„Wie gevraagd wordt te
helpen, die helpt.
N OORLOG GEKOCHT JOODS
KUNSTBEZIT TERUG GEVEN
kunst
kalei öoscqqp
Aanval op Ehrenburg
E.H. LARIVE (week geleden benaderd):
11
Omstreden beeld te Keulen
uid-handen-lippen
'lan voor „vrije
tdemie" Haarlem
lingenprijs voor
Robert Erost
W eer tegen abstracte kunst
Batig saldo
Hals-expositie
Nat. Ballet uit
Monte Carlo terug
NA GROTE SUCCESSEN
Experimenteel stuk
te Rome verhollen
GEEN OVEREENSTEMMING
TUSSEN MUSICI-N.T.S.
Zullen diverse programma's
nu niet kunnen doorgaan
randkast-dieven
Z ippeu met auto
Ehrenburg mag
gesprek over
ontwapening
niet bijwonen
Ongeregeldheden
op Indisch schip
Bahy gestikt
s
Wel leuk
Geen band
pgericht 1 maart 1860
Maandag 7 januari 1962
Derde blad no. 30849
Arnhemse rechtbank bepaalt:
(Van onze Amsterdamse redacteur)
de uitspraak van een civiele procedure heeft de Arnhemse
itbank bepaald dat de heer E. Th. Reintjes uit 's-Heerenberg
jnen 14 dagen een bronzen kunstvoorwerp, dat hij in de oorlogs-
tn op een veiling van joods bezit heeft aangekocht, aan de erf-
jaam van de toenmalige bezitter dient terug te geven.
|ïet betreft hier een zeldzaam bronzen beeld van de kunstenaar
ktave Daumier. Het beeld behoort tot een collectie voorwerpen
jwaarde van een miljoen gulden, welke de heer Reintjes heeft
honken aan het Walraff Richard Museum te Keulen. De 78-
[e heer Reintjes had tevoren reeds een fabriek geschonken aan
'uitse stad Hameln.
jt beeld Is in 1941 door de heer
itjes aangekocht op een veiling
joodse goederen in Berlin. De
iaat was de bankier Gold-
ttidt, die naar Amerika was, uit-
jken, in welk land hij latèr is
leden. Zijn zoon, de heer A. E.
(Êchmidt. eveneens een groot
Itverzamelaar, heeft na de oorlog
icht de kunstcollectie van zijn
I- weer in handen te krijgen. Hij
derde daartoe de kopers van de
erlijn geveilde goederen,
i heer Reintjes heeft op de ver-
»n die de Amsterdamse advocaat
A. Flesseman namens de heer
fcchmidt had gedaan, steeds ge-
jrd het beeld uit handen te ge-
Tcen het beeld evenwel aan
feuitse museum werd geschonken,
dit voor de heer Goldschmidt
tiding het kunstvoorwerp langs
feitelijke weg op te eisen,
r Fiesseman heeft zich onlangs
nd tot de directie van het mu-
I te Keulen, doch deze wilde het
I uit eerbied voor de heer Rein-
hiet afstaan.
i heet Reintjes zelf heeft later
laard, dat hij weliswaar zijn
{collectie aan het museum heeft
lonken, maar dat het bewuste
beeld slechts In bruikleen is gegeven
en derhalve nog zijn eigendom is. De
heer Goldschmidt, die tal van pro-
iw of schraal? PUROL
•e schilders Kees Verwey en
Lataster en de beeldhou-
1 Mari Andriessen, W. Cou-
Nic. Jonk en Theo Mulder
)en zich in principe bereid
ilaard als docent op te treden
en vrije academie te Haarlem
te in juni a.s. reeds met een
eracademie zou beginnen in
tie ruimten van de Kouden-
Ikazerne te Haarlem .Dezer
in zal te Haarlem de akte
tden worden van een stich-
in welker bestuur enkele
panstaande Nederlanders
ïg hebben genomen.
doel van de stichting is om op
fimentele basis, zonder bestaan-
ederlandse onderwijsvormen te
ceren, een gelegenheid te schep-
tfaar beeldende kunst-adspiran-
Q samenwerking met een aantal
Iten de kortste weg naar hun
t kunnen vinden. De docenten
Qiet gebonden aan een met on-
jsdoelstellingen samenhangend
enstelsel. Zij zijn vrij in de wijze
>p zij met de leerlingen wensen
trken; bovendien zal die werk-
in belangrijke mate mede be-
worden door de leerlingen. De
genoemden zijn vrij hun docent
ïzen. Een belangrijk onderdeel
iet project beoogt in de acade-
evens een teken- en boetseer-
1 voor amateurs te vestigen,
oort zaterdagse academie.
an de 88-jarige Amerikaan-
ichter Robert Frost is zater-
de Bollingen-prijs voor poë-
an de Yale-universiteit toe-
nd. De commissie die belast
et de verlening van deze
noemde hem ,,de grootste
even zijnde Amerikaanse
er". Frost is, naar getneld,
ige tijd ernstig ziek.
cessen heeft lopen tegen kunstver
zamelaars. om de collectie van zijn
vader terug te krijgen, wacht nu in
spanning af of de heer Reintjes het
bevel van de rechtbank zal opvolgen.
Prijs „Hertog van Baena"
De Spaanse ambassadeur in ons
land, de Hertog van Baena zal dins
dagmiddag 15 januari te zijnen huize
voor de vijfde en laatste maal de
door hem ingestelde „Premio Duque
de Baena" uitreiken aan een of meer
leerlingen van de Kon. Academie van
Beeldende Kunsten in Den Haag
voor een aquarel, tekening of grafisch
werk. betrekking hebbende op het
paleis Huis ten Bosch met het erbij
behorende park. Van 9 tot en met 19
januari wordt het ingezonden werk
tentoongesteld in de Academie. De
Spaanse ambassadeur opent woens
dagmorgen 9 januari deze expositie.
De realistische schilder A. Laktionow, lid der Sowjetrussische
academie voor de kunst, heeft in het partijdagblad Prawda een
aanval gedaan op de bekende Sowjetrussishe schrijver Ilja Ehren
burg, die hij beschuldigt van het steunen van uitingen van westerse
moderne kunst in de Sowjet-Unie.
„Ehrenburg heeft zich nogal wat
moeite gegeven om de Sowjetrussi
sche kunst op een punt te bren
gen, waar vandaan het stadium van
algehele cUltuurlooshied zeer gemak
kelijk kan worden bereikt. Als wij
naar hem hadden geluisterd, zouden
wij ons reeds lang onder de banier
van 't formalisme hebben geschaard.
Wij zouden dan onze liefde voor de
Russische realistische kunst hebben
verloren en wij zouden verstrikt zijn
geraakt in verschillende, in hoofd
zaak van Franse oorsprong zijnde
„ismen", aldus Laktionow.
De schilder stelt dan verder de
eis dat „vertegenwoordigers van het
volk" deel zullen uitmaken van de
comité's van kunstenaars, die de
schilderijen uitzoeken voor in de
Sowjet-Unie te houden tentoonstel
lingen van schilderijen. Hij wil deze
vertegenwoordigers ook in verschil
lende andere organisaties, die in So-
jet-Rusland met de kunst te maken
hebben, zitting doen nemen.
Westerse waarnemers te Moskou
leggen deze eis uit als de jongste zet
in een campagne, die thans in de
Sowjet-Unie tegen „abstracte en an
dere formalistische kunst" wordt ge
voerd.
Laktionow besloot zijn artikel met
een beroep op „alle aanhangers in
Sowjet-Rusland van de werkelijk rea
listische kunst", om zich nauwer
aaneen te scharen, met het doel een
„onoverwinnelijke macht te vormen,
die niet bevreesd zal zijn voor for
malisten van alle schakeringen, of
zij nu in de Sowjet-Unie zelf. of
daarbuiten worden aangetroffen".
In officiële Sowjetrussiche letter
kundige kringen is in de laatste
tijd kritiek op Ilja Ehrenburg uit
geoefend. Men heeft hem hierbij ver
dediging van de „van verval getui
gende esthetische levensbeschouwing
van wijlen de Nobelprijswinnaar Bo
ris Pasternak, de schrijver van „dr.
Zivago", aangewreven. Ook werd van
hem gezegd dat hij de „hopeloze
taak op zich had genomen om de
stervende moderne denkbeelden en
voorkeuren te verdedigen".
De heer N. Hekking. verza
melaar van kunstwerken in Nice,
heeft verklaard dat hij sinds
1954 beschikt over de echte Mo-
na Lisa van Leonardo da Vinei
en dat het schilderij van het
Louvre in Parijs, dat op het
ogenblik in de V.S. is, een kopie
is. Hekking heeft zijn schilderij
in de buurt van Grasse gekocht
van een scharrelaar en het sinds
dien door verschillende deskun
digen van naam laten onder-
B. en van Haarlem hebben aan
de gemeenteraad meegedeeld dat het
overschot van de Frans Hals-ten
toonstelling, die vorig jaar in Haar
lem is gehouden, tenminste f. 230.000
zal bedragen.
Gelet op de herkomst willen B. en
W. dit saldo bestemmen voor het
Frans Hals-museum, waarbij zij zich
voorsteller dat hiermee zowel het be
zit aan oude als dat aan moderne
kunst gebaat zou kunnen zijn. B. en
W. stellen de gemeenteraad voor te
kopen voor een bedrag van f. 105.000
een schilaerij van Isack van Ostade
en het restant van het saldo ter be
schikking te stellen voor de aankoop
van moaerne kunst.
zoeken. Zij allen kwamen tot de
conclusie, dat hier sprake was
van de échte Mona Lisa. Boven
dien zou hij met in zijn bezit zijn
de documenten de echtheid van
het werk kunnen aantonen.
Het Nationale Ballet Is In ons
land teruggekeerd, na tijdens de
kerstdagen en oud en nieuw een
reeks voorstellingen te hebben gege
ven in Monte Carlo.
De solisten Marianne Hilarides,
Sonja van Beers en Lenle Kramer
waren reeds op 20 december naar
Monaco vertrokken, waar zij, zoals
bekend door Prinses Gracla in audi
ëntie werden ontvangen. Ook diri
gent André Presser reisde vooruit
teneinde de repetities met het or
kest van de opera ran Monte Carlo
aan te vangen.
De zes voorstellingen zijn gegeven
voor volle zalen waarin zich ook een
I groot aantal dansers bevond, zoals
Serge Golovine, vroeger sterdanser
van het ballet van de Markies de
Cuevas. Op tweede kerstdag kwa
men Prinses Gracia en Prins Rainier
als eregasten de voorstelling met
hun aanwezigheid opluisteren. Pu
bliek. pers en theater-directie waren
unaniem in hun lof voor de presta-
i ties van de Nederlandse groep en er
wordt reeds gesproken over een even-
tueel weder optreden met Pasen.
In drie verschillende programma'!
werden de volgende balletten ten to-
I nele gebracht: Serenade, Etudes, Les
Présages, Shirah, Le prisonnier du
Caucase, Symphony for fun, Four
temperaments en Francesca da Ri
mini. Peter Appel, die dit seizoen
werkzaam is bij het opera ballet van
Bazel, was speciaal naar Monte Car
lo gekomen teneinde in dit laatste
ballet zijn rol te dansen. Het ballet
„Les Présages". van Leonide Massine,
was 30 jaar geleden in ditzelfde thea
ter in première gebracht.
De politie te Rome heeft giste
ren bevolen de uitvoeringen van
het ..experimentele toneelstuk
Christus 1963" te staken, omdat
het indruist tegen de Italiaanse
openbare zedenwet". Het stuk
wordt officieel als obsceen be
schreven. Enige toneelspelers
treden er bijna naakt in op en
gebruiken zinswendingen die
„moreel ontoelaatbaar en ob
sceen" worden genoemd. Van
het stuk bestaat geen tekst, de
spelers improviseren de dialoog.
Het is drie avonden opgevoerd
in een klein theater in het district
Trastevere in Rome, waarbij het
publiek rumoerig werd. Twee to
neelspelers zullen worden ver
volgd.
De bespreking van een NTS-delegatie met de drie Toonkunste
naarsbonden die in de Vara-studio te Hilversum is gehouden, heeft
geen resultaten opgeleverd ten aanzien van de weigering van de
NTB-musici om te spelen voor de televisie. De bespreking werd
gevoerd met zowel de NTB als de r.-k. en de chr. bond. De NTB
blijft op zijn standpunt staan dat eerst over de eisen in hun totaal
gesproken dient te worden voordat de weigering ongedaan ge
maakt kan worden. Bovendien hebben de r.-k. en chr. bonden zich
ter vergadering nogmaals gedistantieerd van de wijze waarop de
NTB deze zaak aanpakt.
De N.T.S.-delegatie die het gesprek
heeft gevoerd zal haar bestuur mor
gen verslag uitbrengen. Van de zijde
van de N.T.B. is verklaard dat men
het thans toch wel wil uitvechten tot
het laatst De bond heeft ongeveer
96 van de radiomusici als lid. Geen
ïaarlemse politie heeft zaterdag
nwoners van Alkmaar, een 28-
kermisexploitant, een 20-
typograaf en een 19-jarige be-
rker aangehouden, verdacht van
al van een brandkast in Apel-
politie zag op do Buitenrust-
)ver het Zuiderbuitenspaarne in
em een auto staan, die door de
ïld was geslipt. Achterin de
ag onder een kleed een brand-
Sr was niemand in de wagen en
ig men geen mens in de omge-
Kort daarop hield de politie
rietal aan bij de Melkbrug. De
en vertelden de brandkast ge-
te hebben uit een wasserij in
oorn. Ze waren met hun buit op
laar Alkmaar. Auto en brand-
Un in beslag genomen.
Verband met de diefstal is za-
:avond laat in Haarlem nog een
er van Alkmaar aangehouden:
■jarige broer van de kermisex-
nt. Gebleken is nog, dat het
1 nog bij twee andere wasserijen
eldoorn heeft ingebroken. De in
Een uit tien leden bestaande dele
gatie van de (communistische) We
reldraad voor de Vrede, onder wie de
Russische auteur Ilja Ehren
burg, mag de werkbijeenkomst
van een internationale ontwapenings
conferentie in Oxford (Engeland)
niet bijwonen.
De conferentie is belegd door de
Europese Federatie tegen Kernbewa
pening. Een woordvoerder van de fe
deratie heeft zaterdag meegedeeld,
dat de communistische delegatie wel
op de informele bijeenkomsten tegen
woordig mag zijn. Deze beslissing is
genomen, omdat naar de mening van
de organisatoren alleen die organi
saties afgevaardigden mogen zenden
die geen enkele binding hebben met
kernmogendheden.
De conferentie, waarop pacifistische
organisaties uit zeventien landen,
waaronder Nederland, Joego-Slavië,
India en Ghana, vertegenwoordigd
zijn, heeft intussen besloten tot in
stelling van een nieuw orgaan: de
internationale conferentie voor ont
wapening en vrede. Over de zetel van
het secretariaat van de nieuwe orga
nisatie is nog geen besluit gevallen.
Op het 10.000 ton metende vracht
schip „Gargi Jayanti", afkomstig uit
Bombay, dat een lading kunstmest
heeft ingenomen van de Nederlandse
Stikstofmaatschappij te Sluiskil, zijn
zaterdag, terwijl het nog aan de kade
van deze maatschappij lag, ernstige
ongeregeldheden ontstaan.
De vijftig bemanningsleden, bijna
alle Indiërs, hebben onenigheid ge
kregen met de Engelse officieren van
het schip. Een van de machinisten
zou een bemanningslid een klap heb
ben gegeven. Dit was voor de gehele
bemanning reden verder werk te wei
geren.
Er zouden bij het incident rake
klappen zijn uitgedeeld. De officieren
die zich bedreigd voeiden, zijn in een
hotel in Terneuzen ondergebracht.
Aan boord zijn de vuren afgedekt en
water en elektriciteit afgesloten. Daar
het schip was afgeladen en plaats
moest maken voor een ander, kon
Prins Bernhard en de heer E.
H. Larive. die elkaar in de lei
ding van de KLM weer ontmoet
ten. zijn oude bekenden uit de
oorlogsjaren. Deze foto. ont
leend aan het boek ..Prins Bern
hard in oorlogstijd" van mevr.
M. Brave Mak, toont de Prins
in gezelschap van de toenmalige
luitenant ter zee E. H. Larive tij
dens een bezoek van de Prins
aan de in Dover gestationeerde
Nederlandse motortorpedobo
ten. die in het Kanaal en op de
Noordzee belangrijke operaties
uitvoerden.
iets van een vervoersbedrijf, want zo
kan ik toch ook het bedrijf aan het
hoofd waarvan ik nu sta. wel be
schouwen. (Shell Tankers N.V.). Bo
vendien ken ik het werk van de Ame
rikaanse firma McKinsey. Ook het
bedrijf van de „Koninklijke" is door
deze firma „doorgelicht". Feitelijk
zou elk bedrijf van enige omvang
van tijd tot tijd aan een dergelijk
onderzoek onderworpen moeten wor
den. Het staat voor mjj vast. dat het
rapport-McKinsey over de KLM een
bruikbaar rapport is. Zal al onge
twijfeld een duidelijke richtlijn bie
den voor de aanpak van de KLM
moeilijkheden. Dat weet ik. omdat ik
het werk van de firma bij de Ko-
van hen zal een contract tekenen.
In tegendeel, de contracten die wor
den aangeboden zijn grotendeels al
naar de bond gestuurd.
Op grond van het aantal dat thans
bij de bond is gedeponeerd, kan de
N.T.B. nu rustig verklaren dat zowel
het Henrlètte Davlds-programmo,
music-hall alsook de Teddy Scholten-
show geen doorgang zullen kannen
vinden. Want de orkesten bjj deze
programma's zijn samengesteld uit
musici die nagenoeg allen lid van de
N.T.B. zijn.
Sterker nog. aldus van N.T.B.-zijde,
zelfs een bestuurlid van één der twee
andere bonden staat achter onze
eisen. Van zowel AVRO- als VARA-
zijde is echter verklaard dat de voorge
nomen shows. b.v. de music-hall, op t
ogenblik beslist nog niet afgelast zijn.
Men neemt hierover pas een defini
tieve beslissing als de dag van de re
petitie aanbreekt. Van N.T.S.-zijde
is uitvoerig verklaard dat tot nog toe
geen wijziging in de programma's ten
gevolge van deze ontwikkeling aan
de orde is geweest. De Nederlandse
Toonkunstenaars Bond bestrijdt
voorts de verklaring van de N.T.S..
dat deze niet op de hoogte zou zijn
gebracht van het besluit van de
N.T.B.-vergadering, van 13 december
waarbij de overeenkomst voor 1963
niet weid aanvaard. Op 18 december
is een er. ander telegrafisch aan da
N.T.S. medegedeeld. De volgende da
gen is er bovendien nog een brief
wisseling over gevoerd. Op 28 decem
ber tenslotte is in een spoedvergade
ring te Hilversum het oorspronkelijk
N.T.B.-besluit bekrachtigd met een
weigering om te spelen in 1963.
Het acht maanden oude dochtertje
Johanna van de familie Van Heer
waarden uit Den Burg (Texel) is In
de nacht van zaterdag op zondag
onder een dekentje van haar ledi-
kantje gestikt. De moeder ontdekte
het ongeluk pas 's morgens vroeg.
voor de jongste bediende evengoed
als voor de mensen, dicht by de top.
Er is iets fout, als In een groot
bedrijf voor een functie aan de top
iemand van buiten moet komen."
(Van onze Haagse
correspondent)
Etienne Henri Larive. direc
teur van Shell Tankers N.V. zal
op 24 januari worden voorge
dragen aan de algemene aan
deelhoudersvergadering als lid
van de directie van de K.L.M.
Zaterdagavond omstreeks tien
uur hadden wi; hem aan de tele
foon. Hij gaf open antwoord op
het niet langer aan de kade van de I onze vragen, als wilde hij bij
V
em in beslag genomen auto was Nederlandse Stikstofmij. blijven lig-
en by de wasserij, waarvan ook
•ndkast eigendom was. Bij alle
ten was de verdere buit gering,
brandkast bevatte ook slechts
*er klein bedrag.
gen. Gistermorgen is het door vier
sleepboten naar Terneuzen gebracht.
Er werd nog gewacht op de Engelse
consul in Rotterdam, die vandaag zou
komen bemiddelen.
oorbaat zijn opmerking aan het
slot waarmaken: „Mijn deur zal
nooit gesloten zijn. als men iets
wil weten". Overigens, een ken
merkend gezegde voor deze 46-
jarige oud-commandant van de
Nederlandse motortorpedoboten
(het zgn. Dover Command), die
in Londen vooral, maar ook in
Nederland bij de pers bekend is
als oud-hoofd van de marine-
voorlichtingsdienst.
Als eerste vraag vroegen wij„Door
wie is u benaderd met het aanbod
directeur van de KLM te worden?"
„Ik bon door de directie van de
Koninklijke Shell benaderd. De KLM
had zich n.I. eerst niet haar ver
staan".
Vraag: „Wanneer is dat gebeurd?"
„Precies een week geleden".
„Vraag: Wat was uw eerste reac
tie?"
Vraag: „Hoe oordeelde uw vrouw
over het aanbod?"
„ZR hoorde pas enkele dagen later
van de moeilijkheden bij de KLM.
Toen zij eenmaal wist. dat ik op de
---• -nominatie stond, kreeg het onder-
ninklijke van nahy heb kunnen ga- werp pas haar volle aandacht. Fn
deslann 1 1
„Een gevoel van verwondering.
Hoe komen ze erbij ju'st mij te vra
gen?"
Vraag: „Hoe staat u tegenover het
feit, dat men u benaderd heeft?"
„Ik ben nog niet geheel vertrouwd
met het idee, maar in de oorlog heeft
de marine wel geleerd niet te treuze-
len, niet te lang na te denken. Zijn ook gezegd „Als jullie denken, dat
er moeilijkheden, zijn er problemen, i ik helpen kan, akkoord. Dan kom
deslaan".
Vraag: „Kende u het rapport van
de firma McKinsey over de KLM,
toen u het aanbod aanvaardde om
naar de KLM over te gaan?"
„Ik wist, dat het bestond. Heel
summier heeft men my er ook iets
van verteld." 'n Zieke vogel", zo oor
deelde een krant over de KLM als
het bedrijf inderdaad ziek is, moeten
we met z'n allen het is toch wa
rempel een „Nationaal" instituut.
Een bedrijf met bijna zeventien
duizend man personeel moet ge
zond zijn anders kan het niet
blijven draaien. Daarom heb ik dan
toen vond ze het eigeniyk wel leuk.
dat ze my er nu net voor uitgepikt
hadden."
Vraag: „Waar zult
aandacht aan scheken?'
u het eerst
dan moeten ze uit de weg geruimd
worden. Zo spoedig mogelijk. En wie
gevraagd wordt daarbij te helpen,
helpt".
Vraag: „Bestond er enige band
tussen u en de luchtvaart?"
„Er heeft nooit enige band tussen
mij en de luchtvaart bestaan. Wel
heb ik veel gevlogen, maar een lucht
vaartman ben Ik niet. Wel weet ik
ik. „Volgende week krijg ik het
McKinsey-rapport ter bestudering.
Ik begryp, dat het allereerst de kern
van de organisatie is, die gezond
moet zijn. Dat de juiste mensen op
de juiste plaatsen moeten zitten en
dat het personeelsbeleid de hoogste
prioriteit moet hebben. Een perso
neelsbeleid, zoals we dat bij de „Ko
ninklijke" kennen, is noodzakelijk.
Ieder personeelslid moet opgeleid
worden voor een behooriyke job. En
dat moet hij weten ook. Dit geldt teeenwnnrdleers van H<
„Mijn streven en dat zal onge
twijfeld ook het geval *yn by de
andere leden van de directie zal
vooral zyn de planning van de car
rière van elk personeelslid. We zullen
voorts aandacht moeten schenken
aan de leeftijdsopbouw. Waar gaten
in de organisatie kunnen ontstaan,
moeten we zorgen reeds by voorbaat
reserve-krachten gereed te hebben".
Vraag: „Kent u uw belde mede
directeuren?"
„Neen. De enige figuur uit de
KLM-leiding, die ik ken is eigeniyk
de heer Den Hollander. En nu moet
u my niet meer vragen stellen. Komt
u rustig over enige tyd terug. Het
enige, wat ik nog te zeggen heb is.
dat ik proberen zal op niemands te
nen te gaan staan en dat ik ook zal
trachten de mensen zo spoedig mo
gelijk te doen vergeten, dat ik van
buiten het bedryf kom. En nogmaals:
Voor niemand zal mijn deur ge
sloten zyn. Zeker niet voor de ver-
