NIEUW-GUINEA THANS
IN HANDEN VAN DE V.N.
Mississippi buigt
de overmacht
voor
Ziekenauto maakt in
Weert vier
gewonden
José Rolz Rennet
administrateur a.i.
Inwoner van Oxford
en een journalist
bij incident gedood
Sobere plechtigheid voltooit overdracht
RIANTE VILLA ZET ZIJN
DEUREN OPEN
A-
lil
f
Macht over stuur verloren
Imliaas-Chiiiese
schietpartij
Prinses Irene
moet enige tijd
rust nemen
Weer spionage
in V.S. door
.N.-Russen
(§uc/ ^ÏGeu ws
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 1 OKTOBER 1962
No. 30770
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f 0.65 per week.
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
„Dit is het einde", merkte een Nederlander op, toen gisteravond
om zes uur plaatselijke tijd de duisternis was reeds over
Nieuw-Guinea neergedaald bij het voormalige gouvernements
huis twee Nederlandse militairen voor de laatste maal het rood-
wit-blauw strteken.
Het waren Pakistaanse handendie vanmorgen om zeven uur de drie
kleur weer omhoog trokkenmaar nu naast de blauwe V.N.-vlag met de
witte wereldbol. Aan dit hijsen van de vlag werd op last van de Guatcma-
laan José 'dolz Bennet (gisteren benoemd tot V.N.-administrateur ad
interim voor West-Nieuw-Guinea) niet teveel aandacht besteed. Hij wilde
de gevoelens van de Papoea's ontzien, nu hun vlag met ingang van
vandaag niet meer officieel wordt erkend.
De plechtigheid van de overdracht
had dan ook pas een uur later plaats
bij het gouvernementspaleis, waaruit
gisteren het portret van Koningin
Juliana was verdwenen. Terwijl hon
derden Nederlanders, Indonesiërs,
buitenlandse V.N.-functionarissen en
Papoea's luisterden, klonk over het
kleine grasveldje voor het gebouw de
stem van Rolz Bennet: „Vanaf dit
moment heb ik het bestuur over
West NieuwGuinea West-Irian
overgenomen".
Hij vervolgde „Via deze proclama
tie worden alle bux-gerlijke en mili
taire autoriteiten in dit land, evenals
de gehele bevolking van Westelijk
Nieuw-Guinea West-Irian op de
hoogte gebracht, dat het bestuur is
overgedragen aan de United Na-
tionas Temporary Executive Autho
rity (Untea). Vanaf de eerste dag
van oktober 1962 heeft secretaris
generaal Oe Thant mij ingevolge het
akkoord tussen Nederland en Indo
nesië, dat is goedgekeurd door de Al
gemene Vergadering, benoemd tot
tijdelijk administrateur van dit ge
bied", aldus besloot de proclamatie.
Eerste maal
Pakistani en Papoea-politie ston
den stram in de houding, toen Rolz
Bennet met de tot dat moment
waarnemend gouverneur, de heer
Veltkamp aankwamen. Deze laatste
sprak over „een nieuwe periode, die
is aangebroken". Hij wees erop, dat
dit de eerste maal was, dat de V.N.
het bestuur over een land gingen
voeren. En daarbij moesten trachten
de in gang zijnde ontwikkeling gaan
de te houden en te bevorderen. Geen
gemakkelijke taak. Gelukkig was
volgens hem echter de voorbereiding
van de overdracht in goede harmonie
verlopen, hetgeen deed verwachten,
dat de Untea de steun zou krijgen
van allen, wier medewerking onont
beerlijk is.
Oe Thant hoopte, blijkens een door
Rolz Bennet voorgelezen boodschap
ook op de medewerking, die hij niet
kon ontberen. Ik vertrouw erop, dat
de geest van wederzijds begrip, die
tijdens de onderhandelingen werd
getoond, zal voortduren en dat het
gebied in de komende jaren snelle
vorderingen zal maken en ten volle
zal kunnen genieten van zijn mate
N.V. IIVIENEXCO, Hoge Rijndijk 25
te Leiden, zet zijn deuren voor u open
en laat u genieten van een prach
tige tentoonstelling. In 5 rpodern
ingerichte toonzalen kunt u dwalen
langs vele fornuizen (Ico-Küppers-
busch ovens en koelkasten. Wan
neer komt u? Dan kunt u zelf eens
rustig genieten van de wonderen van
vernuft die het leven van u, moderne
huisvrouw, zo comfortabel maken:
Ideaal-keukens, wasmachines, cen
trifuges, wastafels, geisers, stofzui
gers, aluminium keukengerei en nog
veel meer.
Elke werkdag (beh. 's zaterdags)
kunt u vrij binnenlopen tussen 8.30
en 17.30 uur, gezellig rondneuzen en
ideeën opdoen. Zien we u deze week
nog
N.V. IMENEXCO, Hoge Rijndijk 25
Leiden.
iii i!i
iii li! i?
gillij
!!i
S!Sfi|
jiii iii
WEERBERICHT
WISSELEND
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond opklaringen, maar ook
plaatselijk een bui. Matige, tijdelijk
krachtige wind tussen zuid en zuid
west. Dezelfde temperaturen als van
daag of iets lagere. (Opgemaakt te
11.15 uur.)
2 OKTOBER
Maan op: 10.10 uur; onder: 20.09 u.
Zon op: 6.41 uur; onder 18.17 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.01 en
17.25 uur; laagwater te 1.11 en 13.17
uur.
Dit i ummer bestaat uit 16 pagina's
van vooruitgang", aldus de bood
schap van Oe Thant. Door de ver
talingen (Nederlands. Engels, Ma
leis) nam de plechtigheid nog een
klein uur in beslag.
Veranderingen
Hollandia is thans hoofdstad van
„West-Nieuw-Guinea West-Irian".
Maar het brengt voor de stad weinig
verandering mee. De veranderingen
hebben al plaats gehad, doordat nu
nagenoeg alle Nederlandse vrouwen
en kinderen uit Nieuw-Guinea zijn
vertrokken. Honderden ambtenaren
wonen tezamen in gouvernements
huizen. Tientallen huizen in Hollan
dia staan leeg. in sommige wijken
lijkt het een dode stad.
In de komende weken echter zullen
V.N.-ambtenaren van het hotel naar
deze woningen verhuizen. Ook de
lege kantoren en bureaus zullen dan
weer bezet worden. V.N.-functiona-
rissen zullen dan met de blijvende
Nederlanders en reeds verschenen
Indonesiërs trachten het ambtelijk
apparaaat in stand te houden.
Zaterdag arriveerden reeds de eer
ste zestien Indonesische ambtenaren
in Hollandia. Zij kwamen op verzoek
van de Verenigde Naties. In de ko
mende dagen zullen meer Indone
siërs uit Djakarta worden overgevlo
gen om de onbezette plaatsen in te
nemen.
Deze 16 Indonesiërs werden vrien
delijk verwelkomd door een groot
aantal pro-Indonesische Papoea's op
het vliegveld Sentani. Zij zijn vol op
timisme over de toekomst.
Pakistaanse militairen rijden thans
door de stad. nauwelijks nog nage
keken door de Papoea's, die reeds
zijn gewend aan de lange magere mi
litairen in hun smetteloos schone
lichtbruine uniformen en met hun
blauwe petjes of helmen.
90 cent per kilo. De winkels hebben
nagenoeg allemaal nog een behoor
lijke voorraad. Het aantal Chinese
toko's is evenwel reeds flink uitge
dund, terwijl vast staat, dat vele Chi
nezen het land binnenkort nog zul
len verlaten. Economische experts
verwachten evenwel geen chaos en
zijn van mening, dat het normale
leven zonder al te veel schokken zal
kunnen voortgaan.
Papoea's
De Papoea's bekijken alles van een
afstand. Zij laten zich weinig over de
situatie uit. Hun eerste poging om
een hechte eenheid te gaan vormen,
was eigenlijk het vorige week beslo
ten nationaal congres.
Een delegatie van dit congres is
thans op weg naar Djakarta. Toen de
20 leden gisteren uit Hollandia ver
trokken, drong hun leider Herman
Wajoi een resolutie in zijn koffer uit
naam van het gehele volk van West-
Papoea, waarin o.a. wordt aange
drongen op de mogelijkheid een
volksstemming in 1963 te houden.
„Dat is de enige wens van de Pa
poea's", zo zei een der delegatieleden.
Maar naast hem stond Maarten In-
dey, een fel pro-Indonesische Pa
poea, die op zijn koffertje met grote
letters „Irian barat" geschilderd had.
Vlag
En verderop stond Mozes Roemai-
num, die eveneens deel uitmaakte
van de delegatie. Hij had in zijn kof
fer een nieuw exemplaar van de Pa
poea-vlag om deze aan Soekarno te
overhandigen. „Wij willen de vlag
behouden", zei hij.
Wat met de vlag gaat gebeuren, de
Papoea's weten het niet. Wat met het
zelfbeschikkingsrecht, ook dat is hen
onbekend, alhoewel weinigen ver
trouwen hebben in het effect van de
resolutie.
Zij weten het evenmin als iemand
anders het weet. Wat zy denken la
ten zij nauwelijks merken, behalve zij
die uitermate blij met de komst van
de Indonesiërs zijn, of zjj die diep
zijn ontroerd door het vertrek van de
Nederlanders. Tal van jongens en
meisjes, die jarenlang voor de Neder
landers gewerkt, huilen in deze his
torische dagen van 's ochtends vroeg
tot 's avonds laat. Het feit dat zij on
troostbaar zjjn, is een der tragische
uitvloeisels van het akkoord.
Sorteren
De Nederlandse militairen zullen
dagelijks met DC-8-toestellen het
land verlaten, terwijl hun kazernes
zullen worden bewoond door de Pa
kistaanse politietroepen, die binnen
enkele dagen op volledige sterkte zul
len zijn. Op het ogenblik wordt over
al de laatste hand gelegd aan het
sorteren van militair materiëel. Wa
pens en munitie gaan mee naar Ne
derland. Het oude materieel blijft
achter, evenals de goederen, die men
aan de V.N.-macht zal overdoen. De
vliegtuigen zullen naar Nederland
gaan en boven de oerwouden van het
eiland zullen Amerikaanse en Cana
dese machines ronken. Het bedrijfs
leven in Nieuw-Guinea wacht af. Het
laatste besluit door de Nederlandse
overheid genomen, was de vaststel
ling van een maximum rijstprijs op
Indiase en Chinese strijdkrachten
hebben vrijdagavond een krachtig
vuurgevecht geleverd bij een Indiase
patrouillepost aan de noordoostgrens,
zo heeft het ministerie van Buiten-
De chauffeur van het Sint-Jans-
ziekenhuis in Weert, heeft zaterdag
middag, toen hij met een ziekenai o
een patiënt ging ophalen, vijf aanrij
dingen veroorzaakt. Hierbij werden
vier personen gewond, van wie twee
zeer ernstig. Allen zjjn opgenomen in
het Sint Jans-Ziekenhuis in Weert.
De aanrijdingen gebeurden in de
Stationsstraat te Weert, waar het
vanwege de kermis drukker was dan
anders. De chauffeur van de zieken
auto, die snel een patient moest ha
len, reed achter een zeer langzaam
rijdende personenauto, waarvan de
bestuurder kennelijk naar de drukte
van de kermis keek.
De ziekenwagen haalde deze per
sonenauto links in waarbij hij in
botsine kwam met een motorrijder,
die zich op het laatste moment door
een sprong op het trottoir in veilig
heid kon stellen. De chauffeur van de
ziekenwagen, die schrok van de bot
sing. trapte echter op het gaspedaal
in plaats van op de rem. De wagen
schoot hierdoor naar voren en de be
stuurder raakte de maoht, over zijn
stuur kwijt De ziekenauto raakte
daarna een personenauto. De be
stuurder hiervan, die het gevaar zag
aankomen, kon nog net bijtijds een
zijstraat indraaien, zodat de botsing
niet zo ere werd. Een achter deze
auto rijdende bromfietser uit Eind
hoven werd ook nog door de zieken
auto geraakt. De man werd wel ge
wond, doch niet zo ernstig.
Na deze laatste aanrijdine reed de
ziekenwagen schuin de straat over
naar rechts. Hier raakte hij op het
trottoir een elfjarig meisje uit Weert.
Het, kind dat beide benen brak en
inwendige kneuzingen opliep, werd in
zorgwekkende toestand in het Sint-
Jansziekenhuis opgenomen.
Van het trottoir af is de ziekenauto
weer de straat ingereden waar hij in
van een vertegenwoordiger der KLM
Kr,#-cirr i,n,on, en een lid van de marechaussee was
5?LsiAS,vrgwel niemand er getuige van
komende 21-jarige wielrijder uit Ne-
derweert met op de bagagedrager een
20-jarig meisje uit Weert. De wie-'dj-
der werd met een schedelbasisfrac-
tuur opgenomen in het ziekenhuis.
Zijn toestand -s zeer ernstig Het De Prinses, die incognito reisde,
meisje werd eveneens met verwoh- nam om half elf plaats in het nor-
dingen in, het Sint-Jansziekenhuis male KLM-lijnvliegtuig, dat via Nice
opgenomen. naar Palma vloog.
Prinses Irene zal op medisch-advies
enige tijd ruist moeten nemen Daar- landse Zaken in Nieuw Delhi zater-
toe is de Prinses naar Majorca ver- da" bekendgemaakt Drie Indiërs
trokken, waar zij enkele weken hoopt hadden lichte verwondingen opgelo-
te verblijven. In aansluiting, daarop I Pen-
zal de Prinses nog enige tijd bij j Jn Peking werd zaterdag ook mei
familie in Engeland doorbrengen. ding gemaakt van een vuurgevecht
Het vertrek van Schiphol geschied- in het betrokken gebied. Volgens deze
de in alle stilte. Met uitzondering lezing waren vier Chinezen gewond.
Het Indiase standpunt inzake com-
munistische-China's lidmaatschap
van de Verenigde Naties is „ondanks
de agressie, die dit land tegen ons
heeft gepleegd" ongewijzigd. India
wenst neg steeds, dat communistisch-
China lid van de volkerenorganisatie
wordt. Dit verklaarde de minister
van Financiën van India, Desai, zon
dag in een vraaggesprek voor de
Amerikaanse televisie.
De
Koningin kwam zelf met de Prinses
in de hofauto mee naar Schiphol en
nam daar afscheid van haar doch
ter.
Een beeld van fames Meredith
(links) met zijn advocaat Jack
Greenberg, tevens jurist van de
Amerikaanse Vereniging voor
de behartiging van de belangen
van kleurlingen. Meredith is het
middelpunt van de [elle strijd
tussen de Amerikaanse federale
regering en gouverneur Barnett
van Mississippi omtrent de inte
gratie op de universiteit van
Mississippi te Oxford.
(Van onze correspondent in Washington)
De koppige gouverneur van Mississippi, Barnett, die geen neger
wilde toelaten tot de staatsuniversiteit, heeft het gisteren opgege
ven zich met geweld te verzetten tegen de wens van de centrale
regering in Washington. Zesduizend man troepen en marechaus
sees van de centrale regering stonden op dat moment klaar voor
alle gebeurlijkheden. Barnett verklaarde: ,,Wij zijn omsingeld en
overweldigd. Om de vrede te bewaren en bloedvergieten te voor
komen zal Mississippi de strijd alleen voortzetten in de rechtszaal"
Op dat moment hadden de marechaussees reeds het terrein van
de universiteit bezet en had de neger Meredith reeds zijn intrek
genomen in een der universiteitsgebouwen om zich vandaag te
laten inschrijven.
„Men moei wetten
gehoorzamen", zei
president Kennedy
tiële toespraak was eerst tegen half
I acht aangekondigd en daarna tot
tien uur uitgesteld.
President Kennedy wenste kenne
lijk deze ontwikkeling af te wachten
J voor hij zijn volk over radio en t.v.
wilde toespreken. Hij had zijn rede
daarom uitgesteld van half acht tot
Intussen hebben er zich toch nog- tjen uur gisteravond. De president
incidenten voorgedaan. Studenten
hebben gisteravond stenen, branden
de sigaretten en flessen geworpen
naar de federale troepen, die het
universiteitsgebouw omringden. Een
van de aanvoerders was de gepen
sioneerde generaal Walker, die vijf
jaar geleden de troepen commandeer
de, die toen door president Eisen
hower naar Arkansas werden gezon
den. Walker verklaarde onlangs, dat
hij in 1957 „aan de verkeerde kant"
stond. Walker scheen de studenten
gisteren niet meer in zijn macht te
hebben en maande tevergeefs tot
kalmte. Het aantal slachtoffers is in
tussen tot twee gestegen: een inwo
ner van Oxford kreeg een schotwond
in het voorhoofd en Paul Guihard,
verslaggever van AFP in Oxford en
medewerker van De Londense Daily
Sketch, werd door een schot in de
rug gedood.
Volgens onbevestigde berichten zou
ook een studente zijn doodgeschoten
en een hoofdleraar aan een hart
aanval zijn overleden.
De incidenten begonnen toen pre
sident Kennedy gisteravond een rede
die tevoren drie vergeefse telefoon
gesprekken met Barnett had gevoerd,
begon met de mededeling, dat Mere
dith was aangekomen op het terrein
van de universiteit, waar hij zou
overnachten. Dit, zo zei Kennedy,
was tot stand gebracht zonder dat de
nationale garde of andere troepen
behoefden op te treden. De federale
marechaussee was voldoende ge
weest.
Het hoofdthema van de toespraak
van acht minuten luidde als volgt:
men mag het oneens zijn met de
wetten, maar men moet de wetten
gehoorzamen; vertrouwen in het
recht betekent een garantie voor vrij
heid, doch verzet tegen het recht
leidt tot tyrannie; in Mississippi had
men zich verzet tegen de bevelen van
de gerechtshoven; het federale hof
van New Orleans is het meest direct
bij de zaak betrokken geweest. Pre
sident Kennedy noemde de namen
van alle rechters van dat hof: zij
allen bleken zuiderlingen te zyn. De
taak van de president is o.a uitspra
ken van het hof te doen uitvoeren
met zo min mogeiyk geweld Hij had
sippi onder de federale regering ge
steld. Hy betreurde het, dat hy zulke
krachtige maatregelen had moeten
nemen maar overreding baatte niet
en de politie in Mississippi verzette
zich tegen wat het hof bevolen had.
Uitzondering
De president prees de integratie
van de universiteiten van Virginia,
Noord-Carolina, Georgia, Florida,
Tennessee, Louisiana, Texas, Arkan
sas en Kentucky en liet daardoor de
bewoners van Mississippi duideiyk
voelen hoezeer zy een uitzonderings
positie innamen. Behalve in Missis
sippi is er tot dusverre geen integra
tie in Alabama en Zuid-Carolina. De
president deed een beroep op de va
derlandsliefde en rechtschapenheid
van de studenten van „Ole Miss". Hy
wees op de moed, die de mannen van
Mississippi in het verleden betracht
hebben en hij wekte de studenten op
dat voorbeeld te volgen en de vry-
heid van de mens te dienen.
Het was president Kennedy aan te
zien, dat dit een ernstige crisis voor
hem betekende. Inderdaad is dit de
ernstigste binnenlandse kwestie tij
dens zijn regering. Kennedy heeft
krachtig de emancipatie van de ne
gers bevorderd en nog nooit had hij
zulk een verbeten tegenstand onder
vonden als van gouverneur Barnett
en de kleine staat Mississippi. Deze
staat telt 2.200.000 inwoners. Het per
centage negers is daar groter dan in
welke staat ook, namelijk 45 procent.
Behalve een principiële, is dit ook
een ernstige politieke kwestie voor de
president.
Veel tact
Na de gebeurtenissen van zondag
kan men althans hopen dat er geen
bloed zal vloeien in Mississippi. Maar
was er werkeiyk gevochten, dan zou
men dat in het zuiden niet spoedig
hebben vergeten. Het gevaar bestond
dan, dat men in 1964 wanneer
Kennedy herkozen wil worden al
thans in sommige delen van het zui
den zyn kandidatui niet zou steu
nen. En zonder hulp van het zuid
oosten had Kennedy in 1960 zyn ver
kiezingen niet gewonnen. Daarom
zou een biyvende verbittering hem
veel kwaad kunnen doen. Dit ver
klaart mede de tact en omzichtig
heid, waarmee de regering deze z .k
heeft aangepakt, zonder echter twy-
fel te doen rijzen aan de vaste wil
over radio en t.v. hield. De presiden- I daarom de nationale garde in Missis-om het recht te handhaven.
Een beeld van het vertrek van
het vliegveld Sentani van da
gouverneur van Nieuw-Guinea,
dr. P. JPlatteel. Voor de op het
vliegveld aangetreden erewacht
schudt dr. Platteel rechts de
hand van Jose Rolz Bennt uit
Guatemala (links), de vertegen-
woordiger van Oe Thant in
Nieuw-Guinea.
De Amerikaanse politie heeft te
Larchmont in de staat New York
een negermatroos, de 33-jarige Cor
nelius Drummond, aangehouden op
beschuldiging van spionage. Drum
mond bevond zich in een autcf met
een twèede secretaris van de Sow-
jetrussische delegatie b(j de VN. de
31-jarige Prohorow. Op de bank la-
gena cht geheime vlootdocumenten.
In het restaurant waarvoor de auto
stond, bevond zich een andere Rus
sische ambtenaar bjj de VN, Iwan
Wyrodow.
Drummond, die al zestien jaar by
de marine is en de laatste tyd de
functie van magazynbeheerder had,
werd aid oor de Amerikaanse veilig
heidsdienst in het oog gehouden sinds
hij vier jaar geleden in Engeland
was gestationeerd. Als hy schuldig
wordt bevonden aan spionage, kan
hy de doodstraf of levenslange ge
vangenisstraf krygen. Men verwacht
dat de twee Russische functionaris
sen de VS zullen moeten verlaten.
Mogelijk uitstel
van ruimtevlucht
De ruimtevlucht van de Ameri
kaan Walter Schirra zal mogelyk
worden uitgesteld in verband met
een tropische storm die dit weekein
de ten oosten van Porto Rico is ko
men opzetten. Gevreesd wordt, dat
de storm woensdag de dag waarop
volgens plan Schirra in zyn „Sigma-
7"-capsule zal worden gelanceerd
tot een orkaan zal zyn aange
wakkerd en zich dan in het gebied
zal bevinden waar Schirra, wanneer
hy slechts driemaal om de aarde
vliegt, zal landen.
Nasser voorzitter
presidentiële raad
Radio-Cairo meldt dat president
Nassei van Egypte een besluit heeft
uitgevaardigd, waarin hy zichzelf tot
voorzitter van de door hem ingestel
de presidentiële raad benoemt.
De raad telt vyf vice-voorzitters,
namelyk veldmaarschalk Abdoel Ha-
kimamer, luitenant-kolonel Mohied-
din majoor Kamal el Din Hoessein,
Abdoel Latif Bogadi en Hoes
sein el Sjafei.
De presidentiële raad bestaat uit
twaalf leden in totaal, onder wie
ook de premier, Ali Sabri. De raad
is het opperste staatsorgaan dat de
algemene politiek op alle terreinen
zal bepalen.
De president is niet alleen hoofd
van dc presidentiële raad welke
als geheel de bevoegdheden heeft die
president Nasser tevoren bezat
maar ook van de verdedigingsraad.
Hy is tevens opperbevelhebber van
de strydkrachten.
De presidentiële raad zou vandaag
worden beëdigd.
t Uit het Leidsch Dagblad van
1 Oct. 1862:
Thans is aan de Leden
van de 2e Kamer rondgedeeld
het wetsontwerp van het ma
ken van een kanaal in Hol
land op zijn smalst (Noord-
zeekanaal)
Onze stad is dezer dagen
verrijkt met een nieuwe So-
cieteitszaal op de Hooge-
woerd. De Sociëteit draagt tot
spreuk „Concordia"