'AMERIKA KNIPOOGT NAAR VENUS
Oud-president Hoover
bepleit organisatie
van „VRIJE NATIES"
Ruim 4 maanden na lancering
scheert de Mariner langs onze
geheimzinnige zuster-planeet
Aan de vooravond van een groot technisch experiment
Derde pogingtweede van VS
„Trofeeën" in
Hollandia
venus
b'j stabt
Opgericht 1 maart 1860
Dintdag 14 auguatua 1962
Derde blad no. 30729
De 202 kg wegende Mariner
met uitgeklapte wieken, waarin
de zonlichtcellen elektriciteit
voor de instrumenten opwekken.
Onderaan de richtbare schotel-
1 rormiae antenne
Affuit in de ruimte
(Van een onzer
Binnen enkele dagen zal in Amerika een
poging worden ondernomen om een ruimtevaar
tuig van het type Mariner te lanceren voor een
tocht naar de directe omgeving van de planeet
Venus. Wanneer de start goed verloopt en de
Instrumenten van de Mariner feilloos werken,
rullen de geleerden over enige maanden talloze
waardevolle gegevens over onze geheimzin
nige .zusterplaneet" ontvangen: het tochtje
naar Venus duurt namelijk ruim vier maanden,
In welke periode de Mariner een afstand van
De Mariner II is een zusje van de Mariner I, waarvan de lancering: op
22 Juli J.l. mislukte doordat de draagraket uit de koers raakte en vernietigd
moest worden. De Russen hebben reeds eerder, namelijk In februari van het
vorige jaar, een poging gedaan om een pakket instrumenten naar de
•mgeving van Venus te zenden. Het radiocontact met deze Spoetnik VIII
ging echter reeds na enige dagen verloren en kon niet meer worden hersteld
ondanks Inschakeling van de radiotelescoop van Jodrell Bank in Engeland.
Vermoedelijk is deze Spoetnik in mei van het vorig jaar Venus op 100.000
km afstand gepasseerd.
Vier maanden meten
Tijdens de tocht van ruim vier
maanden zal de Mariner op radiogra
fisch bevel aan de aarde telkens ge
gevens uitzenden b.v. over het al of
niet voorkomen en de sterkte van de
vermoede zwakke magnetische vel
den in de interplanetaire ruimte,
over stralingen, kosmisch stof en an
dere zaken die de ruimtevaartdes
kundigen in hoge mate interesseren
in verband met latere projecten en
welke gegevens ook zuiver weten
schappelijk van groot belang zijn
voor de sterrenkundigen en natuur
kundigen.
De laatste jaren hebben de Ame
rikanen de communicatietechnieken
voor de ruimte zo ver ontwikkeld, dat
het mogelijk is geworden over tien
tallen miljoenen kilometers dergelijke
gegevens op bevel van de aarde af te
laten uitzenden en deze dan duidelijk
op te vangen.
De wetenschappelijke Instrumenten
en de ontvangers en zenders van de
Mariner werken met elektriciteit,
welke door lichtcellen uit zonlicht
wordt opgewekt. Deze lichtcellen be
vinden zich in de twee wieken van
ruim twee meter lengte die naar bei
de zijden van het drie meter hoge in
strumentengevaarte uitsteken. Aan
vankelijk zijn deze wieken langs de
Mariner opgeklapt. Eerst in de ruim
te zullen zii uitgeklapt worden. De
schotelvormige antenne aan de on
derzijde van de Mariner kan met be
hulp van radiografische seinen van
stand worden gewijzigd, hetgeen no
dig is omdat men de Mariner zelf
ongeveer halverwege de tocht naar
Venus een andere stand in de ruimte
wil geven door korte stoten van hulp-
raketjes, die van de aarde af worden
in- en uitgeschakeld.
Zo krachtig zijn de zenders van de
Mariner en zo nauwkeurig hoopt men
de antenne te kunnen richten, dat
signalen over meer dan 100.000.000
kilometer duidelijk kunnen worden
opgevangen. Dat moet ook wel. want
wanneer da Mariner Venus uiteindelijk
passeert, zal de afstand tussen aarde
en Venus meer dan 75.000.000 km be
dragen.
De Mariner, waarmee nu een der
de „knipoog" naar Venus zal worden
gegeven, weegt 202 kg en voert een
groot aantal waarnemingsinstrumen
ten en radioapparatuur mee die stuk
voor stuk met de grootste precisie
zijn geconstrueerd en wonderen van
techniek genoemd kunnen worden.
De bouw heeft enige jaren van voor
bereiding gevergd.
De start van de Venus-verkenner
li een bijzonder ingewikkelde opera
tie. Het succes hangt af van een hoge
graad van precisie bij de uitvoering
van de verschillende onderdelen. Een
büna 35 mtr lange raketcombinatie,
een Atlas-Agena, wordt van Cape
Canaveral gelanceerd naar een baan
om de aarde op plm. 185 km hoogte.
Door in- en uitschakelen van de ra
ketmotoren moet men trachten het
gevaarte precies in de beoogde baan
te krijgen. Vanuit deze baan wordt
dan de Mariner door de inmiddels
van de Atlasraket ontkoppelde
Agena-raket in de richting van Ve
nus gelanceerd. Het gaat hier
bij dus om de lancering vanar
een „affuit" ln de ruimte. Deze af
fuit moet ln de Juiste baan komen
en men moet vanuit die baan op 'n
teer nauwkeurig bepaald moment de
Mariner lanceren. Tijdens de vlucht
naar Venus zijn nog baancorrecties
mogelijk door het voor korte tijd in
schakelen van de raketmotoren met
behulp van radiografische seinen van
de aarde.
Het behoeft nauwelijks betoog, dat
voor een dergelijke gecompliceerde
operatie zeer verfijnde technieken
nodig zijn. De Amerikanen hebben
(o.m. met enkele „Pioniers") een
dergelijke operatie reeds eerder met
geheel of gedeeltetijk succes uitge
voerd, evenals de Russen met hun
reeds genoemde schot naar Venus.
„Val" naar Venus
Eigenlijk is het niet Juist te schrij
ven, dat de Mariner „in de richting
van Venus" gelanceerd wordt. Bij
gaande schetstekening van de banen
van aarde, Venus en Mariner maakt
duidelijk waarom deze term onjuist
I». Venus ligt aanvankelijk nog ver
„achter" de aarde en haalt eerst
deze in en daarna de Mariner, die
dan inmiddels naar de Venusbaan
.gevallen" is onder invloed van de
iwaartekracht van de zon.
Het spreekt vanzelf, dat het bjj-
ronder moeilijk geweest is, de baan
nauwkeurig te berekenen en de tocht
todanig uit te stippelen dat de Ma
riner de Venusbaan bereikt op een
tijdstip en plaats, dat ook Venus zelf
daar net is aangekomen. Men moet
daarbij in aanmerking nemen, dat de
aarde zich tijdens de lancering met
oen snelheid 25 km per seconde langs
haar baan om de zon beweegt en
Venus met een snelheid van bijna 35
km per seconde langs haar baan
trekt, terwijl bovendien van moment
tot moment door de wijzigende af
standen de invloeden van de aan
trekkingskrachten van aardej Venus
on zon wijzigen. Deze aantrekkings
krachten bepalen, naast de aan
vankelijk door de raketten gegeven
•nelheid (van 11 km per seconde ten
opzichte van de aarde), in sterke
Buiten de snelheid en de baan van
Ie Mariner.
Schutting rond het
paleis op de Dam
De eerstkomende een tot twee jaax
ui een schutting van totaal negen
tig meter lang en 2',i meter hoog de
foor- en achterkant van het konink
lijk paleis op de Dam gedeeltelijk aan
het oog onttrekken. Dit in verband
met de laatste fase van de restau
ratiewerkzaamheden, die 2\b jaar in
beslag zullen nemen.
De vooral door toeristen frequent
lefotografeerde voorgevel van het
P«lels zal door vijftig meter schutting
•ls foto-object verloren gaan. Ook de
beroepsfotografen op de Dam ver
liezen hierdoor een goed décor voor
hun kiekjes. Met het plaatsen van de
«chutting is men dezer dagen aan de
•chterkant van het gebouw begon
nen. Al naar gelang de werkzaam
heden dat toelaten zal de schutting
weer verdwijnen.
De gehele inboedel van het paleis
•l«at men in verband met de restau
ratie in Weesp op. Het werk wordt
uitgevoerd in opdracht van de Rijks-
lebouwendienst en staat onder leiding
T>n prof. ir, C. Wegener Sleeswijk.
Enkele maanden geleden werd de
•«rste restauratiefase, die drie mil-
J®en gulden kostte, afgesloten.
redacteuren)
ongeveer 400.000.000 kilometer moet afleggen!
Het slagen van de proef zou niet alleen van
bijzonder grote wetenschappelijke waarde zijn,
maar zou tevens een ondubbelzinnige bevesti
ging zijn van het peil, waartoe de Amerikaanse
ruimtevaart-techniek zich heeft ontwikkeld, en
van de verfijning in deze nieuwe techniek welke
door de Russen ondanks hun telkens weer
verrassende en op zichzelf knappe spektakel
stukken zoals in het afgelopen weekeinde
beslist nog niet is bereikt.
mosfeer zou verbranden, en ln de
tweede plaats wil men „besmetting"
van Venus door eventueel microsco
pisch aard leven voorkomen.
Weliswaar wordt de Mariner ge-
sterialiseerd vóór de lancering en zijn
de overlevenskansen voor microscopi
sche organismen in de barre omstan
digheden in de ruimte uiterst gering,
maar men wil zelfs het kleinste risico
vermijden.
Duister* xoken
Dit ls van temeer belang, omdat
men nog vrijwel geheel in het duis
ter tast omtrent de toestanden op
Venus. Deze zusterplaneet van de
aarde, die met 12400 km middellijn
slechts iets kleiner is dan de aarde
idiameter 12757 km» gaat voortdu
rend verborgen achter een dichte
atmosfeer, waarvan men de Juiste sa
menstelling nog niet kent. en
men niet weet wat de ondoorzichtig
heid veroorzaakt. Men heeft door die
ondoorzichtigheid ook geen zeker
heid omtrent de aard van het opper
vlak van de planeet zelve. Sommige
menen, dat het er uitermate vochtig
is of dat er toestanden heersen zoals
honderdenmiljoenen jaren geleden
op aarde toen een weelderige plan
tengroei onze eigen wereld bedekte
lang voordat er van menselijk leven
sprake was. Anderen vermoeden, dat
de gehele oppervlakte van Venus be
dekt is met zeeën. De ondoordring
baarheid van de atmosfeer zou dan
veroorzaakt worden door enorme wol
kenmassa's. Anderen weer zijn van
oordeel, dat de oppervlakte van Ve
nus één barre woestijn is. al of niet
van zand. en dat onvoorstelbare stof
wolken door de atmosfeer gieren en
vrijwel ieder zonlicht aan de opper
vlakte verduisteren. Weer anderen
huldigen zelfs de opvatting, dat de
atmosfeer wel eens een grote hoe
veelheid plastic-achtig stof zou kun
nen bevatten.
Door dit alles weet men ook niets
definitiefs over de omwentelingssnel
heid van de planeet om de eigen as.
dus de lengte van de Venus-dag. De
schattingen lopen uit een van 24 uur
tot 225 dagen, de laatste waarnemin
gen en berekening maken een dag
lengte van enkele weken aanneme
lijk. Voorts verkeert men in het on
gewisse over de oppervlaktetempera-
turen op Venus.
Bescherming van het
biologisch beeld
Zolang men over al deze zaken
geen zekerheid heeft en dus ook niet
weten kan. of er op Venua leven
voorkomt ln primitieve of ver ont
wikkelde vorm. wil men niet de kans
lopen, het biologisch beeld daar te
verstoren. Zelfs de introductie van
enkele aardse levenskiemen zou op
vrjj korte termijn enorme verande
ringen in een eventueel biologisch
patroon kunnen veroorzaken, waar
door het later niet meer mogelijk zou
zijn, de oorspronkelijke omstandig
heden te reconstrueren en daaruit
conclusies te trekken over de ontwik
keling van het leven zelf. Ook aardse
„besmetting" van een geheel leven-
Geen besmetting
Het is niet de bedoeling, dat de
Mariner op Venus terecht komt,
maar de avondster op ongeveer 16.000
km afstand passeert. In de eerste
plaats kunnen dan meer en waarde
voller gegevens worden verwacht dan
wanneer het Instrumentarium te
pletter zou vallen of ln de Venus-at-
De banen van de aarde en
van Venus zijn vrijwel con
centrisch en cirkelvormig
met de zon als middelpunt.
Zij zijn in deze tekening
perspectivisch als ellipsen in
streepjeslijnen getekend,
dus alsof men schuin op het
vlak ziet waarin zij om
de zon wentelen. De richting
van hun beweging is met
pijlen aangegeven. links
staan de gemiddelde afstan
den tot de zon aangegeven.
De aarde legt een volledi
ge baan om de ton af in
ruim 365 dagen. dw%. één
jaarVenus doet ruim 224
dagen om één omwenteling.
Wanneer de Mariner
start ligt Venus achterbij
de aarde. De onderlinge af
stand bedraagt dan onge
veer 120.000.000 km. Gelei
delijk haalt Venus de aarde
in om in december „gelijk"
te komen op ongeveer
42.000.000 km afstand, de
kleinste afstand tussen beide
planeten. Daarna raakt Ve
nus weer voor en wanneer
de Mariner Venus begin
januari aan de zonzijde pas
seert staan aarde en Venus ruim
75.000.000 km van elkaar.
De posities van de aarde (A)
en Venus (V) op 1 okt.. 1 nov.
1 dec., en 1 jan. zijn in de teke
ning aangegeven. In die maan
den doorloopt de Mariner (M)
de gestippelde baan. De posities
loze Venus zou wetenschappelijk ge
zien een onherstelbare ramp zijn.
Nimmer zou dan later met zekerheid
vast te stellen zijn, of later aan te
treffen levenssporen zich onafhanke
lijk van de aarde hebben ontwikkeld
of een aardse oorsprong hebben.
Slechts een half uur
De waarnemingen van de Mariner
zullen, wanneer het experiment
slaagt, heta ntwoord mogelijk kun
nen maken op vele van de genoemde
en ook andere vragen. Deze waar
nemingen zullen echter in betrek
kelijk korte tijd verricht moeten wor
den.
Na een reis van ruim vier maan
den is de Mariner slechts ruim een
half uur dicht genoeg bi) de planeet
om betrouwbare inlichtingen te kun
nen verzamelen met behulp van in
genieus geconstrueerde meetinstru
menten.
Dit halve uur brengt voor de orga
nisatoren van het experiment de
grootste hoogspanning mee, welke
meegeleefd zal worden door talloze
wetenschappelijke centra. De uitwer
king van deze gegevens, die verza
meld worden wanneer de Mariner
met een snelheid van ongeveer 40 km
per seconde Venus op 16.000 km af
stand passeert, zal nog vele maan
den arbeid vergen, maar waarschijn
lijk zal men wel spoedig de algemene
tendens van de waarnemingen kun
nen vaststellen.
Men zal oan e-~ blik geworpen
hebben door de sluier, die sinds de
eerste mensenblik op de hemel onze
zusterplaneet verborgen heeft gehou
den.
In het wachtlokaal van de ma
rinekazerne in Hollandia hangt een
tableau aan de muur. dat er uit
ziet als een prijzenkast. Aan de
lange rjjen spijkertjeshangen even
wel geen trofeeën, die Nederlandse
militairen bij sportwedstrijden heb
ben behaald, maar de meest vreemd
soortige voorwerpen, die van de In
donesische infiltranten werden af
genomen.
Naast een in het Maleis gesteld
pamflet, waarin de Papoea's er op
gewezen wordt, dat de Nieuw-Gui-
nearaadsleden SollewUn Gelpke. VRn
Zeeland en Gosewisch niet tot hun
volk behoren, hangt een Lee Enfiled-
geweer. Naast een rode kruisband
hangt een Jachthoorn. Men ziet er
ook de groene baret, helm en gif pen.
alsmede bankbiljetten en kralen, die
kennelijk als ruilobject zijn bedoeld.
Ook een dolk met de Inscriptie ..Pa
ra". Tussen de vele onderscheidings
tekens en mouwopschriften, zoals
„Irian compagnie", hangen ook vele
identiteitspapieren, waaronder een
kaart, die toebehoorde aan luitenant
Winata Nana wel de meeste aan
dacht trekt. Deze commandant van
een groep parachutisten, die reeds
geruime tijd in Hollandia gevangen
zit. droeg een identiteitsbewijs van
het. KNIL bij zich. De kaart is in het
Nederlands geschreven en onder de
naam ..soldaat der tweede klasse
KNIL Winata Nana" stond de hand
tekening van kapitein R. P. Wes
terling
Duitse werven in
moeilijkheden
(Van onze correspondent in Bonn)
Bij de tewaterlating van het schip
..Liberty" bij de werf Rheinstahl-
Nordseewerke ln Emden heeft de di
recteur van de werf. dr. Overhelde,
geklaagd over de aanhoudende laag
conjunctuur in de scheepsbouw.
Natuurlijk is de scheepsbouw een
conjunctuurgevoelige tak van bedrijf
aldus dr. Overheide. en schommelin
gen komen altijd voor. Als 'n baisse
evenwel te lang aanhoudt, zoals nu
het geval is. wordt de toestand ge
vaarlijk. Op het ogenblik krijgen al
leen die werven opdrachten, die on
der de kostprijs leveren en daarbij
nog allerlei betalingsfaciliteiten ver
lenen.
Dr. Overheide schreef de moeilijk
heden der Duitse scheepsbouw voor
al toe aan het subsidiesysteem, dat de
concurrenten ln de andere landen
van de EEG sterk begunstigt. Vooral
de subsidies in Frankrijk en Italië
maken een eerlijke concurrentie on
mogelijk, zo meende hij, en het ver
dwijnen van de Franse en Italiaan
se subsidiesystemen noemde hij dan
ook een eerste vereiste.
Juist dit weekeinde is ln Hamburg
het resultaat van een uitvoerig on
derzoek naar de subsidies aan d«
scheepsbouw in andere landen gepu
bliceerd. Hieruit blijkt dat behalve
regelrechte staatssteun vele werven
in andere landen nog kunnen pro
fiteren van belastingfaciliteiten, die
de Duitse fiscus niet kent.
Reumatiek
Griep
Migraine
Menstruatiepijn
Verkouden
Hoofdpijn
Spit
Advertentie
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
Hovercraft in dienst
(Van onze Londense correspondent»
Gisteren is de eerste Hovercraft-
verbinding voor het publiek geopend
tussen Portsmouth en het eiland
Wight. De dienst wordt uitgevoerd
met een 27 ton metende S.R.N.-2
van Saunders Row-Westland. De Ho
vercraft maakt drie retourreizen per
dag. Een tocht over de Solent duurt
tien minuten, driemaal zo snel als
met de boot. Een enkele reis kost
f. 5.- vergeleken met f. 3.25 voor een
relour per boot. In Noord-Wales ope
reert ook een Hovercraft, gebouwd
door Vickera Armstrong.
De vrU« wereld moet de waarde
van de Ver. Naties aan een kritisch
onderzoek onderwerpen, omdat de
VN thans zelfs niet meer in staat
zijn een vage hoop te geven op blij
vende vrede", aldus de 88-jarige ex-
president van Amerika. Hij zei dat de
vrije landen zich moesten verenigen
om „daar waar de VN falen in actie
te komen om de vrede te redden, zelf
de wapens op te nemen om de vrede
te verdedigen".
Deze organisatie dient open te zijn
voor alle landen die bereid zijn met
AA-RDE 1
3AN.
VENUS 1 OAN.
;r.r.cw.«.4MM.ee
*,M.1DEC.
V.1N0V/I
M.1N0V.&
A.1DEC.
I
I
(JA.1N0V
--••v.io
..V.-.faUU-
AA-RDE B'J STABT
°KT. M.10KT. fr-V!
OKT.
CPB1
geweld van wapenen de vrede te
handhaven, aldus Hoover.
•Laat mij duidelijk stellen, dat ik
het geweest ben die altijd geloof in
een wereldorganisatie beleed. Ik heb
de Volkenbond gesteund. Ik leed een
politieke nederlaag toen ik als pre
sident aandrong op deelneming aan
het Internationale Hof. Ik heb aan
gedrongen op ratificatie van het
handvest van de VN. Maar wij moe
ten tot het besef komen, dat de VN
gefaald hebben.
De communisten hebben in de af
gelopen 40 Jaar herhaaldelijk gezegd
dat er geen vrede zal zijn zolang het
communisme niet over de gehele we
reld verbreid is. Zij hebben ongeveer
100 keer een veto uitgesproken over
maatregelen en voorstellen in de vei
ligheidsraad. die de internationale
spanning hadden kunnen verminde
ren", aldus Hoover, die besloot
„Om kort te gaan: *U hebben het
nut van de VN vernietigd. Ik stel
niet voor om de VN te doen vervan
gen door een nieuwe „raad van vrije
naties". Ik wil alleen dat de raad van
vrije naties opgericht wordt om han
delend te kunnen optreden in geval
de VN daarin te kort schieten".
van de Mariner op genoemde
data zijn met een kruisje aan
gegeven.
Aanvankelijk raakt, zoals uit
de tekening valt af te lezen, de
Mariner „achter" bij de aarde,
maar naarmate de onderlinge af
stand groter wordt en de Ma-
rinerbaan meer naar „binnen"
buigtwerkt de aantrekkings
kracht van de zon sterker, zodat
eind oktober de Mariner de aar
de weer voorbijstreeft op de ver
naar binnen liggende baan). In
middels haalt Venus de aarde en
geleidelijk ook de Mariner in
zullen hun banen elkaar begin
januari kruisen, en dan zal de
Mariner op 16.000 km afstand
langs de zonzijde van Venus
schieten.
In deze tekening zijn de pla
neten veel te groot getekend in
Wanneer alles goed verloopt I verhouding tot de grootte der
banen. Op deze schaal van de
banen zouden de aarde en Ve
nus getekend moeten worden als
stipjes van ongeveer 0.015 milli
meter en de zon als een vlakje
van bijna 1.5 millimeter doorsne
de. iets groter dus dan een spel-
deknop.
Griekse Kroonprins
sven in Amsterdam
Kroonprins Con s tan tij n van Grie
kenland heeft Incognito aan boord
van een opleidingsschip der Griekse
marine, het fregat „Ierax" korte tijd
ln ons land vertoefd.
Het fregat meerde tegen één uur
af aan het Stenen Hoofd ln Amster
dam. Ter verwelkoming begaven zich
namens de Koningin haar adjudant
kapitein-luitenant ter zee A. J. de
Graaf, en de Griekse ambassadeur
en diens secretaris aan boord. De
Griekse consul ln de hoofdstad was
reeds ln IJmuiden aan boord gegaan.
De kroonprins, die met zijn adju
dant een deel van de reis van het
fregat heeft meegemaakt, vertrok
vanochtend van Schiphol naar
Athene. De Prins kwam gistermiddag
niet aan het dek, maar keek wel even
gekleed In een trui, om de hoek van
een deur onder de commandobrug
naar de drukte op de kade. Daar
stond een wagen van de ambassade
met de koninklijke standaard. Deze
was ook gehesen aan de met een
kroon gesierde vlaggemast op de
voorplecht van het schip, dat be
hoort tot de koninklijke vloot. Kroon
prins Constanten bleef echter aan
boord.
De „Ierax" brengt een tot morgen
durend niet officieel bezoek aan Am
sterdam. Het schip heeft een beman
ning van 14 officieren. 108 onderof
ficieren en manschappen en 113 ka-
detten.
