„Leiden in prent en tekening":
van grote documentaire waarde
f*
kunst
kAleiöoscoop
Loffelijk initiatief
van Ver /OudLeiden"
j INTERESSANTE EXPOSITIE IN LAKENHAL J
Zelfstrijkend overhemd?
Nieuw leven
in oud dorp
„Ruïne van Soesterherji werd
veroorzaakt door vrachtauto
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 9 november 1962
Zesde blad no. 30803
Ter gelegenheid van haar
60-jarig bestaan organiseert f
de Vereniging „Oud-Leiden" f
deze expositie. Wij hopen, f
dat iedere rechtgeaarde Lei- f
denaar die zijn stad lief j
heeft belang stelt in de his-
torie van Leiden, haar zal
bezoeken. j
Hij zal niet teleurgesteld t
worden!
De tentoonstelling
10 december geopend.
tot I
en prof. dr. P. J. Blok. De vereniging
heeft in deze 60 jaren haar bestaans
recht bewezen hetgeen o.a. blijkt uit
het, feit, dat de reacties op het stre
ven naar behoud van het oude thans
geheel anders zijn dan toenmaals. Het
is goed zich te bezinnen op de waar
den van het oude en deze levend te
houden De vereniging doet dit niet
slechts door middel van lezingen en
excursies, maar ook door het ver
zenden van adressen aan diverse in
stanties. Mr. R Hotke heeft speciaal
uiteengezet, welke initiatieven er rond
de eeuwwisseling genomen zijn ten
aanzien van het behoud van monu
menten. waarop hij de leerzame
expositie voor geopend verklaarde.
Advertentie
let dart op dat dit vervaardigd is van
de ideale zelfstrijkende 100katoenen poplin.
Dit betekent voor u,
meer en niet meer strijken. Voor u, mijnheer:
mevrouw: géén was- en droogproblemen
een overhemd
dat altijd zeer correct zit en toch
7 dagen lang een „weekend-gevoel" geeft, zó prettig comfortabel is het.
In Londen:
Schilderijenexpositie
Ned. romantici
Russische dansers
naar Texel
Martha Graham
komt naar ons land
De kunsthandel van Denis Van-
derkar in Londen organiseert van
23 november tot 21 december een
HERDENKING OPSTAND
De beroemde Amerikaanse dan
seres Martha Graham zal half de
cember tot slot van een Europese
tentoonstelling van Nederlandse schil- De ruim 100 danseressen en dan- I tournee met haar groep en een spe
cerijen uit de romantische periode sers van het Sowjet-Russische staats- ciaal voor deze tournee gevormd or-
in de 19de eeuw. Er zullen 32 werken ensemble ..De Georgiërs", dat op- kest drie voorstellingen in Nederland
te zien zijn van o.a. Henriëtte Ron- treedt in de Apollohal te Amster- I geven. Het gezelschap, bestaande uit
n?r, Adrianus Eversen, B. J. van dam. zullen maandag een bezoek 20 dansers, een zangeres en een
Hove. Abraham Hulk, Johannes i brengen aan het eiland Texel ter j zanger, administratief en technisch
Klinkenberg, Hermanus Koekoek, j herdenking van hun landgenoten, I personeel, in totaal 57 personen, zal
Andreas Schelfhout, Jan Hendrik 1 die hier in april 1945 tijdens de „op
Verheyen, Wonterus Verschuur en »tand dei Georgiërs" zijn gesneuveld
Antonie Waldorp. of gefusilleerd.
Een aantal werken van deze schil- De leider van de dansgroep, Illico
ders was ook te zien op een tentoon- Soukhichvili, had bij zijn aankomst
stelling die Vanderkar, een Neder- in Neoerland reeds laten weten
lander van afkomst en een specialist I Texel te willen bezoeken, omdat de
op het gebied van de Nederlandse j aanvoerdei van het rebellerende re-
romantische school, dit voorjaar in piment Shalwa Loladse in hetzelfde „C11
Londen organiseerde. Zijn kunsthan- 1 dorp als hij is geboren en een goe- de heer John S. Rice, ambassadeur
del in Londen werd pas in juli van I de vriend van hem was Loladse is I Van de V.S. gepresenteerd door het
het vorig jaar geopend. wiet 600 medestrijders door de Duit- I Nederlands Centrum van het inter-
De baten van deze expositie zullen |sers gedood. nationaal theater instituut onder
ten goede komen aan een fonds voor Het Russische Staatsensemble zalauspiciën van het Nederland-Ame
achtereenvolgens optreden in
Stadsschouwburg in Haarlem op don
derdag 13 december, in de Konink
lijke Schouwburg in Den Haag op
vrijdag 14 december en in de Stads
schouwburg in Heerlen op zondag 16
deoember, steeds 's avonds.
De voorstellingen in ons land wor
den onder beschermheerschap van
de bestrijding van kinderziekten.
(Van onze Kunstredactie)
HET bestuur van de Vereniging ..Oud Leiden" heeft ter ge
legenheid van het 60-jarig bestaan een markante daad ver
richt.
Het heeft namelijk in het Stedelijk Museum ..De Lakenhal" een
tentoonstelling ingericht onder de titel ..Leiden in prent en teke
ning", welke gisteravond na een kort historisch overzicht van de
voorzitter der vereniging, dr. W. C. Braat, door mr. R. Hotke.
hoofddirecteur van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg ge
opend is.
Deze expositie wil in de eerste plaats laten zien. hoe het stads
beeld zich in de loop der eeuwen ontwikkeld heeft en biedt daar
nevens een overzicht van de talrijke kunstenaars, die zich daarmee
bezig hielden.
Het materiaal is voor 99 procent afkomstig uit de prenten-
verzameling van de Leidse Gemeentelijke Archiefdienst, alsmede
Iuit die van het Rijksprentenkabinet te Amsterdam en het Prenten
kabinet aan de Kloksteeg. bovendien uit de verzameling Bodel
Hijenhuis.
diens tekeningen voor het nageslacht
van eminente waarde, omdat hij wel
haast alle openbare gebouwen, ge
stichten, hofjes e.d. uit die tijd vast
legde.
Er is nog zo veel meer te zien:
naast Van Mieris' Beschrijving, die
voor de 18e eeuw een opmerkelijk
beeld van de stad te zien gaf. doen
zulks de kleurenlitho's van G. J. Bos
en A J. Montagne voor de 19e eeuw.
Vele kunstenaars verdienden hier
hun bestaan (in hoofdzaak bij de
firma P. W. M. Trap) en in hun vrije
tijd legden zij vele stadsgezichten
vast. Hun namen waren o.a. Van
Groenewoud. Bos. Andreae en vooral
de lithograaf Kikkert, met zijn hon
derden tekeningen en aquarellen.
De conservator van het Universi
teitsprentenkabinet. Cornet, maakte
schetsjes van de rand van de stad en
een aantal interieurs van het Stad
huis. In de 19e eeuw waren er ook,
gelijk de 18e eeuwse Amsterdamse
typograaf Schouten dat, deed. een
Rieke en een Cornells Springer (even
eens uit Amsterdam)zij allen maak
ten aquarellen.
En zo gaat het op deze tentoonstel
ling voort met afbeeldingen van onze
goede stad, tot aan het heden toe:
tekeningen van latere kunstenaars
<W. H. van der Nat. Th. Kroeze. W.
F. Meyer ea.i die door het Gemeen
tearchief zijn aangekocht en zo voor
het, nageslacht ook impressies geven
van plekjes uit het, huidige Leiden.
Een der oprichters van Oud-Leiden,
mr. dr. J. C. Overvoorde heeft
Een der prachtige aquarellen
van La Fargue (1778): Korte
Mare met Oude Singel. Lange
Mare en Marekerk.
indertijd een belangrijk bedrag be
stemd voor een publikatie van de
fraaiste topografica van Leiden Het
resultaat was een map: „Oud Leiden"
14 reprodukties van oude tekeningen.
De oplage bedroee slechts 200 exem
plaren In vele Leidse huizen hangen
deze reprodukties ingelijst aan de
wanden. Op deze expositie zijn thans
de originelen te zien
Oprecht genot
Deze tentoonstelling, ingericht
loor de gemeente-archivaris mej.
A. Versprille en de heer
Pelinck, oud-directeur het
luseum ,,De Lakenhal", kan tot
|rote bewondering stemmen en
:rekt de vereniging ,.Oud Lei-
:n" tot eer!
Men heeft geput uit de om
vangrijke stedelijke prentver-
:ameling: voor het overige werd
ilechts een beroep gedaan voor
totaal twee prenten en tien teke-
lingen. De indeling dezer expo
sitie is naar wandelingen en on
derwerpen: zij voert ons via ge
zichten op de oude stad aan de
hand van kaarten naar de sin-
(gels en de poorten en door mid
del van wandelingen door de
Breestraat, via Pieterskerkhof
naar Universiteit, Hortus. Ra
penburg. Steenschuur. Leven
daal, de Burcht. Stadhuis en
ravensteen. Galgewater, Apo-
l thekersdijk. Vismarkt, Nieuwe-
en Oude Rijn, Haven. Oude
Vest en molen ,,De Valk", om
pnaar enkele der voornaamste
fpunten te noemen door de ganse
stad.
Prenten, tekeningen en aqua-
ellen waaronder als. hoogte-
'unt de beroemde van Paulus
mstantijn La Fargue bieden
een in hoge mate interessant
overzicht van Leiden uit vroeger
eeuwen tot aan het heden toe.
Diep inzicht
tNTERESSANTJa! De beschouwer
krijgt een diep inzicht hoe Leiden
er in vroeger eeuwen uitzag. Het
begint reeds met de kaart van Gui- I
ciarini en die van het beleg en ont-
st van Leiden <resp. nr. 87 en 97)
:r uitvoerige catalogus.
Dan middels primitieve prentjes bij
Driers (nr. 98) en de kaarten van
Bast en BÏeau naar de monumentale
..Kaait van Hagen van 1670" en de
Bachtige platen van Frans Mieris.
it wat de stadsbeschrijvingen be-
..DE WET"" als
K. en O. 's film
I van de maand
HIJ. die zich voor het oude Leiden 7„ „„c
interesseert, kan hier zijn hart de "00r. ons' nuchtere noor-
ophalen! derlingen, bizarre sfeer van een
Vanzelfsprekend is veel gewijzigd. Zuiditaliaans vissersdorpje bloeit
maar ook is het opmerkelijk, dat veel I een zelfs in dat milieu exotische
nog in oude staat gebleven is. althans bloem: de even wilde als mooie
bijzonder zoed herkenbaar bleer Mariette. Deze vrouwelijke hoofd
niet minder dan welhaast, 150 in- L Loi-, de tweede ,Um.
zendingen sieren deze interessante t1o rr n nr,
expositie, waaraan minutieuze en van-de-maand in Ken O.s „Ca-
vooral gewetensvolle arbeid moet ver- sino -serie werd op verrassen-
richt zijn om haar zó samen te stel- de wijze vertolkt door Gina Lollo-
len, als hier geschiedde. i brigida. die hier onder regie van
Zoveel als doenlijk is hierbij het juies Dassin tot een ongewoon
accent gelegd op kwaliteit al zijn fcnappe prestatie in staat bleek
aan" wü«n I en als beurtelings uitdagend en
Maar toch kan men van het- ge-
exposeerde onnoemelijk veel genieten,
hoewel bijv. een Jan Van Goyen
slechts één tekening van het inwen
dige van Leiden naliet namelijk een
potloodtekening van de Visbrug van
de Hoogstraat gezien gedateerd 1654
En een Rembrandt heeft onze stad
helaas al héél vroeg verlaten
Nog zij de aandacht gevestigd op
de Vrijheidsboom 1795 voor het Stad
huis en de Buskruitramp uit 1807.
Ook daarvan is men op deze expo
sitie waarvan het documentaire
karakter sterk spreekt, getuige.
Het is een onmogelijkheid de na
men te noemen van alle kunstenaars,
die Leiden in beeld brachten.
Maar dat zii op deze bezienswaar
dige tentoonstelling aan dc vergetel
heid ontrukt worden, verdienen zij
zeker.
Wij hebben van hun werken, spe
ciaal uit historisch oogpunt oprecht
genoten en willen de organisatoren
graag danken voor het beeld dat zij
van het „Leiden-door-de-eeuwen-
heen" met uiterste deskundigheid
aan ons hebben voorgelegd. Daarbij
tevens hulde brengen aan He Ver
eniging ..Oud Leiden" voor het door
haar genomen waardevolle initiatief!
II
Dr. W. C. Braat, heeft, in zijn over
zicht, oa. opgemerkt. da.f de Vereni
ging „Oud Leiden" in 1902 werd op
gericht door de toenmalige gemeente-
arhcivaris mr. dr. J. C. Overvoorde
zich fel verdedigend volksmeisje
volkomen tot haar recht kwam.
K. en O 's keuze ivas ook verder
voortreffelijk, want de rolbezet
ting in dit filmwerk is bijzonder
sterk met o.a. Yves Montand,
Pierre Brasseur. Paolo Stoppa.
Melina Mercouri en Mastroianni
t'm woensdag a.s. in Amsterdam op
treden en daarna ons land verlaten.
THEO OLOF GAAT
IN PARIJS OPTREDEN
In het Institut Néerlandais te Pa-
rils wordt op 14 november een re-
,.„i ,i„, van nei iwccae lustrum van nei rse-
VÜ5^Tff^ZfX.fstroo S°: l^land-.WrJk. .Melinr
ierlands werk staat Hans Kox' Viool-
rika Instituut en in samenwerking
met het „International cultural pro
gram of the U.S.A.".
In de drie genoemde steden zullen
drie verschillende en nader bekend
te maken programma's worden uit-
I gevoerd. Het optreden te Heerlen is
j een galavoorstelling ter gelegenheid
j van het tweede lustrum van het Ne-
sonate nr. 3 op het programma. Op
19 november zal Theo Olof nog me-
dewerken aan de première van de
h!f rtnïnïnlTir. I-h,^r Tn lüPers Elkevier" met tekst en tnu-
ii?'*iek var Eindhoven.',e Panjzenaar
russen is er in het patioon van de- I Airjhonse Stallaprt
ze straffe en toch ook weer uitbun- I r£ oltra Elkevier" d,e bestaat
dige samenleving reeds enige veran- uit ijf afgerö'nde delen van svmfo-
dering gekomen door de komst van Iu ehlfte b%va' «n vlStaml
een landbouwkundige ingenieur, die ëerl en^n pUn^neeri.V"s^-
al spoedig de genegenheid van -jeve solisten ziin terziide oneesteld
Mariette is gaan genieten. Op knappe d0ch de schijnwerpers worden ook od
wijze heeft regisseur Dassin het mo- gj"gSJlïï^Inven
tief van Don Cesare's rn Brigante's g£ hel ^t?uS^N5rSndats
ondergaande despotie afgewisseld met i s 1 net lnsmut weerianaais.
het tenslotte overheersende tegenmo-
üef van de rijpende liefde tussen de Advertentie
Noorditaliaanse ingenieur en het
eigenzinnige dorpsvlindertje Mariette.
Een fraaie vondst, die vermoedelijk
ook wel in de roman van Roger Vail-
land zai zijn voorgekomen, maar hier
in elk geval op boeiende wijze tot
haar recht kwam. De oude era is
voorbijgegaan, een nieuwe, met meer
vrijheio en in elk geval zonder zweep
kondigt zich aan als Mariette ten
slotte, aan de zijde van haar ge
liefde, per jeep naar de drooglegging
van de moerassen rijdt!
Picasso geveild
voor 81000 dollar
Limburg.
Na voorstellingen te hebben gege
ven in Israël, Ankara, Athene, Bel
grado, Zagreb, Warschau. München,
Keulen, Stockholm. Oslo en Helsinki,
komen „Martha Graham and dance
company" 12 december per vliegtuig
in Nederland aan. Het gezelschap
voert, afgezien van de persoonlijke
bagage, negen ton aan elektrische
apparatuur, decors, kostuums, re-
quisieten en muziekinstrumenten
met zich mee. Op 17 december zal,
eveneens per vliegtuig, de terugreis
naar de V.S. worden aanvaard.
Expositie „Schoonheid
uit het nabije Oosten"
Een onbekende verzamelaar
heeft op een veiling van impres
sionistische schilderijen bij So-
theby in Londen 81000 dollar
betaald voor Picasso's ..Baad
sters".
Het bedrag van 68000 dollar.
dat deze veiling opbracht was
lii i 1 I scnrncen) genouaen. i-»e expositie
het hoogste van het seizoen, hoe- wordt zaterdagmiddag 17 november
wel lang geen record. Een an- ingeleid door de heer Jac. Aalderink,
Het is vrijwel ondoenlijk in kort
bestek ae inhoud van deze rijke film
weer te geven. Het dorpsleven in al
zijn kleurige bijzonderheden, met
zijn dominerende figuren als de land- i
"igenaar Don Cesare en de gentle- I
man-bandiet Brigante, met de tiran- c
nieke commissaris en de mislukte we' 'an9 9een record, tien an- ingeleid
rechter, wiens vrouw een verboden dere Picasso bracht 70 000 dol- voorzitter van de vereniging voor
liefdesspel waagt met Brigante's juist C riCaSSO Dracnt /U UUU üo1 I gj| f—
Van 17 november tot en met 16
december wordt in het stedelijk mu
seum „Het Catharina Gasthuis" te
Gouda de tentoonstelling „schoon
heid uit net nabije Oosten" (tapij
ten, ceramiek, miniaturen en hand
schriften) gehouden. De expositie
afgestudeerde zoon. heel dit zonder
linge mengelmoes van ruwe dorps'
folklore en veelsoortige mensenty
pen trekt aan de soms verbaasde
maar nooit verveelde toeschouwer
voorbij. De dictatuur van de dorps-
potentater: lijkt wel eeuwig te zijn,
maar als Cesare sterft blijkt Bri
gante niet in staat hem op „waardi
ge" wijze op te volgen: de vrijwillige
dood van de door hem verneder
de echtgenote van de rechter en het
vertrek uit het dorp van zijn zoon.
die de gehoorzaamheid aan zijn va-
Nieuwe Rijn met Herenbrug,
gezien van het O: rechts de He
rengracht. Zwartkrijttekcning
van Th. Kroeze.
.1 vmunu
V Dit wa
li treft I
fcehalv»
(le arh
In de 18e eeuw toonde Leiden,
.ve Breestraat, Rapenburg en
de acht stadspoorten, alsmede een
Aantal openbare gebouwen nog niet
7eel bijzonders. Maar in die eeuw
kwam de topografie tot ontwikkeling
'en ook Leiden kreeg zijn deel.
Er zijn bijv. tekeningen van De
Beyer (zo omstreeks 1750), die Leiden
Meermalen bezocht: hij maakte ge-
.i2ichten op- en ook enkele in de stad,
J1' nauwkeurig en gedetailleerd.
'0« is er Jacob Timmersmans, ge
kaamd ..de meester van 1788 hoe
pel geen groot kunstenaar zijn toch
lar op en een studie van twee
prostituée's van Henri Toulouse-
Lautrec ging voor 65.000 dollar
in andere handen over.
Uitgave van P.C.
Hooft's werken
Staatssecretaris mr. Y. Scholten
van O., K. en W. deelde in de Twee
de Kamer op vragen van de heer
Yermooten mee, dat gehoopt wordt
I spoedig tot de uitgave van de ver-
zamelde werken van P. C. Hooft te
komen. Het overleg over de uitgave
is nog gaande. „De uitgave zal een
reeks van jaren vergen en omvat 20
I tot dertig delen", aldus mr. Scholten.
De voorbereidende werkzaamheden
zijn opgedragen aan de in 1947 opge
richte commissie van redactie voor
de uitgave, onder hoofdredacteur
schap van prof. dr. W. G. Hellinga.
Voor de voorbereiding van de uitgave
is een subsidie van ongeveer f 120.000
J uitgekeerd.
De voorbereiding van de uitgave
van het onderdeel de lyrische poëzie
:s nog niet geheel voltooid, maar de
I Staatssecretaris vond, dat de com-
missie haar taak bevredigend vervult.
I Het verschijnen van de uitgave van
Hooft's berijming van een achttal
psalmen was een proef. De eigen-
lijke uitgave zal geschieden door de
„Stichting van de vrienden van de
kunst uit het nabije Oosten, onder
welker auspiciën de tentoonstelling
wordt gehouden.
Kon. ondersch.
voor vier Zweden
Vier Zweden ontvingen gisteren on
derscheidingen uit handen van de
Nederlandse ambassadeur in Stock
holm. dr. Jan Visser, voor hun be
moeiingen om de culturele banden
tussen Nederland en Zweden te ver
sterken.
Commandeurem in de Orde van
Oranje-Nassau werden prof. Carl
Nordenfalk en prof. Goesta Berg.
Officieren in de Orde van Oranje-
Nassau werden dr. Carl Hernmarck
en dr. Ernst Manker. De vier Zweden
zijn bij het National Museum en het
Nordiska Museum in Stockholm
werkzaam.
CMSTHECEN REt'"PANDT
BLIJKT ECHT TE ZIJN
Het omstreden zelfportret van Rem-
brandt, dat de Stuttgarter Staats-
galerie verleden jaar voor 3,6 mil
joen mark kocht, is echt gebleken.
Het doek is diepgaand onderzocht
j door het Coremans-instituut in
I Brussel.
De In München wonende Hongaar
se kunstkenner Martin Porkay had
beweerd ,dat het schilderij een slech
te vervalsing en hoogstens 50 jaar
oud was.
Gerechtshof' doet uitspraak
Het Amsterdamse Gerechtshof
heeft in de civiele procedure
om de schuldvraag van de ruïne
van Soesterberg" het vonnis van de
rechtbank bekrachtigd, waarbij de
uitgave van de verzamelde werken eigenaar van de vrachtauto (eige-
van P. C Hooft".
Op nadere vragen van dr. Ver-
mooten werd door mr. Scholten ge
antwoord. dat met de Stichting voor
zuiver wetenschappelijk onderzoek
(Z.W.O.) ook wordt overlegd over de
voorbereiding en uitgave van Hooft's
werken.
VRIJSPRAAK VOOR
KUNSTCRITICUS
Het gerechtshof in Amsterdam
heeft het vonnis van de rechtbank
bevestigd, waarbij een kunstcriticus
uit de hoofdstad wegens valsheid in
geschrifte het afgeven van cer
tificaten van echtheid voor valse
schilderijen werd vrijgesproken.
De procureur-generaal had een ge
vangenisstraf van 4 maanden waar
van 2 voorwaardelijk geëist met als
bijzondere voorwaarde dat de criti
cus zich gedurende een proeftijd van
drie jaar zal onthouden van het af
geven van expertises.
naar fa. Disselkoen uit De Lier) voor
de schade aansprakelijk wordt ge
steld.
Op 28 september 1956 reed de
vrachtwagen met aanhanger, bela
den met 20 ton fruit een huis aan
de Rademakerstraat in Soesterberg,
aan de rijksweg Amersfoort-Utrecht
binnen, na een botsing met een be
stelauto van de Amersfoortse winke
lier G. Drexhage, die hierbij om het
leven kwam. Twee woningen ver
anderden in een puinhoop, die er
nog steeds ligt omdat twee buiten
landse verzekeringsmaatschappijen
sinds 1956 om de schuldvraag proce
deren.
De huiseigenaren stelden primair
de eigenaar van de vrachtauto en
subsidiair de erven Drexhage aan
sprakelijk. De huiseigenaren hebben
hun manufacturenzaak en benzine
station na het ongeluk voortgezet in
een noodbehuizing. Vorig jaar beslo
ten de verzekeringsmaatschappijen
beide gedupeerden ongeacht de
uitslag van de procedure een
voorschot van f 40.000 op de eventu
ele schadevergoeding uit te keren.
Door de bekrachtiging van het
rechtbankvonnis heeft nu ook het
gerechtshof de primaire eis van de
huiseigenaren toegewezen. Het hof
overwoog bO zijn arrest ojn., dat
niet is komen vast te staan dat de
chauffeur van de vrachtwagen geen
schuld heeft. Dat de remmen van de
vrachtwagen door de botsing onklaar
zijn geraakt, acht het Hof niet aan
nemelijk. Het Hof overweegt voorts,
dat de vrachtwagen te veel links
van de weg heeft gereden en boven
dien een te hoge snelheid had, wat
de fatale botsing (met als gevolg de
instorting van het huis» kan heb
ben veroorzaakt.
Daaag
Vier Oostduitsers zijn woensdag
nacht naar West-Berlijn gevlucht.
Twee van hen zwommen over een
water aan ae grens. Zij moesten in
een ziekenhuis worden opgenomen.
