glorie
van de acteur, die Gassman als
..held" bovendien nu juist preten
deerde te ontluisteren.
