N.- GUINEA -AKKOORD
IN TWEEDE KAMER
GOEDE KANIS DAT
SCHOT OP VENUS
TOCH ZAL SLAGEN
NOG 2000 PARA'S
IN NIEUW-GUINEA
Brits-Amerikaanse voorstellen
KERNSTOP (geheel of gedeeltelijk)
Iedereendie weg wil
kan snel vertrekken
Schilclerijendiefsta l
uit een Haags atelier
Regering hekelt houding van Amerika
Volgens generaal Rikhye:
(15 stukjes waarde 50.000)
MET CHINESE DREIGING OI' ACHTERGROND:
WEERBERICHT
Unieke haardenshow
Jan de Nie Zonen
@ud
teuws
Opgericht 1 maart 1860 DINSDAG 28 AUGUSTUS 1962 No. 30741
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur; E A E van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
l 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f 0.65 per week.
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Met bezwaard hart heeft de Nederlandse regering haar goed
keuring gehecht aan de ondertekening van de overeenkomst met
Indonesië inzake Westelijk Nieuw-Guinea. Dat blijkt nog eens uit
de memorie van toelichting, die de Tweede Kamer is aangeboden
met het wetsontwerp tot goedkeuring van het akkoord.
Vrijdag zal het in de afdelingen van de Kamer worden behandeld. Op
donderdagmiddag 6 september zal indien omtrent het wetsontwerp het
eindverslag is uitgebracht de Tweede Kamer bijeenkomen voor de
openbare behandelingwelke zo nodig de volgende dag zal worden voort
gezet. De leden van de cotnmissie van rappotreurs zijn jkvr. mr. C. W.
1. Wttwaall van Stoetwegen (CHU), mevr. mr. J. M. Stoffelsvan
Haaften (WD) en de heren G. A. Kieft (AR), mr. Th. M. J. de Graaf
(KVP) en J. de Kadt (P. v. d. AJ.
Amerika, die zo zwaar heeft, gewogen
by het nemen van de beslissing. Tot
einde maart steunde Amerika de Ne
derlandse politiek tot internationa
lisering van het gebied, gepaard
De regering acht het een droeve
taak te moeten constateren, dat te
genover de Indonesische daden van
agressie welke duidelijk in strijd
waren met de verplichtingen, welke
de leden van de V.N. op zich namen
na te komen geen doeltreffend te
genwicht kon worden gevonden. Ne
derland kwam als gevolg daarvan
voor de noodzaak te staan een keuze
te doen tussen het voeren van een
oorlog ter verdediging van de begin
selen. waarvoor het de afgelopen ja
ren steeds was opgekomen, of het
zich neerleggen op voor de bevolking
van Nederlands Nieuw-Guinea zo
goed mogelijke voorwaarden bij over
dracht van het gebied aan Indonesië.
Houding van V.S.
De regering hekelt in haar memo
rie van toelichting de houding van
gaande aan het zeker stellen van het
zelfbeschikkingsrecht van de Pa
poea's Maar begin april werd het
standpunt van Amerika grondig ge
wijzigd. Dat bleek uit de instemming
met het plan Bunker. Het plan, waar
mee de bemiddelaar zich actief
mengde in de controverse, bevatte
immers het principiële nieuwe ele
ment. van een toegeven aan de Indo
nesische eis tot bestuursoverdracht.
Bovendien berustte Amerika in de
agressieve houding van Indonesië en
de voorbereiding tot openlijke oorlog,
wat zich onder meer uitte in het blij
ven leveren door Amerika van wa
pens aan Indonesische strijdkrachten.
Erkentelijk
Door deze houding werd de over
macht voor Nederland zo groot, dat
ons land de verplichtingen, die het
tegenover de Nieuwguinese bevolking
op zich had genomen niet meer kon
honoreren. Een gewapend conflict
had alles alleen maar erger kunnen
maken. Met het einde van het con
flict komt er ook een einde aan de
I taak van onze strijdkrachten in
i Nieuw-Guinea. De regering geeft
I uiting aan haar bijzondere waarde-
Er bestaat een goede kans,worden bekroond. Gistermiddag
dat het tweede Amerikaanse I nog
Venus-schot toch met succes zal I het
waren functionarissen van
project erg pessimistisch,
nadat gebleken was dat de
Mariner II uit de koers was ge
raakt. Men sprak reeds van een
mislukking. Nieuwe berekenin
gen hebben echter aangetoond,
dat de baan waarin het ruimte
schip zich thans bevindt, dus
danig kan worden verbeterd
dat de Mariner de planeet
Venus binnen een afstand van
16.100 km zoals ook de be
doeling was zal passeren.
Kort na de lancering, gisteroch
tend had de Atlas-raket, de eerste
trap van het ruimtevaartuig, teveel
draaiingen gemaakt. Een ruwe ana
lyse van naderhand verkregen gege
vens was voor functionarissen van
hei project aanleiding om vijf uur
na de lancering te verklaren, dat de
Mariner II Venus op ongeveer
965.000 km zou passeren. Op een der
gelijke afstand kunnen de zes gevoe
lige radiometers, die metingen in de
directe omgeving van de planeet moe
ten verrichten, niets bereiken: hun
reikwijdte bedraagt ongeveer 40.000
km
Volgens deskundigen van het Ame
rikaanse instituut voor straalaandrij
ving in Pasadena hebben de afwij
kingen van de Atlasraket echter de
Mariner niet 965.000. maar 400.000
km uit zijn koers gedreven. Men
hoopt nu de koers van het ruimte
schip nog beslissend te l unnen ver
beteren door het in werking stellen
van een kleine raketmotor, die krach
tig genoeg is om een correctie van
hoogstens 800.000 km te bewerkstel
ligen. Deze koerscorrectie zal echter
pas op 4 september mogelijk zijn.
Men verwacht, dat het ruimte
vaartuig in de eerste helft van de
cember in de omgeving van Venus
zal arriveren, doch de juiste datum
ring voor de wyze. waarop de strijd
krachten zich van hun taak daar
hebben gekweten. Met eerbied her
denkt zij de mannen, die daarbij het
offer van hun leven hebben moeten
geven. Eveneens vermeldt zij met er
kentelijkheid de activiteit en de steun
van de politie, het Papoea-Vrijwilli
gerskorps en de bevolking en spreekt
zij haar oprechte waardering en
dankbaarheid uit jegens hen, die zo
veel jaren daar zoveel gedaan hebben
als ambtenaren, werkers van zending
en missie en particulieren.
Derhalve zal de regering zoveel
mogelijk doen om overtochten te re
gelen en voorzieningen te treffen om
overgang naar en aanpassing aan de
nieuwe omstandigheden mogelijk te
maken. Een aantal maatregelen wor
den in de memorie van toelichting
opgesomd.
Voor het particuliere bedrijfsleven
ligt het in het voornemen op korte
termijn bij de Staten-Generaal een
wetsontwerp in te dienen, op grond
vaarvan de mogelijkheid wordt ge
opend, dat de Staat der Nederlanden
bepaalde^dekking afgeeft aan het be
drijfsleven tegen molest en politiek
risico gedurende een bepaalde periode
na de bestuursovergang.
Vision
Voorts is besloten de procedure tot
verkrijging van een inreisvisum voor
Nederland belangrijk te vereenvou- I
digen. Ook voor toelating zullen in
aanmerking komen:
le Allen die. na de soevereiniteits
overdracht uit Indonesië afkomstig,
gedurende tien jaren aan de opbouw
van Nederlands Nieuw-Guinea heb
ben meegewerkt.
2. Zij, ten aanzien van wie op een
ingediend naturalisatieverzoek in be
ginsel gunstig is beslist.
3. Zij, wier opneming in Nederland
in verband met verlofsrechten, stu-
diebelangen of medische noodzaak
van belang is.
Maar ook in andere gevallen kun
nen personen in Nederland worden
toegelaten: Zjj, die uit Indonesië in
Nieuw-Guinea asiel hebben gekregen,
de 36 verstekelingen uit Indonesië, de
ca. 200 Toegoenezcn en voorts „uiter
aard alle personen, van welke natio
naliteit of afkomst ook, die gegronde
redenen hebben bij bestuursover
dracht aan Indonesië acuut lijfsge
vaar te verwachten". Wanneer de be
trokken reizigers de overtocht niet
geheel of geheel niet kan betalen,
zal de Staat bijspringen.
De regering heeft gemeend, dat aan
haar zorg voor de bevolking van
Nieuw-Guinea, ook na de overdracht
van het bestuur aan Indonesië, het
beste uitdrukking gegeven kan wor
den door het de Verenigde Naties
mogelijk te maken een bijstandspro
gramma in Nieuw-Guinea te begin
nen. Met het oog hierop werd aan
Oe Thant meegedeeld, dat Nederland
bereid is in het kader van de hulp
aan onderontwikkelde gebieden een
bijdrage ter beschikking te stellen
van de secretaris-generaal van de
Verenigde Naties, voorlopig voor drie
jaar. Beheer en verdeling van deze
gelden mogen slechts geschieden
door organen van de V.N.
zal pas bekend zijn na de voltooiing
van de koerscorrectie.
Een woordvoerder van het in
stituut in Pasadena zei, dat alle in-
stiumenten aan boord van de Mari
ner II normaal functioneren en
dat het systeem voor de afstandsbe
diening goed werkt. De vijf meter
lange vleugels, die zonne-cnergie op
vangen en omzetten in elektriciteit,
warén ontvouwen.
De radiotelescoop van Jodrell
Bank bij Manchester heeft inmid
dels al signalen van de Mariner II
opgevangen.
O C «-
De Indiase brigade-generaal Rikhye van de V.N. heeft gister
avond op een persconferentie te Djakarta verklaard, dat er nog
2.000 parachutisten in Westelijk Nieuw-Guinea zijn. van wie men
niet weet waar zij zich bevinden. Vandaag is men begonnen met
het uitwerpen van pamfletten.
Hij zei voorts, dat twee Indonesi
sche onderzeeboten vijf Indonesiërs
bij Hollandia aan land hadden gezet,
nadat het bestand in werking was
geneden, maar dat de Indonesische
regering hem de verzekering had ge
geven. dat deze actie werd uitge
voerd naar aanleiding van opdrach
ten. die voor het bestand waren ge
geven.
Aan boord van de Indonesische
vliegtuigen, die pamfletten gaan uit
werpen zullen zich VN-waarnemers
bevinden om controle uit te oefenen.
De vluchten zullen worden gemaakt
met twee Hercules-vliegtuigen. De
pamfletten zullen worden uitgewor
pen nabij Merauke. Sorong, Pak Fak,
Manokwari, Kaimana en Jera. In
Hollandia heeft het bevreemding ge
wekt, dat er ook vluchten boven Ma
nokwari en Jera zullen worden uitge
voerd aangezien daar, voor zover bij
de militaire autoriteiten bekend, geen
infiltranten aanwezig zijn. In een of
ficiële mededeling van het Neder
landse commando is echter gezegd,
dat in het vliegschema nog wijzigin
gen kunnen worden aangebracht.
De commandant van de VN-waar-
neir.ers, Olof Melin, heeft meege
deeld, dat op vandaag en morgen
enkele honderdduizenden pamfletten
zullen worden uitgeworpen
Generaal Rikhye heeft inmiddels
zijn besprekingen in Djakarta beëin
digd. Vandaag is hij weer op weg ge
gaan naar Hollandia. Vergezeld van
zes Indonesische officieren, die deel
zullen gaan uitmaken van de „liai-
son-commissie, waarin naast hen
Nederlandse- en VN-officieren zul
len worden benoemd.
Vier kleine kleutertjes
die zaten op een hek Deze
week in Deinum in Friesland
j en vermoedelijk had niemand
daar ooit iets van gehoord of ge-
zien. als de kleutertjes niet de
beroemde Friese vierling Lau-
tenbach hadden gevormd. De
vierling wordt 5 september a.s.
vier jaar en was op het hek ge
klommen om de kansen op even
tuele cadeautjes te bespreken.
Van links naar rechts: Meint,
DirkjeWillem en letje Lauten-
bach, allemaal bijna vier
Papoea's naar de
Alg. Vergadering
De Nederlandse regering is bereid
enkele Papoea's in de gelegenheid
te stellen de behandeling van de
kwestie Nieuw-Guinea in de Alge
mene Vergadering van de Verenig
de Naties bij te wonen. Zij zullen
daartoe als adviseurs voor deze spe
ciale aangelegenheid aan de Neder
landse delegatie worden toegevoegd.
In het afgelopen weekeinde is
er ingebroken in een atelier aan
de Laan van Roos en Doorn in
Den Haag. In dit atelier restau
reert de heer N. van Bohemen
schilderijen. Zaterdagmiddag
twee uur heeft hij zijn werk
plaats verlaten. Toen hij gister
morgen terugkeerde waren er
vijftien stukjes verdwenen met
een gezamenlijke waarde van
ongeveer 50.000 gulden.
De dieven hebben zich waarschijn
lijk door inklimming toegang tot het
pand verschaft. Voor zover valt na
te gaan. zijn ze op het dak geklau
terd en daarna via een z.g. „koekoek"
het huis binnengedrongen, waarna ze
gemakkelijk op de eerste en tweede
etage gelegen werkplaatsen konden
bereiken.
De politie heeft gisteren een bij
zonder opsporingsblad doen uitgaan,
waarin een afdruk van het waarde
volste schilderijtje, dat werd ont
vreemd. Het is een door Michiel
Sweerts geschilderde kop van een
jongeman, die naar een zeepbel kijkt.
De waarde wordt geschat op 30 000
gulden. Het stukje was eigendom van
het Groningse Museum van Oudhe
den. Evenals de andere ontvreemde
stukjes is het slechts klein van stuk.
Het meet 24,5 by 18 centimeter.
Tot de gestolen schilderytjes be
horen ook twee waardevolle stukjes
van de Dienst voor 's Rijks versprei
de kunstvoorwerpen: „De verstoting
van Hagar" van Henrie met de Bles
(f 10.000» en een zeestukje van Rei-
nier Nooms f5.000).
Vijf van de vyftien ontvreemde
kunstvoorwerpen waren van particu
lieren. Het zijn een „bloemstukje" op
doek en vier paneeltjes, waarvan de
waarde varieert van 150 tot 500 gul
den.
Eigendom van het Fries Museum
in Leeuwarden zyn vyf zeventiende
eeuwse portretjes van 17 by 15 cm,
geschilderd op koper en een sepia
waterverf tekening. De ontvreemde
portretjes zyn van de hand van
Zacharias Webber. J. W. de Wilde
(2t en van Matthijs Harings (2). De
sepia-waterverftekening dateert uit
1810 en is van een onbekende maker.
RUSTIG WEER
De Bilt verwacht van heden, tot
morgenavond:
Veranderlijke bewolking met tijde
lijk wat motregen, maar ook enkele
opklaringen in de nacht en ochtend
hier en daar mist. Zwakke tot matige
wind in hoofdzaak uit we.stelyke rich
tingen. Weinig verandering in tem
peratuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
STRANDVERWACHTING
Zwakke storing passeert komende
24 uur ons land. Met plaatselijk een
bui, maar morgen ook opklaringen.
Iets hogere temperaturen. Overdag 18
tot 20 graden. Zeewater ruim 16 gra
den Zwakke zuidwestelijke wind.
Vooruitzichten: licht onstabiel,
maar rustig strandweer.
29 augustus
Zon op: 5.45 uur; onder; 19.36 uur.
Maan op 4.45 uur: onder: 19.36 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.53 en 15 18
uur, laagwater te 11.04 en 23.21 uur.
Gisterochtend hebben de Ame
rikanen met een dertig meter
lange Atlas P Agena-raket. van
af Cape Canaveral een tweede
schot op Venus gelost. Een
beeld van de lancering op Cape
Canaveral.
Advertentie
28 - 29 30 EN 31 AUGUSTUS
in „DEN BURCHT", 2—10 uur.
(Van onze correspondent in Washington)
De V.S. en Engeland hebben gisteren op de ontwapeningscon- j
ferentie in Genève twee ontwerp-verdragen ingediend. Het ene I
betreft een verdrag voor het staken van alle kernproeven, het
andere is een ontwerp-overeenkomst waarbij de kernproeven voor
een deel worden verboden. Het gaat hierbij zoals we gisteren I
berichtten om proeven in de dampkring, in de ruimte en onder
water.
Het zal wel niet helemaal toeval- blik veel minder technische hulp
lig zijn, dat dit Amerikaans-Britse voor Chinese nucleaire activiteit ver
initiatief samenvalt met een verkla- strekken dan enkele jaren terug
ring van hoge ambtenaren van het Gaat de huidige internationale kern
bewapeningswedloop voort, dan zal
een Chinese kernmacht op den duur
onvermijdelijk zyn. Daarom is vol
gens de Amerikaanse woordvoerder j
een kernproefverbod zo uiterst be- j
langrijk. Het zou onder meer de Chi
nese activiteit op dit gebied vertra
gen en op den duur stopzetten.
Daarom gaan de Verenigde Staten
door met hun pogingen de Russen
tot een akkoord te bewegen. Indien
Men heeft in Washington de over- j een algehele kernstop onmogelijk is,
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's tuiging. dat de Russen op dit ogen-1 dan een kernslop in de dampkring,
Amerikaanse orgaan voor ontwape
ningsaangelegenheden. dat de Chi
nezen wellicht over enkele maanden
een kernlading tot ontploffing kun
nen brengen.
Dit betekent echter niet, dat de
Chinezen dan ook al in staat zyn
kernwapens te vervaardigen. Volgens
de Amerikaanse zegslieden zal het
nog wel een paar jaar duren, voor ze
zover zijn.
de ruimte en onderwater. Daar de
Russen vasthouden aan hun eis van
een algeheel kernverbod, is de kans
op overeenstemming uiterst gering,
omdat het Kremlin het inwilligen
van de eis der Verenigde Staten van
toezicht op het Russische grondgebied
blijft weigeren. Dit heeft de huidige
impasse veroorzaakt.
Amerikaanse zegslieden hebben
onomwonden toegegeven, dat voor de
verdaging van de conferentie in
Genève op 8 september een overeen
stemming met de Russen is uitgeslo
ten. Men wilde zich er niet over uit
laten of Frankrijk met de laatste
Amerikaanse-Britse voorstellen ak
koord gaat. Hun verklaring dat de
Franse regering op de hoogte was
van de voorstellen, wekte de indruk
dat de Amerikanen en de Britten
verwachten dat de Fransen zich aan
een eventueel akkoord zullen houden.
De Fransen willen zich kenneiyk
daarop eventueel pas vastleggen, als
het akkoord eenmaal bereikt is.
De nadruk werd erop gelegd, dat
de ontwerpverdragen niet spreken
over een verbod tot voorbereiding
van kernproeven De ervaring schijnt
te hebben bewezen, dat het onmoge
lijk is geheime voorbereidingen te
controleren. Het ontbreken van een I
verbod tot voorbereiding geeft de VS
bovendien het voordeel dat ze onder i
alle omstandigheden paraat kunnen
blyven. Tijdens de vorige kernstop-
periode der VS werd zelfs de tech- I
nische voorbereiding stopgezet en
daardoor werd het nucleaire pro
gramma der Verenigde Staten ern
stig vertraagd.
I)e zegslieden verklaarden dat de
VS grote vorderingen hebben ge
maakt op het gebied van de opspo
ring van kernproeven in andere lan
den. Daaraan werd negentig miljoen
dollar besteed. Een nieuw bedrag van
120 miljoen dollar voor het voortge
zet onderzoek op dit gebied is be
schikbaar gesteld. Daarom durft de
Amerikaanse regering een beperkte
kernstop aan zonder controlemaatre- I
gelen te eisen.
De Amerikaanse regering kan vol
gens deze zegslieden rekenen op
steun van de meerderheid der volks
vertegenwoordiging. hoewel wordt
toegegeven dat er vooral onder de
Republikeinen verzet heerii omdat -e
menen dat de Amerikaanse regering
lichtvaardige concessies aan de Rus
sen doet en omdat zij voor alle kern
proeven controlemaatregelen nodig
achten. Ze vrezen dat het Kremlin
anders opnieuw een eventueel kern-
stopakkoord zal breken.
Men acht het niet uitgesloten dat
de Russen en/of de neutrale deel
nemers aan het ontwapeningsgesprek
in de VN-zitting met nieuwe voor
stellen zullen komen.
Men kan zich niet onttrekken aan
de indruk dat de Amerikaan-Britse
voorstellen van weinig andere bete
kenis zyn dan voor de versterking
der propaganda en de morele positie
van de Verenigde Staten en Groot-
Brittannië. Men erkent immers, dat
de Russen alleen een algeheel kern
verbod willen zonder inspecties op
Russisch grondgebied en dit blijft
voor het Westen onaannemelyk.
on
Uit het Leidsch Dagblad van*
28 Aug. 1862:
Heden Woensdag morgen
ontstond er brand in een kui
perij gelegen aan de Middel
ste gracht, die door hulp van
de brandspuit der heeren
Dros en Gebroeders Tieleman
nog bijtijds werd gebluscht.
Bij Kon. Besluit is aan den J
gepensionneerden brievenbe
steller H. B. de Goey een pen-
sioen van f151 'sjaars ver
leend.