TfhöVi
200000
Galaconcert Sempre Crescendo
had een extra gelukkig verloop
Dat2 meegenomen, mevrouw 1
kunst
kaleiöoscoQp
Solist V. d. Putte
Paginini in Brucli
WIELAND II iGNER MAAKTE
WALKUREVAN SALOME
LAAIEND ENTHOUSIASME
Ovatie voor Frankens „Circo
bouillon is kracht bouillon
In Brusselse Monnaie
Tweeslachtigheid
tussen
Pontus Huiten
ziet af van
kandidatuur
enscènering en kostuums
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 14 februari 1963
Derde blad no. 30882
Een aanvangsuur van een gala-concert van „Sempre Crescendo"
weten alleen de goden!
,,De jaarlijkse jokkernij". Aanvang 8.45 uur precies is corps
traditie
Er was echter niet één mens in de grote Stadszaal. „Sempre
Crescendo" had het de eerste vijf kwartier nog te druk met reci
piëren.
Enfin, er is een begin geweest met het binnenloodsen met cere
monieel van diverse groepen waardigheidsbekleders, in soms zeer
merkwaardige uitdossing en vanzelfsprekend met bijbehorende
Dulcinea's.
En het concert heeft ook een einde gekregen, zelfs nog vóór de
klokslagen van middernacht.
Dirigent Blokbergen (l) met
de vioolsolist v. d. Putte (r) tij
dens het galaconcert van ..Sem
pre Crescendo
(Foto L.D./Holvast)
worden kon. en deze stuwing steunde
de uit het hoofd spelende violist, die
spoedig een innig contact vond met
de romantische stof.
De solist was het notenbeeld op een
virtuose wijze meester, al blijft op het
stuk van intoneren nog plaats voor
verdergaande verfijning over. De in
tieme waarden werden zonder ge-
voelsexces op een uitstekende wijze
belicht in een rustige, ook verstillen
de cantabiliteit.
Het ensemble-begrip in het orkest
was evident, al waren de episodes
met compacter spel pakkender dan de I
fragmenten, die bovenal transparan-
tie behoefden. De afloop van een en
ander vond laiiens zowel als loeiend
enthousiasme, zodat de zigeunerach
tige finale gebisseerd diende te wor
den. En toen geschiedde het dat solist
en vooral orkest nóg welbespraakter
en nok zekerder werden van hun
zaak.
Na het welslagen van dat Bruch-
concert wisten we vooruit, dat de
lichtverteerbare 5de Symfonie van
Schubert geen technische problemen
zou opleveren. In deze zonnige Sym
fonie, die zowel de elegante arcadi
sche idylle van een Christian Bach
kent als de ritmische dartelheid van
een Beethoven in diens zevende, lijkt
de wolkenloze vreugde als een zali
gende wensdroom getekend.
Muzikale farce
Het karakter van een „Sempre"-
concert kan diverterend zijn en ba
dinerend. Dat bracht Schubert al,
maar wij zijn in het vooruitzicht van
een bal ook nog mensen van 1963 en
dat liet W. Franken weten in zijn
..Circo. Introduction de la troupe".
Dit werd een feestelijk muzikale far
ce! Het auditorium had een onweer
staanbare neiging zich hierbij als
..troupe" partij te stellen, maar Blok
bergen moest deze „community" een
paar maal afremmen, daar hij terecht
aan de muzikale waarden van Fran-
ken's vondsten het eerbetoon onver-
kort wilde laten.
De breed opgeheven en uitgespreide
bekkens en de pistoolschoten waren
overigens een uitnodiging voor een
„rock 'n roll"-stemming. Maar daar
hadden vooral de violen toch nog een
te voorname rol in het geheel voor.
De compositie zouden we een
mengsel kunnen noemen tussen
Tsjaikowski, Strawinski en de ame
rikanismen van moderne fanfaremu
ziek. Een soort delirium-ovatie maak
te ook hier bisseren onvermijdelijk,
waarbij men in het verleidelijk ge-
instrumenteerde en overrompelend
gespeelde stuk kon waarnemen, hoe
guitig elk blazerspaar op z'n beurt
z'n eigen „grapje" in de maskerade
mocht invoegen.
V.
De tijdelijke, extra voordelige aanbieding
is nu nog geldig:
3 dubbeltabletten Knorr
vleesbouillon voor slechts f 1>"
2 dubbeltabletten Knorr
kippenbouillon voor slechts 75 et
Direct van profiteren! Knorr bouillon voor
Uw eigengemaakte soep. Verrukkelijk als
smaakverfijner in Uw gerechten. Lekker
en opwekkend als pure drinkbouillon.
9?
Muziekconcours voor
studenten te Utrecht
Daartussen lagen vier vertolkte
muzieknummers: Mozart, Bruch,
Schubert en W. Franken geb. 1922.
Van Mozart de ouverture „Titus'
een bondig stuk, stammend uit 'n tijd
dat de componist, die al de dood 'n
de ogen zag, het razend druk had en,
deels uit bittere armoe, alles door el
kaar componeerde: het Ave Verum,
stukjes voor muziekautomaten en
voor een glasharmonica, het Requiem
en deze opera „La Clemenza di Tito"
„Sempre" zette de ouverture schuch
ter in, met ongelijkheden, een on
juist geplaatste blazersinval. Dit
duurde echter maar een dozijn ma
ten en ineens schoot het orkestrale
verband in het musicerende gezel
schap, met een verzadigde strijkers
klank bovendien. En dat kon zo blij- I
ven tot het eind.
Sempre" ziet terug op een extra
gelukkig verlopen concertavond. Di-
zeker geen ogenblik meer verlaten.
I schappen, met het doel de muzlek-
interuniversitalre voor studenten te
j continueren.
„Pan" stelt zich voor ieder Jaar een
i interuniversitair pianistenconcours te
1 houden en ieder jaar afwisselend een
I interuniversitair concours voor koor
a cappella. orkest en koor met orkest,
j en een interuniversitair kamermu-
I ziekconcours Het voornemen is om
In Utrecht wordt door „Pax" een
muziekconcours voor studenten ge
houden op 5 en 6 april. De leden der
jury van het pianistenconcours zijn:
WL— Gerard Hengeveld. Rutger Schoute
lettantisme bleef natuurlijk af en toe pn Jaap Stotijn. De leden der jury
merkbaar, maar hel besef daarvan van he, «.ncou„ '«nr km,r a i.pjUa interuniversitaire in een
vervaagde en het genoegen om ge- orkest en koor met orkest z'in: Jaap an£jpr{, nnive- v- -s nf hn^eschool-
boeid te luisteren heeft de volle zaal Stotijn, Felix de Nobel en Johannes stacj \e houden
Röntgen.
In 1961 werd door de lustrumcom
missie van het collegium Musicum te
Leiden voor het eerst een muziek in
teruniversitaire voor studenten ge
houden. Naar aanleiding hiervan
werd „Pan" opgericht, een landelijk
orgaan van studentenmuziekgezel-
Ellllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!
Vreemde bewonderaar
De zangeres Erna Spooren-
berg heeft ondervonden dat
het nadelen kan hebben be-
wonderd te worden. Een van
haar „fans", een 21-jarige
musicus, heeft haar n.l. „per
vergissing" doen denken, dat
haar portemonnee met wat
Nederlands, Zwitsers en Duits
geld tot een totaal bedrag
van een paar tientjes, gesto-
len was,
Virtuoos
Max Bruch's vioolconcert in g is
het enige overlevende van de drie die
hij schreef. Dirigent Blokbergen is
daarin niet minder „aanvuurder" dan
„aanvoerder" geweest, opzwepend als
het moest.
Het „Sempre"-lid L. B. A. v. d.
Putte kreeg de eer, de „Paganini" van 1
de uitvoering te zijn. Na een wijle
van plichtmatig inspelen aan orkest
zijde wist Blokbergen het muzikan-
teske élan vrij te maken, zodat alles
warm, expressief kleur- en klankrijk j
Advertentie
Verwcy schildert
de Koningin
O
B. en W. van Delft hebben aan de
Haarlemse kunstschilder Kees Ver-
I wey opdracht gegeven een geschil-
derd portret van Koningin Juliana
De zangeres bemerkte dat te niaken. Het college heeft dit ge-
haar portemonnee verdwe- daan na overleg met de culturele
raad voor Zuid-Holland. Het schil
derij zal een plaats krijgen in de
galerij van Oranjevorsten in de
raadzaal van het stadhuis te Delft.
nen toas uit haar handtasje,
dat in de kleedkamer van het
Concertgebouw in Amster-
dam stond. In de plaats daar-
van lag een zakagenda van
de musicus in het tasje.
Toen even later de musicus
aan 't Concertgebouw kwam
vragen of iemand zijn zak-
agenda had gevonden, werd
hij ontvangen door een re-
chercheur. De man ontkende s
iets af te weten van de ver-
dwijning van de portemon-
nee uit het tasje en de my- 1
sterieuze verschijning daarin
van zijn zakagenda.
Later bekende hij evenwel
dat de geheimzinnige verwis-
seling „per ongeluk" zijn
werk was geweest. Hij had als
vurig bewonderaar van Erna
Spoorenberg in haar porte-
monnee naar een foto van
de zangeres gezocht. Zowaar
vond hij een portret van zijn
„ster". Zorgvuldig borg hij
het exemplaar weg in zijn
zakagenda, maar in zijn 5
vruegde stopte hij de zak-
agenda met de foto in het j|
tasje en de portemonnee in
zijn zak.
De man heeft 's nachts op- |j
gesloten gezeten in het poli- 2
tiebureau aan het Leidseplein
in Amsterdam en is nu weer j|
vrijgelaten. Mèt een proces-
verbaal en zonder fotot
|ae dichter bij vrienden logeerde 111
'iilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllllllliU een oud huii in New England, heeft
Bijna
MIDZA
spaar
kaarten
zijn reeds uitgegeven.
Zó snel
groeit
de MIDZA.
vc poëzie van Marnix
Gijsen is op komst
Uitingen run een bewogen mensenziel
(Van onze correspondent in Washington)
Na bijna -10 jaar als dichter gezwegen te hebben (zijn bundel
..Het huis" is van 1925)gaat Marnix Gijsen opnieuw poëzie pu-
bliceren. De verzen, die binnenkort in een nieuwe bundel zullen
verschijnen, heeft de auteur voorgelezen en toegelicht op een bij
eenkomst van de Nederlandse Culturele Kring in Washington.
hij een reeks verzen geschreven, die i
hij thans wil publiceren. Dat oude j
huis moge stil en vredig geweest zijn. 1
de poëzie is dat allerminst. Zij is een j
harmonische of opzettelijke disso- 1
r;ante mengeling van zakelijke
waarneming, sociale schamperheid
en felle, persoonlijke bekentenis, tel
kens weer verrassend doorbroken
door vlagen van romantisch, poëtisch
gevoel. Men ziet, de ingrediënten van
deze verzen zijn vele.
Maar er is niettemin een sterke
eenheid in deze verzameling. Zij 1
komt voort uit een gevarieerde en
bewogen mensenziel en men leert
deze kunstenaar beslist beter kennen,
wanneer men hem, geestig en eerlyk,
over deze verzen hoort spreken.
De heer Pontus Huiten. direc
teur van het Museum voor Mo
derne Kunst te Stockholm, heeft
zich om persoonlijke redenen
teruggetrokken als kandidaat
I voor de functie van directeur der
j Gemeentemusea van de hoofd-
stad.
Hij behoorde naar bekend
tot de kandidaten voor deze
I functie die door het gemeente
bestuur van Amsterdam enkele
weken geleden voor een sollici
tatie-gesprek met het Collegé
van B. en W. en de commissie
van bijstand voor de kunstzaken
uit de raad waren uitgenodigd.
(Van onze correspondent te Brussel)
IN de lange reeks opera's van Richard Strauss, van Guntram uit
1893 tot Capriccio uit de eerste jaren van de tweede wereld
oorlog. staat Salomé chronologisch op de derde plaats. Daarna zou.
na Electra. het voorlopig hoogtepunt van Der Rosenkavalier
komen.
De première van Salomé was 9 december 1905 onder directie van
Ernst von Schuch te Dresden: reeds in het seizoen 1906/1907
werd de opera in één bedrijf in de Monnaie te Brussel gespeeld.
Later is hij nog verscheidene malen op het repertoire geweest, doch
de laatste jaren heeft men hem er niet meer gezien.
Ez l<st> bt>6ejctineiKfl dass cU& end HerM'di*. Vision dot lUadd<eu£
torii dau abgtztddacjeu KokfcUe. vou cku Qmvcetureu voo
Tan Zewo tw Vetou# bfc zu Picorso die,?hantrisi& der Hiaief
«HKC 1,
Uud Rildltau** rate eadgultrjc djdtbricd*^
Lwd yuun^alrsJte fbmt Luedié. "J a ItrhuM c/eR wende, yefuudeu
foaè. Ineiiur Beit UHertrughd* pSCMcb-manhscUsr VcrUafM
lasiuuj Uurt \Jerkti hritung der ld'else, habcv T)id:Kr land ÏHusilzf
&nct bilrgerhUt - zaUeu geselt sckafh exzditcctetuufc Milde/
dex B.leuUar- IV-aiplicluu eutgejeu geiuorfe^, da die. "Rbjrüudf-
dcr ic&bbduuj llohjs in "jefaitv lvarew, veygessen zw iv-ercteu. .Ibswi.
W :e/w Hom, Icagw dor Wuidrv Wedetzind der Lu/u u«sj
[aLIcUs t/Wi l der Sa leute habew ctic, Qreahlrhdu, fmu vu Uur/
Exi zbeuz UJieciO'cgvf-uAA/ieuu
Sedts "JaUrzekmte, srAUr hafeeu du^c, ^xcuiplan^dvtc Visionen.
hi'dt+S Vcu ilwccM abev audi wctifj Vol. ilucr
Wloterv.
Wieland Wagner, die de laatste tfjd
ook buiten het grootvaderlijke Fest-
spielhaus van Bayreuth opereert,
heeft verleden jaar voor Stuttgart
een nieuwe enscènering gemaakt en
deze is het, die de Muntschouwburg
te Brussel thans brengt.
Voor het programma heeft Wag
ner een korte inleiding geschreven,
die niet- alleen ze is in facsimille
gereproduceerd grafologisch merk
waardig kan worden genoemd. „Het
is van betekenis", zo zegt hij, „dat de
uiteindelijke visie op het meisje met
het afgehakte hoofd, die van de bron
zen deuren van de San Zeno te Ve
rona tot en met Picasso tot de ver
beelding van schilders en beeldhou
wers heeft gesproken, zijn definitieve
poëtische en muzikale vorm rondom
de eeuwwisseling heeft gevonden.
In een periode van niet te verdra
gen pspudoromantische onnozclma-
Goud van Peru
trok 11.500
bezoekers
Zaterdag zal onder politiegeleide
het transport plaatsvinden van
Utrecht naar Madrid van de meer
dan vierhonderd gouden voorwerpen
welke op de tentoonstelling „Het
goud van Peru in het Centraal Mu-
seuit te Utrecht zijn getoond. Van
Madrid wordt de tentoonstelling
overgebracht naar het Brooklyn
Museum te New York, en vandaar
wordt ze weer naar Lima terugge
zonden.
De tentoonstelling, in de vorig
jaar in Brussel, Stockholm en Ko
penhagen en in de afgelopen acht
weken voor Nederland in het Cen
traal Museum te Utrecht gehouden,
trok 11.500 bezoekers.
kerij en „verkitschung" van de lief
de hebben dierters en musici een
burgerlijk-zelfgenoegzame maat
schappij beelden van het elementair-
vrouwelijke in het gelaat geslingerd,
omdat de afgronden van de vrouwe
lijke natuur gevaar liepen te wor-
nen vergeten. Ibsen met zijn Nora.
Wedcklnd met Lulu, Wagner met
Kundry, en Wilde met Salomé, heb
ben de vrouw als creatuur in haar
totale bestaan teruggevonden.
Niets verloren
Zestig jaar later hebben deze voor
beeldige evocaties niets van haar
afschuwwekkendheid noch van
haar buitengewone grootheid verlo
ren". Wat nu die „verkitscnung" 'be
treft. zo kan de schouwburgbezoeker
anno 1962 zich vragen of °°k Wie-
land Wagner daaraan wel is ontko
men. Het „Terras van het- paleis van
Herodes bij maanlicht" is een vrij
schuin geplaatst cirkelvormig pla
teau geworden. Exentrisch naar
achteren daarin een aanduiding van
de put, waarin Jokanaan verblijf
houdt. Deze is afgedekt met een
vreemde constructie van grillig ge
vormde boomstammen, die naar bo
ven wordt opengeklapt, Een achter
grond van hetgeen doet denken aan
de bladeren van een reusachtige he-
dera tegen een gouden fond. Ook de
kostuums heeft Wagner ontworpen.
De stilering ervan kon ons matig be
koren. De soldaten hadden glimmend
zwarte pijen aan en een soort gif
groene kamerplant als hoofddeksel.
Electra zag eruit als een Kenau, die
een avondjurk over haar rijkostuum
had aangeschoten en later bij het
dansen scheen haar Bajadère-uit
rusting ons meer op een operette ge-
inspireerd dan op een tragedie. De
vijf joden waren iets te karikaturaal
uitgedost om in het geheel te passen
en ook hun acteren was ons te veel
overtrokken in een stijl, die Wieland
Wagner vermoedelijk is bijgebleven
uit de tyd, toen hij als jongen met
broer en moeder Winnifred de groten
van het Derde Rijk op Wahnfried
mocht ontvangen.
Horizontale actie
Verder werd er door de hoofdper
sonen veel horizontaal geac
teerd. Jan Greshoff heeft eens
j geschreven dat de horizontale positie
van de mens hem de meest natuur
lijke voorkomt. Hij heeft gelijk. Op
den duur is dat geschuif over de
planken echter eerder belachelijk,
zelfs wanneer men op historische
gronden mag veronderstellen dat er
in de oudheid inderdaad veel langs
de aarde gebeurde. Dat Wagner iets
anders heeft gewild dan de „oosterse"
enscèneringen. wdarin men Salomé in
Europa totnutoe placht te spelen, is
begrijpelijk. Hij zou wellicht ook de
stijl van de eeuwwisseling van de
pseudoromantiek hebben kunnen
ontdoen. Strauss zelf leerde, naar
voor de hand ligt, de tekst van Sa
lomé kennen in de uitgave, die kort
na de eerste Engelse druk, het Insel
Verlag ervan heeft gebracht met de
eigenlijk onverbrekelijk eraan ver
bonden illustraties van Aubrey
Beardnley. Blijft dan de open vraag
of zo'n vernieuwde enscènering niet
beter geest en tijd en stijl van de
componist zou dienen, wanneer ze
op een of andere wijze daarop zou
zijn geinspireerd.
In leder geval ls er thans een nogal
duidelijk tweeslachtigheid tussen
enscènering en muziek. Die laatste
is echter voor de bewonderaars van
Strausg uw dienaar rekent zich
tot hen weer van zo'n overrompe
lende, bekoorlijke meeslependheid,
zelfs wanneer de grote componist, zo
als in bijna al zijn werken, af en toe
eens lonkt naar het schellinkje („Sa
lomé, komm, trink Wein mit mir" of
in de beginmaten van de sluierdansi
dat men eigenlijk toch eerder geneigd
is, de enscènering maar op de koop
toe te nemen. En zo hoort het mis
schien ook wel.
Het w as niet genoeg
Het TRM had ook voor deze opera
weer een ensemble bijeenge
bracht, waarin zich de gelukki
ge hand van kiezen van directeur
Maurice Huisman verried: An ja Sil-
ja als Salomé, heeft alles, wat stem
en figuur betreft voor deze rol.
Zij heeft ook de dans van de zeven
sluiers, zij het met een sluier, zelf
gedanst en hoewel haar voeten wel
eens wat al te goed hoorbaar op het
ronde plankier terechtkwamen, kon
men er toch wel vrede mee hebben.
Haar stem, in de hoogste regionen
af en toe iets te schel, is indrukwek
kend: Strauss' lyriek kreeg de volle
maat. Herodes werd gezongen door
Gerhard Stolze met veel routine en
weinig acteertalent, Herodias door
Grace Hoffman. Het is geen grote
rol net zo gebeeldhouwd gezongen als
dacht. De zanger sloeg er zich knap
doorheen. Mooi was Carlos Alexan
der's vertolking van Jokanaan. Hij
heeft een machtige bariton en zijn
rol net zo gebeelnhouwd gezongen als
Strauss hem had gecomponeerd.
André Vandernoot had de muzika
le leiding. Ik weet niet in hoeverre
het vaste orkest van de Mwntachonn -
burg tot zo'n Strauss-opvoering in
staat is. In het algemeen kan men
zeggen dat alles wat in de partituur
stond geschreven, ook werd gespeeld.
Maar daar bleef hpt dan ook by en
dat is niet genoeg.
Tito tegen de
abstracte kunst
Marnix Gijsen zijn eigeniyke
naam is dr. J A. Goris is Belgisch
commissaris voor de informatie in de
VS. Zoals men weet heeft deze Bel
gische schrijver hij is thans 63
jaar na de oorlog groet succes ge
had met een reek romans Dat hij
teruggekeerd is tot zijn eerste liefde,
de poëzie, zal velen verrassen. Het is
echter niet zo, dat Gijsen sedert 1925
nooit meer verzen geschreven had.
doch naar hij in Washington mee
deelde stond zijn poëzie van 11a
1925 zc sterk onder invloed van Edg.
Lee Mast eis, dat hi.i die niet wilde
uitgeven
In de zomer van 1982 echter, toen
Het Zuidslavlsche persbureau Tan-
joeg meldt dat president Tito, toen
hij vorig» week met Zuldslavische
journalisten sprak, met kracht stel-
ling heelt genomen tegen de „over
heersende positie van de abstracte
kunst in Zuid-Slavlë en de kritiek
j heeft verworpen, volgens welke hij
1 niet bevoegd zou zijn om een oordeel
over cultuur te vellen.
Tito moest niets hebben van kun
stenaars. die denken dat zü „als zij
maar een grote vlek op het doek ma
ken, hun onkunde kunnen verbergen
en het produkt als grote kunst kun
nen tentoonstellen".
I De pryzen gingen naar abstracte
schilders cie ze niet verdienen en de
realistische kunst wordt langzamer-
hand terzijde geschoven. De moder-
Ine kunst had inderdaad schone wer
ken voortgebracht, maar abstracte
kunst kor volgens hem slechts die
nen als decoratie en nooit een rich
ting in de schilderkunst worden.
Tito had tijdens dit gesprek ge
zegd. dat hu zich met al zyn energie
zou keren tegen het betalen van mil
joenen aoor de staat voor dergelijke
abstracte schilderyen.
Tito zei dat hij als gewone man
die naar kunst kijkt, weten kan wat
goed er. wat slecht is.
Maatregelen van hogerhand zul
len ecntei niet genomen worden te
gen de ..owalende" kunstenaars. „Men
moet hen door opbouwende kritiek
helper de Juiste weg te vinden", aldus
Tito.
