aan
Teleur stellend gebrek
zaken bij V.N.
tennis van
Lincoln verklaart
slaven vrij
Claeryn
Scheepvaartmuseum (40 jaar)
hoopt op ruimere huisvesting
ALS't'
"JONGE"
MOET ZUN!
HONDERD JAAR GELEDEN:
..DliNK
)ndanks over gangs-
ewind nog rustig
r
STILLER DAN OOTT IN HOLLANDIA
Maar
neger
strijd Ameri ka a use
voor gelijke rechten
duurt nog steeds
voort
fVÖftÓL tandpasta Prima en niet duuK!
Historie ligt
opgeslagen in
muffe kelders
Opgericht 1 maart I860
Vrijdag 12 oktober 1962
Derde blad no. 30779
Rustig
Intussen is het dus echter rustig
ibleven op Nieuw-Guinea. Vrij wat
tderlandse ambtenaren hebben zich
wid verklaard hun werkzaamheden
oort te zetten en die blijvers zijn
uk niet de slechtsten. Ter opvulling
»n de opengekomen plaatsen zijn
reeds de eerste tientallen Indo-
sièrs in Nieuw-Guinea aange
komen. In hoofdzaak zijn het men-
en ,die bestemd zijn voor de Dienst
Hr, Financiën. Bij deze dienst is
it beleid erop gericht zo vlug mo-
ïlijlc bekwame Indonesiërs in te
lakeien. Bij de Dienst van Econo-
lische Zaken daarentegen probeert
Ben het voorlopig nog zonder Indo-
lesiërs te stellen. Toch verschilt het
aantal Nederlanders .dat zich bü
deze twee diensten tot doorwerken be
reid verklaard heeft niet zoveel: bij
elk van beide is het rond vijftig.
Het blijft echter zo. dat elke dienst
zijn eigen personeelsbeleid bepaalt.
En bij de diensten, waar nog geen
VN-directeur gearriveerd is wordt
dat beleid dus uitgemaakt door de
Nederlandse directeur
(Van onze correspondent in Hollandia)
De laatste Nederlandse militairen zullen begin volgende maand
ollandia verlaten hebben. Alleen in Biak zullen er dan nog
ederlandse militairen over zijn, want in die plaats zullen de
ltsten geconcentreerd worden. Maar ook hun afvoer naar
ederland zal dan niet lang meer duren. Hollandia zal na dat
jrtrck van de militairen nog stiller achterblijven dan het nu
eds is.
let vertrek van enige duizenden
Jerlandse burgers en het sluiten
de verscheidene winkels, restau-
ïts enz. heeft nu hei stadsbeeld
ds merkbaar beinvloed. Nieuw-
inea's hoofdstad mag dan nooit
d allure bezeten hebben .het wordt
nu stiller dan ooit.
htussen zijn de nieuwe gezags-
igers van de Verenigde Naties zich
i het inwerken. Ze hebben kenne-
nog heel wat moei'e met het
j, dat ze van hun Nederlandse
irgangers hebben moeten overne-
a. Niet kan ontkend worden dat
meesten van deze VN-mensen
rd werken, maar hun gebrek aan
anis van zaken ie overduidelijk,
eendien speelt ook het talenpro-
*m een rol: de VN-mensen be-
men zich van het Engels, maar er
vrijwel geen Papoea die die taal
ügszins kent.
Slungelachtig
Weinig indrukwekkend is ook de
K-strijdmacht, die hier is versche
en De Pakistaanse militairen ma-
eneen slungelachtige en weinig ont-
ig inboezemende indruk Bovendien
reekt slechts een enkeling onder
n enig uiterst gebrekkig Engels.,
rwijl zc natuurlijk helemaal geen
tderlands of Maleis kennen. Ook
ijgt men de indruk, dat deze mili-
ïren niet veel begrip hebben van de
ak, die op hen rust.
Als men daarbij bedenkt ,dat de
ipoea-politie vrijwel verstoken is
,n kader, omdat praktisch alle in-
ecteurs en' commissarissen naar
ederland zijn vertrokken, dan mag
it wel een groot geluk heten ,dat
Ich op Nieuw-Guinea geen onge-
geldheden hebben voorgedaan. Zou
it wel het geval geweest zijn, dan
w het zeer de vraag zijn geweest
de machtsapparaten daartegen
gewassen zouden zijn geweest. In
fn geval zou het zeker niet denk-
tldig zijn geweest, dat men Neder-
ndse militairen te hulp had moeten
epen en dat zou natuurlijk aanlei-
ng zijn geworden tot politieke ver-
Ikkelingen. Het optreden van de
elgische troepen na de onlusten in
bngo is daarvan een veelzeggend
üorbeeld.
Vriendelijk
De Papoea's blijken de nieuw aan
gekomen Indonesiërs vaak opvallend
vriendelijk tegemoet te treden. De
gasten in Hotel Noordwijk klagen,
dat de Papoea's-bedienden Indone
siërs veel beter bedienen dan Ne
derlanders. En ook op veie andere
plaatsen worden de Indonesiërs tege
moetkomend bejegend. Opvallend is
ook, dat de Indonesische vertegen
woordiging onder leiding van de heer
Soedjarwo Tjondronegoro, die inmid
dels in Hollandia geopend is ,niet
over gebrek aan belangstelling van
Papoea-zijde te klagen heeft. De Pa
poea's proberen zich zo goed moge
lijk te oriënteren op de veranderde
omstandigheden al valt hun dat ook
nog niet altijd gemakkelijk.
Intussen wordt er van Indonesische
zijde dus echter alweer moeilijk ge
daan. Indonesië toont bezwaar te heb
ben tegen de Papoeavlag, die men nu
meer dan ooit op bussen en prauwen
door de Papoea's ziet voeren. Indo
nesië heeft voorts bezwaar tegen de
naam „West-Papoea", ook al is dat
de naam. die de bij het akkoord er
kende Nieuw-Guinearaad voor dit
gebiedsdeel heeft gekozen. Waar
schijnlijk wordt van Indonesische
zijde de mogelijkheid onderschat dat
men door dit tegengaan van de uiter
lijke symbolen van het Papoea-na-
tionalisme dit nationalisme juist in
de hand zal werken. Er is hier onder
de meer ontwikkelde Papoea's een
sterke stroming, die wil blijven stre
ven naar een onafhankelijk Nieuw-
Guinea bij de zelfbeschikking van
1969.
Stromingen
Zo lopen er op Nieuw-Guinea al-
lei stromingen door elkaar. Voor het
ogenblik is het er rustig en ook in
economisch opzicht doen zich nog
geen moeilijkheden voor. Het lijkt
ook wel waarschijnlijk dat het rustig
zal blijven, maar dat zal dan eerder
ondanks dan dankzij het huidige VN-
bewind zijn, want erg imponerend is
dit bewind vooralsnog niet. Dat nog
steeds zoveel VN-functionarissen, die
hierheen zouden komen, nog niet
eens op Nieuw-Guinea gearriveerd
zijn, dat ook de Pakistaanse troepen
overtijd zijn en dat de hier reeds
gearriveerde mensen vaak zo'n ernstig
gebrek aan kennis van zaken tonen
is wel teleurstellend. Er is geen re
den de goodwill van dit VN-korps
in twijlel te trekken, maar wel zou
het prettiger aangedaan hebben als
het zich wat meer op de taak in
Nieuw-Guinea voorbereid getoond
zou hebben. Nu moet er wel wat erg
veel geïmproviseerd worden.
Ontwikkeling en de
landbouw
Het is een vaststaand feit. dat het
percentage personen dat werkzaam
is in de agrarische sector daalt naar
mate de ontwikkeling en welvaart
in een bepaald land toenemen, al
dus een zegsman uit Wageningen.
Zo zijn in Nederland en Amerika
nog slechts 10 rr van de totale be
volking in de landbouw werkzaam
en het laat zich aanzien dat dit per
centage in de komende vijf a tien
jaren nog zeker met een aantal pro
centen zal dalen. Desalniettemin is
dit kleine deel in de ontwikkelde lan
den bij machte om belangrijk meer
voedsel te produceren dan voor de
voeding in eigen land nodig is. In
de meer primitieve landen ibv. Zuid-
Oost Azië en Latijns Amerika is
de landbouw verreweg het belang
rijkste. Niet minder dan 90 van
de bevolking is hier werkzaam in
de landbouw, en toch zón deze lan
den dikwijls niet bij machte om vol
doende voedsel voor de eigen bevol
king te produceren. De opleiding
van landbouwkundigen in die lan
den dient met kracht ter hand te
worden genomen.
Konijnennfokkerij in
Denemarken
Met de slechte ontwikkeling op de
eiermarkt en de toenemende con
currentie op die van geslacht pluim
vee is in Denemarken de laatste tijd
de belangstelling voor konijnen
merkbaar gestegen.
In juni 1962 werden er door de
coöperatieve pluimveeslachterijen in
totaal 43 000 stuks geslacht of 67
meer dan in juni 1961.- De export
van konijnevlees bedroeg in de eer
ste vijf maanden van dit jaar 623
ton tegen 368 in dezelfde periode
van 1961 De belangrijkste afnemers
zijn Zwitserland, West-Duitsland,
Frankrijk. Italië, Belgie en Engeland.
Het aantal konijnenfokkers, dat voor
de markt produceert, schat men op
ca 5000. Voor het merendeel zijn dit
kleine boeren. Verwacht wordt dat
de Overheid een subsidie van 15.000
kr. zal geven voor de onkosten van
de controle op de nakomelingen
van fokdieren.
Advertentie
Jaag dia ondragelijke
Rheumatische Pijnen er uit!
Dat lukt U met Kruschen
Inderdaad - een simpele bloedzuive-
I rende kuur doet wonderen. Naar
mate de bloedzuiverende organen
krachtiger gaan werken, daartoe
aangespoord door Kruschens zes
minerale zouten, wordt het bloed
allengs weer puur en zuiver als
weleer. Alle onzuiverheid erin
wordt losgemaakt en afgevoerd en
kan zo geen schade meer doen aan
Uw gestel. Pijnen nemen hand over
hand af en U voelt U al gauw weer
de oude. vief. fit en veerkrachtig
Wacht er niet mee. Begin Uw
Kruschen kuur liever vandaag dan
morgen.
Langer dan nodig
in een inrichting?
Het Tweede-Kamerlid Lamberts
(P.v.a.A.) heeft de ministers van Ju-
titie en van Sociale Zaken en Volks-
«ondheid schriftelijk gevraagd of
tt juist is, dat de arrondissements-
(chtbank te Breda een reeds gedu-
tnde 19 jaar in de rijkspsychiatri-
che inrichting te Woensel verpleeg-
delinquent toerekeningsvatbaar
Keft verklaard.
Het Kamerlid verzoekt de minis
tro de gang van zaken uiteen te
etten. eventueel onder overlegging
>r. de terzake uitgesproken gerech-
Hi.'ke vonnissen, die ertoe geleid
Kelt dat betrokkene zo lang zyn
Tijheid heeft moeten missen. De
Ker Lamberts vraagt verder wie
Bei' als schuldige gezien moet wor-
Jen en of een en ander de bewinds-
Men aanleiding geeft wetswijzigin-
en/of andere maatregelen in
iverweging te nemen.
K.v.K. Nijmegen
achter B. en W.
Tijdens een vergadering, die woens
dagavond werd belegd door de Kamer
[an Koophandel en Fabrieken voor
J'jmegen en omstreken, stelde drs.
R Vroom, vertolker van de mening
*an het dagelijks bestuur, een motie
van de volgende inhoud: „De
v»n de Kamer, kennis geno
toen hebbende van de perspublikaties
tozake de afwikkeling van ooiiogs-
Knade door of vanwege Nijmeegse
lemeentelijke instanties en van me-
®'ng zónde, dat de beoordeling van
de In deze publikaties vermelde om-
fandigheden personen en gebeurte-
fcrasen overgelaten moet worden aan
•ndere competente organen, spreken
®un bewondering uit voor het recon-
•huctiebeleid. zoals dat in het alge
meen üoor het stedelijk bestuur is
poerd vanaf het e- de van de oor-
{o? tot nu, daarbij in het bijzonder
gevend van hun waardering
voor de zorgvolle en voor Nijmegen
wilzame leiding van de burgemees-
«r, mr. Ch. Hustinx". De motie werd
flwr de leden met algemene stemmen
•B&gMoiren.
(Van onze Amerikaanse
correspondent)
Voor de Verenigde Staten
van Amerika was 22 september
1862 een heel belangrijke dag.
President Lincoln vaardigde
toen een voorlopige proclamatie
uit, waarbij bepaald werd dat
van 1 januari 1863 af alle slaven
in de rebellerende delen van het
zuiden vrij zouden zijn. Lincoln
vermaande hen zich van geweld
te onthouden, tenzij uit zelfver
dediging. en hij gaf hun de raad
trouw te werken voor redelijke
lonen. Bovendien zouden zij. die
daarvoor geschikt waren, wel
kom zijn in dienst van het leger
of de marine van het noorden.
Lincoln, zo neeft men opgemerkt
had niets te danken aan zijn ge
boorte, alles aan zijn geestelijke
groei. Hij heeft niet meer dan tien
maanden lang formeel onderwijs ge
noten. Maar de macht van het pre
sidentschap steeg hem zeker niet
naar het hoofd.
Hij wist precies hoe ver zijn be
voegdheden reikten. Vrijwel zijn ge
hele leven had hij ingezien, dat sla
vernij moreel verkeerd was en in
strijd met Amerika's hoogste idealen,
zoals die tot uitdrukking waren ge
komen in de grondwet. Die grond
wet erkende echter m het begin de
noodzaak van slavernij in de gebie
den waar zij bestond. Alles wat Lin
coln aanvankelijk kon doen was er
naar streven, dat de slavernij zich
niet zou uitbreiden over de nieuw
aangeworven gebieden. Verder kon
hij slechts hopen en verwachten, dat
tenslotte de slavernij overal zou ver
dwijnen.
Óp 22 september 1862 kon Lincoln
nieuws binnen uit Georgia, daf daar
Carl Edward Sanders in feite tot
gouverneur is gekozen. «Hij werd
de kandidaat der Democraten en een
Republikeinse kandidaat zal er niet
zijn). Sanders mag men zeker niet
als liberaal kenschetsen, maar men
moet hem heel wat liberaler noe
men dan zijn tegenstander in de
voorverkiezingenoud gouverneur
Griffin. Sanders kon na zijn over
winning verklaren: mijn zege be
tekent het einde van een tijdperk,
waarin ,ras" het hoofdthema was in
de verkiezingen in Georgia.
Sanders zou nooit gewonnen heb
ben indien een federaal hof niet een
eind had gemaakt aan het systeem
waarbij het platteland onevenredig
grote invloed had op de uitslag van
verkiezingen. Eén stem op het land
betekende vroeger soms evenveel als
honderd stemmen in de stad. San
ders heeft zijn overwinning behaald
met de steun der steden, waar de
kiezers thans vooj- het eerst behoor
lijke invloed haaden gekregen.
De likwidatie van ongelijkheid tus-
tie te hebben verricht. in een ge-
neesproces dat tenslotte en na
meer actie van burgers en regering
tot gezondheid kan leiden.
echter bovengenoemde proclamatie derd jaar geleden de eerste opera
uitvaardigen, die er zeer toe zou bij- 1
dragen, da' de slavernij ook offici
eel zou worden afgeschaft. Dc grond
wet veranderen kon Lincoln niet,
maar als opperbevelhebber van le
ger en vloot kon Lincoln een oor
logsmaatregel nemen, die beoogde de
vijand te verzwakken en de zaak
van de unie te versterken.
Het zou tot 18 december 1865 du
ren voordat de afschaffing van de
slavernij door het dertiende amen
dement op de grondwet haar be
slag had gekregen. Maar Lincoln
beschouwde de emancipatie-procla
matie van 1862 als de centrale daad
van zijn regering en als de grote
gebeurtenis van de negentiende eeuw.
Die proclamatie was het begin van
het einde van slavernij in Amerika.
Het karakter van de burgeroorlog
veranderde er onmiskenbaar door.
Van dat moment af werd die oor
log althans ten dele een kruis
tocht voor humaniteit en ook het
buitenland begon zich van dat ogen
blik af veel meer voor de strijd te
interesseren.
Melk uit koolbladeren
Het „Vegetarian Nutritional
Research Centre" in Watford (Eng.)
heeft een methode gevonden om
rechtstreeks, dus zonder tussenkomst
van de koe, uit groene bladeren e.d.
melk te maken. Het procédé zou wel
eens van grote waarde kunnen zijn
voor die gebieden in de wereld, waar
melk niet te krijgen of veel te duur
is voor de gewone man. Er wordt
met proeffabricage begonnen en als
deze slaagt, denkt men in India een
proeffabriek te gaan beginnen. Van
een ton groene stof kan ongeveer 225
liter kunstmeid worden vervaardigd
met een vetgehalte van 3,6 tot 4.5%.
De kleur en samenstelling lijken wat
op melk, maar de smaak lijkt nog
sen de rassen blijft Amerika's "bë- wat te veel op groente. De produk-
langrijkste binnenlandse taak. Zo- tiekosten zouden nog een gulden per
lang die niet voltooid is. behoudt het jjjer bedragen wat overigens nog niet
staatsbestel van Amerika ziektekie- i
men. die gevaarlijk kunnen worden, concurrerend is.
Aan Lincoln komt de eer toe hon
Zoals onze nijvere huisvrou
wen de was met knijpertjes aan
de lijn hangen, zo doet dat John
Beard in Engeland met zijn zelf-
gemaakte violen.
John Beard was violist in het
B.B.C. Symphony Orchestra,
waarover zijn broer tot nu toe de
directie voerde.
Tot nu toe was het maken van
violen voor hem een hobby,
maar tegenwoordig maakt hij er
in navolging van de beroemde
Amati en diens leerling Stradi
varius een levenstaak van. die
hem wel geen windeieren zal
leggen.
Of de instrumenten van de
vioolbouwer Beard echter een
zelfde roem zullen verkrijgen als
die van zijn grote Italiaanse
voorgangers, 'zal de toekomst
moeten uitwijzen.
VAN OOST-IN DIE KI 1R DER TOT TANKSCHIP
Het Ned. Historisch Scheep
vaartmuseum bestaat op 1 nov.
veertig jaar. Het herbergt een
voor de liefhebber uitgebreide
verzameling.
De stoot hiertoe werd gegeven
in 1913. toen in onze hoofdstad
de eerste Nederlandse tentoon
stelling op scheepvaartgebied, de
EN TOS, werd gehouden. De toen-
maline Koningin, nu Prinses
Wilhelmina. die de tentoonstel
ling bezocht, slaakte toen de ver
zuchting. dat het erg jammer zou
zijn, dat de hele verzameling
weer uit elkaar zou vallen en
stelde voor het historische ge
deelte blijvend te maken.
Hiertoe werd een begin gemaakt
in 1916. met de oprichting van een
vereniging, die dit streven tot doel
had. Zes jaar later werd het huidi
ge gebouw bedoeld als tijdelijk
voor het publiek opengesteld. De op-
Een Britse fabriek van veilig- zet was later een groter onderkomen
heidsgordels voor automobilisten j te bouwen.
heeft een van haar produkten om Helaas, de gemeente
veiligheidsredenen uit de markt ^eeft JarenlanB voor i
genomen. Proeven hadden uitge
wezen dat onder bepaalde oju-
standigheden de gordel zou kun
nen slippen en het hoofd van de
I gebruiker zou kunnen afrukken.
f<-«' tt 11 rtf-
Amerika en de wereld gedenken
deze honderdste verjaardag van de
proclamatie met gemengde gevoe
lens. Met voldoening over het histo
rische feit, maar met onvoldaanheid
omdat na honderd jaar de neger
in Amerika nog altijd strijdt voor
gelijke rechten met de andere Ame
rikanen. Afschaffing van de slaver
nij betekende namelijk nog niet de
opheffing van ongelijkheid.
Zolang gelijkheid niet is bereikt,
blijft geheel Amerika belast met een
are taak en bestaat er geen reden
tot werkelijke tevredenheid. Maar
ook al steken verdwaasde fanatici
nog kerken in brand van negers,
die gebruik willen maken van hun
grondwettelijk stemrecht, er zijn
vooral de laatste jaren grote vor
deringen gemaakt in de richting van
gelijkheid. En Robert Kennedy, de
minister van Justitie, is stellig in
deze een kracht ten goede.
Juist op de dag waarop dit arti
kel geschreven werd, kwam het
Niet zo veilig
soort ingang
bouw
voor het nieuwe ge-
te bouwen.
Amsterdam
terrein
hiervoor opengehouden. Het grootste
deel van de beschikbare gelden was
reeds verbruikt voor aankoop van
de verzameling.
Gedurende de oorlogsjaren heeft
het museum weinig geleden. Door
Er zijn op het ogenblik in 'siige-
land naar schatting 250.000 van uitgde oSde doos die
deze gordels in gebruik, en drie 0p een Werf was opgeslagen, is ver
miljoen iti Europa, Australië en loren gegaan. Jammer, want men
Nieuw-Zeeland. had deze willen gebruiken als een
In kelders
Het Scheepvaartmuseum worstelt
al jaren met ontstellende ruimtepro
blemen en heeft een schat van his
torisch zeer waardevolle dingen op
geborgen in haar muffe kelders en
een door de marine beschikbaar ge
stelde opslagruimte. Het publiek
hoe jammer eigenlijk krijgt op
deze wijze vele prachtige dingen
nooit te zien
Toch. ondanks dezé moeilijkheden
en ook ondanks de zware financiële
lasten het museum krijgt pas se
dert enige jaren een regerings- en
stedelijke subsidie en moet het ver
der benodigde maar bij elkaar be
delen. de inkomsten van leden niet
meegerekend gaat de directie door
met aankopen.
De huidige directeur, de heer G.
A Cox. is de mening toegedaan dat
„de geschiedenis begint bij gisteren"
en we gisteren niet mogen vergeten.
Hij probeert op veilingen, uit bui
tenlandse verzamelingen, particulie
re nalatenschappen enz. waardevolle
voorwerpen voor ons land te behou
den. „Wanneer wij het niet kopen,
is ons land het kwijt". Als een ras
echte optimist hoopt hij, dat de re
gering in de naaste toekomst toe
stemming zal verlenen voor de ver
huizing naar een groter gebouw.
Hij vertelde ons. dat men zich
als resultaat van talryke besprekin
gen op het ministerie van O. K. en
W. op hoog niveau inspant te ko
men tot een Rijks Maritiem Museum
een overneming door het Rijk dus,
op het oog heeft men daarbij 's lands
Zeemagazijn van de Marine, dat om
streeks 1650 gebouwd is, ruim acht
maal groter is dan het huidige ge
bouw en uitermate geschikt voor mu
seum. „Nee, te groot is het beslist
niet. Ik wed, dat we dan nog moe
ten woekeren met ruimte", aldus de
heer Cox. „Alleen, de marine moet
dan elders worden onde. gebracht".
Wat het bezoek betreft blijkt hy
ontevreden te zijn: „Er moesten veel
meer scholen komen. De leerlingen
kunnen hier zien wat ze elders le
ren". aldus zijn mening. Gemiddeld
komen er zo'n 15.000 bezoekers per
jaar, onder wie dikwijls militairen
zijn van het M.O.K. (Marine Oplei-
dings Kamp) in Hilversum, gezel
schappen en zeer veel buitenlanders
Eigenlijk een veel te laag getal, als
men bedenkt wat een schatten hier
liggen opgeslagen.
„Dan de lucht in"
Gan wjj een kijkje nemen In het
museum, dan valt ons in de eerste
plaats de reusachtige hoeveelheid
oude zeekaarten op. „Een der groot
ste verzamelingen van Europa", zegt
ons de heer Cox. Hij vertelt terloops,
dat het museum jaarlijks voor ge
middeld f 30.000,- aankopen doet.
Alleen al de bibliotheek is indruk
wekkend: ruim 25 000 boeken, waar
in iedereen naar hartelust kan gras
duinen in de speciaal daarvoor inge
richte leeszaal.
Men heeft afdelingen schilderijen
«vaak van bekende meesters, carto
grafie kaartenglobes (vorig jaar
is nog een aard- en hemelglobe ge
kocht uit het Jaar 1613 vissertf
(men ziet hier hoe onze voorouders
ter walvisvangst gingen», natuurkun
de. koopvaardij «met de prachtigste
modellen tot in het kleinste nage
maakt. honderden jaren oud». Nee,
wanneer men hiervoor een paar uur
heeft uitgetrokken, «wat eigenlijk
nog te kort is» waant men zic.i zelf
op zo'n schip, koerszettend naar
verre einders
Wat denkt u b.v. van de jas van
luit. ter zee Van Speyk (u weet wel,
de man die in Antwerpen op zijn
schip inplaats van zich over te ge
ven aan de Belgen zei: „Dan liever
de lucht in", en de daad bij het
woord voegde i en oude journalen,
waarin allo dagelijkse gebeurtenissen
staan vermeld?
Ook voor de marinemensen is het
een dorado: krijgswetenschappen
zijn niet vergeten. We signaleerden
verder nog handelsrecht, reddingswe
zen. documentatie beroemde hand
schriften. voor handtekeningenjagers
om jaloers te worden!, zeilsport tot
ja u leest het goed een lichte
kruiser toe. We zagen namelijk hr.
mr. „Tromp", het schip dat zich tij
dens de laatste wereldoorlog zo
dapper weerde en als door een won
der voor de ondergang gespaard
bleef, tot in finesses uitgestald,
staan.
We zaten heerlijk knus in een
echte trekschuit en zagen hoe de
kinderen van deze schippers al wis
ten om te gaan met een radarboot.
Zouden we volledig zijn met dit
overzicht, zonder de naam te noe
men van de eerste directeur van het
museum, de heer W. Voorbeytel Can-
nenburg, die ruim 8 jaar! nodig
heeft gehad de bezittingen in een
catalogus onder te brengen?
Ach er is. teveel om op te noe
men. Als u zichzelf aan een kijkje
waagt, vergeet u dan niet de eerste
tijdmeter van Huygens te gaan zien.
die zeelui hard nodig hadden omdat
de bepaling van de lengte op zee
staat en valt met een nauwkeurige
kennis van de tyd. de breedte kon
men ook vroeger reeds vrij eenvoudig
door hoogtemeting van zon en ster
ren bepalen. (Vandaar dat op oude
landkaarten de verhouding vaak niet
goed klopt
Oude kompassen, sectanten. kus
sens. waar de admiraliteit op was
gezeten, een „hoekmonbeeld wat
zich op de achterspiegel van een
schip bevond», zeeatlassen en ook het
eerste zeeboekje. De beginnende
stuurman «maar toch ook de meer
ervarene» gebruikte, dat met veel af
beeldingen van kunsten verrijkte
boekje als vergelijking met de wer
kelijkheid via het huisje-boompje-
beestje-systeem!
Het Nederlandsch Historisch
Scheepvaartmuseum doet een werke
lijk prachtig werk om deze boeiende
historie voor het nageslacht levend te
houden.