Explosie ruimtebom zichtbaar
van Nieuw Zeeland tot Hawaii
TY-satelliet
gelanceerd
GROEP PAPOEA'S
NAAR INDONESIË
Rotterdam - zuid geplaagd door
een lawine van diefstalletjes
Scherpe reacties van Moskou
Storing
radioverkeer
getest
Acht tienen!
Hedenavond eerste signalen uit
Amerika op Nederlands scherm?
Hang- en legkasten
WEERBERICHT
Studenten
aangehouden
in Nijmegen
HERNIA- RUGPATIËNTEN
gearresteerd
Reeds vele jongens
Voor hard- en zachtboard
(9ud
teuws
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 10 JULI 1962
No. 30699
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E A L van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
1 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f 0.65 per week
Witte Singel 1. Leiden Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
aard
Tot op een afstand van 6500 kilometer heeft
men gisteren de explosie waargenomen van de
Amerikaanse kernbom op ongeveer 600 km
hoogte boven het eiland Johnston in de Stille
Oceaan. Veel verder spreidde de reactie zich
uit. Zowel in westelijke als in communistische
kringen heeft men zich aanvankelijk tegen deze
proef en volgende proeven van deze aard verzet
Vanzelfsprekend was de reactie van Moskou
gisteren snel en scherp: „een door de Ameri
kaanse atoomhandelaren bedreven misdaad",
tegen het voornemen waarvan „de gehele mens
heid woedend heeft geprotesteerd".
Waarbij Moskou niet vermeldde, dat deze
proef een militair experiment betrof, dat nood
zakelijk werd na de reeks kernexplosies van
Rusland in september van het vorige jaar.
stoord, waardoor zij niet meer in de
oorspronkelijke toestand zou kunnen
worden bestudeerd.
Een van de verwachte gevolgen was een vrü ernstige storing in radio, j
radar en televisieverkeer, die echter na een uur vrijwel was opgeheven. De Thans is verklaard, dat pas over
proef is genomen juist om de mate van deze storingen bij kernbomexplosies ongeveer twee weken het effect van
de bom op de Van Allengordel zal
kunnen worden vastgesteld. Men
venvacht slechts geringe gevolgen,
op grote hoogte na te gaan. Men wilde weten of enerzijds de vijand door een
dergelijke explosie een „elektronisch rookgordijn" kan leggen, waardoor een
onverhoedse raketaanval niet tijdig kan worden waargenomen, en anderzijds
of het mogelijk zou zyn zelf door dergelijke explosies de geleidesystemen
van naderende vijandelijke raketten in de war te sturen en daardoor een
vijandelijke aanval haar doel te laten missen.
Rusland vorige herfst het veel ge
vaarlijker experiment verricht, een
bom van zestig miljoen ton TNT in
de atmosfeer te laten ontploffen.
Minutenlange gloed
De explosie om tien uur gisteroch
tend Nederlandse tijd is op vele
honderden kilometers afstand gade
geslagen door duizenden, die zich op
de stranden van Hawaii hadden ver
zameld. Men zag daar (waar het op
dat ogenblik nacht was) hoe de he
mel van horizon tot horizon op
lichtte, eerst in een groene flits om
daarna rood en vervolgens roze tot
wit te worden. De gloed bleef zeven
minuten lang waarneembaar. Het
licht was zo sterk, dat de sterren
niet meer zichtbaar waren. Eenzelf
de. hoewel iets zwakker beeld kreeg
men in Nieuw-Zeeland.
In een groot gebied vielen vrijwel
direct alle radioverbindingen uit. Dit
was een gevolg van het feit, dat de
ionosfeer en hogere luchtlagen gron
dig waren verstoord, waardoor het
terugkaatsend effect van deze la
gen werd opgeheven of zodanig ver
wrongen, dat de radiogolven niet
regelmatig werden voortgeplant.
Zwaarste van V.S.
Aamcrikaanse atoomdeskundigen
verklaarden, dat vrijwel geen of in
het geheel geen radioactieve neer
slag te verwachten is, al is dit de
zwaarste kernbom geweest, die Ame
rika ooit heeft laten exploderen. De
kracht werd geschat op enkele mil
joenen ton TNT. Overigens heeft
Beraad in de Y.V.D.
over kandidatuur
drs. H. A. Korthals
(Van onze parlementaire redacteur)
Het hoofdbestuur van de Volks
partij voor Vrijheid en Democratie
zal zich gaan bezighouden met de
problemen, die in de partij zijn ge
rezen in verband met het feit dat
drs. H. A. Korthals, de tegenwoor
dige vice-minister-president, zich
niet bereid heeft verklaard een kan
didatuur bij de Tweede-Kamerver
kiezingen in 1963 in overweging te
nemen. Op de alfabetische lijst van
voorlopige kandidaten voor de Twee
de Kamer kwam zijn naam daarom
niet voor. Enige tijd geleden sprak
het hoofdbestuur van de V.V.D., de
wens uit, dat prof. mr. P. J. Oud
weer als lijsttrekker bij de verkie
zingen zou optreden. Niet in alle
liberale kringen oogstte deze wens
instemming. Zo gaf de afdeling Zwol-
le-Zwollerkerspel in overweging, dat
Srof. Oud zich niet meer herkies-
aar zou stellen en drs. Korthals te
vragen alsnog een kandidatuur te
aanvaarden en tevens als lijstaan
voerder op te treden.
Onder leiding van het hoofdbe
stuur, waarvan prof. Oud zelf nog
steeds voorzitter is, zal deze Jcwestie
nu worden besproken.
die bovendien van tijdelijke
zullen blijken te zijn.
Twee jaar geleden heeft Amerika
reeds een kernproef op grote hoog
te genomen, maar toen betrof het
een „conventionele" atoombom, die
op 300 km hoogte ontplofte. Nu was
de hoogte groter en de bom een
thermonucleair wapen, dwz. een H-
bom, waarvan de stralingseffecten
geheel anders zijn. Bovendien was
de kracht ditmaal veel groter. De
bom werd gelanceerd met een Thor-
raket. Van de 157 lanceringen met
deze raket zijn er 125 geslaagd. Zij
werden ook gebruikt om de Discove-
rer-satellieten te lanceren.
Torpedering van
Genève gevreesd
Welingelichte zegslieden in Genève
verwachten, dat de proef van giste
ren door de Russen gebruikt zal
worden als motief om de 17-landen-
conferentie inzake de ontwapening,
welke volgende week in Geneève
wordt heropend, te laten mislukken.
In wetenschappelijke kringen
heeft men vooral vrees geuit, dat
de binnenste Van Allen stralen gor
del. die de aarde omringd, door dit
kern-experiment zou worden ver-
OP EINDLIJST
Y De 18-jarige Christiaan Norde V
p. uit Hilversum heeft alle eind- S
examenrecords geslagen. Hij
ij slaagde namelijk gisteren als <j
m leerling van het nieuwe lyceum Q,
/i te Hilversum voor het eindexa- q
men h.b.s.-B met 8 tienen en 'T'
wel voor algebra, mechanica, na-
ip tuurkunde, scheikunde, biologie,
P staathuishoudkunde, Nederlands CTj
Y en Duits. Het gemiddelde van de
'O eindexamenvakken, in totaal
O dertien, bedroeg in dit geval niet
w minder dan 9,6! De jongen is
w buitengewoon muzikaal en gaat
W in de muziek door.
Twee dagen eerder is aan de
christelijke h.b.s. „Overvoorde"
in Den Haag een 17-jarige leer
de ling, Krijn Wit uit Den Haag,
Y. geslaagd met vijf tienen, zes ne-
g gens en vijf achten. De tienen
<j? werden alle verkregen bij het l
Y examen in de exacte vakken.
9 Niet eerder slaagde aan de h.b.s.
een leerling met zulke fraaie cij- i
w fers. De geslaagde gaat aan de
ft Technische Hogeschool te Delft
(jb studeren.
x Zoals bekend, slaagde de vorige
Y week in Zaltboinmel een h.b.s.-
p leerling met vier tienen, acht J
negens en vijf achten.
Om 9.33 uur Nederlandse tijd is vanochtend van Cape Canaveral
een Telstar-satelliet gelanceerd, die in een baan om de aarde is
gekomen tussen de 5700 en 1000 km hoogte. Met behulp van deze
satelliet zal men trachten, televisiesignalen van Amerika naar
Europa en omgekeerd over te brengen. Vorige week hebben wij
uitvoerig over dit project geschreven.
Vanavond tussen 22.15 en 22.25 uur zal de VARA-televisie in
samenwerking met de BBC trachten, de eerste televisieproef met
deze satelliet ook op het Nederlandse TV-scherm te brengen,
waarvoor het normale programma wordt gewijzigd. Deze eerste
Amerikaanse TV-uitzending naar Europa omvat niet een normaal
speelprogramma maar slechts testsignalen. Overigens hangt het
nog van verschillende factoren af, of de proef inderdaad op het
voorgenomen tijdstip kan doorgaan.
Tien miljoen
per Telstar
De Telstar-satelliet beschrijft een
omwenteling om de aarde in 160 mi
nuten. De lancering geschiedde met
een Thor-Delta-raket.
Het ligt in de bedoeling, in de ko
mende herfst nog een tweede Tel
star satelliet in de ruimte te bren-
gen. Iedere Telstar-lancering kost
H. JANSE de man, bij wie U het
beste slagen kan. KIJKEN IS KOPEN
HAARLEMMERSTR. 129, LEIDEN.
Telefoon 30553.
KOELER
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond meer bewolking met
plaatselijk enkele regen- of onweers
buien. Zwakke tot matige wind, Rui
mend naar zuid tot zuidwest. Koeler.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
STRAND VERWACHTING
Zwak onweerfront nadert vanuit
Frankrijk. Morgen plaatselijk een
bui, maar ook zonnige perioden. Ma
tige wind tussen zuid en zuid-oost.
Overdag temperaturen tussen 23 en
25 graden na het front 18 tot 20
graden). Zeewater 15 graden.
Vooruitzichten: licht onstabiel met
kans op een buitje.
WATERSTANDEN
11 JULI
Zon op: 4.32 uur; onder 20.58 uur.
Maan op: 14.34 uur; onder 0.49 uur.
Hoogwater te Katwijk te 9.55 en 22.25
uur; laagwater te 5.17 en 17.51 uur.
Dit nummei be 'aat alt 14 pagina's
naar schatting ruim tien miljoen gul
den. De satelliet is bolvormig en
heeft een doorsnee van 85 centimeter.
Het gewicht bedraagt 76.6 kg. De in
strumenten zullen vermoedelijk vier
jaar blijven werken.
Op den duur is het de bedoeling,
stationaire satellieten te lanceren
(die boven een gepaalde plaats op
aarde blijven ..hangen" doordat hun
omlooptijd gelijk is aan de omwen-
telingstijd om de eigen as van de
aarde)
Functionarissen van de lanceerbasis
Cape Canaveral deelden drie uur na
de lancering mede, dat de „Telstar"
in een baan om de aarde is gekomen.
Nasleep van rel
De Nijmeegse politie is een uitvoe
rig onderzoek begonnen naar de wan
ordelijkheden, die vorige week in de
nacht von zondag op maandag plaats
vonden bij een studentenfeest op de
Korenmarkt in Nijmegen. Bij die ge
legenheid werd de politie bekogeld
met stenen en bierflesjes en wer
den o.m. slangen van de brandweer
doorgesneden.
Er zün thans twee Nijmeegse stu
denten, 19 en 21 jaar oud, aangc-
Op Schiphol onthulde Prins
Bernhard gisteren een monu
ment ter nagedachtenis van de
vroegere directeur van de lucht
haven, J. Dellaert. De Prins
voor het monument in gesprek
met de initiatiefnemer, de gezag
voerder J. ten Duis. mevr. Del
laert en de beeldhouwer Dick
Stins.
Vijftien jaar
tuchthuis voor
Peter Hössl
(Van onze correspondent in Bonn)
De 21-jarige Münchense moorde
naar Peter Hössl, die bekende uit
louter schietplezier drie mensen te
hebben vermoord, is gisteren tot vijf
tien jaar tuchthuis veroordeeld. Vol
gens de officier van Justitie, die le
venslang eiste, ging het niet aan,
Hössl te beschouwen als minderjarige,
waardoor hü er met 10 jaar jeugdge
vangenis af zou kunnen komen. De
officier noemde de 21-jarige jonge
man een volledig toerekeningsvat
bare misdadiger, wiens pathologische
aanleg evenwel weinig hoop op ver
betering toeliet.
Wel gaf hij toe dat de schietlust
van Hössl berustte op een soort
s'.ksueel wapenfetisj isme. maar hij
achtte toch geen termen aanwezig
aan te nemen, dat de jongeman bij
de drie zinloze moorden op willekeu
rige mensen verminderd toereke
ningsvatbaar was geweest. Anders
dachten de twee advocaten van Hössl
daar over. Zij noemden hun cliënt
een jongen in de ontwikkelingsjaren,
die een extreem wapenfetisjisme had
ontwikkeld door de in de. psychopa
thologie bekende „parallellie tussen
mannelijkheid en wapens". De raads
lieden vonden dat Hössl tijdens de
moorden in zekere zin was terug
vallen op oerinstincten. waardoor hü
met zyn moeizaam verworven wa
pens was gaan moorden. Een aan
wijzing dat Peter Hössl nog een kind
is. zagen zij in het feit dat de 21-
jarige nog geen enkele poging had
ondernomen met meisjes in contact
te treden. Volgens de advocaten zou
het nog mogelijk zijn Hössl op te
voeden tot een normaal mens met
normale emoties, indien de recht
bank hem tot jeugdstraf veroordeel
de en hem onverwijld liet opnemen
in een psychiatrische inrichting. De
straf is dus, zoals in de aanvang ge
zegd. bepaald op 15 jaar tuchthuis.
In de vergadering van de Nieuw-Guinearaad van vandaag zijn
stemmen opgegaan om deze maand een Papoea-delegatie naar
Indonesië te zenden om het standpunt van de Papoea's aan de
Indonesische regering kenbaar te maken.
De wens is vervat in een van de vijf moties, die werden ingediend bij
de verdere debatten over de politieke ontwikkelingen rond Nieuw-Guinea
en waarover waarschijnlijk morgenavond zal worden gestemd.
De motie over het zenden van een
delegatie is met twee andere le
den van de Raad opgesteld door
de Papoea bestuursambtenaar N.
Tanggahma uit FakFak. die in een
toelichting verklaart dat Indonesië
thans met vreugde Papoea studen
ten uit Nederland ontvangt.
„Moeten wij thans niet zo spoe
dig mogelijk een officiële delegatie
zenden, die het Papoea volk verte
genwoordigt?" zo vroeg hij zich af.
Voorts zei hij: „Wij moeten daar
bij niet als bedelaars handelen, die
er om vragen dat onze rechten ge
honoreerd zullen worden, maar gaan
omdat Indonesië tot vandaag niet
heeft willen horen wat door ons is
gezegd. De delegatie moet de Indo
nesische regering duidelijk maken,
wat. in het hart van de meerder
heid van de bevolking leeft".
houden wegens het plegen van open
lijk geweld tegen personen en goede
ren en het plegen van verzet tegen
de politic. Er zijn nog meer aanhou
dingen te verwachten.
Beter rusten, beter slapen.
1- en 2-persoons.
Bü H. JANSE slaagt U altijd.
HAARLEMMERSTR. 129, LEIDEN
Telefoon 30553.
Trein botst op
bus in Perzië:
45 slachtoffers
Bü een botsing tussen een trein en
een autobus, die zihc gisterochtend op
140 km. ten zuiden van de Perzische
hoofdstad Teheran heeft voorgedaan,
zijn 45 mensen om het leven gekomen.
Er zün dertig gewonden.
De autobus zat propvol. Vlak voor
het ongeluk had de chauffeur de pas
sagiers opgenomen van een andere bus
die met pech te kampen had.
De chauffeur, die op slag werd ge
dood, heeft geprobeerd de bus over
de overweg te loodsen vóór de komst
van de sneltrein, die van Teheran op
weg was naar Mesjed. De schok was
zo hevig, dat de bus een tiental me
ters naar voren werd geworpen. Drie
rijtuigen van de trein sloegen om. De
overwegwachter werd gearresteerd.
De heer Tanggahma voegde hier
aan toe niet te kunnen spreken na
mens de gehele bevolking van Nieuw
Guinea „omdat er ook anders-den
kende groepen zijn".
De motie Tanggahma en de vier an
dere moties werden vandaag inge
diend na 't antwoord in eerste termijn
van het gouvernement op de politie
ke beschouwingen. De regeringsge
machtigde, de heer H. Veldkamp
zei, dat de Nederlandse regering
en het gouvernement van Nieuw-
Guinea „gaarna instemden met het
samenstellen van een representatie
ve delegatie van West Papoea voor
een oriënteringsreis naar Indonesië
zodra de omstandigheden dit moge
lijk maken". Deze delegatie zou ech
ter eerst kunnen vertrekken, „zo
dra de agressie wordt gestaakt en
gebleken is dat de delegatie in In
donesië welkom zal zijn".
Andere moties
De heer Jouwe diende een motie
in, waarin de Nederlandse regering
wordt verzocht een of meer Papoea's
toe te voegen aan de Nederlandse
permanente vertegenwoordiging bij
de Verenigde Naties.
„Het uitblijven van een eigen af
vaardiging van Papoea's wekt wan
trouwen bij de Afrikaanse en Aziati
sche delegaties", zo zei hij. „Het is
voor de Papoea's een kwestie van
leven of dood".
Twee van de overige moties heb
ben betrekking op de volksstemming.
De eerste, ingediend door Kaisiepo,
wenst, dat het plebisciet waarin het
plan-Bunker voorziet, zal worden ge
houden in de tijd, dat West. Papoea
wordt bestuurd door de Verenigde
Naties. De tweede, die afkomstig is
van de afgevaardigde van Ajamaroe,
D. Deda. zegt slechts, dat het voor
gestelde plebisciet ..niet zal mogen
plaats vinden ten tijde dat een der
bij het geschil betrokken partijen de
bestuursmacht in West-Papoea uit
oefent".
De laatste motie, ingediend door de
onderwijzer uit het asmatgebied, D.
Walab, verlangt, dat gezien het feit,
dat de Nederlandse regering en
Indonesië gereed zijn om te onder
handelen op basis van het plan-
Bunker. Indonesië zijn militaire
agressie beëindigd en dat de Indone
sische parachutisten zullen worden
teruggetrokken.
Er zat muziek in het heiwerk,
dat Eduard Flipse. dirigent van
het Rotterdams Philharmonisch
Orkest gisteren verrichtte op 'n
terrein aan de Karei Doorman
straat in de Maasstad. Hij sloeg
de eerste paal voor een nieuw
concertgebouw.
(Van onze
Rotterdamse correspondent)
Gedurende de laatste weken zyn In
Rotterdam zuid vele jongelui in de
leeftyden van 15 tot 20 jaar ge
arresteerd. Reeds zouden er vyf-
tien zijn opgesloten in het huis van
bewaring. Het politie-onderzoek in
de zaak tal van jongens worden
verdacht van diefstal en inbraak
is nog lang niet ten einde. Er wor
den nog veel meer arrestaties ver
wacht. Tot nu toe hebben de jonge
arrestanten in totaal meer dan
honderd diefstallen voorname
lijk van geld en inbraken be
kend. Het dossier, dat de recherche
van het politiebureau aan het
Sandelingplein er over aanlegt,
groeit met het uur.
De eerste aanhoudingen werden ver
richt na een inbraak bij een glas-
handel in Roterdam-zuid. De po
litie had niet kunnen verwachten
dat het zo'n grote sneeuwbal zou
worden. In één straat werden bijna
huis aan huis jongens weggehaald.
Voor zover men tot op heden heeft
kunnen nagaan, zijn sommige kna
pen reeds drie jaar geleden met
hun kwalijke praktijken begonnen.
Zij stalen geld uit kleedlokalen in
fabrieken, op kantoren, op sport
terreinen. uit badhokjes van zwem
baden. Zij braken in. Er werden
bromfietsen ontvreemd. De buit
was vaak niet gering, maar er is
van het gestolen geld niets achter
haald. Het werd opgemaakt aan
cafébezoek, bioscopen e.d. Veelal
trachtten de jongens met hun (ge- J
stolen) geld meisjes te imponeren
De arrestanten komen uit allerlei I
milieus. Er zün ook scholieren bij.1
Op maat en aan de plaats.
U slaagt als U naar II. JANSE gaat.
HAARLEMMERSTR. 129. LEIDEN.
Telefoon 30553.
Sommige jongens, die drie jaar
geleden reeds bezig waren met ste
len. waren toen niet ouder dan
twaalf, dertien jaar.
Er kan hier niet direct van een ben-
de worden gesproken. Meestal wer- (I
den er groepjes gevormd, maar vele 4
knapéh maakten deel uit van meer
dan één groep, waardoor er con
tactpunten waren. Daardoor kon
de lawine loskomen.
Uit het Leidsch Dagblad van Y
11 Julij 1862: J
TJit Amerika meldt men, f
dat de planters in Texas hun 4
koopwaar, zooals z\j het noe- 4
men, n.l. hun katoen en hun 4
negers verbranden. De negers
worden met de katoen in de
gebouwen opgesloten en in
orand gestoken.
Nog steeds echter komen bü de po
litie aangiften binnen van dief
stallen. die op ongeveer dezelfde
wijze worden gepleegd. Wel een be
wijs. dat de plaag nog niet hele
maal is uitgeroeid. Het onderzoek
wordt dan ook intensief voortgezet
De verwachting is echter, dat men
de komende week de voorlopige
balans kan gaan opmaken.
4 Een Fransche zangvereeni-
4 ging wilde te Mamberg een
4 uitvoering geven doch dit
werd door de politie gewei-
k gerd en ivel op grond dat men
hare taal niet verstond en zij i
dan wel wat onbetamelijks
kon ten gehore brengen.