ZOEKLICHT
in KAMER en TUIN
ZAL MEXICAANSE SCHILDER
SEQUEIROS VRIJ KOMEN?
Ballon - berging van kostbare
„vrachtwagens van de ruimte"
John
Braine
Hij wil geen ballingschap
Gezondheid van revolutionair
kunstenaar is thans wankel
is
Zaterdag 13 april 1963
riiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiii
D'
(Van onze correspondent te Brussel)
IAVID- ALFARO SIQUEIROSde Mexicaanse
schilder, voor wiens vrijlating een aantal Neder
landers een aanbeveling heeft ondertekend, die ge
lijk gemeld aan de Mexicaanse president werd aan
geboden, is een van de vier tegen het einde van de
vorige eeuw geboren kunstenaars, die de basis hebben
gelegd voor de moderne schilderkunst van hun land:
Diego Riviera (geb. 1886), Romero Carlos Oroczo
(1898), Rufino Tamayo (1899) en de volgens Mexi
caanse gegevens in 1898 te Chihuahua in het noorden
van Mexico geboren Siqueiros.
EEN
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
OP DE BOEKENMARKT
Een proeve van Nieuwe Kritiek
Laatstgenoemde is van het viertal
zeker de meest revolutionaire schil
der, wanneer men daaronder zou
willen verstaan een schilder, die
met zijn werk betoogt tegen maat
schappelijke misstanden en voor
een naar zijn mening betere wereld.
Oroczo doet dat ook wel, maar zijn
tragische werken zijn toch meer
elegisch van aard dan uitgesproken
opstandig. Tamayo, sterk onder in
vloed van Picasso, heeft zich sedert
enige jaren te Parijs gevestigd en
hij schijnt niet van plan die stad
weer te verlaten om naar Mexico
terug te keren.
Siqueiros heeft een uitgebreid
oeuvre op zijn naam staan. In
Europa heeft men schilderijen en
grafiek van hem kunnen zien ter
gelegenheid van de grote expositie
van Mexicaanse kunst te Parijs in
de zomer van 1952 terwijl ook ver
leden Jaar in het ParRse Petit Pa
lais een Mexicaanse tentoonstelling
werk van hem omvatte. Het schijnt
namelijk dat de Mexicaanse rege
ring hem nog wel erkent als een be
langrijk kunstenaar wiens schilde
rijen de roem van het land in het
buitenland kunnen verhogen. Hij
mag trouwens schilderen in de ge
vangenis, die „preventieve gevange
nis' wordt genoemd, hetgeen in
houdt dat het regime er minder
streng is dan in een normale ge
vangenis. In ieder geval is het toch
een gevangenis en schilders in de
eerste plaats zijn mensen, die zijn
geboren om „vrij" te zijn.
„Gekneld hart"
Vrijwel alle onderwerpen heeft
Siqueiros geschilderd: portretten,
landschappen, stillevens, figuur
stukken. Aanvankelijk was zijn stijl
nogal beinvloed door het realisme
van Riviera, later ontwikkelde hij
zich tot een soms wel eens al te
theatraal expressionisme en de
laatste jaren heeft hij in de gevan
genis werken geschilderd, waarin
dat expressionisme de taai is gewor
den, waarin een diep gekweld hart
zijn ontroeringen weergeeft.
Nadat hij in augustus 1960 werd
gearresteerd heeft hij de eerste Ja-
.Apotheose van Cuauhtemoc"
noemde Siqueiros dit werk.
ren kunnen schilderen omdat zijn
medegevangenen hem dat mogelijk
maakten door in de voor hem ge
meenschappelijk bestemde ruimten
een atelier voor hem af te schieten.
Sedert enige tijd mag hij dat echter
niet meer. Dat berichtte namelijk
het Franse weekblad "Les lettres
Fran?alses" in januari van het vo
rig Jaar. Daarbij moet worden aan
getekend dat het blad nauwe rela
ties met de Franse communistische
partij onderhoudt.
Waarom Siqueiros werd gearres
teerd is niet duidelijk bekend. Enige
jaren geleden hebben studenten een
beeld, dat Miquel Aleman, 'n voor
ganger van de huidige Mexicaanse
president voorstelde, vernield. Di
rect daarop liet de regering een
vijfentwintig communisten arreste
ren.
Siqueiros zo verteldb my een
collega die kort geleden in Mexico
is geweest moet zich toen nogal
fel met de vernielers van het beeld
solidair hebben verklaard en daar
op is ook hR gearresteerd. Zijn
naam is trouwens veel vroeger vaak
genoemd lq verband met de moord
op Trotski, doch over de rol van de
schilder daarbij heeft men nooit
het rechte vernomen.
Nog geen amnestie
Men had gehoopt dat hij in 1960
ter gelegenheid van de herdenking
van de revolutie van I860, amnestie
zou krijgen of gewoon zou worden
vrijgelaten. Het is niet gebeurd.
Thans is zijn gezondheid wankel
maar bR blijft schilderen. Van zRn
jongste schilderijen zijn foto's naar
Europa gekomen. Daaruit kan men
zien dat er een hallucinair beeld bij
is van Siqueiros' cel.
Zelf heeft hij daarbij gezegd dat
de lange dagen van afzondering in
bijna volkomen duisternis vlekken
Pagina 2
en grafitti op de muren bijna licht
gevend doen schijnen en dat hun
dansende beweeglijkheid, ongelofe
lijke snelheden gaat aannemen. Er
is een ander schilderij, dat „bezoek
aan de gevangenen om te kunnen
eten" heet. Het is een zwangere
vrouw met een kind op de arm en
een meisje aan haar rokken. Zij
gaat naar de gevangenis, waar haar
man is. De gevangenen in Mexico
schijnen namelijk de mogelyheid te
hebben, het eten dat zR uit de
mond sparen, te kunnen weggeven
zodat zij hun familieleden voor
honger kunnen behoeden. Toen Si
queiros in december van 1961 jarig
was. heeft hy zoals de "Lettres
Fran?aises" meldde, ook zijn vrouw
bR zich mogen ontvangen en met
haar kunnen eten. „Net zo'n maal
tijd willen wij, moet hij toen hebben
gezegd, als de andere gevangenen".
Strijd om vrijheid
Wie het werk van de schil
der heeft gezien, veronderstelt
dat Siqueiros nooit, zoals Ta
mayo, in ballingschap zal wil
len leven. Hij is een kunste
naar, wiens werk te nauw ver
bonden is met de strijd om de
vrijheid van zijn volk, om de
emancipatie en om de sociale
rechtvaardigheid dan dat hij
niet temidden van zijn mede
strijders daarvoor zal willen
blijven leven en schilderen. Het
is voor de vrijheid van de schil
derkunst te hopen dat een
machtswoord van de Mexi
caanse president, die immers
usurpator noch dictator is, het
Siqueiros mogelijk zal maken
verder in vrede als vrij mens te
kunnen werken.
GERRIT DOU 350 JAAR
GELEDEN GEBOREN
In ons de vorige week zaterdag
gepubliceerd artikel over de schil
der Gerrit Dou is een storende ver
schrijving geslopen. Dou werd na
melijk niét geboren in 1663. doch in
het jaar 1613 zodat hij niet 300 jaar,
doch 350 jaar geleden geboren is.
Enorme besparing
Een van de beperkende factoren
bij de ontwikkeling van de ruimte
vaart en het ruimteonderzoek is het
steeds stijgende kostenniveau. Aan
vankelijk kon men het met vrij een
voudige raketten en instrumenten
stellen, maar naarmate de projec
ten ambitieuzer worden (zoals een
landing op de maan) heeft men be
hoefte aan zwaardere raketten, die
per stuk onvoorstelbare kapitalen
kosten. Tot dusver gaan deze raket
ten verloren in de ruimte of ver
branden zR wanneer zij in de at
mosfeer terug keren.
Er zou een enorme kostenbespa
ring kunnen worden verkregen, (en
das een ruimer budget voor de
ruimtevaartuigen en het onderzoek
zelf) wanneer men erin zou slagen,
de raketten meer dan eens te ge
bruiken.
De raketten- en ruimteafdeling
van Douglas Aircraft heeft thans op
papier een bergingssysteem ontwik
keld waarbij deze vele tientallen
miljoenen kostende gevaarten (zo
als de in aanbouw zijnde Saturnas»
zonder een krasje na gebruik weer
op de lanceerbasis kunnen worden
teruggebracht.
Het ROOST-systeem (Re-usable
One-stage Orbital Space Truck) is
ontworpen voor 160 ton wegende. 80
meter hoge eentrapsraketten. Aan
de onderkant ervan is een kamer
aangebracht, waarin zich een op
blaasbare ..ruimteparachute" be
vindt. Nadat de raket in een baan
om de aarde is gebracht en de be-
Sybren Polei. „Lady Godiva
op Scooter en Geboortestad".
De Bezige BR.
Amsterdam 1963.
Het viel mij in de moderne wyze
van dichtkritiek eens toe te passen
op een vers van Sybren Polet. Ik
heb daarvoor gekozen „Lady Go
diva op Scooter, een vers, dat my
aantrok ondanks het feit dat het
een prys heeft gekregen van de ge
meente Amsterdam. Aan de andere
kant heb ik overwogen dat die be
kroning dit vers enige algemene
bekendheid gegeven zal hebben. Dit
ln verband met de moeilijkheid.dat,
deze wyze van kritiek schrRven my
grote beperkingen zal opleggen,
aangezien ik, om by een Nederlands
voorbeeld te blijven, in het nieuwe
maandblad „Merlyn" ontdekt heb,
dat men op deze wijze te werk
gaande, voor het verklaren van een
vers van zestien regels bijna twin
tig flinke bladzijden nodig heeft.
(Zie in Merlyn III H.U. Jesserun
d'Oliveira over een vers van Gerrit
Achterberg). Ik vrees dus dat ik
met de ruimte mij op deze plaats
toegemeten, niet verder zal kunnen
komen dan de eerste strofen.
Dit vers heet „Lady Godiva op
Scooter". Aangezien de dichter
nooit iets voor niets doet. is het
zaak even na te gaan wie lady
Godiva eigenlijk was Lady Godiva
was een legendarische dame uit de
elfde eeuw die, slechts gehuld in
haar lange haren te paard door de
stad Coventry reed. aangezien zulks
te doen de enige voorwaarde was
waarop haar man, de heer Van
Coventry, bereid zou zijn de on
draaglijke belastingdruk op de be
volking te verminderen. Tijdens
haar rit was het die bevolking ten
strengste verboden ook maar één
blik buiten hun huizen te werpen,
laat staan zich op straat op te hou
den. Maar een jongeman. Tom
genaamd, boorde een gaatje in zijn
luik en tot straf sloeg de hemel
hem met blindheid. Godiva was dus
een weldoenster, maar men mocht
niet naar haar kijken.
De eerste strofe luidt: Op je
scooter van bloemen je beweeg -
mande capsule zich van de raket-
punt heeft losgemaakt, opent zich
de parachutekamer, waarna het
remwerktuig uit tanks met vloei
bare waterstof wordt opgeblazen
Rondom de raket ontstaat dan
een reusachtig kassen dat de vorm
heeft van een priktol, die een door
snee heeft van 100 meter aan de top
en van 80 meter aan de „punt
Wanneer dit gevaarte naar de aar
de teruggebracht wordt, gaan eerst
contra-raketten in werking om de
snelheid te verminderen, waarna de
priktol snel hoogte verliest Om de
warmte-ontwikkeling van 800 gr. C
door het wrijvingseffect bij binnen
komst in de aarde atmosfeer te
kunnen weerstaan, is het materiaal
van de ruimte parachute gewapend
tegen een hitte van 1000 gr. C
Met zijn enorme omvang wordt do
priktol door de luohtweerstand af
geremd, terwijl de waterstof erbin
nen een handje helpt om de daal
snelheid te verminderen tot l'z km
per uur. Bij dit bergingssysteem
wordt open water als landingsplaats
gekozen en door het zwaartepunt
aan de voet. blyft de priktol als een
duikelaartje in hel water staan.
Met behulp van helikopters worden
kabelverbindingen tussen het ca 70
meier hoge gevaarte en een aantal
sleepboten aangebracht, waarna het
geheel naar de aan zee liggende
lanceerbasis wordt teruggesleept.
Bijgaande twee foto's geven een
beeld van het terugsiepen naar de
basis van de op zee gelande raket-
priktol en een opengewerkt mode!
van d? ballon om de raket tydens
de terugkeer naar de aarde.
reden die geen remmingen kent
ryd, ryd.
De weldoende moderne lady Go
diva rydt op een scooter van bloe
men. Hier zitten al enige mogelijk
heden in Ten eerste kan de dich
teer bedoeld hebben: een zeer kleu
rige scooter, die hem aan bloemen
doet denken. Ten tweede bestaat
de mogelijkheid dat deze lady Go
diva een figuur in een bloemen
corso was. Deze laatste veronder
stelling lijkt mij niet juist in ver
band met de weldoende aard van
Godiva. Bovendien vindt men in de
volgende twee regels: „Je beweeg
reden die geen remmingen kent".
De beweegreden nu is die scooter
van bloemen. Deze kent geen rem
mingen: dus helemaal weg met het
bloemencorso. WR hebben dus te
doen met een mateloze weldoenster,
zich op bloemen voortbewegend. Ik
neem aan dat de dichter hier een
lentelyk beeld heeft opgeroepen.
Een moderne Mei.
Deze gedachte stemt ook overeen
met wat er in de derde strofe staat:
„en de directeur van de Universi
teitsbibliotheek. geprikkeld zijn
hoed afneemt om zich de literatuur
van het hoofd te wissen". Deze man
heeft nog een hoed op. zodat wR
aan kunnen nemen dat het nog
niet volop zomer is. Hy is „geprik
keld" .natuurlyk, dat krijgt een
mens zo in de lente, en veegt zich
..de literatuur", het stof van zRn
bibliotheek, van het voorhoofd. Dit
beeld wordt nog voorafgegaan door
dat van de politieagenten: „RRd,
rijd zo dicht langs hen heen dat
de politieagenten gedichten gaan
schrRven die ze des avonds met
gemotoriseerde stem aan hun
vrouwen voorlezen". Dat is natuur
lyk het toppunt van poëtisch resul
taat; dat politieagenten, die verte
genwoordigers van gezag en orde,
verzen zouden gaan schrRven, die
zij dan ook nog des avonds aan
hun vrouwen gaan voorlezen met
„gemotoriseerde' '(bewogen op de
wyze die des agents is) stem.
Nu evein terug naar de tweede
strofe: „Stel je claxon af op een
zo hoge frequentie, dat de gluren
de ruiten springen en de gezich
ten rood worden als schaamrode
roaen". Hier zit ook weer een mach!
van zaken m. Ten eerste die hogi
frequentie, die enerzyds die gezich.
ten van opwinding rood doet wor»
den en anderzRds de glurende rul.
ten doet springen. M.a.w. jaag
preudsaards, die gluren achter hun
ramen op tot ze van schaamte blo
zen bR het zien van Je schoonheid
Als die bloemen er niet waren, zoq
men ook kunnen veronderstellen
dat lady Godiva de poëzie zelf k
Doch dat maakt niet zoveel ver-
schil.
Het gehele vers ls een stralende
ode aan de bloei, het leven,
schoonheid, de poëzie of wat men
maar wil.
Zoals ik al gezegd heb: verder
dan drie strofen kan ik in dot
ruimte niet komen en zelf hlerbfl
heb ik nog onvolledig moeten zRn
Het enige wat ik heb kunnen doen,
is aangeven dat er achter een ven
heel wat meer zit dan men pleegt
te denken.
CLARA EGGINl
Advertentie
leven aan de top
Een Jongeman uit een armelijk
milieu klimt op tot groot zaken
man Maar het succea het
leven aan de top. blijkt vol
schrijnende kanten Het hart van
Joe Lampton strijdt verbeten om
wat geluk en warmte. En „ge
slaagd" ala hij Is. blijft hij de
zoeker de grote hunkeraar.
Een indringend geschreven tijds
beeld door de 'angry young man'
John Braine. U zult dit ontroe
rend mooie boek zonder onder
breking uitlezenl m f
Nu bij Uw boek /I Vfl H I
handelaar. sJ \J
Fresia's zRn allerliefste snR-
bloempjes; nu zRn ze er volop.
De bloemist kan u aan een fleu
rig boeketje in alle mogelRke
tinten helpen, doch men kan ze
ook van één bepaalde kleur be
stellen. U kunt er lang plezier
van hebben; de bloempjes ver
spreiden een heerlyke geur en
als snR bloemen voedsel in het
water wordt opgelost, blRven ze
langer fris en zullen ook de nog
gesloten bloemknopjes open-
komen.
Fresia's en vooral paradRs- of
tuinfresia's kan men ook sinds
enkele jaren zelf in eigen tuin
ln bloei kweken; men heeft er
geen kassen of bakken voor no
dig. Dan moet men ze nu be
stellen en doe dat vooral bR een
solide firma; ook de zaadhandel
kan u er aan helpen. Direct na
ontvangst moeten ze gepoot
worden; alle mooie kleuren, die
de bloemist nu in voorraad
heeft, kunnen ln eigen tuin ge
kweekt worden. Het is wel leuk
er een mengsel van te bestellen;
ze worden in zakjes of in kleu
rige dozen verkocht; meestal
per vRftig stuks.
Ze houden wel van zon, doch
moeten toch eigenlRk zo staan
dat ze straks in de zomer, op
het heetst van de dag een wei
nig in de schaduw kunnen ko
men. In de volle zon zullen ze
ook wel bloeien, doch het gewas
blRft een beetje te kort. de
bloemstengels rekken dan niet
en dan kan men ze dus niet zo
best snijden.
De kleine bolletjes kunnen op
ParadRs-fresla's.
een diepte van ongeveer zeven
centimeter gepoot worden en on
geveer op eenzelfde onderlinge
afstand. De grond dient goed
los en fRn gemaakt te worden:
grove kluiten kunt u nief heb
ben. Men moet ook voldoende
bemesten; oude koemest kan
men onderspitten, doch indien
de grond voldoende humusrRk
ls. bereikt men ook heel goede
resultaten met de bekende tuin
en korrelmestsoorten. Per vier
kante meter is dertig gram vol
doende; die kan men na het
spitten, doch vóór het poten
van de bolletjes uitstrooien. De
grond moet men vooral in het
begin goed vochtig houden; de
bolletjes moeten namelRk zo
snel mogelRk wortels vormen
G. Kromdyk.
uil
1 m
br
sp
ec
