[Slechts negen Kamerleden
j stemmen tegen akkoord
Magere jaren voor de
scheepsbouw begonnen'
Met mes bedreigde
politieman schiet
jongeman in been
Udall over gesprek met
Chroesjtsjow voldaan
Wetsontwerp nu in
ijltempo naar Senaat
©ud
SLOTDEBAT OVER NIEUW-GUINEA
PHILIPS T.V.
FLIM
WEERBERICHT
Rolz-Bennett
door Oe Thant
benoemd voor
Nieuw-Guinea
SOEKARNO
stelt schepen
ter beschikking
Verolme luidt noodklok:
Kennedy vraagt
machtiging
reservisten
op te roepen
Jongen steekt
jongen dood
teuws
1 maart 1860
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1962
No. 307S1
EIDSCH
DAGBLAD
Irecteur; E A E van Dishoeck
hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR i_r.lDEN EN OMSTREKEN
f 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f 0.65 per week.
Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze parlementsredactie
-De eindbeslissing van de Tweede Kamer over Nieuw-
"Duinea is gevallen. Met 127 tegen 9 stemmen is de
Nederlands-Indonesische overeenkomst inzake be-
(tuursoverdracht gistermiddag om kwart voor vijf
goedgekeurd. Noodgedwongen!
Het goedkeuringsontwerp is nu in ijltempo doorgezonden naar de Eerste
'amer, die zich er volgende week waarschijnlijk donderdag over
tal moeten uitspreken. Spoed is geboden, omdat het akkoord reeds in de
iaaropvolgende iveek zal worden behandeld in de Algemene Vergadering
ier Verenigde Naties. Zoals men weet oefent deze organisatie van 1
mctober tot 1 mei een tussenbestuur uit voordat het gebied definitief in
Indonesische handen komt.
1 Het aantal tegenstemmers is in
derdaad niet groter geweest dan
%rd verwacht: de heren Weiter,
boorman en Van Rijckevorsel van
je K.V.P., Van Dis, Kodde en Mieras
tan de S.G.P., Meulink en Roosjen
3an de A.R.P. en de heer Scheps als
lenling van de P.v.d.A. Zij bleven
inoverkomelijke bezwaren houden.
3 De heer Moorman sprak van een
erbijsterende ontwikkeling, van een
olledig falen van de Verenigde Na-
es, die zouden zijn geweken voor
gressie van een Aziatische staat te
en een Europees land.
Mr. Roosjen liet een krachtig pro-
st horen tegen het uitleveren van
00.000 Nederlandse onderdanen aan
:n dictatoriaal regime, zoals hij
>i.
De heer Van de Wetering (C.H.)
ras het grotendeels eens met de
neven van de tegenstanders, maar
ij zou voorstemmen, omdat een an-
ere oplossing niet zou zijn te ver-
fezenlijken. Hij had te kampen ge-
lad met een gewetensconflict.
Kans op oorlog
Met een gewetensconflict hebben
ook de leden van de regering te wor
stelen gehad, zoals premier De Quay
}n minister Luns gisteren aan de
UlllllllllllllllinillllllllllllllllW
Eerste lustrum
HUTSPOTRIT
Het Leidsch Dagblad viert 1
zaterdagmiddag: 29 september
zijn eerste gemotoriseerde
lustrum. Dan wordt namelijk n
de vijfde Hutspotrit verre- =i
den. ïp
De voorgaande vier jaren y
hebben ons geleerd, dat de
animo voor onze puzzelrit
steeds groter wordt. Steeds
vroeger hebben wij de in-
schrijving moeten sluiten. Als
uiterste datum is ditmaal
vrijdag 21 september gesteld.
's Middags om vier uur slui-
ten wij dan onherroepelijk de g
inschrijving. Tenzijhet
aantal te plaatsen inschrij-
vingen al eerder is bereikt.
Vorig jaar was dat al heel
g snel het geval.
1 Daarom kan men het beste |j
1 nu meteen het inschrijving- g
f formulier, dat men elders in
s dit blad aantreft invullen en =§j
opzenden. Dan is men zeker n
H van deelneming. Anders kan
§j het gebeuren, dat men" niet
eens de startplaats van onze
rit bereikt
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Tweede Kamer duidelijk maakten
bij de verdediging van het akkoord.
Een andere oplossing was er niet.
Beide bewindslieden waren onder de
indruk van de betogen dei- tegen
standers, al bestreed mr. Luns een
opmerking van mr. Van Rijckevor-
sfcl als zou na een verwerping van
het akkoord geen oorlog hoeven te
ontstaan tegen de inmiddels ver
trekkende Nederlandse strijdkrach
ten. Mr. Luns achtte de kans op
een oorlogssituatie in dat geval wel
aanwezig.
Er kwam gedurende de laatste
uren toch nog een opleving in dit
debat, waarin vele sprekers de vori
ge dag hadden blijk gegeven van
berusting. Maar nu, kort voor het
slot, ontstonden nog enige fikse dis
cussies tussen mr. Burger, de schei
dende fractieleider der P.v.d.A., en
prof. Oud van de V.V.D. Ook tussen
heer Burger en minister Luns
kwam het tot enkele verwikkelingen.
Minister Luns had in zijn repliek
betoogd in de internationale gang
van zaken ten aanzien van Nieuw-
Guinea eigenlijk een soort premie
op agressie te zien. Het is verwer
pelijk als een land door dreiging
met oorlog zijn zin krijgt.
Persoonlijke
LANGE MARE 66 - TEL. 26500
Prettige betaling.
WISSELVALLIG
Blijkens het weeroverzicht, dat
het K.N.M.I. om tien uur verstrekte,
zal een gebied van hoge druk tijde
lijk wat weerswerbetering brengen.
Maar in de loop van de dag komt
er alweer een nieuwe storing. Het
weer blijft daarom wissel veilig. In
het temperatuurverloop komt weinig
verandering.
9 SEPTEMBER
Zon op: 6.03 uur; onder: 19.11 uur.
Maan op: 16.28 uur; onder: u.
Hoogwater te Katwijk te 10.26 en
en 23.07 uur.
Laagwater te 5.39 en 18.13 uur.
(10/9 hoogwater te 11.52 uur, laag
water te 7.06 en 19.42 uur).
Centraal
Met klem bestreed de minister van
Buitenlandse Zaken de opmerkingen
van mr. Burger, dat de regering was
teruggekomen op het standpunt, dat
zij vroeger had kenbaar gemaakt.
Mr. Burger onderbrak het betoog
van de minister met de uitroep: „U
hebt het omgekeerde gedaan van
war u hebt beloofd".
„Nee", antwoordde minister Luns,
„De regering heeft het zelfbeschik
kingsrecht centraal gesteld en de
Papoea's hebben ook nu nog garan
ties, al moet ik toegeven dat er een
zware wissel wordt getrokken op de
naieving en uitvoering van het ak
koord".
De bewindsman deed verder een
beroep op hen, die in Nieuw-Guinea
hun arbeid verrichten, om hun werk
niet in de steek te laten. De minis
ter kon echter begrip hebben voor
de belangrijkste voorwaarde, die de
betrokkenen hebben gesteld, n.l. ga
ranties voor hun veiligheid. En de
ze kan de Nederlandse regering niet
geven, omdat het Nederlandse be
wind per 1 oktober wordt vervangen
door de Verenigde Naties. Zij zullen
dus verantwoordelijk zijn.
Heengaan
Met prof. Oud raakte de heer Bur
ger in strijd over de mogelijkheden
van een heengaan van minister
Luns. Volgens prof. Oud had de mi
nister door zijn besluit om te blij
ven voor velen de aanvaarding van
het akkoord gemakkelijker gemaakt.
Dat noemde mr. Burger een stich
telijk, maar geen staatsrechtelijk ar
gument. Volgens hem kon de minis
ter maar beter verdwijnen na de
mislukking van zijn beleid. De heer
Oud vond dat de P.v.d.A. dan maar
een motie moest indienen. Hetgeen
overigens niet gebeurde.
De communist Bakker beklaagde
zich heftig over een „insinuatie"
aan zijn adres door premier De
Quay, als zouden de communisten
wellicht meer weten van de Indone
sische infiltraties op Nieuw-Guinea.
Op zijn beurt maakte de heer Bak
ker een nijdige opmencing over het
verleden van prof. De Quay
Dit Dammer bestaat alt 16 pagina's
en eea Bijvoegsel.
Minister-president prof. De
Quay tijdens het debat in de
Tweede Kamer.
Incidentje
En zo, met enkele incidentjes,,
verliep de laatste dag van het
laatste Nieuw-Guineadebat in de
Tweede Kamer. De uitslag stond
al van tevoren vast. Een groot
deel van de meerderheid nam af
scheid van de Papoea's met een
bezwaard hart. De P.v.d.A. voelde
zich minder bezwaard, omdat er
immers naar haar opvatting een
molensteen van Nederlands poli
tieke hals viel.
De vraag, of nu al clan niet een
meerderheid van tweederden was
vei eist werd eigenlijk, ondanks spit
se discussies, niet afdoend beant
woord. Tenslotte kon ieder zich ver
enigen met een tussenweg van prof.
Oud: in het wetsontwerp zou worden
ingelast, dat de goedkeuring zou ge
schieden „voorzover nodig met in
achtneming van art. 63 grondwet".
(Dit artikel schrijft eer meerder
heid van 2/3 voor, wanneer de in
ternationale rechtsorde een afwij
king van de grondwet nodig maakt).
De woordjes „voorzover nodig" ga
ven nu ieder de vrijheid over het
probleem te denken, wat hij wil.
Hoe het ook zij, de stenimingsuit-
slag maakte duidelijk, dat niet al
leen een tweevoudige, maar zelfs een
veertienvoudige meerderheid voor het
akkoord was.
Na een korte discussie tussen mi
nister Beerman en mr. Kranenburg
(P.v.d.A.) heeft de Tweede Kamer
zich gisteren na de aanvaarding van
hst akkoord over Nieuw-Guinea ook
De waarnemende secretaris-gene
raal van de Verenigde Naties, Oe
Thant, heeft de benoeming bekend
gemaakt van José Rolz-Bennett,
plaatsvervangend kabinetchef, tot
zijn vertegenwoordiger in westelijk
Nieuw-Guinea. Rolz-Bennett moet de
eerste regelingen treffen voor de
overdracht van het bestuur aan de
Verenigde Naties.
Rolz-Bennett is een Guatemalaan.
Verwacht wordt, dat hij omstreeks
het midden van deze maand naar
Nieuw-Guinea zal vertrekken, waar
hij ongeveer drie weken zal blijven.
Volgens de Nederlands-Indonesi
sche overeenkomst moet secretaris
generaal Oe Thant naderhand nog
een V.N.-bestuurder voor Nieuw-Gui-
ne? benoemen, aanvaardbaar voor
Nederland en Indonesië, die als
hoofd zal optreden van het tijdelij
ke uitvoerende V.N.-gezag.
Rolz-Bennett is V.N.-vertegen
woordiger in Katanga geweest. Hij
werd na de militaire botsingen in
december 1961 benoemd tot opvol
ger van de Engelse V.N.-functiona-
ris Brian Urqhart.
De 18-jarige zoon van een Amsterdamse caféhouder is gisteravond, toen
hu een tweetal agenten met een mes bedreigde, door een van de politie*
mannen met een pistool in de rechterheup geschoten. De jongen moest
in het Binnengasthuis opgenomen worden.
De jongeman had tevoren moei
lijkheden veroorzaakt in een zij
straat van de Nieuwmarkt, toen hij,
in aangeschoten toestand zijnde, bier
in een voorbijrijdende personenauto
had gegooid. De chauffeur was na
tuurlijk gestopt. Er was een woor
den wisseling ontstaan, waarbij de
automobilist met een bierfles werd
bedreigd. Een voorbijganger, die zich
met het geval ging bemoeien kreeg
van de jeugdige opstandeling een
stomp op het oog. Verder kwam het
niet, want de zoon van de café
houder werd door vrienden naar
huis aan de Nieuwemarkt gebracht.
Enkele ogenblikken later stormde
hij echter weer het café van zijn
vader uit met een groot mes in de
hand.
Twee agenten, die naar aanleiding
van de ruzie met de automobilist wa-
De Amerikaanse minister van Bin
nenlandse Zaken, Stewart Udall,
heeft gisteren zijn voldoening uit
gesproken over zijn bezoek aan de
Sowjet-Unie en zijn onderhoud met
premier Chroesjtsjow, zo heeft het
Sowjetrussische persbureau Tass ge
meld. Udall had donderdag te Ga-
gra, op de Krim, een langdurig ge
sprek met de Russische premier.
Minister Udall sbaat aan het hoofd
van een Amerikaanse delegatie die
een bezoek van tien dagen heeft ge
bracht aan krach tinstal laties in
Siberië en bij de Wolga. De Ame
rikaanse minister had gezegd, dat
hij en de leden van zijn delegatie
alles gezien hadden wat ze wilden.
Minister Udalil zei van plan te zijn
maandagmiddag in Washington aan
president Kennedy rapport uit te
brengen, maar dat het niet juist zou
zijn te zeggen diat hij een speciale
boodschap van Chroesjtsjow heeft
meegekregen. Hij wilde niet nader
toelichten wat de uitnodiging van
Cnroesjtejow aan hem, zo snel na
het Sowjetrussische protest tegen de
grenssohending van de U-2 verleden
week, betekende. De voornaamste
Russische bladen, de Prawda en de
Izwestia, schreven gisteren niets
o'-er dit incident, terwijl zij er don
derdag veel aandacht aan wijdden.
Chroesjtsjow heeft gisteren nog
een Amerikaan ontvangen, namelijk
de 88-jarige diohter Robert Frost,
die Russische dichters bezoekt. Mi
nister Udall begon zijn persconfe
rentie in Moökou met te zeggen dat
het hem genoegen deed dat
Chroesjtsjow de dichter had uitge
nodigd. Udall maakte bekend dat de
Russische minister voor de bouw
nog verenigd met een wetsontwerp,
dat hiermee verband hield. Het gaat
om intrekking van een wet uit 1910
tot regeling van het Nederlands on
derdaanschap van niet-Nederlanders
en nationaliteitsregelingen, die daar
mee verband houden. De wet wordt
ingetrokken op het tijdstip waarop
in Nieuw-Guinea een begin wordt
gemaakt met het bestuur van de
Verenigde Naties (1 oktober). De re
gering vindt het namelijk niet juist,
dat na dit tijdstip de Papoea's nog
de Nederlandse nationaliteit zouden
hebben.
De Kamer verwierp een amende
ment-Kranenburg om het tijdstip te
stellen op 1 januari 1963.
van krachtcentrales. Ignati Nowikow,
volgend jaar met een delegatie naar
de Verenigde Staten zal gaan.
Op een vraag antwoordde Udall
dat hij met Chroesjtsjow had ge
sproken over komende bezoeken van
leden van de regering van Kennedy.
Chroesjtsjow had laten doorscheme
ren dat hü dit soort bezoeken nut
tig vindt. De kwestie van een be
zoek van Kennedy aan Rusland of
een bezoek van Chroesjtsjow aan de
Verenigde Staten is niet ter sprake
geweest, aldus Udall.
Udall zei dat Chroesjtsjow in een
goed humeur was en dat zij het. er
samen, over eens waren dat „de sleu
tel tot de kracht van ieder land ligt
in het gebruik van de energie en de
elektriciteit die beschikbaar is voor
industrie en volk". Dit was de beste
manier van vreedzame wedijver. „Wij
waren het er ook over eens dat er
geen geheimen op dit gebied moes
ten bestaan, en dat de energie-wed
loop veel belangrijker is dan de wed
loop in de kosmische ruimte".
Udall zei dat hij met Chroesjtsjow
gesproken had over het voorstel van
Kennedy tot samenwerking tussen
Amerika en Rusland op het gebied
van ruimtevaart, maar liet zich niet
uit over Chroesj tsjows Houding in
deze.
Voor repatriëring
Het Indonesische ministerie van
Marine heeft gisteren bekendge
maakt, dat president Soekarno vier
Indonesische schepen heeft aange
boden om de repatriëring van Ne
derlandse troepen te helpen bespoe
digen.
Twee van deze schepen zijn de
10.000 ton metende Ambulombo (het
vroegere Australische schip „Manoo-
ra") en de 18.000 ton metende „Goe-
noengdjati" (het vroegere Britse
troepenschip „Empire Orwell").
„De zeven vette jaren zijn voorbij de noodklok luidt voor de
Nederlandse reders en de Nederlandse scheepsbouw"»
Deze pessimistische woorden sprak vanochtend de president-directeur
van het Verölme-concern, de heer C. Verolme, na de tewaterlating in
Alblasserdam van de 18.000 tons metende bulkcarrier „Sunpolycrown"
Als oorzaken noemde de heer
Verolme:
de overcapaciteit in de internatio
nale scheepsbouw, vooral door de
seheepsbomv-activiteit in Japan;
de dalende vrachtprijzen in de
scheepvaart;
de felle concurrentiestrüd in alle
landen;
dg revaluatie van de gulden;
de overheidssteun in het buiten
land.
Minister Luns kreeg het er warm van
Nederland heeft geen schuld aan
de overcapaciteit, aldus de heer Ver
olme. Maar in de keiharde concur
rentiestrijd, die nu opleeft, mag ook
de Nederlandse overheid niet achter
blijven in steun aan scheepsbouw en
scheepvaart, ook al opdat andere in-
dustriëen geen terugslag zullen on
dervinden. De eerste symptomen
daarvan zijn al merkbaar in de
steal-industrie en aanverwante be
drijfstakken.
Strijd om bestaan
„De magere jaren zijn begonnen.
Terwijl andere takken van industrie
nog volop hoogconjunctuur kennen,
is de scheepsbouw al bijna twee jaar
gewikkeld in een strijd om het be
staan. De revaluatie van de Duitse
mark en de Nederlandse gulden
heeft de scheepvaart en de scheeps
bouw als een zweepslag getroffen".
De heer Verolme wilde geen kri
tiek oefenen op de monetaire maat
regel van de Nederlandse en Duitse
autoriteiten. „Iedereen was van de
beste bedoelingen overtuigd". Maar
het gevolg voor de scheepvaartsec
tor was, dat Nederlandse schepen
werden opgelegd en dat vele werven
beslist geen lonende opdrachten meer
konden boeken. De opdrachten, die
nog gegeven worden, zijn een ver
liespost voor de bouwers.
Voorsprong
Het buitenland heeft een kostbare
voorsprong, omdat overheidssteun
wordt gegeven. Dat is ook internatio
naal van belang voor eventuele op
drachten uit jonge landen, die grote
kapitaalbehoeften hebben en gun
stige betalingsschema's en lange kre-
diettermijnen verlangen. Nederland
zou hierin kunnen helpen.
De heer Verolme vroeg zich dan
ook af of er op dit punt geen taak
ligt voor de Nederlandse overheid.
Belastingfaciliteiten als in andere
landen, die de bouw van nieuwe
schepen zouden bevorderen, blijven
bovendien ook uit.
De heer Verolme zag overigens
nog een lichtpuntje: internationaal
gezien is de wereldtonnage nog steeds
voor een groot deel verouderd door
de oneconomische schepen, die ge
durende de tweede wereldoorlog wer
den gebouwd.
Slot pag. 2
ren gealarmeerd, probeerden de Jon
geman het mes af te nemen. Deze
verzette zich heftig. Enkele malen
moest een agent op zij springen om
niet door de als een wildeman met
het mes zwaaidende knaap te wor
den getroffen. Tenslotte ging hij in
deaanval, in de ene hand het mes,
met deandere hand een vuilnisbals
torsend. Toen loste de andere agent
eerst een waarschuwingsschot in da
lucht en vervolgens een vlak voor de
voeten van de onverlaat. Toen dit
ook niet hielp was de agent genood
zaakt om zijn derde schot op de
jongeman zelf af te vuren.
(Van onze correspondent
in Washington).
President Kennedy heeft het Con
gres machtiging gevraagd om. in
dien hij dit nodig acht, 150 000
reservisten op te roepen. Die
machtiging zal hij ongetwijfeld
terstond krijgen. De president
schijnt niet van plan te zijn op
staande voet van zijn volmacht
gebruik te maken, maar hij wenst
deze bevoegdheid te hebben voor
het geval de internationale toe
stand zdch toespitst-, terwijl het
Congres op reces zal zijn.
Waarvoor de president de reservis
ten eventueel nodig denkt te heb
ben, wordt officieel niet vermeld.
De gespannen internationale toe
stand wordt over het algemeen aJa
de reden genoemd. Maar in
Washington denkt men toch voor
al aan Berlijn en Cuba, wanneet
men extra spanning voorziet.
Ongeveer een jaar geleden heeft
Kennedy 250.000 reservisten opge
roepen omdat de toestand in Ber
lijn hem bezorgd maakte. Intus
sen is Amerika's parate macht
echter met twee divisies uitgebreid.
De 19-jarige Thomas Bos, wonen
de in de Gasthuislaan te Steenwijk,
is gisteravond in de buurt van zijn
ouderlijke woning neergestoken en
ter plaatse overleden.
De dader, eveneens 19 jaar oud,
vluchtte na het gebeuren. De ge
meentepolitie kón hem echter na
een intensieve speurtocht van an
derhalf uur arresteren. De jongens
moeten eerder op de dag ruzie heb
ben gehad. Omstreeks half twaalf
gisteravond ontmoetten ze elkaar
weer. Zij waren in gezelschap van
een twintigtal opgeschoten jongens.
Er ontstond een vechtpartij tussen
beide jongens. Daarbij moet de da
der een mes hebben getrokken waar
mee hij het slachtoffer in de hart
streek trof.
BREESTRAAT 173
Hooftstraat 88 - Alphen
Advertentie
ONDANKS HET LAWAAI EN het
moeilijker bereiken van onze zaak
tijdens de verbetering der Haarlem
merstraat, loont het de moeite om
onze zaak te bereiken. U vindt bij ons,
kwaliteit, lagere prijzen en vakman
schap. Goud. Zilver, Juwelen, Hor
loges, Klokken, Casetttes. Wij danken
U bij voorbaat voor Uw moeite,
v. d. WATER, Haarlemmerstr. 207.
Uit het Leidsch Dagblad van
9 Sept. 1862:
Naar men berigt, zou het
plan bestaan om de rijksac
cijns op de brandstoffen af-
teschaffen met den len Maart
1863.
Keizer Napoleon heeft den
kolonel Pallavricini, die Ga-
ribaldi gevangen heeft ge,- i
nomen, begiftigd met de orde i
van het legioen van eer.
