Sint Niklaas in het land van Waas
Kom er ACHT-er
MEESTERKLASSE
Waar men van fritten
en mosselen
Zaterdag 24 november 1962
Pagina 4
J~\ E WERELD leek groter dan ooit in Sint Niklaas, in het
M-J land van Waas, met zijn lange peppelwegen en zijn klare
wijde luchten. Dat kwam misschien omdat we ons daar. naar
men had gezegd, op het grootste marktplein van Europa be
vonden wel wat onwennig, want zo'n enorme bestrate vlakte
hadden we in een stadje van nog geen 50.000 inwoners zeker niet
verwacht. Hoog welfde de hemel zich boven het gezellige gewoel,
dat marktdrukte altijd met zich brengt. Het was donderdag en
dus (al sedert 1513) marktdag in Sint Niklaas, een markt met
veel vee en ook veel boeren, die een onverstaanbaar dialect spra
ken en zich uitsluitend met „fritten" en bier leken te voeden, maar
zich verder gedroegen als alle andere boeren op een markt: met
dikke stokken rondlopen, luid en veel praten, handenklappend
onderhandelen en schande over hem die er kwaad van denkt
naar koeien ruiken. En het plein rook mee. toen de markt was
afgelopen we maakten er
eerbiedig een grote boog om
een eenzame stier van behoor
lijke afmetingen, die het voor
werp was van aandachtige be
schouwing door twee mannen
en die er zeer strijdlustig uit
zag. We hadden er een lief
ding voor willen verwedden,
dat het dier ook met „fritten"
was grootgebracht, zoveel wor
den die dingen daar verorberd.
Wat fritten zijn? Bruin ge
bakken aardappelstaafjeswij
noemen ze patates frites. En
mosselen worden er ook veel
gegeten. Mosselen, en fritten
zijn namelijk de goedkoopste
eetbare waar in het Vlaamse
land vandaar.
door H. Krul
Zegenend heft Sint Nicolaas
de rechterhand boven het kuip
je met kinderen symboliek
van het wonder dat hij zou
hebben verricht met deze (door
een wreed man gedode) ziel
tjes tot het leven terug te roe
pen. Deze voorstelling siert de
ingang van de kerk te Gent.
van de oudste en grootste
St. Nicolaaskerken
Vlaanderen.
Oost-
Geen twijfel
is mogelijk
DE naam laat geen twijfel
bestaan: er is een nauwe
relatie met de Goedheiligman.
„In het hart van het Waas
land gelegen", aldus een boek
je, dat men ons in het stadhuis
zeer welwillend ter hand stelde
„groeide het dorp Sint-Niklaas
tot de werkelijke hoofdplaats
van de streek. Naast een oud
landbouwgebied kwam hier,
aan het kruispunt van handels
wegen, op het einde der 12de
eeuw, een handelsnederzetting
tot ontluiken, met de Markt
plaats als kern. In 1217 werd
dit nieuwe gehucht van Waas
munster afgescheiden en ver
heven tot zelfstandige paro
chie, met als titelheilige: de H.
Niklaas, patroon der hande
laars".
Het dorp is stad geworden -
een lief stadje in „het soete
Waeslant". Het is zelfs zó ge
groeid, dat Sint Nicolaas er wel
wat in de knel is geraakt de
kerk bedoelen wij. Want of
schoon zij de oudste is en de
„hoofdkerk" van vele kerken,
die er nadien werden gebouwd,
men moet wel even rondkijken
om haar te vinden, zo dicht is
alles er omheen gebouwd.
Allicht, dat men. in Sint Niklaas
zijnde, zijn schreden het eerst richt
naar het bedehuis, waarvan de to
ren boven alles oprijst, hoger nog
dan het sierlijke Belfort van het
niet minder sierlijke neogotische
stadhuis aan het marktplein. Een
opvallende kerktoren, zeker in
staat de belangstellenden te trek
ken, omdat een groot verguld ma
donnabeeld in plaats van kruis en
haan de koepelvormige spits be
kroont fonkelend in de zon en
van heel ver zichtbaar.
En het Belfort compleet met
klokkenspel trekt eveneens on
weerstaanbaar naar de Markt
plaats. die met een oppervlakte
van 3.19 hectaren voor alles bruik-
baar is, voor concerten en open
luchtbijeenkomsten, als parkeerter
rein en zelfs als wielerbaan! Elk
jaar opnieuw is het „Criterium van
Sint-Niklaas" voor beroepsrenners,
rond het marktplein, een prachtig
volksfeest voor jong en oud. Zo
ooit een historische plek. de „kiem
cel" van de stad. midden in het
hedendaagse leven staat, dan is
het wel daar in Sint Niklaas, waar
de reuzentorens wel oud lijken,
maar het heus niet zijn. Hooguit
een eeuw zijn ze, het Belfort zowel
als de O.L.V. toren, en naar wer
kelijk historische bezienswaardighe
den moet echt wel even geïnfor
meerd worden, want ze liggen bijna
allemaal enigszins weggestopt. Toch
behoeft men zich voor dat verleden
niet te schamen. Want weet:
Mercator
E MAN, wiens nagedachte-
U nis (behalve die van Sint
Nicolaas en enkele andere heili
gen) in Shit Niklaas in hoge ere
wordt gehouden, Jieette Gerhar-
dus Kremer. Hij leefde van 1512-
1594 en zou oorspronkelijk pries
ter zijn geworden, maar hij
werd iets heel anders. Gerhar-
dus Kremer voelde meer voor
de technische wetenschappen.
Hij maakte instrumenten, glo
bes en kaarten, en werd een
aardrijks- en zeevaartkundige
van naam. fn 1569 deed Kremer
iets, waarmee hij onsterfelijk
zou worden: hij tekende een
wereldkaart in „conforme cy-
linder-projectie", dwz. hij pro
jecteerde het bolvormige aard-
beeld, de halfronden, voor het
Merkwaardig is het gebouw
van de ..hoofdkerk'' in Sint Ni
klaas. gewijd aan de stads-
patroon. De toren staat onge
veer op het midden van de
kerk. die uit verschillende pe
riodes dateert er werd tel
kens een stukje bijgebouwd.
eerst op een rechthoekig vlak en
bewees vooral de zeevaart daar
mee een grote dienst. Deze me
thode, naar Kremer's pseudo
niem „Mercator-projectie" ge
noemd, is een begrip geworden.
Kremer was een Vlaming: hij
werd geboren in het Waasland,
in Rupelmonde, waar een stand
beeld van hem staat. En in Sint
Niklaas, in het stadsmuseum,
Textiel
De sta
de geografen van heden te
vei
e stad Sint Niklaas, zo weten
de geografen van heden te
vertellen, heeft weef-, brei
goed-, tabak-, keramische-, metaal-
en houtindustrie. Het is vooral „de
textiel", die vermag te boeien,
want zij is van oude datum en uit
huisnijverheid ontstaan, evenals in
Twente. En gelijk in Twente het
geval is, interesseert men zich in
het land van Waas hooglijk voor
de textielgeschiedenis. Er bestaan
zelfs hechte contacten over en weer
immers Charles de Maere, in
dustrieel te Enschede en een der
grondleggers van de moderne tex
tielnijverheid. kwam uit het land
van Waas. Hij woonde in Enschede
in de thans nog bestaande villa
„Schuttersveld", die men bezoekers
uit Oost-Vlaanderen met enige
trots toont
Maar wat het driemaal grotere
Enschede niet kan laten zien,
speelt men in Sint Niklaas klaar:
aan de ingang van de stad, dicht
bij de hoek van de „Staatsbaan"
Antwerpen-Gent, wordt een over
dekte zweminrichting van bijzon
dere allure gepresenteerd Achter
een ruim front ligt het daar. met
twee verwarmde zwembassins. 300
kleedcabines, solarium, onderwater-
kijkramen, feest- en turnzaal, bo
dega, luxueuze kuip- en stortbaden.
Buiten moet men wel even aan de
grijze kleur wennen, maar dat is
dan ook vrijwel het enige, dat er
op aan te merken zou kunnen zijn.
Dat overdfjkte stedelijk zwembad
was voor ons een openbaring we
kunnen ons voorstellen, dat elke
stad bijzonder ingenomen zou zijn
met zo'n cadeau la Sint Niklaas.
Wie zal het zeggen, misschien heeft
de goede Sint nog wat in petto
men kan nooit weten hij heeft
zijn naamstad in elk geval goed be
dacht!
Graankiekens
en waterzooi
P.S. - De kookkunst in het
land van Waas valt, achteraf
gezien, erg mee. Men weet er
ook andere gerechten te waar
deren dan uitsluitend fritten
en mosselen, want er wordt
hijvoorbeeld een voortreffe
lijke biefstuk (a la Béarnaise)
gebakken. En dan het gevo
gelte! Daar worden ware goo
cheltoeren mee verricht. Hier
enkele produkten. vrij naar een
willekeurige spijskaart: graan-
kieken „Archiduc"; graankie-
Onze bridgerubriek
Brldgevraag dezer week:
Zuid:
Sch. 8 5 4; Ha'A H 9 5 4;
Ru A 9 3; KI 6 2
Zuid gever, OW kwetsbaar,
parenwedstrijd. Biedverloop:
zuid één harten west past
noord drie klaveren
oost drie schoppen zuid
past west past noord
vier harten oost vier
schoppenzuid doublet
west past noord vijf har
ten oost past zuid past
west vijf schoppen
noord past oost past
wat moet zuid doen?
Sch AH B
Ha 5 42
Ru 10
KI B
Sch V 8 4
Ha B 8 6 3
Ru H V
KI A 9 7 2
75 N
W O
tul
De
ko
ve
Sch 6 2
Ha 10
Ru A B 9 6 4:
3 A KI V 10 6 4
Sch 10 3
Ha A H V 9 7
Ru 8 7 5 3
KI H 5
wordt een „Mercator-verzame-
ling" van internationale ver
maardheid bewaard zij be
staat uit een veertigtal atlassen,
een aard- en een hemelbol. Aan
deze schat op het gebied van
„de wereld in ruimte en tijd"
heeft men in onze dagen iets
heel moois toegevoegd, namelijk
de „Heirmanklok", een astrono
mische klok die in het kasteel
Walburg, ook in het hart van
Sint Niklaas, de tijd staat te
verdoen.
Slechts een klein stukje van
het ruime marktplein in Sint
Niklaas ziet men hier. met een
behoorlijk front, gevormd door
het neogotische stadhuis, dat
in 1876 werd gebouwd. Rechts
naast het Belfort kijkt de gou
den madonna op de kerk van
..O.L. Vrouw. Bijstand van de
Christenennog net over het
gebouw heen.
ken met sla. mayonaise en
tomaat: kiekensla: „waterzooi"
van kieken: jonge duif „op de
manier van grootmoeder".
Overigens, bij al dit heer
lijks worden meestal fritten ge
geten, en de hotelier spaart
zich de moeite om ze zelf klaar
te maken hij haalt ze vlug
even bij het kraampje om de
hoek.
Hoe bijzonder gering het krachts
verschil is tussen de paren, die in
de afdeling A der meesterklasse
meespelen om het nationale kam
pioenschap wordt wel bewezen door
het feit, dat de huidige leiders na
180 spellen een gemiddelde noteren
van 52.15 percent. Het leidende
paar, ir. Bob Kaiser met de Ameri
kaan Lewis Barnett verrichtte
daarmee al een onverwacht goede
prestatie, doch zal in het derde
weekeinde (1 en 2 december) hard
moeten vechten om zich de talrijke
concurrenten van het lijf te houden
die zó weinig achterstaan, dat al
lerlei verrassingen mogelijk blij
ven.
In het tweede weekeinde was het
spelpeil over het algemeen van
lage kwaliteit. De angsto m +110"
te scoren waar de concurrenten
misschien +120 gemaakt konden
hebben, de angst om door de uit
komst misschien een overslagje weg
te geven enz., veroorzaakte het
krampachtige spel dat aan vele van
dergelijke competities eigen is.
Hoogtepunten waren er natuur
lijk óók; het onderstaande spel, ge
speeld door Bart Jessurun be
schouw ik als één van de fraaiste
staaltjes van uitstekend inzicht en
speeltechniek:
NZ eindigde in vier harten. na^2
dat west tijdens het bieden
schoppens had laten horen.
West speelde schoppenaas voorfc
die oost aanmoedigde. In slag
speelde west toch ruiten 10, na, dii
oost nam met ruitenaas. Had oosp]
ruiten nagespeeld, dan was dit ver rei
haal niet geschreven; oost wild f
echter een schoppen Introeven a ft
speelde dus schoppen na, gewonnei p
door west. In slag 4 speelde wesljj,
weer schoppen, oost troefde in me
harten tien en zuid troefde ova
met hartenvrouw.
Eén ronde troef door zxid ont 01
hulde, dat west de strijd begonnei
was met drie troeven (en zes schop 101
pensï
Het lijkt of zuid het spel nu kal f
winnen door noords derde en vier-
de klaveren te gaan Introeven -
doch deze speelwijze is niet bestanl J®
tegen nauwkeurige analyse.
Jessurun vond de enige Juistiw
weg naar winst. Hij speelde dril
ronden troef bij de laatste trod^
was de situatie:
-•list
n
if]
Sch B 9 7
Ha 5
Ru
KI B83
Sch
Ha
Ru B96
KI V 10 6 4
'iü!
p\# <p\
Kunt U de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt U elders in dit Bijvoegsel.
Sch
Ha B 8
Ru H
KI A 9 7 2
N
W O
z
Sch
Ha 9 7
Ru 8 7 5
KI H5
Zuid speelde harten zeven, ge
nomen met noords hartenboer. Oosl
is nu in dwang: gooit hij een kla-
vertje ,af, dan volgen klaverheer
klaveraas en een klaver van noort
wordt vrijgetroefd. Gooit oost rui
ten weg dan incasseert noord rui
tenheer. zuid komt aan slag met
klaverheer en een ruitentje van
zuid wordt afgetroefd, wat zuidi
laatste ruiten vrijmaakt.
H. W. FILARSKI
k-
Antwoord op bridgevraag:
Zuid heeft natuurlijk een
minimaal openingsbod, maar
uit het bieden van noord
zijn drie dingen duidelijk ge
worden a> noord heeft een
sterk spel met goede klave
ren. b) noord heeft enorme
hartensteun, en c) noord
heeft kennelijk renonce in
schoppen wat vooral dui
delijk wordt uit zijn laatste
pasbod op het kwetsbare vijf-
schoppenbod van west.
Onder die voorwaarden
mag zuid nu wel zes harten
bieden en hij zal op tafel
vinden
Sch Ha 10 8 7 4; Ru H 10;
KI H V 9 7 5 4
Zes harten wordt gemak
kelijk gewonnen. De tweede
keuze is een „doublet", doch
de kwetsbare tegenpartij zal
slechts twee down gaan
<500), wat béter is dan vijf
harten, zes gemaakt 480
doch slechter dan de 980 die
het slembod waard is.
Kom er ACHT-er
1. mond man,
2. arm man zit lager,
3. bal op de grond is weg,
4. geboomte links is groter.
5. vrouw achtergrond is ver
plaatst,
6. vensterbank raam is kleiner,
7. strik meisje is groter,
8. haar pop.
