„O, u vergeet de boter",
riepen de milva's
TWEE OPVOEDERS IS
HET MAXIMUM
Matrozenmode in de Breestraat
UIT en
THUIS j
Radijssterrekers
en komkommers
Mijn man is er een
uit duizenden
Rood
wit en
blauw
overpeinzing
(W) ET ENS WAARD
95-
beauty
products
Verkrijgbaar bijl
Parfumerie Suringar
Zaterdag 27 april 1963
Pagina 3
Kapitein Lambrechtsen schud
de zorgelijk het hoofd boven de
forse kalkoen die. geplukt en
gewassen met 2*n kale pootjes
in dé lucht, voor haar op tafel
lag.
Een eenvoudig japon
netje uit de collectie van
Balmain. Het is gemaakt
van bedrukte zijde met
kleine roosjes op een
zwart fond. Het hoedje Is
van glanzend zwart stro,
de zwarte ceintuur van
leer. Duidelijk zijn bij dit
model de brede schouders
te zien.
..Kalkoen zouden ze eerst
moeten leren eten" zei ze.
..want wat ze niet kennen dat
eten ze niet".
..Ze" dat zijn de in Leiden
gelegerde soldaten.
„Met Kerstmis wilden we ze
een plezier doen met biefstuk,
maar de helft kwam terecht in
de spoelington. want het vlees
was van binnen rauw „niet
gaar" riepen ze en dus
moesten ze het niet".
Kapitein A. E. Lambrechtsen
van Ritthem is een van de drie
milva's, die als voedingsadviseuses
zijn verbonden aan de Leidse
Koksschool, waar de vorige week
een demonstratie werd gegeven in
het economisch bereiden van kal
koen.
Het is u misschien al enige tijd
opgevallen dat men in ons land
probeert diepgevroren Amerikaanse
kalkoen aan de man te brengen,
hele vogels en bouten. In het kader
van deze „actie" is de Amerikaanse
kok en restaurateur Herman Leis
naar Nederland gekomen om hier
(en elders) te laten zien en te ver
tellen hoe men kalkoen precies
moet uitbenen en bereiden en htf
weet waarover hU praat.
We stonden wel even met de ogen
te knipperen toen hli de stukken
kalkoen in de braadslede legde en
deze zonder meer in de oven wilde
schuiven.
„En de boter?" riepen de dames-
militairen als uit één mond.
„Geen boter", zei kok Leis; htf
voegde er troostend aan toe:
„Wacht nou maar af wat er ge
beurt" en schoof resoluut de braad
slede in het fornuis.
Economisch was zijn bereidings
wijze zeker, alleen been en vuil
werden weggegooid. Trouwens, hij
zei zelf. de uien met schil en al in
de soepkeitel mikkend: „Bij ons in
Amerika gooien we vrijwel niets
meer weg bij het koken, we kun
nen het ons eenvoudig niet veroor
loven".
Hy sneed uien. worteltjes en pe
terselie fün. keerde de stukken kal
koen. strooide de groente er over.
schoof de braadslede weer in de
oven en wijdde zich verder aan zijn
cranberries, want geen Amerikaan,
hoorden wij. eet zijn kalkoen zon
der veenbessengelei.
Geen saus
Het was een leerzame en geurige
demonstratie, maar of de soldaten
en onderofficieren nu geregeld kal
koen te eten zullen krijgen?
De milva's moesten toch eerst nog
eens alles weten van de prijzen.
Bouten kant en klaar zijn aanzien
lijk duurder dan een hele kalkoen
verhoudingsgewijs.
..En ik zie de sergeant-kok met
zijn paar mensen al kalkoenen
staan uitbenen voor tweeduizend
man", zei kapitein Lambrecht
sen een beetje sceptisch. Er zou
den mensen kunnen ivorden op
geleid voor dat werk, maar dat
zijn allemaal problemen waar
over „de inspectie" moet beslis
sen.
In elk geval, als de soldaat
straks misschien een stuk kal
koen op zijn bord krijgt, zal dat
in boter gebraden zijn, want,
zegt de kapitein, de doorsnee
Nederlander wil jus op z'n bord
en geen vlees met een sausje.
Alleen theorie
Kapitein Lambrechtsen (geboren
In Indonesië, lagere school in Zee
land. meisjes hbs in Hilversum)
volgde in Amsterdam aan de Nieu
we Huishoudschool de opleiding
voor lerares koken en voedingsleer
(N8). werkte een jaar in Parijs en
een jaar in Engeland in de huis
houding „om de taal te leren" en
meldde zich daarna aan als milva.
Eerst kreeg ze een gewone mili
taire opleiding: twee maanden in
Kijkduin als rekruut en twee
maanden officiersopleiding in Er-
melo en in augustus 1954 kwam ze
als voedingsadviseuse naar de
Koksschool.
Kinderen hebben er niets op
tegendat zij in de regel tivee
ouders bezitten. Als het daar
nu maar bij bleef. Doch deze
ouders bepalen zich niet slechts
tot geld verdienen of eten ko
ken; zij voelen zich bovendien
verplicht vierentwintig uur in
een etmaal de kinderen op te
voeden en dat is te veel van het
goede.
Het is natuurlijk prettig wanneer
er goed voor je wordt gezorgd Er
bestaat niets heerlijkers als je
druipnat uit school komt dan een 1
dampende kop thee naar Je toe te
zien komen, opgeluisterd met een
stuk verse cake. terwijl iemand bo
vendien de trap oprent om uit de
kast droge kleren bij elkaar te zoe
ken en je een handdoek toewerpt
met de mededeling. Eerst dat kop-
pie drogen, knul. Heb Je een kam
bij de hand?
Op zo'n moment ben je biy, dat
je een moeder hebt. Maar zodra je
de thee hebt gedronken, de laatste
kruimel cake hebt verzwolgen je
weer droog en warm bent, begint
het:
„Hoe was het op school?"
Je was juist zo opgelucht dat de
schooldag achter de rug is, en je
wilt er liever niet over praten. Dus
haal je de schouders op en mom
pelt zoiets van:
Gaat wel. Een leger antwoord is
niet denkbaar.
Veel huiswerk?
Nu kun je niet nóg eens zeggen:
.Gaat wel" dus brom je maar iets
onverstaanbaars. In werkelijkheid
ligt de gedachte aan al dat huis
werk je als een steen op de maag.
Het eerste uur wil Je er niets van
horen. Maar moeders zijn vergroeid
met de klok. ze stAAn er op dat je
bijtijds naar bed gaat en dan moet
Je „klaar" zijn. Alsof een hbs-er in
al de jaren voor zijn eindexamen
ooit „klaar" zal zUnl
Begin er niet te laat aan. knul.
Als je het uitstelt tot na het eten
is je hele avond naar de maan.
Daar heb je het al! Raadgevin
gen, wijsheid, ervaringen worden
met emmers vol over Je uitge
stort, terwijl Je veel meer behoef
te hebt aan een spannend boek of
een wild grammofoonplaatje.
<:yfloederiylz&
e
Ja, hoor eens. Ik wil éven wat
anders doen, ik kom net uit school,
snauw Je en moeder kijkt gekwetst.
Ook zo'n onuitstaanbaar ding: die
gewonde blik. wanneer je even uit
schiet.
Natuurlijk, natuurlijk, Je hoeft
niet meteen aan de slag. Nog een
kopje thee? Daar leef je onmiddel
lijk van op.
Graag, mét cake.
Zeg, er zijn meer mensen in huis
die straks thee met koek lusten. Je
moet niet altijd zo hebberig zijn Je
komt niets te kort. dat weet je wel.
Opvoeden maar. jongens. Om het
andere woord een vermaning, het
kAn niet op. Knorrig grUP Je Je tas
en verdwijnt naar Je kamer. Daar
is het nog kil. Je verlangt terug
naar de warme ruimte beneden.
waar het gezellig iswaar het
gezellig zou zijn. als er niet de
hele dag iemand zat op te voeden.
Je smijt je tas op bed. laat je val
len en grijpt naar een boek. een
detective natuurlijk. Hé, even weg
zinken in de mysteries en de spe
cifieke sfeer van Parijs.
Eventjes géén kind zijn! Maar
nee van beneden klinkt een
stem. een vermanende stem:
Adrlaan. wil Je alsjeblieft niet
zo'n lawaai maken boven mijn
hoofd: de muren staan te schud
den Is het nodig de boel altijd
te vernielen?
Probeer dan maar eens in de
stemming te komen voor het
subtiele hersenwerk van com
missaris Maigret.
Wonderlijk genoeg lukt het
toch, want Simenon is een goede
schrijver. Je hoort en ziet een
hele tijd niets meer, ook niet
wanneer er beneden weer wordt
geroepen. Heel vaag klinkt een
bekend stemgeluid tot je door,
maar het boek is nu juist zo
spannend, let er dus niet op.
't Zal wel weer gezeur over 't
huiswerk zijn
Opeens een schok, zware voeten
daveren op de trap. O grutjes wat
heb je nou weer verkeerd gedaan?
Vader. Aha. die is dus ook thuis
gekomen. Adriaan, het is zeer on
beschoft om je moeder eindeloos te
laten roepen. Je weet toch dat het
tijd is om te eten. Wat verbeeld je
je wel. dat jij minstens driemaal
geroepen moet worden.
Enzovoort. Het opvoeden is weer
in volle gang.
Is het een wonder dat elk kind
meent: twee opvoeders in één huls,
dat is echt wet het maximum!
THEA BECKMAN.
Hier geven de drie milva's alleen
theorielessen aan dienstplichtige en
beroeps-militairen. Die theorie om
vat voedingsleer, warenkennis, me
nu-leer en receptenleer.
Dat alles in twee maanden, waar
in de soldaten zowel de koks- als
de militaire vakken moeten leren.
Ze moeten in een keuken kunnen
koken, maar ook te velde op ben-
zinekooktoestellen. Dat gebeurt bij
voorbeeld in de KatwijKse duinen,
waar ze hun maaltje soms ook op
een houtvuurtje moeten klaarma
ken en waar ze veldkeukens leren
camoufleren.
Deze praktijklessen worden niet
gegeven door de milva's. maar door
onderofficieren-instructeur.
Wel komen de dames af en toe
ter controle een kijkje nemen bij
de kooklessen, want je kan een
man nog zo vaak vertellen, dat
bij het koken zo weinig mogelijk
water moet worden gebruikt, hij
laat toch de halve pan vol water
lopen.
Interesse miniem
Dat het opleiden van rekruten
in twee maanden een heksentoer is.
blijkt wel uit wat kapitein Lam
brechtsen vertelt: „Als die jongens
hier komen, weten ze niet eens hoe
een schuimspaan of een garde er
uit ziet. Dat moet hun allemaal
worden geleerd. Ze weten eigenlijk
helemaal niets. We beginnen de
eerste les gewoon met het menselijk
lichaam, want dat is ook nog alle
maal nieuws".
„De interesse bij de dienstplich
tigen is gewoonlijk heel miniem. Ze
luisteren wel en soms belangstel
lend. maar ze onthouden weinig.
Dit in tegenstelling tot de beroeps,
die erg hard werken. Voor de
dienstplichtigen is dit eigenlijk een
opleiding tot hulp-kok. Soms is er
onder hen een slager, bakker of kok
en die krijgt dan later de verant
woordelijke werkjes op te knappen,
voor de bij-koks zijn er zoveel an
dere klusjes".
„Heel anders ligt de zaak bij
de dienstplichtige sergeants-me
nagemeester. Dat is de pienterste
klas. vaak jongens uit het restau
rantbedrijf. Die komen met twee
rechterhanden".
Deze klas was ook zeer geïnte
resseerd in het hoe en waarom
van de bereiding van de Ameri
kaanse kalkoenen en Herman
Leis moet wel plezier hebben ge
had in hun deskundige vragen.
Onze
belastingcenten
De milva's mogen niet ln de ka
zerne wonen en zijn in Leiden inge
kwartierd. „Vreemd is dat", zegt
kapitein Lambrechtsen. „nu woon
ik negen jaar hier in Lelden en nog
steeds word ik nagekeken en zelfs
nageroepen. In Amsterdam is dat
trouwens nog erger. Het minste wat
je te horen krijgt is: daar gaan
onze belastingcenten".
„Ja. we kunnen pistoolschieten,
kwestie van zelfverdediging, maar
militair gezien stellen we niets voor,
vooral niet als Je vergelijkingen
maakt met het buitenland. Onze
oorlogsbestamming is hospttaalwerk
(in de keuken) en men moet ons
ook echt zien als vak-officier Er
zijn veel voordelen verbonden aan
ons beroep, de gezelligheid die Je
hier hebt bijvoorbeeld en het ont
breken van orde-problemen, waar
mee je op een huishoudschool wel
te maken hebt".
„Een nadeel is het dragen van
een uniform. Dat is niet prettig en
veel sollicitaties stuiten er op af.
Misschien ook wel op het feit dat
men denkt „je moet altijd je mond
houden", maar wij vrouwen worden
hier echt niet militair behandeld
lierman Leis licht kapitein Lambrechtsen haarfijn in over het
bereiden van kalkoen.
De teelt van komkommers is in de afgelopen
jaren steeds vervroegd. Zelfs in januari en
februari toen het nog hard vroor, werden al
komkommers op de veilingen verhandeld. Ook in
de komende weken zijn ze (goedkoper) volop tè
krijgen. Dat geeft weer variatiemogelijkheden,
die we zo langzamerhand best kunnen ge
bruiken.
Na deze lange winter heeft
ons lichaam veel extra vitami
nes nodig en veel rauwkost zal
meehelpen de voorjaarsmoe
heid te bestrijden. Denk dus
ook eens aan sterrekers en ra
dijs.
Florentijnse spinazie
1 k». spinazie. 50 a spek. 100 g
geraspte oude kaas. boter. zout.
noot.
De spinazie goed uitzoeken en
enige malen goed wassen. Het spek
ln dobbelsteentjes sneden en even
uithakken. Een klontje boter toe
voegen en hierin de gewassen en
uitgelekte spinazie laten slinken. De
geslonken spinazie met wat zout en
noot op smaak brengen en in een
vuurvaste schotel overdoen. De
groente met geraspte kaas be
strooien en er in de oven een licht
bruin korstje op laten komen.
Bij dit gerecht rauwe ham en
botersaus serveren.
Boerenkaaskoek
200 g. bloem. 150 g. geraspte kaas.
100 g. boter. 4 eieren, glas melk.
zout. paprika.
Kneed van bloem, boter. zout. ge
raspte kaas en paprika een stevig
deeg. Vul een ronde of vierkante
boterkoekvorm met dit deeg en bak
de koek in een goede warme oven
in ongeveer 30 minuten gaar. Kan
koud èn warm gegeten worden
Russisch kwarkloetje
Roer een half pond roomkwark
met 80 g. suiker, een half ons rozij
nen en wat geraspte citroenschil in
een kom iau-bain-marit tot een
glanzende, dikke creme is verkregen.
Zeer koud opdienen en bestrooien
met geraspte walnoten.
Hartig kwarkhapje
Week 2 blaadjes gelatine ln ruim
koud water. Verhit het sap van een
halve citroen met 1 lepel water en
los hierin van het vuur af. de ge
latine op. Meng deze vloeistof i laten
afkoelen!) door een half pond ma
gere kwark en 2 eetlepels mayo
naise. Goed schuimig roeren Op
smaak maken met 1 fijngehakt
sjalotje. 2 fijngesneden plakken
ham. peper, zout en een druppeltje
tabasco. In kleine vormpjes schen
ken en laten opstijven Keren op
een met sla bedekte schotel en gar
neren met plakjes tomaat en hard
gekookt ei.
Yoghurtmuesli
'i liter yoghurt. 1 appel. 1 lepel
honing, 1 lepel cornflakes, 1 lepel
gehakte noten.
Rasp de appel ln de yoghurt en
meng alle ingrediënten daarna goed
dooreen.
De 67-jarige Engelsman Al
bert Boyle uit Bournemouth
heeft bewezen dat de door
Vondel bezongen oprechte hu
welijkstrouw „ter waertlt" nog
steeds te vinden is.
Toen zijn vrouw in een Lon-
dens ziekenhuis werd opgeno
men. om een gewrichtsontste
king te laten behandelen, sloot
hij zijn bungalow, pakte zijn
bezittingen in een caravan en
reed 80 kilometer naar Londen
om daar vlakbij het ziekenhuis
zijn tenten op te slaan. Artsen
hadden hem namelijk gezegd,
dat zijn echtgenote eerder zou
genezen, wanneer hij in haar
directe omg ving bleef.
Negen weken lang stond de kam
peerwagen geparkeerd in de straat
langs het ziekenhuis. De politie,
die begrip voor de zaak had zag
het door de vingers, zodat Boyle
iedere dag zijn vrouw in het op
enkele schreden verwijderde zie
kenhuis kon gaan opzoeken.
Het ziekenhuis-personeel hielp
hem aan water om te koken en
te wassen.
Artsen verklaarden, dat alles niet
voor niets was geweest. Hoewel de
doktoren het in een vroeger sta
dium twijfelachtig hadden gevon
den. of zij ooit nog zou kunnen
lopen, gaven zij de 59-jarige mevr.
Boyle nu een goede kans.
„Ik ben door liefde genezen", zei
ze „Mijn man is er een uit dui
zenden. Hü heeft mij 15 Jaar ver
pleegd".
„Iedere echtgenoot zou hetzelfde
doen", zet Boyle terwijl hij een
blauwe sok aan de waslijn naast
de caravan hing. „Ik was mijn sok
ken als ik ze vind", voegde hij
eraan toe. „Ik reken erop. dat de
andere tevoorschijn zullen ko
men".
Flanerend in de Breestraat
of op een boulevard kunt u mo
dieus zijn in een „matrozenkos-
stuum". Tenminste als uw leef
tijd ligt tussen volwassen (of
bijna) en ongeveer dertig.
Die matrozenmode van nu
lijkt niet op het bekende mari
neblauwe of witte jurkje waar
in onze schoolgaande moeders
(plooirok en matrozenkraag)
voor het nageslacht werden
vereeuwigd.
Er is tegenwoordig heel wat
meer variatie. Bovendien is
deze matrozenmode voor een
oudere leeftijdsgroep en is ze
meer aan de mode dan aan de
marine aangepast, met alle vrij
heden. die de mode wel en dé
marine niet toestaat.
Het zijn meer de details die aan
het pakje van Janmaat doen den
ken dan het complete kostuum.
Een zuidwester, een vuurrode olie-
f
Jas, koperen knopen met een anker
er op of een truitje met horizon
tale witte en blauwe strepen doen
minstens net zo veel als een natuur
getrouwe matrozenkraag.
U moet dan natuurlijk niet af
wijken van de traditionele kleuren:
marineblauw en wit en daarbij
kunt u rood gebruiken in gepaste
hoeveelheden.
iflfiMiiiiiinniiiiiiiiiiiiinii'n
Bij een blauiv en wit gestreep
te rok past in dit kader de witte
jersey blouse van de schets links
bovenaan. Het is een mouwloze
blouse, gegarneerd met een ma
trozenkraag en een das van
blauwe voile. De blouse hoeft
niet wit te zijn. Rode jersey doet
het zeker even goed en marine
blauw ook. De gestreepte rok
kan door een blauwe, een witte
of een rode effen rok worden
vervangen.
Elk tolletje met een grote witte
matrozenkraag valt in het kader
van deze mode. vooral als het niet
van een bloemetje maar van een
marineblauw wollen crêpe is ge
maakt. zoals het tweede model van
de tekening.
Dit is een deux-pièces: rechte
rok en rechte blouse met driekwart
overhemdmouwen en een witte
piquékraag, die ver openstaat over
een vuurrood truitje. Naar gelang
het humeur, het seizoen en de ge
legenheid kan het truitje worden
vervangen door een witte of blauwe
bef.
Wie meer van rood houdt dan
van blauw, kan heel goed rood of
wit materiaal (wol of katoen of
misschien wel zijde) voor een der
gelijk geheel kiezen. En wat let u
het na te maken van groene of
paarse stof. gegarneerd met oranje
of lichtblauw, als u llevër geen
marine in de Breestraat ziet?
Alle fantasie ten spijt, de beste
kleuren voor het laatste model zijn
die van het zeemansuniform.
Marineblauw voor het alpientje, dat
een rode pompon (van de Franse
matrozenbareti in top kreeg.
Marineblauw ook voor de double-
breasted Jekker met koperen kno
pen. Dit tweetal hoort bij een witte
izware zijden of linnen) pantalon
en een blauw en wit gestreept
piratentruitje, dat heel uitbundig
kan worden gegarneerd met een
rode taillesjerp.
J.V.
Het driemaal per dag wande
len met de hond, toen die de af
gelopen maanden niet los mocht
lopen, heeft me wel de nodige
zuchten doen slaken. Maar 't
heeft me, behalve veel frisse
lucht en lichaamsbeweging, toch
ook hele ontdekkingsreizen op
geleverd in de gloednieuwe wij
ken van de plaats mijner inwo
ning. Je wilde immers niet eeu
wig en altijd dezelfde weg lopen
met je hondje aan de riem en zo
kwam je nog eens waar je an
ders nooit komt.
Eén zo'n nieuwe straat was er,
waar ik altijd door een soort
dwingende macht naar toe ge
zogen werd. Daar had ik name
lijk een snufje ontdekt op t ge
bied van binnenhuisarchitectuur
dat me fascineerde. Een gewoon
huis. in een gewone rij, alles van
dertien in 't dozijn. Maar als je
naar binnen keek ja, houd u
mij ten goede, in de avond, alle
gordijnen open en alle lampen
aan. dan bedoel je toch dat
iedereen naar binnen mag kij
kendan leek het ineens een
heel ander soort huis.
Eerst dacht ik: „Wat zie ik
toch voor bijzonders?" Maar nee
,,'t wat precies als de rest, even
breed, even diep. Ik er de vol
gende avond weer langs en toen
zag ik hetde wand tussen het
achterste gedeelte van de kamer
en de keuicen was weg gebroken.
Niet maar zo'n pietepeuteng
doorgeefluikje dus, maar hele
maal radicaal weg.
Je keek van uit de kamer zo
regelrecht op yt aanrecht, 't for
nuis, de Ijskast, de servieskast
jes en wat dies meer zij. En on
geveer waar bij een ander de
muur is, stond daar de eettafel.,
die tegelijk als afscheiding dien
de.
Dat leek me een kordate op
lossing. Een huisvrouw, die dat
aandurft (nogmaals: in een heel
gewoon huis, van heel gewone
afmetingen) moet wel over bij
zondere karaktereigenschappen
beschikken. Ze moet allereerst
natuurlijk héél bijzonder netjes
zijn. 't Moet bij 't toonkamer
achtige af zijn, in zo'n keuken,
vrees ik, want zelfs heel normale
„rommel" kan er nauwelijks ge
doogd worden. Maar och dat
is met alle moderne apparatuur
en foefjes op kastengebied nog
toel denkbaar.
En ik heb er op mijn avond
lijke wandelingen menig glimpje
van op kunnen vangen Wel heb
ik lopen overpeinzen, dat een
dergelijke indeling bepaald in
vloed moet hebben op, of het ge
volg moet zijn van, de hele stijl
van huishouden en van leven
Een huls wordt op deze ma
nier één ruimte, die opgedeeld
wordt in een zithoek, een eet-
hoek, een werkhoek voor dé kin
deren en een werkhoek voor de
huisvrouw, en dit laatste is dan
de keuken van weleer. Die keu
ken, waar 't zo lekker kon ruiken
van vers gebakken koekjes en
waar de geur van pas gebraden
vlees de honger alvast prikkelde.
De keuken, die het speciale do
mein was van moeder de vrouw,
waar ze nog eens iemand uit kon
jagen: „vort jullie, hier ben ik
de baas" en: waar de keukenge
heimen veilig bewaard werden,
zodat de resultaten later als
even zovele verrassingen de ka
mer in werden gebracht. De geu
ren en dampen zullen je wel met
Succes te lijf kunnen gaan met
een goed ventilatie systeem,
want in de zithoek horen die
uiteraard niet thuis.
Maar de huisvrouw zal een
heel speciale vindingrijkheid no
dig hebben om haar keukenge
heimen te kunnen bewaren,
want voor een gelukkig huwelijk
en een goed gezinsleven zijn ge
heimen en verrassingen onont
beerlijk, dacht ik zo.
HERMINE G.
Advertentie
BREESTRAAT 101 - LEIDEN
TELEFOON 23401
