Bij meer Leidse verkeersongevallen in 1962 relatief „weinig" gewonden kunst kalei öoscqqp Kunstenaars ontwierpen sclioolprenten twintig Vioolpedagoog Oskar Back - 83 - overleden Schetsen van Holbein te Londen ontdekt De jeugd is nog niet zo slecht maar meisjes beter dan jongens Prinses Beatrix nog naar Japan en V.S. Lichtpunt in groeiende ellende: „Achterstand" weer ingehaald Di verse aantrekkelijk tot stromingen komen recht Leraar van KrebhersOiof, Ju da, Stuurop en anderen MOBILISATIE IN SAOEDIE Sensatie op kunstgebied Door röntgenstralen gevonden LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 4 JANUARI 1963 (Van een onzer redacteuren) Het Leidse verkeer heeft in het afgelopen jaar minder gewonden geëist dan het jaar tevo ren, 1961, maar twee doden meer, terwijl het totaal aantal ongevallen aanzienlijk is gestegen. Dit totaal bedroeg, zoals gisteren reeds gemeld, 2838, tegenover 2649 in 1961. Er waren in 1962 „slechts" 513 gewonden te betreuren, hetgeen minder is dan de 537 van 1961. Daarentegen bedroeg het aantal doden 8 in plaats van de 6 van 1961. Die doden vielen in maart (2). april (1), juni (2), augustus (1) en oktober (2). In totaal vonden er in Leiden sinds 1 januari 1946 niet minder dan 26.495 (geregistreerde) verkeersongevallen plaats, waarbij 6469 men sen werden gewond en 110 mensen werden gedood. In 1961 was het totaal aantal ongevallen Iets kleiner dan het voorgaande jaar. In onze beschouwing naar aanleiding daarvan schreven wtf op 2 ja nuari vorig jaar reeds, dat hieruit niet een verbetering van de verkeers veiligheid mocht worden geconcludeerd: ook in andere naoorlogse jaren bleef het totaal wel eens iets onder het voorgaande, maar dan bleek het daarna volgende jaar deze „achterstand" weer ruimschoots in te halen. Dat laatste is ook nu weer gebleken. Er vonden in 1962 niet minder dan 189 ongevallen méér plaats dan in het voorgaande jaar, een verschil dat groter is dan de gemiddelde jaarlijkse stijging sinds 1 januari 1946, name lijk 147. In 1946 bedroeg het totaal aantal ongevallen slechts 489, thans is dit bijna het zesvoudige BETER DAN OOIT Verheugend is ongetwijfeld het ab soluut en relatief kleiner aantal ge wonden, namelijk 513. In 1961 be droeg dit als gezegd 537, in 1960 niet minder dan 549 en in 1959 zelfs 560. Een lager getal gewonden vinden wij eerst in 1958. namelijk 503, maar toen bedroeg het totaal aantal ongevallen „slechts" 2025. Procentueel vielen er dus in 1962 weinig gewonden, namelijk 18,1 pro cent van het totaal aantal ongeval len. Dit percentage bedroeg in 1961 nog ruim 20, in 1960 bijna 21, en circa 24 in 1959. Het gewondenpercentage stak het afgelopen jaar trouwens zeer gunstig af tegenover alle andere na oorlogse jaren. Dit percentage is nog niet zo laag geweest. In de eerste tien jaar na de be vrijding bedroeg het gemiddelde 29,5! Maaiidrecortl293 In voorgaande jaren hebben wij dikwijls zeer uitvoerige beschouwin gen gewijd aan de jaarcijfers van de Leidse verkeersongevallen-statistiek. Ditmaal willen wij, na enkele détail gegevens over het afgelopen jaar, de aandacht vragen voor het kind in het verkeer. Eerst dan die algemene ge gevens. Het maand-record werd geboekt in mei, toen er maar liefst 293 ongeval len werden genoteerd Dit was ook een absoluut record. Het aantal van 274 werd als record bereikt in sep tember 1960. Het record in 1961 be droeg 267, eveneens „gevestigd" in september. Doden: gemiddelde Het aantal doden in 1962 was hoe betreurenswaardig ook niet bijzonder hoog. Iedere dode is er na tuurlijk een te veel, zoals ook iedere gewonde (waarvan de familieleden dikwijls meer te beklagen zijn dan die van een dodelijk slachtoffer) er ook een te veel is. Maar gezien de cijfers der naoorlogse jaren is 8 doden per jaar niet verbijsterend. Het is onge veer het gemiddelde over de 16 na oorlogse jaren: 110 doden, dat is bijna 7. Jaren met meer doden waren 1950 <91953 <12), 1955 (9) en 1956 (10). Het laagterecord werd geboekt in 1959, toen er slechts één dodelijk slachtoffer van het verkeer in Lei den te betreuren viel. Naar 3000? Wanneer het thans aangevangen Jaar de „normale" stijging van het aantal ongevallen te zien geeft, wordt in 1963 het totaal van 3000 bereikt: bepaald niet een mylpaal om trots op te zijn, hoewel dit aantal naar landelijke en Westeuropese maatstaf nog steeds normaal genoemd mag worden. Daarby moet echter in aan merking worden genomen, dat op Leids grondgebied geen interlokale autowegen lopen, waarop dikwijls on gelukken met vele doden en gewon den plaats vinden. Deze omstandig heid zou een verhoudingsgewijs zeer laag cijfer van gewonden en doden te zien moeten geven voor de Sleutel stad, en dit is helaas niet het geval. Jeugd hield ziclï goed Ditmaal willen wy in dit Jaarover zicht speciaal aandacht vragen voor de kinderen in verband met verkeers ongevallen. Er wordt wel een6 gezegd, dat kin deren veel meer dan ouderen onvoor zichtig oversteken, door spelletjes op straat verkeersongevallen veroorza ken, en op andere manier tot de ver keersonveiligheid bijdragen. Nu is het zo, dat kinderen eigenlijk altijd voorgehouden moet worden, dat ze niet zo gevaarlijk moeten doen. Maar wanneer we eens de cijfers be kijken, blykt het met die kinderlijke onvoorzichtigheid nog wel mee te vallen. In 1962 waren er bij de 2838 Leidse verkeersongevallen slechts 161 keer kinderen betrokken, waarbij de kin deren van 0 tot 15 jaar gerekend zyn. Dat is by 5.7 procent van de onge vallen. terwyi deze leeftydsgroep een veel groter deel van de bevolking uit maakt. Nu komen baby's weliswaar niet als deelnemers aan het verkeer op straat, en kleuters ook nauweiyks, maar ditzelfde geldt voor vele bejaar den (kleiner in aantal) en anderen uit de oudere leeftydsgroepen. Nauw keurig zijn over de deelneming aan het verkeer natuuriyk geen cUfers be schikbaar, maar de algemene indruk uit de beschikbare cyfers over Jeugd Leeftyd meisjes Jongens 1 0 3 2 0 4 3 1 2 4 1 3 5 2 7 6 1 8 7 0 6 8 4 7 9 2 7 10 4 13 11 6 11 12 4 14 13 10 14 14 5 15 15 1 6 Totaal 41 120 Jaar Totaal Gewonden Doden 1946 489 139 7 1947 705 187 3 1948 746 207 6 1949 821 193 7 1950 948 261 9 1951 1134 324 3 1952 1090 285 8 1953 1903 397 12 1954 1461 464 3 1955 1447 448 9 1956 1936 438 10 1957 1920 462 6 1958 2025 503 4 1959 2333 560 1 1960 2650 549 8 1961 2649 537 6 1962 2838 513 8 Tot. 26.495 6469 110 en verkeersongevallen is toch wel. dat deze Jeugd het waariyk niet te bont maakt. Overigens: mag men anders ver wachten wanneer men in aanmerking neemt, dat het verkeersonderricht op de scholen de jeugd veel meer ver- keersvaardigheid en kennis heeft by- gebracht dan de meeste ouderen kun nen opbrengen? Drie jongens, één meisje By de cyfers met betrekking tot de jeugd en de verkeersongevallen doet zich één zeer merkwaardig verschijn sel voor: de jongens hebben heel wat meer (bijna het drievoudige) op hun geweten dan de meisjes In totaal waren er in 1962 bij ver keersongevallen in Leiden 161 kinde ren van 1 tot 15 jaar betrokken. Niet minder dan 120 van hen waren jon gens, slechts 41 meisjes Het biykt, dat ook op latere leef- tyd mannen veel vaker by verkeers ongevallen betrokken zyn dan vrou wen, maar dit is een logisch ver schijnsel. Het aantal mannelyke ver keersdeelnemers is groter dan het aantal vrouwelyke, zeker wanneer de tyd van de verkeersdeelneming niet een toevalskwestie. of men by een ongeval wordt betrokken, maar in sterke mate ook een kwestie van Totaal ongelukken Aantal gewonden Aantal doden 1960 1961 1962 1960 1961 1962 1960 1961 1962 Januari 179 172 217 30 30 41 0 0 0 Februari 169 194 202 25 43 49 0 0 0 Maart 198 217 234 27 40 34 0 1 2 April 218 255 222 58 44 46 0 1 1 Mei 232 228 293 64 48 58 1 0 0 Juni 236 215 243 45 56 48 0 0 2 Juli 217 217 232 58 52 48 2 1 0 Augustus 219 199 203 45 48 46 0 1 1 September 274 267 238 60 56 44 1 0 0 Oktober 253 249 275 60 45 44 1 1 2 November 236 227 231 30 32 26 0 0 0 December 219 209 248 47 42 29 3 1 0 Totaal 2650 2649 2838 549 537 513 8 6 8 Ofschoon hierover van officiële zy- de geen bevestiging is te verkrijgen, wordt aangenomen dat Prinses Bea trix van plan is het zesdaagse bezoek, dat zy vorige maand aan Japan zou hebben gebracht, alsnog dit voorjaar te brengen. Zoals bekend moest de Kroonprin ses van haar voorgenomen bezoek aan Japan <van 1 tot 6 december) afzien na het overlijden van Konin gin Wilhelmina. Het doodsbericht van haar grootmoeder bereikte de Prinses tegen het einde van een zes daags bezoek aan de Britse kroonko lonie Hongkong. Tydens een oponthoud van enkele uren in Tokio op de terugweg naar Nederland bracht Prinses Beatrix op gedrag. Het is hoogst onwaarschyn- lijk, dat het toeval voor een derge- lyke merkwaardige verdeling over jongens en meisjes zou hebben ge zorgd. Hier moet een gedragskwestie aan ten grondslag liggen. Daannee wil helemaal niet gezegd zyn, dat die jongens nu ook schuldig waren aan de ongevallen, waarin zij betrokken werden. Maar wel is duidelyk, dat zy ófwel eerder aanleiding geven tot on gevallen, ófwel minder op voorkóming van een ongeval ingesteld zyn. Opmerkelijk in dit verband is ook, dat de „wildere" puberteitsjaren ken nelijk een grote invloed hebben op het gedrag ook op straat, want zowel voor de jongens als de meisjes geeft de ongevallenstatistiek in die jaren toppen te zien. Voor nauwkeurige cijfers verwijzen wy naar een van de bijgaande tabellen. Analyse waard Ook dit wijst er op. dat ver keersongevallen niet ..gebeuren" als iets dat over ie komt, maar dat zij over het algemeen toch een samenspel van oorzaken en invloeden als grondslag hebben. Wanneer dit eenmaal wordt in gezien en wanneer deze oorza ken en invloeden nauwkeurig worden geanalyseerd, is het wellicht mogelijk tot maatrege len te komen, die de verkeers veiligheid over het algemeen zouden kunnen verhogen. Tentoonstelling in Gevangenpoort Rika Jansen kreeg veel aanbiedingen Filmplannen van Kees Manders Gebruind en tevreden Is gister middag gelijk reeds gemeld Ri ka Jansen met haar promotor en levenspartner Kees Manders terug gekeerd van haar eerste grote bui tenlandse tournee. In ettelijke steden kreeg zij van impresario's of theater directeuren aanlokkelijke aanbiedin gen. maar pas over enkele maanden zullen Kees en Rika kunnen beslis sen of ze er op in zullen gaan. Al leen een uitnodiging van een Israë lische impresario voor een tournee door Israël gedurende de gehele maand oktober van de volgende herfst hebben ze definitief geaccep teerd. Andere aanbiedingen behelsden 'n tournee van een jaar naar Zuid- Amerika met een Franse show, een tournee door Zwitserland van 10 da gen in september a s. een optreden gedurende het komende zomerseizoen in een casino te Istanboel als on derdeel van een internationale show. De thans afgelopen reis voerde Kees en Rika via Parys, Zürich en Athene naar Istanboel, vandaar via Beiroet Cyprens en Israël naar Rome en tenslotteo ver Madrid. Las Pal- mas. Cacablanca en Parys terug naar Schiphol. De belangrykse voorstel lingen gaf Rika in Zürich. Athene, Istanboel en Tel Aviv, steeds van haar „One woman show". Nu gaat ze studeren voor verjon ging van die show en dan volgt con tractueel een optreden van een maand in de Valencia Musichall van Kopenhagen. Op 1 maart komt het tweetal terug in Amsterdam en op 12 maart staat Rika in Theater Carré op de planken. Laatste plan van Kees Manders: het vervaardigen van een komische speelfilm van 90 minuten getiteld ,De vrouw met het gouden been". (Van onze kunstredactie) In de Haagse Gevangenpoort is gistermiddag een tentoonstelling ge opend van de eerste seiie van 20 schoolprentendie in opdracht van het ministerie van O., K. en W. zijn vervaardigd door bekende grafische kun stenaars ter decoratie van kweekscholen en u.l.o.-scholen. Het Rijk volgt hiehn het voorbeeld van de gemeente Den Haag, die reeds het Rijk jaren geleden dergelijke prenten liet maken door Haagse kunstenaars. In beide gevallen ging het initia tief van deze opdracht uit van de schilder Jan van Heel, zoals het hoofd van de onderafdeling Beelden de Kunsten van het ministerie, de heer J. F. M. M. Jansen, meedeelde in zyn openingswoord. Voor deze serie maakten de 20 kunstenaars ieder een prent, waarvan 60 afdrukken zijn gemaakt, zodat 1200 platen voor dis tributie in de scholen beschikbaar waren. Dat is natuuriyk niet veel, maar het is dan ook maar een eerste want er zyn vele aantrekkelijke prenten in deze serie. De verschil lende stromingen die In de heden daagse kunst voorkomen, zyn zoveel mogelyk vertegenwoordigd. Zo vindt men naast sterk geabstraheerde composities van Harry van Krul- ningen, Ru van Kossem, Jef Diede ren en Frans Nols ook figuratieve werken, zoals het beminnelijke Bal letmeisje van Kurt Löb, het mooie duinlandschap van Mettein Koorn- stra of de Deltawerken van Toon begin. Deze keer kwamen de 90 Wegner. Een fantastische sprookjes aanmerking wordt genomen. Voor j kweekscholen in ons land het eerste sfeer hebben Catharina Goeting en echter of thans veel minder in aanmerking worden genomen. Gedragskwestie Uit deze relatieve „kwetsbaarheid" van de Jongens in verhouding tot die van de meisjes kan iets zeer belang- ryks worden geconcludeerd: het is Advertentie aan de beurt en daarna de ulo scholen in de drie noordelyke provin cies, die elk zes platen kunnen kry- gen. In volgende jaren komen weer andere scholen in aanmerking. Men wil met deze prenten de leerlingen niet nog een lesje geven, maar hen op ongedwongen wyze in contact bren gen met hedendaagse kunst, in de hoop dat zo een vonkje enthousias me in hun harten zal worden ont stoken. De kunstenaars behielden een grote vryheid, hoewel sommigen toch wel duidelyk rekening met de bestemming van de prenten hebben gehouden, soms zelfs te veel. waar door zy tot een te opzettelijk klnder- lykheid vervielen. Richtlynen voor wat wel of niet by kinderen in de smaak valt, zyn moei- lyk vast te stellen. Goede kwaliteit In leder geval moet de kwaliteit van het kunstwerk toch de doorslag geven. Wat dit betreft heeft de ad- I viescommissie goed werk gedaan. Nico Wijnberg in hun decoratieve composities van „Le belle et la béte" en de „Midsummernightsdream op geroepen. De meeste kunstenaars hebben kleur in hun litho's, hout- en lino sneden toegepast. Sprekende kleuren zyn in een wandplaat natuurlijk aantrekkelyk. Toch heeft Bouke Ylstra zonder kleur in zyn ets (aqua tint) misschien nog het meest een speelse, vreugdevolle wereld van planten en dieren verbeeld, al is die wereld wel vrij sterk naar de abstrac te kant getrokken voor een jeugdig publiek. In ieder geval zal het de moeite waard zyn de reacties van de leerlingen op deze originele school- versiering na te gaan De expositie in de Gevangenpoort blyft tot 17 Ja nuari te bezichtigen. IJsbrekers zijn gisteren in ac tie gekomen op het Hollands Diep en de Nieuwe Merwede om te pógen dichtvriezen van deze wateren te voorkomen. 30 november een kort bezoek aan de Japanse keizerlyke familie. Zy zou by die gelegenheid hebben beloofd haar bezoek aan Japan alsnog te brengen. Haar bezoek aan dit land had het sluitstuk moeten vormen van een reis van zeven weken dwars doof Azië. die haar voerde door Perzië, Pa kistan, India, Thailand en de Philip- pynen. Van 6 tot 21 december had de Prinses ook een strikt particulier be zoek aan de Verenigde Staten en Ca nada zullen brengen, met inbegrip van een driedaags verblüf op Hawaii en een bezoek van verscheidene da gen aan de Amerikaanse westkust. Van doorgaans welingelichte zUde wordt vernomen, dat ook het privé- bezoek aan Amerika waarschynlijk volgens de oorspronkeiyke plannen zal worden afgewikkeld. De Rijksvoorlichtingsdienst wilde de betreffende berichten over de voorgenomen reis van de Prinses be vestigen noch ontkennen. Stramheid en Fijnen vallen van 0 ai met de kleine dagelijkae dosis Kruschen. Ja - met Kruschen dryft U die on- draaglyke pynen uit Uw ledematen. Dat doet de aansporende werking op de bloedzuiverende organen van Kruschen's zes minerale zouten. On zuiverheden uit het bloed worden los gemaakt en langs natuurlyke wet? afgevoerd. Neem óók Kruschen, van vandaag op morgen en iedere dag weer. Allengs voelt ge Uzelf weer de oude worden, vief en fit en vry van pyn. Eis van vier jaar voor messteek (Van onze Haarlemse correspondent) De officier van justitie by de Haarlemse rechtbank heeft gisteren een gevangenisstraf van vier jaar met aftrek geëist tegen een 30-Jarige grondwerker uit Eindhoven. Op 21 oktober 1962 tydens de sui kerbietencampagne stak hy na een woordenwisseling in de kantine van de suikerfabriek „Holland" in half weg een 35-jarlge chauffeur uit Kloosterzanae met een groot, zakmes in het hoofd. Het slachtoffer werd daarby zodanig aan het linkeroog gewond, dat hij aan dit oog direct blind was. Nadat hy naar een Haar lems ziekenhuis was vervoerd, moest het oog operatief worden verwyderd. De verdachte, een primitieve Bra bander met een zeer geringe ontwik keling en een min of meer tragische levensgeschiedenis, verklaarde zich niets te kunnen herinneren van wat hy had gedaan. „Ik was dronken. zei hy, „Ik had 20 glazen bier op". Desondanks achtte de officier opzet bewezen. Iiy werd in deze mening bestreden door de raadsman van verdachte, mr. L Luikinga, die opzet niet bewezen achtte, gezien de toe stand van dronkenschap, waarin de verdachte verkeerde. De uitspraak is op 17 januari. Op 83-jarige leeftijd is gistermorgen te Brussel overleden de vermaarde vioolpedagoog Oskar Back. Oskar Back te Wenen geboren, bezocht het conservatorium aldaar en het Kon. Conser vatorium te Brussel. Daarna werd hij leraar en in 1919 hoofd leraar aan het Muzieklyceum te Amsterdam. In 1935 nam hij in Rotterdam de leiding op zich van het Toonkunst-conservatorium, eveneens in dit jaar werd hij genaturaliseerd. De heer Back, die zelf leerling is geweest van o.a. Ysayl, is slechts eenmaal als so list in een concert opgetreden: op 17 januari 1908 in Schevenin- gen met het Residentie-Orkest onder leiding van Henri Viotta. Oskar Back heeft tal van bekende Nederlandse violisten opgeleid dan wel de hogere nascholing gegeven, zoals Jo Juda, Willem Noske, Theo Olof, Herman Krebbers en Jean- Louis Stuurop. Ook heeft hy een groot aantal concertmeesters opge leid De heer Back had voorts vele malen zitting in internationale jury's. Bij zyn 75e verjaardag werd een Oskar Back fonds in het leven ge roepen om de studie van jonge on bemiddelde bekwame musici mogelyk te maken. By zyn 80e verjaardag traden zyn leerlingen Willem Noske. Theo Olof, Herman Krebbers en Jean-Louis Stuurop ln een concert als solisten op. De opbrengst be stemde de Jarige voor het Rudolf Mengelberg Fonds, Oskar Bask van wie onlangs een borstbeeld onthuld werd in het Concertgebouw, was of ficier in de Orde van Oranje-Nassau. Lezers schrijven. Heer en „heer" Maandag 31 december j.l. Enkele opgeschoten jongens probeerden met lucifers de haren van een meisje aan te steken. Toen een dezer jongens door een heer werd gegrepen en met woorden onder handen werd geno men. kwam er een andere „heer" voorby, die hoewel niet op de hoogte van wat er aan de hand was, op eerstgenoemde heer afkwam, met de woorden „Van die Jongen biyf Je af. anders kryg Je met my te doen", met nog enkele woorden die voor uw blad niet geschikt zyn. Toen schryver dezes deze man erop attent maakte wat die jongen had gedaan, wist hy niet anders te doen dan te dreigen, en desnoods te willen vechten, om dat deze Jongen op zyn fouten werd gewezen. Een voorbyganger. De crematie zal plaats vinden op maandag 7 januari te Westerveld. na aankomst trein 14.31 uur, halte Drie huls-Westerveld. Premier Feisal van Saoedi-Arabiö heeft gisteravond de algemene mobi lisatie in zijn land afgekondigd. Volgens Radio-Mekka is deze maat regel genomen om „de binnenlandss veiligheid" te waarborgen en „ln af wachting van buitenlandse agressie". Zoals gemeld hebben onlangs Egyptische vliegtuigen een oase in Saoedi-Arabië gebombardeerd. Advertentie In Londen heeft de chef van de afdeling tandheelkunde van het Kon. Chirurgisch Genootschap, dr. Bertram Cohen, bij toeval door middel van röntgenstralen 16 schetsen van Hans Holbein de jongere ontdekt, die deze gemaakt had voor een schilderij van Hendrik de achtste. De röntgenstralen toonden aan dat de 16 schetsen van de 16de eeuwse schilder onder het eigenlijke schilderij verborgen waren. Het schildery is eigendom van de gekost, oplopen tot ongeveer 280 000 Vereniging van Kappers deze ver eniging heeft altyd in de veronder stelling geleefd dat het bewuste schildery inderdaad de originele Hol bein was. Het schildery „Het konink- lyk college van chirurgen" werd ver ondersteld een 18de-eeuwse kopie te zyn. De directeur van de kunsthandel 8otheby's heeft verklaard dat indien de schetsen nog in goede staat ver keren en indien de verflaag waar onder zy verborgen zitten nog kan worden verwyderd, iedere schets zeker 20.000 pond sterling zou kun nen opbrengen. In dat geval zou de waarde van het schildery, dat oor- spronkeiyk 105 pond sterling heeft pond sterling. Holbein was de hofschilder van Hendrik VIII van Engeland. Het schildery vertoont Hendrik VIII mot een aantal chirurgen en barbiers: zulks om de beroepen van chirurg en barbier te memoreren. De barbiers werden ln de 18de eeuw weer ver wyderd. Holbein stierf ln 1543 te Londen tengevolge van een toen daar heer sende pestepidemie. Experts hebben verklaard dat de ontdekking van de schetsen kan uit groeien tot een van de belangrijkste ontdekkingen op kunstgebied un deze eeuw.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 7