BEVEL AAN MARINE VAN VS:
ZO MIN MOGELIJK GEWELD
VS contra Rusland
in Veiligheidsraad
Russische legermacht
op weg naar
Berlijn
Cuba verklaart luchtruim en
wateren tot verboden gebied
J erk la ring van
liet Kremlin
Kans op topoverleg
over kwestie-Cuba
We
teuws
Fidel Castro noemt president
Kennedy „een zeerover*'
OAS keurt de
blokkade goed
WEERBERICHT
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 24 OKTOBER 1962
No. 30789
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f8.25 per kwartaal, f. 2.80 per maand, f. 0.65 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Ongeveer vijfentwintig Sowjetrussische vrachtschepen zijn op
weg naar Cuba, aldus deelde de Amerikaanse minister van Defen
sie McNamara gisteren aan de pers mede. „Gewapende groepen"
worden gereed gehouden om de schepen te doorzoeken, wanneer
de blokkade hedenmiddag van kracht zou worden. Deze inspectie-
groepen zijn samengesteld uit leden van de marine en mariniers
in speciale dienst. De marinecommandanten hebben opdracht zo
weinig mogelijk geweld te gebruiken, maar zij zijn gemachtigd
ïoveel geweld te gebruiken als nodig is. Genoemde gewapende
groepen bevinden zich aan boord van vliegdekschepen, kruisers,
torpedobootjagers en onderzeeërs. Tevens worden vliegtuigen in
gereedheid gehouden. Volgens de directeur van het Sowjetrussi
sche persbureau Tass, Gorjoenow, die op het ogenblik in Japan
vertoeft, zou het tot zinken brengen van een Russisch schip door
de Amerikanen, „zeker een totale oorlog betekenen".
99
namelijk dat de doelbewuste uit
daging van de Verenigde Staten
door de Sowjet-Unie mogelijk
een diplomatieke zet is geweest
met als doel onderhandelingen
op het hoogste niveau uit te
lokken. Er rijn twee kansen voor
een gesprek, namelijk als de
verhouding buitengewoon goed
is of als men de rand van de
afgrond is genaderd.
Ook Harold Wilson, de woordvoer
der voor de buitenlandse politiek van
de Labourfractie. zei in een radio- en
televisie-interview, dat de Russen
wellicht in Cuba een uitgangspunt
zien voor onderhandelingen, of een
troefkaart in een debat. Als oplossing
noemde Wilson de schepping van
zones zonder kernwapens, niet alleen
in centraal-Europa maar- ook in ge
heel Amerika, behalve het gebied der
Verenigde Staten, en in het Midden-
Oosten.
Tot zover onze correspondent.
Betoging in Londen
De Londense politie is gisteravond
slaags geraakt met een menigte van
tweeduizend betogers, die voor de
Amerikaanse ambassade tegen de
jongste maatregelen in verband met
Cuba protesteerden. De protestmars
werd georganiseerd door het „Comité
van honderd", een Britse vereniging
van bestrijders van kernproeven.
De betoging begon ordelijk toen
enkele honderden personen, gewa
pend met borden waarop stond
„Handen af van Cuba" op het Gros-
venorplein, waar de Amerikaanse
ambassade staat, bijeenkwamen.
Toen de menigte echter groeide er
men het verkeer ging belemmerc
door op straat te gaan zitten, gree
de politie in. Zij raakte slaags m;
mensen, die door het politiekordo
heenbraken en op de ambassade toe
stormden.
Ook steun van de
Republikeinen
voor president
Gisteravond heeft president Ken-
nedv een proclamatie ondertekend,
waarin de blokkade tegen invoer op
8Cuba van aanvalswapens uit de Sow-
Jet-Unie wordt gelast. Dit besluit zou
Jhedenmiddag om 15 uur Ned. tijd
rl van kracht worden. De vertraging
Ibij het in werking treden van de
blokkade is een gevolg van het feit.
dat een dergelijke maatregel volgens
het internationale recht aan de zee
varende landen moet worden aange
legd.
Cuba heeft intussen zijn luchtruim
en territoriale wateren tot verboden
gebied verklaard. Premier Castro
noemde de blokkade in een radiorede
„een schending van het internatio
nale recht". President Kennedy is
volgens hem „een zeerover".
Leiders van de Republikeinse par
tij. die in de VS in de oppositie is,
hebben steun aan Kennedy s optre
den tegenover Cuba betuigd. De
voormalige vice-president Richard
Nixon zei: „Een overweldigende
meerderheid van het volk zal het op
treden van de president steunen. Dit
optreden brengt duidelijke risico's
met. zich mee, maar het risico van
niets doen is veel groter. Naar mijn
mening zal dit optreden niet tot oor
log leiden".
Gouverneur Nelson Rockefeller
van New York zei: „Ofschoon de
natie zich midden in een politieke
campagne bevindt, weet ik dat, wan
neer onze vrede en vrijheid bedreigd
worden. Democraten en Republikei
nen Amerika boven de partij zullen
itellen".
Senator Barrv Goldwater. leider
van de conservatieve rechtervleugel
van de Republikeinse partij, zei dat
de maatregelen, welkom waren maar
wel wat verlaat.
President Kennedy heeft inmid
dels. naar een mededeling van het
Witte Huis, een klein-comité van de
Amerikaanse Nationale Veiligheids
raad gevormd, dat dagelijks met hem
bijeen zal komen om de ontwikkeling
in de Cubaanse crisis te bespreken.
Dit comité bestaat uit vice-president
Johnson, minister van Buitenlandse
Zaken Rusk, minister van Defensie
McNamara, minister van Financiën
Dillon, minister van Justitie Robert
Kennedy, de voorzitter van de ge-
ramenlijke chefs van staven generaal
Taylor en de directeur van de cen
trale inlichtingendienst McCone.
Londen houdt het
hoofd koel
Onze Londense correspondent tele
foneerde hedenochtend:
Zoals altüd in een krachtmeting
tussen Oost en West houden de
Britten het hoofd koel en doen zy
hun uiterste best de gemoederen in
Je tegenover elkaar staande kampen
te kalmeren.
Gaitskell. de leider van de Labour-
Kppositie en Harold Wilson, de socia
listische „schaduwminister" van Bui
tenlandse Zaken, hebben er gisteren
in een persoonlijk onderhoud bij
premier Macmillan op aangedrongen,
dat deze naar Washington zal vlie
gen om zo nodig de Amerikaanse
president tot matiging te bewegen.
Het is nog te vroeg om te weten of
Macmillan op deze suggestie zal in
gaan.
In elk gevaf zal de Britse premier
aan een ander oppositieverzoek vol
doen en donderdag, wanneer het La
gerhuis van de zomervakantie terug
keert, een verklaring over de inter
nationale gespannen situatie afleg
gen. Intussen heeft de Britse rege
ring in een communiqué, dat gepu
bliceerd werd nadat het kabinet bij
na drie uur over Cuba had verga
derd. duidelijk gemaakt dat Enge
land diplomatiek gesproken de Ver
enigde Staten steunt.
Men verheelt in regeringskringen
echter niet zijn diepe teleurstelling,
dat president Kennedy gehandeld
heeft zonder eerst de Verenigde Na
ties in te schakelen en zonder raad
pleging van Engeland en andere be
langrijke NAVO-bondgenoten. welke
tenslotte het risico loDen in een oor
log te worden betrokken zonder ge
legenheid tot gemeenschappelijk
overleg te hebben gehad.
Sinds jaren heeft de Britse rege
ring na de bittere les van Suez ge
hamerd op de wederzijdse afhanke
lijkheid van het Westelijke bondge
nootschap. waar niemand meer iets
op eigen houtje mag ondernemen
teneinde de anderen niet nodeloos in
gevaar te brengen.
Londen is er dan ook onaange
naam door getroffen, dat president
Kennedy haar in kennis lieeft ge
steld van. een voldongen feit. zonder
»-»orafgaande raadplegingen. Mac
millan zou er thans hij de president
op aandringen in de verdere ontwik
kelingen tevoren te worden gekend.
De Britse regering hoopt door haar
gebaar van volledige diplomatieke
steun aan de VS de Amerikanen in
dit opzicht gunstig te hebben ge
stemd. Ongetwijfeld wil Engeland
de dingen ook niet bemoeilijken door
een breuk in de Westelijke eenheid,
welke in de huidige omstandigheden
dringender dan ooit nodig is.
Twee kansen
Bij een Amsterdamse verlich-
De meest optimistische analyse tingsindustrie is men omgescha
van de situatie kwam van een van produktie van lam-
aantal door een Britse cor- pekap-geraamtes op die van
respondent geciteerde Weste- j muilkorven. Onder hoogspan-
lijke waarnemers in Moskou, 1 ning wordt gewerkt om aan de
grote vraag te voldoen.
De raad van de Organisatie van
Amerikaanse Staten (OAS) heeft gis
teren, in zün kwaliteit van overleg
orgaan van deze organisatie, de Ver
enigde Staten gemachtigd gewapend
geweld te gebruiken om Cuba te be
letten offensieve wapens van het
Sowjetrussische blok te blijven ont
vangen.
Met op twee na algemene stem
men (Bolivia en Uruguay onthielden
zich) nam de raad een door de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse
Zaken. Dean Rusk, ingediende ont
werp-resolutie aan. waarin de raad:
1» de ontmanteling en onmiddel
lijke verwijdering uit Cuba eist van
alle raketten en andere offensieve
wapens
21 de leden-landen, zowel indivi
dueel als collectief, aanbeveelt alle
maatregelen, met inbegrip van het
gebruik van gewapend geweld, te
nemen die zij nodig zullen oordelen
om Cuba te beletten offensieve wa
pens van het Sowjetrussische blok te
blijven ontvangen.
De onthouding van Bolivia en Uru
guay was een gevolg van de omstan
digheid, dat de afgevaardigden van
deze landen nog geen instructies van
hun regeringen hadden ontvangen.
Dean Acheson in
Bonn en Parijs
De voormalige Amerikaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken, Dean
Acheson, thans adviseur van presi
dent Kennedy, heeft gistermiddag
een bezoek gebracht aan Bonn. waar
hij besprekingen voerde met kanse
lier Adenauer en met de Amerikaanse
ambassadeur in Bonn, Walter C.
Dowling. In de loop van de nacht
werd Acheson ontvangen door gene
raal De Gaulle in Parijs. Vandaag
zou Acheson terugvliegen naar Wash
ington. Aangenomen wordt, dat hij
de Amerikaanse maatregelen inzake
Cuba heeft toegelicht.
Grote Russische militaire convooien met tanks en artillerie-een
heden zijn in Oost-Duitsland op weg naar Berlijn. Dat heeft de
Westberlijnse politie vandaag meegedeeld. Westelijke reizigers die uit
Oost-Duitsland kwamen, vertelden vannacht grote aantallen mili
taire voertuigen te hebben gezien.
Uit Bonn wordt gemeld, dat sinds maandagavond op de Westduitse
vliegvelden de alarmtoestand heerst, evenals op de geallieerde lucht
havens in de Bondsrepubliek.
Bondskanselier Adenauer, de grote
I politieke partijen in de Bondsrepu
bliek en de Wesfberlüns^burgemees-
ter Willy Brandt hebben zich gisteren
met klem achter de Cuba-politiek
van president Kennedy gesteld. De
vastberadenheid der Amerikanen
prezen zij en Adenauer benadrukte
dat West-Duitsland bereid is elk ri-
Een foto uit Dan Isfan in Per-
zië. waar duizenden mensen tij
dens de aardbeving om het le
ven zijn gekomen. Prinses Bea
trix liet zich uitgebreid voorlich
ten over de wederopbouw.
De Russische regering heeft giste
ren order gegeven, dat de oudere
lichtingen bij de strategische raket-
slrijdkrachtcn. de luchtdoeltroepen
en de onderzeebootvloot onder de wa
penen worden gehouden. Het minis
terie van Defensie kreeg opdracht
alle verloven in is trekken en de ge
vechtsparaatheid en de waakzaam
heid van het gehele Russische leger
te vergroten, aldus Tass.
Volgens een ander bericht van het
Russische persbureau heeft de opper
bevelhebber van ae strijdkrachten
van de landen van het Pact van
Warschau, maarschalk Gretsko, gis
teren de vertegenwoordigende of
ficieren der aangesloten landen bij
eengeroepen om hun een reeks in
structies te geven betreffende „de
verhoging van het paraatheidspeil
van gezamenlijke legers en vloten".
Tass heeft gisteren voorts een ver
klaring van de Russische regering
over Cuba gepubliceerd, waarin zij
een beroep doet op alle regeringen
en volken omte protesteren tegen
de „aanvalsdaden der VS jegens Cu
ba en andere landen" en hun ver
zocht deze krachtig te veroordelen.
De Russische regering verwerpt
met kracht de Amerikaanse eisen,
dat de verschillende landen Amerika
moeten meedelen welke lading hun
zich in volle zee bevindende schepen
in hebben. Zü heeft 'een „ernstige
waarschuwing" tot de autoriteiten in
Washington gericht dat deze, door
het ten uitvoer leggen van de door
president Kennedy aangekondigde
maatregelen, „een ernstige verant
woordelijkheid op zich laden en op
roekeloze wijze met vuur spelen".
MEER WIND
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond veel bewolking en op
de meeste plaatsen droo". Zwakke
tot matige, maar in het Waddenge
bied matige tot krachtige zuidweste
lijke wind. Weinig verandering in
temperatuur.
«opgemaakt te 11.15 uur)
25 OKTOBER
Zon op: 7.21 uur: onder: 17.27 uur,
maan op: 3.42 uur; onder: 16.52 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.28 en
13.53 uur, laagwater te 9.32 en 21.45
Uur.
Dit nummer bestaat uit 14 paglDa'»
sico mee te dragen. De Bondsrege-
ring is maandag via ambassadeur
Dowling op de hoogte gebracht van
de inhoud van Kennedy's rede. Gis
teren lichtte de kanselier de leiders
j van de coalitiepartijen, Von Brenta-
1 no en Mende, in over de toestand.
Vandaag zou de Bondsdefensieraad
bijeen komen om onder voorzitter
schap van Adenauer de toestand te
bespreken. Vrijdag zal de commissie
voor de buitenlandse politiek van de
Bondsdag dat doen. Om de situatie
niet onnodig toe te spitsen heeft de
Bondsregering besloten voorlopig nog
geen verhoogde staat van paraateid
voor het. Bondsleger af te kondigen.
Moskou verbiedt
protestreis tegen
kernwapens
De „Everyman III" die, na een
protesttocht tegen de kernbewapening
in Oost en West langs een aantal
havens in Europa, thans in Lenin
grad is aangekomen, heeft geen toe
stemming gekregen verder de Sow jet-
Unie binnen te komen en de pam
fletten welke overal elders zün ver
spreid, aan de bevolking uit te reiken.
Het secretariaat van de „onafhanke-
lüke contactcommissie voor vredes
werk in Nederland" heeft in verband
hiermee een protesttelegram aan de
Sowjetrussische ambassade in Den
Haag gezonden.
9
(Van onze correspondent in Washington)
De Verenigde Staten en de Sowjet-Unie stonden bijzonder
scherp tegenover elkaar tijdens de belangrijke zitting van de Vei
ligheidsraad. die gisteren in New York is gehouden.
De resoluties die beiden staten indienden, gaan voor het grootste
deel lijnrecht tegen elkaar in, maar aan het slot vertonen zij een
belangrijke overeenkomst: beide staten verklaren zich voor direct
overleg met elkaar teneinde de vrede te handhaven. De Sowjet-
Unie wenst, dat ook Cuba aan dat overleg zal deelnemen, doch
afgezien daarvan lijkt er een mogelijkheid open voor een topoverleg
tussen Kennedy en Chroesjtsjow. Wat zulk een topconferentie zou
opleveren valt natuurlijk niet te voorzien.
De situatie spitst zich intussen toe.
Kennedy heeft gisteravond een pro
clamatie van vier pagina's onderte
kend, waardoor de selectieve blok
kade vanmiddag om drie uur Ned.
tijd is ingegaan. De Amerikanen zeg
gen ervan op de hoogte te zijn dat
twintig schepen van communistische
staten onderweg zün naar Cuba en
minstens veertig Amerikaanse oor
logsschepen liggen gereed om deze
vaartuigen aan te houden. Zo'n con
frontatie zou het kritieke moment
worden. De Rus Zorin "erklaarde gis
teren in de Veiligheidsraad dat geen
staat die zichzelf respecteert, zou toe
laten dat men zün schepen moei-
lükheden in de weg zou leggen.
Toen Kennedy de proclamatie on
dertekende wist hij reeds dat de Or
ganisatie van Amerikaanse S'aten
i OAS) zich vrüwel in haar geheel
achter Amerika's quarantaine-maat
regelen had geschaard. Dat bete
kende gisteren een groot succes voor
de Verenigde Staten, die in het verle
den herhaaldelük moeite hadden ge
had de Latüns-Amerikanen mee te
krijgen in een actie tegen de com
munistische regering op Cuba
In de Veiligheidsraad kunnen de
Verenigde Staten geen aanvaarding
van hun resolutie verwachten, daar
de Rus Zorin daar zeker zün veto
zal uitspreken over het Amerikaanse
voorstel.
De Amerikaanse resolutie in de
Veiligheidsraad vraagt ontmanteling
en verwydering van de aanvalswape
nen op Cuba onder supervisie van
VN-wnarnemers; daarna zou de qua
rantaine kunnen worden opgeheven.
Veel aandacht verdient de laatste
paragraaf van de Amerikaanse reso
lutie. waarin de Verenigde Staten
voorstellen dat Amerika en de Sow
jet-Unie terstond overleg plegen over
maatregelen om de veiligheid op het
Westelijk, halfrond te bewaren en
daarover aan de Veiligheidsraad rap
porteren. Velen hoorden in deze sug
gestie een voorstel tot een topover
leg tussen Kennedy en Chroesjtsjow.
Aan het slot van zyn rede van bij
na een uur leek Stevenson zulk een
overleg extra aantrekkelijk voor de
Sowjet-Unie te willen maken. Hij zei
namelijk, dat, indien men thans de
juiste beslissing zou nemen, opnieuw
een kans zou ontstaan om maatrege
len te treffen inzake ontwapening
en militaire bases.
Stevenson sprak zonder pathos,
met grote ernst en overtuiging. Hü
stelde het internationaal gedrag van
de Verenigde Staten sedert de tweede
wereldoorlog tegenover de agressie en
overheersing die de Russen bü her
haling aan de dag hebben gelegd.
Thans hebben de Russen een limiet
bereikt, volgens Stevenson. Agressie
zou thans stuiten op verzet, geweld
zou worden gekeerd met geweld.
De grootste Amerikaanse <»rief te
gen Cuba is volgens Stevenson, dat
de regering van dit land een brugge-
hoofd aanbiedt aan een macht die
niet tot het Westelük halfrond be
hoort en die de aspiraties verst<x>rt
van twintig landen, welke er ander
halve eeuw lang naar hebben ge
streefd vrü te zün van bedreiging
van buitenaf Hierdoor en vooral door
de plaatsing van offensieve wapenen
op Cuba dreigt het precair even
wicht te worden verstoord. Stevenson
zei te hopen dat Chroesjtsjow geen
misrekening zou maken. Het feit dat
Amerika geduldig is geweest, bete
kent niet, dat men geen moed zou
hebben in Washington. Stevenson
hoopte en bad dat het ergste zou
worden voorkomen en diende een re
solutie in die zijns inziens een uit
weg uit de moeilükheden zou kunnen
wüzen.
Die resolutie wenste dus dat VN-
waarnemers zouden toezien by de
ontmanteling van offensieve wape
nen op Cuba. In de felle rede die
volgde op de toespraak van Steven
son. verklaarde Cuba's vertegenwoor
diger categorisch dat Cuba ge^n VN-
waarnemers op zyn gebied zou toe
laten.
Zorins rede
Met grote spanning wachtte men
op de rede die Zorin daarop zou hou
den. De Russische afgevaardigde rea
geerde allereerst op enkele opmer
kingen die Stevenson had gemaakt.
Stevenson had nu wel de „idyllische
samenwerking" van 150 jaar ge
schetst tussen de staten van het Wes
telük halfrond, maar had verzwegen
dat de Ver. Staten in het verleden
de politiek van de dikke stok hadden
toegepast tegen de Latüns-Amerika-
nen. zo merkte Zorin op. Nu zouden
de Amerikanen het opnieuw met de
dikke stok tegen Cuba proberen, vol
gens de Rus. maar de tijden waren
veranderd en Cuba stond niet alleen.
Slot op pag. 2
Uit het Leidsch Dagblad van
24 Oct. 1862:
De Gemeenteraad heelt
heden aan Dr. G. Salomon
op zijn verzoek eervol ontslag
verleend als siads-vroed-
meester na een diensttijd van
58 aar
1 Men schrijft uit Madrid.
dai aldaar een jong mensch
als reden van vrijstelling van
de militaire dienst heeft in-
gebragt zijn tegenzin in
brood. Hij kan de lucht van
brood niet verdragen.
