Leiden en Oegstgeest
in actie voor Algerije
LADA
'rof. dr. B. Siertsema
leerstoel Afrikaanse
aanvaardt
taalkunde
In Studio: zeven meesterwerken
van regisseur Ingmar Bergman
Films van tleze
week in Leiden
Kledingdekens en
schoeisel gevraagd
weede vrouwelijke senaatslid
dinsdag 18 december
Honger en kon
Zowel flonkerende komedies
als indrukwekkende drama's
LEIDSCH DAGBLAD ZATERDAG 8 DECEMBER 1962
FANTASTISCH
KIJKEN envergeleken
tistermiddag heeft raej. prof. dr. B. Siertsema het ambt aan-
enjrd van buitengewoon Leids hoogleraar in de Afrikaanse taal-
^Ide. in bijzonder met betrekking tot de talen van West-Afrika.
al hield een oratie in het Groot Auditorium onder de titel ..De
""«intonatie in toontalen".
p-)e benoeming van prof. Siertsema bracht het aantal vrouwelijke
^'laatsleden op twee, d.w.z. circa één procent van het totaal. De
htaat telde voor het laatst twee vrouwelijke leden toen prof.
en prof, Antoniadis er deel van uitmaakten. Eerstge-
némde is ook thans nog hoogleraar, prof. Antoniadis nam enige
geleden afscheid.
de uiting, en de melodie of het toon-
patroon,, aldus prof. Siertsema. Al
leen de laatste is niet universeel be
grijpelijk: verschillende talen gebrui
ken verschillende z.nsmelodieén. Ook
in toontalen zijn timbre en gemid
delde toonhoogte van de taaluiting
beschikbaar om de betekenis van de
uiting te nuanceren.
Anders staat het met het zins-
toonpatroon. De woorden zelf worden
immers in deze talen al door toon
verschillen onderscheiden: in het
Yoruba (Z.W. Nigeria) b.v. betekent:
kü (met lage toom: blijven: ku (met
middentoon»: zeven, en kü (met hoge
toon): sterven.
Wij kunnen in deze talen dus niet
door middel van toonveranderingen
dezelfde uiting anders nuanceren, zo-
Denken wij alléén over
Sint N'icolaas hetzelfde?
De VPRO vraagt allen die
hei accent niet leggen op
wat on» scheidt, maar
juist op w-at ons bindt, om
hun daadwerkelijke steun.
Wij weten het... ook buiten
de kring van onze 150.000
leden genieten wij bij tien
duizenden anderen grote
sympathie. Dat is prachtig.,
maar niet genoeg!
want de VPRO heeft leder
nodig. En lid wordt u heel
eenvoudig..
door u op te geven als
abonnc op VRIJE GELUIDEN...
het radio-tv-blad van de VPRO,
met onpartijdige voorlichting
over de beste programma's.,
voor 3.25 per kwartaal.
Ons adres' POSTBUS II,
HILVERSUM.
teruggekeerd, en de 55.000 uit Frank
rijk teruggekomen politieke gevange
nen. Hoewel Algerije geen frontpagi
nanieuws meer is. heerst er jn ieder
geval toch een bittere armoede.
Bliksemactie
Om de erg6te nood. In het byzon-
derd ie in de omgeving van Constan-
tine en Batna, te lenigen wordt de
Leidse bliksemactie gehouden.
Er is veel nodig in de eerste plaats
dekens, kleding liefst heel schoon,
en geen zwart), schoenen en doosjes
met naaigerei. Wil de actie slagen
Op dinsdag 18 december zal er in Leiden en Oegstgeest een
actie van liefdadigheid worden gevoerd. Een actie, die door 25
Leidse studenten óp touw wordt gezet en waarvan het resultaat oe ulu.
nog deze winter in het geteisterde Algerije merkbaar moet zijn. riet dan moeten de initiatiefnemers ten
is nu eens niet alleen om qeld te doen. maar in de eerste plaats om minste over tachtig bestelautos kun-
-7 |i 11 u \\r T -j_ i nen beschikken alsmede over zoveel
goederen in natura. Zowel het College van D. en W. van Leiden m0£,e]yfc verpakkingsmateriaal De
als dat van Oegstgeest staan hier sympathiek tegenover. Het j ispontane» hulp ^an^zekwJJW 350
wachten is echter nog op de officiële goedkeuring. Als deze goed
keuring afkomt dan zal onder meer een beroep worden gedaan op
een groot aantal leerlingen van middelbare scholen, dat mee zal
heipen bij de inzameling. Ook worden bestelauto's ingeschakeld.
die de gehele stad en het gehele dorp zullen doorkruisen. Verder voor nodig volgt verzending naar
zijn er dan nog ongeveerHionderdenvijftig dames nodig voor het j stlchting Oecumenische Hulp
sorteren van de qoederen, die naar verschillende opslagplaatsen aan Kerken e-.i Vluchtelingen
I «4on vavilor 7/1 er
zullen worden gebracht.
scholieren is evenzeer onontbeerlijk.
Per slot van rekening zijn zij het die
huis-aan-huis moet gaan de goe
deren in ontvangst te nemen. Zo
dra de goederen gesorteerd en ver
pakt zijn ook daar is mankracht
Prof. dr. H. P. Blok wenst
prof. Siertsema geluk tijdens de
receptie na de oratie.
(Foto LD. Holvast)
Zoals gezegd wordt dit een actie
voor Algerije, een land. waar vijf
miljoen mensen, de hei:t van de be
volking honger en kou lijdt. Door het
uitblijven van Amerikaanse surplus-
voorrader heerst in verschillende de
len van Algerije hongersnood. De
Vluchtelingen met Kerstmis
in de kou
Het dorp gaat open. En er komen i fl"'" "'J J" e,eb,r,e„k
veel witte bedj/s Wie zou zich daar- *'e,5 dJüS?»,.Ij. ïïttÜÜÜÏ
over nle- verheueen' *Frd onlan8i> gedaan op een spoed-
in Oostenrijk - en ik spreek nu L".S&TS *a," C°AT
j 1^1 ji I .nittee tor Ghiistian SeiViCv. in Al
maar van de enkele kampen, d e ik 1
ken zijn weliswaar geen dorpei:
geria. dt CCSA. waarin behalve de
Zinsintonatie
- in toontalen
een taaluiting kan men ver
lende toonverschijnselen onder-
iden, o.a. het timbre van de
de gemiddelde toonhoogte van
aai in a cliiii os
als wij dat b.v in het Nederlands i
kunnen doen. ..Zij blijven", wordt bij
ons door een stijgende toon soms een
vraag: zij blijven?" In het Yoruba!
zou deze zelfde toonverandering de
mededeling: zij blijven, veranderen
in de mededeling: zij sterven.
Toch kennen ook toontalen varia
ties in zinsmelodie. Deze bestaan dan
in een verruimen of versmallen van
de toonschaal; bij een verruiming
b.v. worden de hoge tonen hoger ter
wijl de laagste tonen gelijk blijven.
Veranderingen in de melodie zelf. in
het toon-patroon dus, komen in toon
talen wel veelvuldig voor met syn
tactische functie: Yoruba: omi tütü
(met middentoon op -mi) is koud
water: maar: omi tütü (met hoge
toon op - mi) is het water is koud.
Ook z.g. niet-toon-talen kennen
syntactisch toongebruik. Een verge
lijking van de functies van de toon-
patronen in deze twee soorten zal
licht kunnen werpen op problemen
aan beide kanten.
Prof. Siertsema besloot haar oratie
met de gebruikelijke toespraken,
waarna zij recipieerde in de ont
vangstzaal van de Academie.
maar dan toch nederzet ineen "van 3fdeling hulpverlening van de We-
„r,, reldraa.l van Kerk™ ock verschil-
7 ?Hn niutrv.htLh! lFnd' nationale en internationale
Sr L oecumenische en kerkelijke hulpver-
e^err n ht, lenlng»rganen zitting hebben De
ïf. nm ïnrterZ hulP aar Algerije word.' hoofdzake-
Ifekte - want zS is eei? iedêf IIJk geboden door drie instanties le
at «KJt™.;,7. weten ai Liga van Rode Kruisver-
ïarhiTt? rikr .^1 ralglngm, de R-K Charitas en de
T« „.ThJS 2), h!. ,h CCSA. Elk van deze drie heeft de zorg
18 jaar cp de dood. En dat wach- -
t .voor een speciaal deel van het land
DF CCSA hFe't br verantwoordelijk-
wieient He fit h?' I hF'd aanvaard voor he- gebied rond
«£7n Jufitrifn tïïSn'd .d Constanline en Batna. dat door on-
liS.. Iffvf" twee miljoen mensen wordt
rïmneM m.?r TS. 1 bevolkt, van wie bijna anderhalf nul
mee gemoe'd, maar slechts enkele diincend eêvoed
duizenden om tenmirwe in Haid. ^™ten™3end gFvoed
Asten en Wegscheid waar nu ;moeten *oraen-
vluchtelingen uit het zo juist eelt-
en gekleed
quideerde Lager St. Martin naaf toe 1 uit liefde aan Licht en warmte
gestuurd zijn ze moeten zelf maar schenken.
z:en. hoe ze er komen in de kerst- j Verder bestaat er de mogelijkheid
week wat warmte te bezorgen. In een eenzame enkeling een kerstpakje
Oostenrijk vriest het nu al 20 graden te sturen. Wanneer U aan onder
Door de vele giften en ik dank staand adres een brief met ant
de anon'eme gevers, die ik alleen j woordpostzegel zendt, ontvangt U
maar zó bereiken kan is het mo- i een adres van een vluchteling en
gelijk tenminste Haid van kolen te tevens de gegevens voor de wijze van
voorzien. Mogelijk kunnen wij U vol
gende keer berichten, dat de tem
peratuur in vele barakken van vele
kampen zo gestegen zal zijn. dat er
tenminste met Kerstmis de vreugde
is over wat God. maar ook mensen
verzending. Maar liefst pér omgaan
de. Het is tenslotte al de tweede Ad
vent.
Dr. E. A. Franken-Duparc.
Lammenschansweg 133. Leiden
Giro 285812
i Utrecht zorgt dan verde: zo spoedig
1 mogelijk voor het vervoer per schip
naar een Algerijnse haven. Een ieder
die mee wil helpen, hetzij met man
kracht. hetzij met connecties, hetzij
met adviezen, kan zich melden by
de heer A van Duin. Klikspaanweg
12. telefoon 30193.
De jonge studenten twijfelen er
Het ir genoegzaam bekend, dat de
onge Algerijnse staat na een zeven
jarige pcriooe van strijd met grote
economische moeilijkheden te kam
pen heeft. Niet minder dan zestig
procent van de industrie ligt nu
enkele maanden na het vertrek van
de Fransen stil met als gevolg niet aan of hun actie zal slagen en
♦wee milioen werklozen Dan zijn er bovendien hopen zij. dal door deze
nog de 200.000 Algerijnse vluchtelin- actie andere plaatsen geïnspireerd
gen die uit Tunesie en Marokko zijn worden!
f395— comp. elektr.
h-
JIEERPOEL
^STRAAT 171
TEL. 24815
:al«er-
al.dün
L
m
0t Alléénverkoop voor Leiden
in,.
■-izcrs scli rij ven
J
jjnisbakken horen binnen!
bewoner van de Verdistraat zou
de aandacht willen vesti-
het feit dat nogal wat men-
n Leiden Zuid-West hun vuil-
e_k dagen buiten laten staan.
maar eens in de Beethoven-
OP Dat de vrouwen het buiten
h en binnenhalen van de bak
hun man overlaten is, vooral
het hoge flats betreft, te be-
In, maar waarom passeren de
ijlen dan regelmatig hun bak zon-
na de lediging weer binnen
[ten? Hebben zij dan niet door
l jit een wijk ontsiert en ook ver-
Deed de poli/tie er dan maar
wat tegen!
,t) J.Z. Leiden.
Informatie bij de politie bleek
r.dat er in de politieverordenin-
agten bepaling voorkomt, die de
alüers verplicht de bak spoedig
ing binnen te halen. De in-
verklaarde ons dat de politie
als in haar vermogen ligt op
,{.iivel let. Maar die aandacht is
wel eens wat min-
kPtreng.
heeft van de klacht van
ei|eei Z. kennis genomen. Op de
omgeving zal de eerste
gjpeciaal worden gelet.
nJ gaat er dus om dat een lege
enPbak niet dagen buiten blijft
kj. Als de vuilnisman donderdag
ui kar, de bak des avonds toch
a„ljn binnengehaald (Red. Leidsch
ïad)
jubileum W. Tegelaar
herdacht de heer W. Te-
d-t het feit. dat hij 25 jaar ge-
in dienst trad bij de N.V. P.
en Leembruggen.
jubilaris werd door de presl-
m.fdirecteur, mr. C. J. Leembrug-
er .toegesproken.
ett ben nu wel begonnen met U
o-i te wensen, maar ik zou eigen-
n.hezelf geluk moeten wensen met
LI-Dd die onder alle omstandighe-
bjn volle kracht aan zijn werk
eri", aldus mr. Leembruggen, die
n-Jr in grote trekken de loopbaan
•mflhr. Tegelaar memoreerde. Hier-
dat. jubilaris op de afde-
e-h spinnerij, opmakerij. haspel-
en twijnerij had gewerkt en
n.k op de afdeling voorspinnerij
e-teer groto tevredenheid van de
rdltie werkt.
o-l heer Leembruggen bood de ju
li, is de gebruikelijke enveloppe
:i- inhoud aan en tevens een waar
ter aanvulling van zyn visbe-
bedrijfsleider onderschreef ge-
e de wóórden van de president-
teur en dankte de jubilaris voor
irote werkijver.
ïslotte kwamen nog enkele spre-
L-i namens afdeling en jubileum-
aan het woord.
Tederheiden humor
in gehele oeuvre
STUDIO Een indrukwekkende
serie van niet minder dan zeven
films van de Zweedse filmkunste
naar Ingmar Bergman is in de ko
mende twee weken te zien in het
theater aan de Steenstraat: deze
week Een les in liefde, Glimlach
van een zomernachtHet zevende
zegel en Wilde aardbeienen de
week daarna achtereenvolgensHet
gelaat, De maagdebron en Het oog i
van de duivel. Dat is dan vrijwel de j
gehele produktie van de Zweedse
meester sinds het jaar 195If en te
vens het hoogtepunt in zijn gehele
oeuvre, dat in 19!f5 een aanvang
nam. Wie dus een inzicht wil krijgen
in Bergmans prachtige filmkunst
ziet zich hier een unieke gelegen-1
heid tot kennismaking geboden.
Gisteravond draaide de verrukke
lijke komedie ..Een les in liefde" van
acht jaar geleden, maar nog even
fris als toen. niet in de laatste plaats
door de medewerking, die de regis- j
seur genoot van het voortreffelijke j
spel van Eva Dahlbeck en Gunnar
Björnstrand in de hoofdrollen. Ma
rianne en David <een vrouwenarts)
constateren na vijftien jaar. dat hun
huwelijk bezig is op de klippen te lo
pen. Hij laat zich in met een van zijn
patiënten en zij zoekt troost bij een
beeldhouwer, met wie zij enige jaren
verloofd is geweest. Het verdriet van
zijn dochter Nix. die walgt van de
liefde, brengt dokter Erneman tot
het inzicht, dat hij bezig is iets heel
moois te vernietigen. Bergman heeft
op bijzonder knappe wijze weten te
voorkomen, dat dit conflict in een
melodrama ontaardt. Het wordt zelfs
geen drama, maar met behoud
van een zekere ondertoon van ernst
een zeer charmante komedie met
tal van zeer dynamische momenten,
eerst tijdens de flash back, waarin
i hun opbloeiende liefde wordt ver-
haald. en tenslotte als de poging van
de beeldhouwer om David voorgoed 1
uit te schakelen, een volkomen mis-
I lukking wordt en David en Marianne
'elkaar vinden.
INGMAR BURGMAN
Telkens schalde een bevrijdende
lach door het theater als Bergman
weer een van zijn geestige vondsten
door de hoofdpersonen of een van de
niet minder voortreffelijke bijfiguren
liet uitspelen. De films, die in de
komende weken nog vertoond zullen
worden, hebben met uitzondering
van de laatste, goeddeels een ander
karakter. Want Bergman is niet al
leen een meester van de flonkerende
komedie, maar evenzeer van het
imposante drama. Toch vindt men in
al zijn werken die füne poezie. die
van meter tot nieter boeit. Want de
liefde tot de mens en het hartstoch-
I telijke verlangen naar het leven zijn
I de motieven, die deze kunstenaar tel
kens weer tot een bijzondere presta
tie hebben gebracht. Zelfs de zwaar
ste tonen van de dramatiek worden
bij Bergman doorbroken door de
lichtere klanken van tederheid en
humor.
Het Chapman
Rapport
Bittere nasmaak
I LIDO Het Chapman Rapport
I behandelt de uitkomst van vragen.
die dr. George C. Chapman met zijn
1 staf in Brlarwood. een der voorste
den van Los Angeles, aan vrouwen
stelt inzake het seksuele leven van
een taltal. dat zich hierdoor vrijwil-
j lig opgeeft. Als de interviews beëin
digd zijl, en de gegevens verwerkt,
kom. dr. Chapman tot de conclusie
I dat de ondervraagde vrouwen een
gelukkig, normaal en gezond huwe
lijksleven leiden, met uitzondering
van vier in deze film behandelde ge
vallen Waarom de toeschouwer nu
uitgerekend met deze fataalongeluk-
kige huwelijken geconfronteerd moet
worden, Ls in zekere zin raadselach-
ti.
Hoewel In gelukkige huwelijken
zit blijkbaar geen verhaaltje en
geen „sensatie
Zodat we nu midden in de ellen
de zitten van frigide, gefrusteerde en
onbevredigde vrouwen
Een moeder met twee kinderen
komt terug van haar dwaalwegen.
de echtgenoot, vergeeft haar misstap,
een andere getrouwde vrouw wordt
gebiologeerd door de atletische ge
stalte van een herculische sportman,
die haar door een al te grote on
stuimigheid de stuipen cp 't lijf jaagt
een derde naar liefde hunkeren
de wordt de dupe van een jazz-
muzikani en pleegt, geestelijk en li
chamelijk gebroken, zelfmoord, een
vierde vindt tenslotte bij een der in
terviewers haar levensgeluk, na haar
aanvankelijke althans vermoede
lijk! afkeer van seks. waardoor
haar eerste huwelyk op een deceptie
was uitgelopen.
Enfin, genoeg stof om een buiten
gewoon fragmentarische film te mi-
I ken, daarin al die vier gevallen door
I elkaar heenlopen en men van het
Instituut „huwelijk" een w el zeer bit -
1 tere nasmaak krijgt
Voor de tweede
week: Meisjes
langs de weg
TRIANON Deze Finse film
schildert de maatschappelijke onder
gang van een fabrikant, die zich laat
verleider, een meisje, dat hem een
lift vraagt, mee te nemen naar zijn
bungaiovt. waar hij van tijd tot tijd
rust zoekt. Maar het egoïstische kind
knoopt al spoedig betrekkingen aan
met een jonge Don Juan, die even
wel zijn poging om haar kamer bin
nen te dringen, met de dood moet
bekopen Als de fabrikant dan. om
schandaal te voorkomen, het lichaam
van de dode begraaft, vat de vader
argwaan op en waarschuwt de poli
tie. Dc onnadenkende fabrikant
wordt weggevoerd en het meisje zet
haar avontuurlijke leven langs de
weg voort.
Aan de top van deze „oorlogsfilms
met achtergrond" staat „The bridge
on the river Kwai". Een op minder
hoog niveau, maar toch boven de
middelmaat uitstekende rolprent is
„De hel van Birma". Het is de re
gisseur niet in de eerste plaats om
het schieten zelf te doen geweest
(hoewel het ook hier een belangrijke
plaats inneemt) maar eerder om de
menselyke geest, die er achter staat.
Een Britse eenheid patrouilleert
aan het front van het leger in de
rimboe van Birma. Om een Japanse
spion aan het spreken te krijgen,
ziet de Kapitein geen andere oplos
sing dan twee dorpelingen door een
vuurpeloton te laten neerschieten.
Hij ls de door de oorlog verbitterde
mens. de keiharde soldaat.
Tegenover deze figuur staan een
geestelijke en een oorlogsverslaggever.
Hoewel zij de principes van de ka
pitein afkeuren, bewonderen zij hem
toch en vragen tenslotte om een ge
weer. De Britse eenheid gaat echter
geheel ten onder Deze realistische,
sober opgezette film wil eer bewij
zen aan de oorlogsslachtoffers, de
niet met name genoemde helden, die
zo dikwijls te vlug vergeten worden.
4iiiifmmmimtiminifiitfnniiiiinHfiiffffiiwimmrHinimniimmmiiiiiiHiiiiiiiiititiiHrmmi!iii!iiiiiiii><iiiiiiiiiiiiiniR,iiiiiiiiiiiiiiuiniiiminiinin(minriiii
De hel van Birma
Psychologische
oorlogsfilm
REX Na de Tweede Wereldoor
log zijn er vele films geproduceerd,
die vrijwel alle het krijgsgewoel als
hoofdthema hebben Een enkele
I kreeg een wat diepere psychologie.
Maciste en de tirannen
Sterke jongen
Luxor De smetteloze, tweeper
soons borstkas, die Gordon Scott als
Maciste in prettige technicolor in
het celluloid heeft laten vastleggen,
is zonder twijfel het meest indruk
wekkende van de gehele film.
Dat hij bijzonder veel zweet ver
bruikt bij het gevecht met een tij
ger. het omverdriÈ'tken van een
boom. het verwijderen van een rots
blok en het zo ongeveer splijten van
een gedeelte van de as rdkorst ach,
dat heeft ons niet zo heel veel ge
daan.
Maar de liefhebber van dit aan
trekkelijke stuntwerk kan er zeer be
slist zijn hart aan ophalen.
Maciste vecht samen vnet rebellen
In China tegen een onguur heerser,
die de minderjarige wettelijke troon
opvolger uit de weg tracht te rui
men. Het gelukt hem nle» wam, de
overal en altijd in zwemDroek op
duikende Maciste steekt ,daar een
stokje, pardon, een ferme borstkas
voor. Maciste de man die „u t rotsen
is geboren" loopt met gemakkelijke
pas de film weer uit! En: onbescha
digd.
Slavin van Rome
Christenvervolging
CASINO Waarom men c\e film
„The revolt of the slaves" dc Ne
derlandse titel „Slavin van Rome"
heeft meegegeven, is ons een raadsel,
want hij is even onzinnig als de En
gelse. Er is geen sprake van een *sla-
vinen evenmin van een slavenop
stand, hoogstens van enig ondoel
matig verzet van een handjewol
christenen. But what's in a name*'
Hoofdzaak zyn de spannende, ro-
I mantische en „dramatische" scene*
die in een overvloed van kleuren op
het doek worden gezet,
i De christenen worden weer eens:
vervolgd in het oude Rome. om-
j streeks net begin van de vierde eeuw.
Hun grootste vyand is de doortrapte
chef van de staatspolitie, die geas
sisteerd wordt door tientallen ge
spierde Nubiers. Na een serie achter
volgingen. ontsnappingen en gevech
ten. waarbij de oude christenen niet
altijd even zachtmoedig optreden,
komt het onvermijdelijke wrede
schouwspel in de arena. De keizer
moet echter op aandrang van de
I Romeinen zelf de martelingen sta-
[ken en blijmoedig lachend verlaten
de overgebleven christenen het bloe-
dige strydperk
Donderdag draait In Casino een
spannende film met Eddie Constan-
tine in de hoofdrol: „Eddie in vuur
en vlam".
