S.E.R. verwerpt loonstop:
ruimte voor 2,7 procent
ZWART
INDONESIË STUURT
10.000 „BURGERS"
Russisch schot
planeet Mars
32041
Niet
van
meer uitgegaan
,5procluktiviteit
Coalitiecrisis gevolg
van Spiegel-affaire
Djalal Abdoh door
Koningin ontvangen
Invasie in Nieuiv-Guinea
TOCH EENSTEMMIG AÜVIES AAN REGERING
Hij na niet van
militairen te
onderscheiden
WEERBERICHT
Ruimtecapsule van bijna 900 kg
moet over 7 maanden arriveren
Met gejuich
Belangstelling
ternvs
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1962
No. 30797
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR BEIDEN EN OMSTREKEN
f. 8.25 per kwartaal, f2.80 per maand, f. 0.65 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Haagse correspondent)
De Sociaal Economische Raad is toch tot een eenstemmig
advies aan de regering gekomen: de lonen kunnen in 1963 om
hoog, maar deze loonsverhoging mag het gemiddelde van 2,7
procent niet te boven gaan.
De S.E.R. heeft dus toch nog voldaan aan het verzoek van minister
Veldkamp Sociale Zaken): vóór 1 november advies uitbrengen over
de begrenzing van de stijging der loonkosten voor volgend jaar. Het
advies is vannacht pas voor publikatie vrijgegeven, maar het heeft
gisteren reeds onderwerp van bespreking uitgemaakt tussen de leden
van de ministerraad, die met lonen en prijzen bemoeienis hebben.
Het systeem van loonvorming zal in de eerstvolgende minister
raadsvergadering aan de orde komen. Dit is maandag.
Slechts weinigen hielden het aan
vankelijk voor mogelijk, dat de So
ciaal Economische Raad alsnog tot
een eenstemmig advies zou komen.
En nog wel tot een advies, waarin
de door het Centrale Plan Bureau
berekende „macro-ecenomische"
ruimte van 1,2 procent met 1,5 pro
cent wordt overschreden. De loons
verhogingen, die in 1963 via con
tactherzieningen tot stand komen,
zullen dus gemiddeld de grens van
2,7 procent overschrijden.
Ook met de toelaatbaar geachte
overschrijding blijft de voor contract
vernieuwingen in 1963 beschikbare
loonsverhoging dus beperkt van om
vang. Dit heeft, naar de S.E.R.
meent, consequenties voor de bij con
tractherzieningen toe te passen mate
van loondifferentiatie. De mogelijk
heid hiertoe is, gegeven de omstan
digheden, gering, zulks om het risico
te vermijden, dat de voor de gemid
delde loonsverhoging gestelde grens
zal worden overschreden. Het een en
ander impliceert uiteraard, dat de
geldende maatstaven voor het loonbe-
leid niet ongewijzigd gehandhaafd
kunnen blijven. De Raad verwijst in
dit verband nogmaals naar zijn ad
vies van 6 juli 1962 inzake het sy
steem van loonvorming.
Men begrijpe wel, dat het begrip
„gemiddeld" betrekking heeft op alle
C.A.O.-lonen. Het kan dus gebeuren,
dat er lonen niet worden verhoogd.
Het moet ook mogelijk geacht wor
den, dat lonen met b.v. 6 procent
omhoog gaan.
tober overeenstemming te bereiken.
Na de lunch bleek echter plotseling
wel eenstemmigheid mogelijk, toen
een overschrijding van de 1.2 procent
met 1.5 procent eigenlijk door ieder
een werd aanvaard.
Ook was ieder ervan overtuigd, dat
er op het ogenblik geen redelijke
grond aanwezig is voor een „loon
stop". De S.E.R. is van mening, dat
de te verwachten loonkostenstijging
in 1963 zal uitgaan boven de stijging
van de gemiddelde produktiviteit. Het
zal dus onvermijdelijk zijn, dat in een
aantal gevallen prijsaanpassingen
zullen moeten optreden, die wel eens
2,5 tot 3 procent kuncn bedragen. De
S.E.R. neemt echter aan, dat door
het prijsstabilisatiebeleid met name
het doorwerken van de in 1962 reeds
gestegen arbeidskosten beperkt zal
blijven.
Onderzoek
De commissie O.N.E. van de So
ciaal Economische Raad, die een on
derzoek instelt naar het prijs- en
kostenniveau van Nederland, verge
leken met dat van de landen, die met
Nederland concurreren, is het onder
zoek reeds begonnen. Vooruitlopende
op de resultaten daarvan is de S.E.R.
van mening, dat de reeds bekend
zijnde cijfers over de industriële ar
beidskosten in dollars van Nederland
en van de voornaaamste concurre
rende landen over de periode 1950 tot
1962 in aanmerking genomen, de no
dige voorzichtigheid moet worden
betracht met betrekking tot een ver
dere verhoging van de arbeidskosten.
De S.E.R. meent voorts, dat er
voldoende reden is om aan te ne
men, dat in het verleden de zoge
naamde timing van de loonsverho
gingen ten opzichte van het conjunc
tuurverloop niet altijd even gelukkig
is geweest. Er bestond vaak een te
grote afstand tussen de oplopende
conjunctuur en de loonontwikkeling.
Mogelijk is daardoor ook de con
junctuur-fluctuatie verscherpt. Ook
dit is een punt, dat in de werkgroep
nader zal worden bezien.
In het hoofdkwartier van de
Amerikaanse strijdkrachten in
I Europa bij Parijs heeft generaal I overgedragen aan generaal Lg-
I Nor stad (links) het commando] man Lemnitzer (rechts)
Liberalen zijn
verbitterd
(Van onze correspondent in
Bonn)
De Spiegel-affaire in de Bonds
republiek dreigt in een coalitie-
crisis te ontaarden. De liberale
minister van Justitie. Stammber-
ger. zou vandaag van kanselier
Adenauer horen of zijn verzoek
om ontslag is aanvaard of niet.
Zo ja, dan treden alle liberale
ministers uit het kabinet.
Stammberger diende zijn ontslag
aanvrage in omdat hij niet op de
hoogte was gebracht van de inval
door de politie in de redactiebureaus
van Der Spiegel vorige week vrijdag
en van de arrestaties van Spiegel-
redacteuren en evenmin van het feit,
Criterium
Het uitgangspunt van het jongste
advies van de Sociaal Economische
Raad is afwijkend van wat het tot
dusverre is geweest. De „produktivi-
tietsruimte" is verlaten. Het crite
rium ligt nu by de loonkostenver
houding ten opzichte van het buiten
land.
Het oorspronkelijke ontwerpadvies
is voorbereid door een werkgroep uit
de Commissie Ontwikkeling Natio
nale Economie (O.N.E.van de So
ciaal Economische Raad. Deze werk
groep was ingesteld met het oog op
het samenstellen van halfjaarlijkse
economische rapporten, zoals die een
onderdeel vormen van het nieuwe
systeem van loonvorming. Het scheen
echter onmogelijk in de besloten zit
ting van de S.E.R. van vrijdag 2? ok-
JAN DE NIE ZONEN
NIEUW TELEFOONNUMMER
voor alle afdelingen.
gas - water
HOOIGRACHT 18
sanitair
TEL. 23951 1
dat het weekblad ervan werd ver
dacht met ztjn artikel „Fallex ,62"
staatsgeheimen te hebben verraden.
Wat Stammberger vooral kwaad
heeft gemaakt en wat hem in de af
gelopen dagen tientallen malen heeft
doen zeggen: „Ik kan voor de kwes
tie-Spiegel geen verantwoordelijkheid
op mij nemen", is dat zyn staatsse
cretaris, de christen-democraat dr.
Walter Strauss, wel was ingelicht,
maar daarbjj kennelijk opdracht kreeg
zijn liberale minister niet op de
hoogte te stellen. Hoewel aanvanke
lijk gedacht werd dat deze aanwijzing
van Adenauers rechtenlfcand dr. Glob-
ke afkomstig moest zijn, heeft in
middels de rechterhand van minister
van Defensie Franz Josef Strauss,
staatssecretaris Hopf, de schuld voor
deze aanwijzing op zich genomen.
Heel Bonn vraagt zich nu af wat
Hopf met de zaak te maken heeft,
daar het ministerie van Defensie aan
het begin van deze week toch ver
klaarde dat de actie tegen Der
Spiegel „natuurlijk" niet was uitge
gaan van de aartsvijand van het
weekblad, minister Strauss, maar van
het Openbaar Ministerie in Karls
ruhe. Volgens geruchten zou ook
Hopf ontslag willen nemen.
De liberalen confereerden woens
dagnacht en gisteren aan één stuk
door over de kwestie. Vanmiddag zou
de hele liberale fractie bijeen komen
om te bespreken wat er na het be
sluit van Adenauer inzake Stamm-
bergers verzoek tot ontslag te doen
staat. Eén punt, waarover men in
deze kring absoluut opheldering eist,
is de merkwaardige arrestatie in
Spanje van Spiegel-redacteur Ahlers.
Achteraf is gebleken dat de Spaanse
autoriteiten in Madrid, die Ahlers lie
ten aanhouden, al op de hoogte wa
ren van de actie tegen Der Spiegel,
toen minister Stammberger nog van
niets wist.
Wie de Spaanse politie opdracht
gaf Ahlers te arresteren, is nog met
duidelijk. Niet het Openbaar Minis
terie en niet Interpol, zo is uitdruk-
Indonesië zal in de komende
zes maanden ongeveer 10.000
kelijk in Bonn verklaard. Vermoed
wordt nu dat het de militaire atta
ché in Madrid, Oster, is geweest, een
vertrouweling van minister Strauss,
die zijn opdrachten regelrecht uit
Bonn krijgt. Dit vermoeden heeft gis
teren op het ministerie van Defensie
geen officiële tegenspraak gewekt.
In Hamburg, de hoofdzetel van Der
Spiegel-redactie, heeft de politie nu
een deel van de verzegelde redactie
bureaus vrijgegeven, zodat de tiental
len redacteuren van het weekblad, die
de afgelopen dagen bij bevriende bla
den waren ingekwartierd, weer enigs
zins normaal aan het werk kunnen.
Tenslotte staat nu vast dat de voor
malige nazi-officier, prof. Von der
Heydte, die nauwe betrekkingen met
Strauss onderhoudt, het eerst een
aanklacht tegen Der Spiegel lan
ceerde.
AFNEMENDE WIND
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: half tot zwaar be
wolkt met hier en daar enige regen,
weinig verandering in temperatuur.
Krachtige tot matige, aan de wad-
denkust aanvankelijk nog harde win!
tussen zuid en zuid-oost.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
3 NOVEMBER
Zon op: 7.37 uur; onder: 17.10 uur:
Maan op: 13.09 uur; onder: 21.34
uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.25 en
18.42 uur; laagwater te 2.09 en
14.24 uur.
Dit nummer bestaat alt 28 pag.
(Van onze Amsterdamse
correspondent)
Het hoofd van het V.N.-bestuur
j in Nieuw-Guinea, de Perzische di
plomaat dr. Djalal Abdoh, is gister-
middag uit New York op Schiphol
'aangekomen voor een tweedaags be-
1 zoek aar ons land. „Mijn taak in
sieuw-Guinea zal zijn om in de
I geest van het akkoord de overgang
van Nederland naar Indonesië zo soe-
I pel mogelijk te doen verlopen. Zo-
I ah u weet blijven w ij maar tijdelijk
in dit gebied", verklaarde hij.
„Hier heb ik in New York uit
voerig n l de heer Oe Thant gespro
ken en zal ik nu met uw regering
onderhandelen. Ik wil my oriënteren
over d* problemen, die zich de ko
mende maanden in Nieuw-Guinea
zullen voordoen. Op 7 november zal
ik in Djakarta aank< nen om met
de Indonesische regerii te spreken".
De heer Abdoh die uiterst hof
felijk dc vragen afweerde en beloof
de vanmiddag de pers uitvoerig te
woord te staan („Ik hoop, dat ik op
Rusland heeft gisteren vanuit een zware kunstmaan, die in een
..parkeerbaan" om de aarde was gebracht, een ruimtevaartuig in de
richting van Mars gelanceerd. Volgens de Russen zou dit de eerste
poging zijn om een ruimtevaart naar deze planeet te zenden. Vol
gens Amerikaanse inlichtingen mislukten echter in 1960 twee van
dergelijke Russische pogingen.
Het ruimtevaartuig, dat door de Russen ,,Mars I" is gedoopt,
weegt 893.5 kg. Het bevond zich hedenochtend om acht uur
Nederlandse tijd reeds 237.000 km van de aarde. De ..Mars I" zal
als alles goed gaat over zeven maanden, na vele tientallen kilome
ters te hebben afgelegd, de omgeving van Mars bereiken.
Naar Russisch gebruik zijn er be
trekkelijk weinig technische gegevens
over het nieuwe ruimte-experiment
verstrekt. Het doel van het Mars-
*chot werd opgegeven als onderzoek
van de interplanetaire ruimte, het
beproeven van radioverbindingen
op grote afstand en het nemen van
foto's van Mars op korte afstand
en het radiografische overseinen
daarvan Niet werd bekend gemaakt.
De VN-bestuurder voor Nieuw-
Guinea dr. Djalal Abdoh bij zijn
aankomst op Schiphol.
uw onmisbare medewerking zal kun
nen rekenen") zei het een bijzondereH
^er te vinden dat Koningin Juliana 0f het de bedoeling is dat her ruimte-
hem wilde ontvangen, om half drie vaartuig op Mars terecht komt of
werd hij in Huis ten Bosch in audien- de planeet op korte afstand zal pas-
tie ontvangen. «eren.
De V.N.-functionaris, die o.m. mi- I
nister van Buitenlandse Zaken van
Perzië is geweest, vertrekt morgen Het persbureau Tass maakte gis-
z^n'faniiïfe doorTe bren^en^Warmcer
r,ij zijn werk in Nieuw-Guinea zal tuig een koers volgt, die vrjjwel met
beginnen, wist hij nog niet. de plannen overeenkomt Niet werd
Het contact met de Nederlandse
regering is voor dr. Abdoh gistermid- echter gezegd, hoe groot kenneluke
cag begonnen met een lunch met mi- afwijking van de beoogde baan is.
R Qbtenmnd dineerde hij met mi- Voor experimenten van deie aard Is
nister Toxopeus en staatssecretaris een bijzonder grote precisie nodig.
Bot, Vanmorgen bracht hij een be-
zoek aan de minister-president prof. 7e,fs zeer geringe afwijkingen vrn
dr. J. E. de Quay. de geprojecteerde baan kunnen er
toe leiden, dat een ruimtevaartuig
zijn doei op zeer grote afstand mist.
Moeilijker dan
Venus-schot
De lancering van een ruimtevaar
tuig naar Mars is moeilijker dan
naar Venus, waarheen de Amerikaan
se Mariner op weg is. Bij een Ve-
nusschot kan gebruik gemaakt wor
den van de aantrekkingskracht van
de zon. doch bij een Marsschot niet,
omdat de Marsbaan buiten die van
de aarde ligt. Gedurende de gehele
tocht naar Mars werkt de aantrek
kingskracht van de zon tegen.
Vele vraagrekens
Mars en aarde zijn ongeveer 56.3
miljoen kilometer van elkaar ver
wijderd, wanneer zij het dichtst bij
elkaar staan. Hun grootste onderlin
ge afstand bedraagt rond 380 miljoen
kilometer. Over Mars is veel meer
bekend dan over de in een dicht
..gemilitariseerde burgers" over
brengen naar Nieuw Guinea om
de opbouw van het land ter hand
te nemen. Dit overbrengen zal
dus geschieden tijdens de perio
de, waarin de Verenigde Naties
het bestuur over Nieuw Guinea
uitoefenen. Zij zijn ingedeeld in
acht bataljons van elk ongeveer
1200 man.
De Indonesische kolonel Soetarto,
commandant van het Indonesische
contingent, dat deel uitmaakt van
de veiligheidstroepen der VN., heeft
dit vanochtend medegedeeld in een
onderhoud, dat hy had met de ver
slaggever van het A.N.F. in Hollan
dia.
De eerste groep van deze „gemili
tariseerde burgers" uit Indonesië is
inmiddels te Hollandia aangekomen.
Het waren 150. niet van gewone In
donesische militairen te onderschei
den. officieren, onderofficieren en
minderen, die uit de Indonesische
landingsboot. „Tandjoeng Radja" met
Kleine vaartuigen aan land werden
gebracht. Deze door honderden Pa
poea's met gejuich begroete landings
boot bracht gisteren ook ongeveer
zestig Indonesische ambtenaren aan,
een hoeveelheid meubilair en een
groot aantal jeeps, autobussen en
vrachtauto's. Van niet-officiële zijde
werd toen verklaard, dat de militai
ren die zich op het schip bevonden,
weer naar Djakarta zouden terugke
ren. Gisteravond trokken zij echter
in gesloten leger-vrachtwagens het
z g. Groene Dorp binnen, een barak-
kencomplex, waarin tot voor kort een
compagnie van de Nederlandse land
macht en eenheden Pakistaanse mi
litairen waren gelegerd. De Neder
landse militairen zijn inmiddels met
de „Waterman" op de thuisreis en
de Pakistaanse militairen zijn ver
huisd naar de vroegere marinekazer
ne in Hollandia. Vannacht werd aan
de ingang van het kamp reeds een
gewapende Indonesische wacht be-
plaatst.
In uniform
De meesten hunner zijn gekleed
in de officiële Indonesische legeruni
formen en bewapend met automati
sche geweren. Volgens Soetarto zijn
zij afkomstig uit alle drie onderde
len van de strijdmacht en werden
zij „uitgeleend" om als burgers land
cn volk van Nieuw-Guinea te ont
wikkelen Deze Indonesiërs zullen
pchter militaire uniformen en wa
pens blijven dragen. Vandaar, dat de
Indonesiërs hen „gemilitariseerde
burgers" noemen.
Met. schepen en vliegtuigen zullen,
aldus kolonel Soetarto verder, in de
komende maanden geregeld nieuwe
eenheden „gewapende burgers" wor
den aan gevoerd. Nog in november
worden in Nieuw-Guinea vijf com
pagnieën verwacht en eind april
noopt men de sterkte van het korps
„gemilitariseerde burgers" op 10.000
man te hebben gebraent. zy zullen
volledig gescheiden worden gehouden
van de Indonesische troepen, die on
der het commando var» de veilig
heidsmacht van de Verenigde Na
ties vallen. De nieuwe eenheden „zul
le zich uitsluitend werpen op de
opbouw van het land en niet worden
gebruikt voor het handhaven van
rust en orde", aldus Soetarto.
De grote bedrijvigheid by de gis
teren aangekomen landingsboot trekt
inmiddels nog steeds een enorme be
langstelling van de Papoea's. Velen
hunner hangen van 's morgens tot
s avonds laat rond het schip, waar
hoge Indonesische officieren af en
aan rüden en tientallen Indonesische
matrozen hard werken om de lading
te lossen, zy worden hierby vaak ac
tief geholpen door Papoea's, die zich
de kans om aan boord te komen,
niet laten ontnemen. Vandaag moch
ten de Papoea's het schip bezoeken.
Deze kans werd door vele moeders
met slierten kinderen benut.
diameter bedraagt iets meer dan de
helft van de diameter van de aarde.
De dampkring is dun, waardoor het
oppervlak met telescopen waarneem
baar is. Door de eeuwen heen heeft
men zich bezig gehouden met de
vraag, wat de „tekening" op het op
pervlak betekent bodemfiguraties van
natuurlUke of van kunstmatige aard,
dan wel plantengroei, b.v. mossen.
Voorts heeft men sterk in omvang
wisselende „poolkappen' waargeno
men Over het algemeen heeft Mars
een rode Mnt. Men vermoedt dat de
oppervlakte voor een «root deel be
staat uit stofwcestyneii die door
sterke oxydatie een roodachtige kleur
hebben gekregen.
Het is niet bekend, in hoeverre het
Russische ruimtevaartuig instrumen
ten aan boord heeft om deze en an
dere raadselen dichter by een op-
SWAN GEEFT
DB MODE AAN
IN ZAKDOEKEN!
wolkendek gehulde planeet Venus. De lossing te brengen.
Uit het Leidsch Dagblad van
Nov. 1862:
Het militaire hof te Pe- f
tersburg heeft de student
Yakovleff ter dood ver oor- f
deeld wegens het verspreiden f
van revolutionaire procUima- 9
tiën. f
Mile Adeline Patti is van f
Parijs naar Wenen vertrok- f
ken voor het geven van 30 f
voorstellingen aan de Opera, f
tegen een honorarium van f
12000 's maands.
