Joseph Keilberth: een
veelgezocht dirigent
Botwinnik - Petros jan
gevecht 0111 de macht
Kom er
ACHT-er
j Jaarbeursstad j
West-Berlijn
Tegenspel van scherp contract
HOE
WERKT
HET!
PONSKAARTEN-
MACHINE.
I
W 4 1
1
A 1
1
1
1
3 '2
f
Man van het stille gebaar
MilnchenWenen en Londen
brachten hem al grote roem
test
letters bepaald
door 2goten
cijfers bepaald
door 1gat
REPRODUCEER-
MACHINES
.jCOCFOHUKLM WXYZ
li/ /uili L^mm
301 boooooolod
li/ n 11111111 A
21 /222 2 2 222|2^
/333333333333\\ 7 (r^
14|4 4 4 44 444|4 4\\^
j5555555555555|5V^
/6i6 66 6 666666666|6Ö\
fl 7 7 717 7 7 7 7 7 777 777177,
88Ö088|88888080Ö8|8
9 9 999999|999999 999|/
- L- EN
MACHINES
elektrische
'impuls
4
1
1 1
1
i
w
lil
A
<2
k
2'
- 5 -
S
De ponskaarten
beïnvloeden vele
speciale machi
nes.
Zaterdag 23 maart 1963 Pagir
„de mooiste tijd van mijn leven!", ten
einde.
Harde persoonlijke belevenissen
maakten van de jeugdige Keilberth
een grijsharig, rijp man. Men be
noemde hem tot dirigent bij de zo
beroemde Dresdener Staatsopera. Na
Dresden bracht Hamburg de dirigent
Keilberth nieuwe successen, nieuwe
roem. Als leider van het Filharmo
nisch Staatsorkest, waarmede hij ook
talrijke gasttournees naar het buiten
land maakte, oogstte hij roem als
„stille dirigent".
Tegenwoordig vervult hij vele gast-
directies. Munchcn is zijn standplaats
geworden, maar Bamberg, Hamburg.
Wenen en Londen zien hem even
vaak. Hij deelt zijn tijd in, hij be
hoort niet tot diegenen, die 's mid
dags een concert in Berlijn dirigeren
en 's avonds in Covent Garden achter
de lessenaar staan.
Vele beroemde dirigenten behoren
tegenwoordig tot de „musische" ti
rannen naar het voorbeeld van Tos-
canini. Zy zijn heerser achter de les
senaar, die het orkest met sugges
tieve kracht tot een topprestatie
dwingen Joseph Keilberth echter
brengt zyn musici met bevrijdende en
losse gebaren tot de allerhoogste
prestaties
„Hij geeft ons zelfvertrouwen!" zei
een fluitist. „Het is, alsof er tussen
deze fijngevoelige en daarby uiterlijk
zo robuuste man en het orkest een
verstandhouding van zwijgend en
nobel begrip bestaat", verklaarde een
bekende concertmeester.
Keilberth's gebaren voor het orkest
zijn inderdaad zeer eenvoudig. Hij be
perkt zich tot op- en neerstreken.
Wordt de partituur echter gecompli
ceerder. dan geeft de linkerhand ook
aanwijzingen, maar zeer spaarzaam
en uiterst nauwkeurig.
Wie goed toekykt, ontdekt echter
de verbluffend economische en daar
bij altijd duidelijke gebarentaal van
zijn schijnbaar zo eenvoudige wijze
van dirigeren, waarvoor by de bij
naam „stille dirigent" kreeg. Iedere
nauwelijks waarneembare nuance van
zijn directie houdt een belangrijke
boodschap voor zijn instrumenten in.
t Ondanks de geïsoleerde ligging is West-Berlijn gedu- t
i rende de laatste jaren weer een belangrijk internatio- t
t naai tentoonstellings- en jaarbeurscentrum geworden (f
Rond de zendmast, die met een hoogte van 150 meter
het boven alles uitstekende symbool van de oude Duit- t
t se hoofdstad is, strekt zich het Westberlijnse tentoon- j
t stellingsterrein uit. t
t Ondanks het feit, dat tijdens de oorlog vrijwel alles t
t verwoest werd, beschikt men thans over een overdekte t
t tentoonstellingsruimte van 56.655 vierkante meter, een t
i open terrein van 125.000 vierkante meter en een par- t
t keerplaats voor meer dan 10.000 auto's. t
i Sinds 1948 telde men bijna 20 miljoen binnen- en bui- i
t tenlandse gasten. t
t Onder de geregeld terugkerende tentoonstellingen t
f neemt de „Deutsche Industrieaustellung" een leidende
t plaats in. Deze expositie vindt sinds 1950 jaarlijks in de f
f herfst plaats en geeft een representatief overzicht van t
f de industriële produktie in de landen van de vrije t
f wereld. t
t Niet minder belangrijk is de telkenjare in de lente t
f plaatsvindende grootste Europese land- en tuinbouw-
tentoonstelling: de in 1926 voor het eerst gehouden f
„Internationale Grüne Woche Berlin". f
Kunt U de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt U elders in dit Bijvoegsel.
Onze schaakrubriek
Sedert geruime tijd behoort prof. Joseph Keilberth tot de aller
grootste dirigenten van de wereld. Hij is een van de meest uitge
sproken kunstenaarstypen van onze tijd. die geen begrip toont
voor het snelle leven van deze tijd. Joseph Keilberth houdt van de
stilte en vooral de stilte van zijn geweldige bibliotheek.
Zijn favorieten zijn Thomas Mann zeventienjarige jongen was hij reeds
en Schopenhauer. Hij stamt uit een koorrepetitor in Karlsruhe. Zyn ta-
familie van musici en werd In Karls- lent was opvallend. Binnen tien jaar
ruhe op 19 april 1908 geboren. Als bracht hij het tot „Generalmusik-
Niemand vermoedt achter het
zo robuuste uiterlijk de gevoe
ligheid van dirigent Joseph
Keilberth.
direktor" in deze stad Zijn uitne
mende prestaties als dirigent van het
Duitse Filharaionische Orkest in
Praag, baarden overal veel opzien.
Als eerste strijkers zaten bij hem die
illustere kunstenaars, die na de oorlog
als „Koeckert-Quartet" het meest
representatieve Duitse kamermuziek-
ensemble werden.
In 1945 waren deze werkzaamheden
Onze bridgerubriek
De tweekamp tussen Botwinnik
en Petrosjan, om het wereldkampi
oenschap schaken begint volgende
week in Moskou. De titelhouder,
Botwinnik, is 52 jaar, zijn uitdager
34. Dit leeftijdsverschil is, omdat de
strijd zovele weken zal duren, van
groot belang. Voorspellingen zijn
met geen mogelijkheid te doen. In
elk geval is er voor de schakers de
komende weken weer „wat te doen".
De eerste keer, dat de huidige we
reldkampioen tegen de toenmalige
titelhouder speelde was op 20 no
vember 1925 te Leningrad. Botwin
nik was toen 14 jaar, Capablanca
speelde simultaan tegen 30 van de
sterkste spelers van Leningrad. Die
eerste partij werd door de 14-jarige
gewonnen, dertien jaar later volgde
de tweede ontmoeting tussen bei
den. nu echter als gelijkwaardigen,
tijdens het Avro-tournooi te Am
sterdam. Ook nu won de Russische
meester.
8Dd8a5; 9. Lg5xf6, Pd7x
f6; 10. 00—0? 0! (Door dit ant
woord wordt de uitdagende opzet
van de Simultaanspeler weerlegd,
want het is duidelijk dat 11. Pxd5,
Pxd5; 12. Dxd5, Le6 spoedig tot de
ondergang zou leiden).
11. Pfl—f3. Lc8e6; 12. Pf3—d4
pareert de dreiging 12d4,
doch nu nadert het noodlot langs
de c-lyn.) 12Ta8c8; 13. c5—
c6 «voor 13. Kbl heeft wit geen tijd
meer. want na 13 Lxc3. 14.
D c3; 15. bxc3 volgt het vernieti
gende 15 Pe4. Aan de andere
kant dreigt 14 Txc5, waarom
de Simultaanspeler een pion offert
om de cantastrofe op de c-lyn te
vermijden).
Wit: Capablanca. (Simultaan).
Zwart: Botwinnik.
Leningrad, 20-ll-'25.
Botwinnik (wit) speelde 30. Lb2—
a3!. De7xa3; 31. Pg3—h5! g6xh5;
32. De5—g5t. Kg7—f8. 33. Dg5xf6t.
Kf8g8: 34. e6e7, en nu moet
Botwinnik te voren hebben bere
kend. dat de witte koning weet te
ontsnappen aan eeuwig schaak.
34 Dcli; 35 Kf 2. Dc2t;
36. Kg3. Dd3T; 37. Kh4. De4t; 38.
Kh5 xDe2r; 39. Kh4, De4^; 40. g4,
Delt; 41. Kh5 en zwart gaf op.
fotocel L
i
T Onderstaand spel uit de Bonds-
hoofdklasse competitie van de Ne
derlandse Bridge Bond toont een
aantal reeds bekende feiten nog
eens duidelijk aan: le. dat het te
genspel van een scherp contract bij
zondere oplettendheid vereist, 2e.
dat een schijnbaar verloren spel nog
niet altyd verloren hoeft te gaan en
Se. dat het analytisch vermogen van
6pelers die niet tot de topklasse be
horen nog wel wat te wensen over
laat.
De hand die dit alles zal gaan
aantonen lag als volgt:
Sch 9 8 4 3
Ha 10 7 6 4
Ru H 10 7 2
KI 7
Sch H 5 v Sch A 10 2
Ha 9 2 n Ha V B 8 5
Ru A 6 4 U Ru 8 5 3
KI H 10865? K1B93
Sch V B 7 6
Ha A H 3
Ru V B 9
KI A V 4
Met zuid als gever en allen
kwetsbaar verliep de bieding: (o-w
passen) zuid 1 schoppen noord 2
schoppen zuid 3 SA noord 4
schoppen, waarna werd rondgepast.
Er zullen vele bridgers zijn die met
de noordhand de tweede schoppen
niet hadden durven bieden, maar
alleen reeds om preëmptieve rede
nen is dit bod toch wel te verdedi
gen.
West kwam uit met harten 9 en
de vooruitzichten voor de zuidspe
ler waren weinig rooskleurig. Twee
schoppenslagen en ruitenaas moe
ten zonder meer worden verloren,
zodat in eerste instantie een par
keerplaats voor de derde harten
Kom er ACHT-er
1. etiketten op flessen links
2. mouw linker baby
3. horloge linker dame
4. slabber rechter baby
5. rok linker dame korter
6. hoeksteen kleiner
7. ceintuur rechter dame
8. lantaarnpaal
dient te worden gezocht. De vierde
ruiten van noord komt hiervoor in
aanmerking, maar zuid moet voor
dat deze vrij is nog een aantal ma
len van slag zodat de kans van sla
gen miniem is. tenzij de tegen
standers een handje willen helpen!
Zuid legde in noord de 10, oost
speelde de boer en zuid nam met de
heer. Hierna volgde schoppen boer.
die west met de heer nam waarna
harten 2 werd nagespeeld. Noord de
7. oost de 8 en zuid het aas. De lei
der vervolgde nu met ruitenboer,
die in noord met de heer werd over
genomen. waarna een kleine schop
pen uit de noordhand werd ge
speeld. En dit is het moment waar
op de oostspeler verzuimde na te
denken. Hij vond het kennelijk zon
de om zyn mooie aas aan een on
nozel viertje te spenderen en speel
de de 10 bij, waarop zuid het spel
als volgt kon maken: schoppen
vrouw werd genomen en ruiten
vrouw nagespeeld. West moest deze
wel met het aas nemen en ruiten
naspelen, omdat hij anders gedwon
gen wordt in de klavervork te spe
len. Zuid nam met ruiten 9. speelde
klaveraas en troefde een klaver af.
waarna ruiten 2 werd gespeeld en
zuid zijn hartentje kon lozen. Door
nogmaals klaver te troeven in noord
en harten in zuid. bleef oost beperkt
tot het maken van de laatste slag
met troefaas.
Met open kaarten is het natuur
lijk onbegrijpelijk dat oost schop
penaas niet direct genomen heeft
maar oost's redenering luidde onge
veer als volgt: het spelen van rui
tenboer uit de zuidhand en het
overnemen daarvan met de heer
kan er op wijzen dat zuid in ruiten
A B 9 heeft en van plan is de vrouw
over mij (oost) te snijden. Ik weet
dat west dan ruitenvrouw zal ma
ken. Neem ik nu direct schoppen
aas en incasseer ik de hartenslag,
dan is noords harten 6 vrij, zodat
zuid hierop de derde ruiten kan af
gooien.
Tot zover een plausibele redene
ring, maar de oostspeler zag hierbij
twee belangrijke punten over het
hoofd: le. als west ruitenvrouw zal
gaan maken, verloopt het spel niet
anders dan nu! Het maakt namely 1:
geen verschil of west met de vrouw
dan wel met het aas aan slag komt
Oost ziet het gevaar van het vrij
komen van de vierde ruiten en kan
zich daar niet tegen bewapenen. 2e
de zuidspeler kan niet alles hebben;
indien hy de beschikking heeft over
aas-boer van ruiten, aasheer van
harten en vrouw-boer van schop
pen. dan kan zijn klaverbezit uit
niet meer dan een aas met een paar
kleinen bestaan, daar hij anders wel
met 2 SA zou hebben geopend. Het
veiligste kan oost dus spelen: schop
pen aas nemen en schoppen 10 na.
In dat geval zullen oost-west kun
nen maken: 2 schoppenslagen, een
ruitenslag en óf een harten- óf een
klaverslag.
H. W. FILARSKI.
1. d2d4, d7d52. c2—c4, el—
e6: 3. Pblc3 Pg8— f6; 4. Lel—g5, w
Pb8d75. e2—e3. Lf8—b4; 6. c4
d5e6 d5; 7. Ddl—b3, c7—c5 (Het
goede antwoord. Zwart dekt de lo
per en opent een uitweg voor zijn -«
dame.) 8. d4 ;c5 (Deze zet. tesamen
met de lange rochade laat blyken.
dat wit het wil laten aankomen op
de „zwakke" pion d5. In de volgende
fase van de strijd, levert Botwin
nik het overtuigend bewijs dat men
met deze strategie op hem geen
vat krijgt, Juist was 8. a3, Lxc3;
9 b x c3
13Lb4xc314. Db3xc3 (op
14. bxc3, bxc6 zou wit op de b-lyn
tenonder gaan). 14 Da5xa2;
15. Lfld3, b7xc6; (Van nu of aan
is het winnen van de partij nog
slechts een kwestie van techniek).
16. Kclc2, c6c517. Pd4 -e6,
Da2a4t! (Een belangrijk tussen
schaak! Na 17f xe6? 18. Tal.
d4; 19. Dc4, Dxc4; 20. Lxc4 zou
wit nog kunnen ontsnappen). 18.
b2—b3. Da 4a2t19. Dc3—b2,
Da2xb2; 20. Kc2xb2. f7xe6; 21.
f2—f3 Tc8c722. Tdl—al, c5—c4;
23. b3 xc4, d5xc4; 24. Ld3—c2,Tf8—
b8t; 25. Kb2—cl. Pf6—d5; 26. Thl—
el. c4c3! 27. Tal—a3, Pd5—b4; 28.
Tel—e2, Tb8d8; 29. e3—e4, Tc7—
c6! (Zwart laat zijn tegenstander
niet de geringste kans. Op 29
Td2 zou 30. Txc3 kunnen volgen;
nu echter dreigt deze zet, daar de
toren op c6 gedekt is.) 30. Te2e3,
rd8—d2; 31. Te3c3 (iedere zet
met de loper wordt beantwoord met
31c2!31Td2xc2t; 32.
Tc3 c2, Tc6 c2t en Capa gaf op.
(aant. van Muller). De tweede ont
moeting, tijdens het Avro-tournooi
in 1938, besliste Botwinnik met een
van do fraaiste combinaties uit de
schaakliteratuur.
Men kan ponskaarten ook gebruiken
om elektrische impulsen op te wekken,
bijvoorbeeld met sleepborstels.
I b°rSt^S 1 I kaften
Een populaire ponskaarten-
machine is het draaiorgel.
Meestal leest mende
gaten af met fotocellen,
die een stroomstoot
geven als licht hen treft.
Illllllllll
)oo|oooooooo|
11 11111111 Ij
2 22 22|2 22 2 2,
3 3 3 38 3 313 3
4 4 444444|
5 5 5555555
6 6 6 6 6666
7777777 7t
8 0 8 8 0 60
,9998999
Primaire gaten worden met
een ponsmachine geslagen in
kaarten, ingericht volgens de
behoeften van het bedrijf.
Een ponskaart heeft 80 vertikale kolommen,
ieder met 12 posities.die letters en cijfers
bepalen.
Met 'marksensing'; zetten
van (elektrisch geleidende)
potlootstreepjes, kan men
automatisch doen ponsen.
SORTEERMACHINES
tot 120.000 kaarten
per uur
TABELLEER
MACHINES
