Kruitvat' Oran ontploft: en schot en toen paniek U itzonderingstoestand in zuid-Nieuw-Guinea PREPARATIE Nog geen resultaat op Europees-Afrikaanse ministersconferentie Hogere vergoeding voor de Kamerleden Tientallen doden en gewonden na schiet en steekpartijen Echo en Spoetnik tegelijk zichtbaar ZWART Degueldre gefusilleerd India herovert land op China WEERBERICHT Voorstel: vijftig procent meer Prinses Ann naar Frankrijk HET HOUTPALEIS Nu ook vers brood bij de kruidenier teutvs )pgericht 1 maart 1860 VRIJDAG 6 JULI 1962 No. 30696 LEIDSCH DAGBLAD recteur. E A van Dishoeck Dofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN l 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f 0.65 per week. Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 :k (Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma) De explosie van vreugde, waarmee Algerije gisteren de climax n zijn onafhankelijkheidsviering bereikte, is verstoord door een r^chuwelijke tragedie in Oran. De spanning, die daar al maan- n werd opgehoopt, ontlaadde zich in een wilde schiet- en pV.ekpartij, die tientallen doden en gewonden heeft gekost. Nie- Jand weet wie het eerste schoot in de menigte manifesterende Mhammedanen, die door de gloeiend-hete straten trok. Mis- ,^ii Jensen op straat en het volgende ogenblik was de fusillade in [gering heeft er belang bij, dat Alge- 1 mo iraAn Li'nniln T."" n n i n iamv.ll waar de OAS maandenlang meedo genloos gemoord heeft, was de haat huizenhoog gestegen. Europeanen en mohammedanen leefden er op de rand van de paniek. Een paar scho ten waren genoeg om hen over die rand heen te duwen. De grasgroene mohammedaanse hulppolitie en de Franse gendarme rie hebben daarna samen toch een ramp voorkomen. Onder de dekking van hun wapens konden de Euro peanen vluchten in portieken en rio len. Onmiddellijk stelde de moham medaanse en Franse politie een uit gangsverbod in en werden de Euro peanen en mohammedanen in hun eigen wijken teruggedreven. In de avond concentreerden de Euro peanen zich bij de haven, gereed om zonodig geëvacueerd te worden. Gistermiddag had men de toestand in Oran weer onder controle, maar de gevolgen zijn nog moeilijk te overzien. Zeker zullen de Algerijnen de OAS van provocatie beschuldigen ien was het de O.A.S., misschien ging er een machinepistool 'en dat ?aI de positie van de Euro- r t t i i 1 lil, peanen in Algerije niet gemakkehj- l<r ongeluk af. Hoe dan ook: ineens lagen er een paar bloedende jker maken. Maar Ben Khedda s rc- r\je geen tweede Kongo wordt. Èen paniekvlucht der Europeanen zou haar ongelegen komen en de interne spanningen in het FLN gedogen even min een uit de hand lopen van de situatie. Algiers bleef rustig De toestand in Algiers bleef ook na het bekend worden van het nieuws uit Oran volkomen rustig. Premier Ben Khedda had tevoren ille gang. Soldaten van het A.L.N., mohammedaanse lppolitie, Franse troepen schoten hun wapens leeg; in de lucht, de huizen, maar ook op de in paniek wegrennende mensen. den zijn nog niet geteld, maar het moeten er tientallen zijn. Terwijl de rest van Algerije zonder één incident de geboorte van de nieuwe staat vierde, is het kruitvat Oran dus toch ontploft. In de stad, Tele Europeanen neergestoken [ohammedanen, die 's ochtends al vijandige houding tegenover de •opeanen hadden aangenomen, kken hun messen. Veertien Euro- werden neergestoken, van Aver(i de keel afgesneden, een d'fuw werd in een restaurant dood- v"token. Tenminste dertien anderen i zwaargewond in ziekenhuizen )|N ;enomen. De mohammedaanse do- )IN Tientallen doden bij onlusten in 1 Rio de Janeiro lijdenic heeft gisteren aanleiding geven tot ernstige ongere mdheden in voorsteden van druk«o de Janeiro. In Cavias vielen :olor' doden, nadat een legereen- id zich genoodzaakt had ge in gebruik te maken van de «Elpens tegen een plunderende ïnigte. De ontevredenheid is ontstaan door schaarste n levensmiddelen. Magazij- n en winkels werden geplun- rd. Ook in Sao Joao de Me- - d, een andere wijk van Rio, |^|aken ongeregeldheden uit. £t hoofd van de politie deelde tde, dat hier veertig mensen »rden gedood. hebben de leiders van de na een gesprek met pre- lent Goulart hun leden opdracht £even het werk onmiddellijk te rvatten. Nadat de vakbonden ensdagavond een staking hadden igeroepen ter ondersteuning van t regime van president Goulart, iven vervoer, handel en industrie .teren nagenoeg stil. President lulart had kort geleden geweigerd t door premier Andrade gevormde door het parlement goedgekeurde cnbinet te aanvaarden. Hij vond een -°zntal ministers te conservatief, .arop premier Andrade ontslag LOODGIETERSBEDRIJF DOIGRACHT 18 - TEL. 23951 een radiorede gehouden, waarin hij de Algerijnen aanspoorde de welver diende feestelijkheden te staken en vandaag in alle ernst aan het werk te gaan. En inderdaad, het carnaval van getoeter, gefluit, gedans en ge juich verstomde bijna onmiddellijk. Een passage uit de rede van de pre mier, die niets aan duidelijkheid te wensen overliet, richtte zich tot hen „die de eenheid der nationale krach ten bedreigen". Ben Khedda zei: „Wij zullen hen ontmaskeren of tot rede brengen". Hij zei wederom dat de vestiging van de staat nu de eer ste taak is en legde er de nadruk op, dat de staatsinstituten tot nader or der worden belichaamd door het GPRA (voorlopige Algerijnse rege ring), welks autoriteit zich uitstrekt over iedere Algerijn. De verwijzing naar de autoriteit van het GPRA geldt uiteraard Ben Bella en de dissidente militairen van het ALN. De laatsten blijven voort gaan hun trouw aan de afgezette ge nerale staf te manifesteren. Ben Bella zelf heeft zich nu open lijk solidair verklaard met de genera le staf en duidelijk gemaakt dat hij op eigen gelegenheid naar Algerije zal komen en zijn actie tegen het GPRA zal voortzetten. Het GPRA mag verklaren dat er „geen affaire- Ben Bella bestaat", maar het neemt zijn voorzorgsmaatregelen. Troepen van de loyale wilaya 3 in Kabylië zijn in Algiers gelegerd. En de minis ters en hun omgeving, dit- in de pre fectuur van Algiers werken, eten en slapen, zijn veelal zelf uitstekend be wapend. De 37-jarige ex-luitenant Roger Degueldre, leider van de commando's van het Franse geheime leger in Al gerije, is vanochtend vroeg in het fort van Ivry bij Parijs gefusilleerd. Hij was vorige maand wegen me deplichtigheid aan moord op meer dan twintig mensen ter dood veroor deeld door het militaire gerechtshof, dat in het leven was geroepen als op volger van het hoge militaire tribu naal, dat ex-generaal Raoul Salan tot levenslange gevangenisstraf in- plaats van de doodstraf veroordeelde. De commando's, die Degueldre had gevormd waren belast met de „direc te actie". Hij was er o.m. van be schuldigd opdracht te hebben gege ven tot de moord op commissaris Ro ger Gavoury. Aan zijn commando's worden verscheidene moerden toege schreven alsmede het mitrailleren van mohammedanen in de mo- I hammedaanse café's in Algiers. Degueldre nam in 1945 dienst in het vreemdelingenlegioen en hij vocht in 1 Indo-China en Algerije. De openbare j aanklager had de doodstraf geëist I ondanks „het schitterende militaire verleden' van de beklaagde. Een gratieverzoek was afgewezen. Bij zijn terechtstelling droeg De gueldre het uniform en de groene baret van officier der parachutisten. Hij weigerde de blinddoek, riep „lang leve Frankrijk" en begon de Marseillaise te zingen toen het sal vo gelost werd. Indiase troepen hebben ongeveer 20 procent heroverd van het gebied, dat destijds door troepen van de Chi nese volksrepubliek werd bezet, om dat Peking zei, dat hel in feite Chi nese grond was. De Indiase troepen rukten in het noorden van Ladak zo onverwacht op, dat de Chinezen volkomen verrast waren en niets te rug deden. Daarom had de Indiase actie een uitermate rustig verloop. Er werden acht nieuwe Indiase grensposten ingericht. De Chinezen namen ook naderhand geen tegen maatregelen. India heeft nu 2500 vierkante mijl terug van de 12.000 die destijds door China werd bezet. In zuid Nieuw-Guinea, waar veertien dagen geleden bij Me- rauke Indonesische parachutisten zijn geland, is de burgerlijke uitzonderingstoestand afgekondigd. Dit besluit moet worden gezien als een voorzorgsmaatregel om de resident, mr. F. R. J. Eïbrink Jansen in staat te stellen bijzondere maatregelen te treffen met het oog op het grote aantal Indonesische inwoners in zuid Nieuw-Guinea. de voormannen onder de Indonesi sche bevolkingsgroep preventief in hechtenis te nemen. Geen evacuatie Inwoners van Indonesische af komst onder de bevolking van zuid Nieuw-Guinea zijn verre in de meer derheid boven de Europese inwoners. Alleen in en om Merauke wonen on geveer 2500 Indonesiërs van wie 600 OP DE MEESTE PLAATSEN DROOG De Bilt verwacht van heden- tot «■genavondEnkele opklaringen en >rgen op de meeste plaatsen droog, izelfde of iets hogere temperaturen. Matige tot zwakke wind, aanvan- lijk tussen noordwest en west, later ssen west en zuidwest. (Opgemaakt te 11.15 uur) STRANDVERWACHTING Bamen met het hoge-drukgebied i westen van Ierland verdwijnt ook koude wind uit westelijke richtin- n. Morgen daarom droog weer en kele opklaringen. Zwakke wind tus- i west en zuidwest. Overdag 16 tot graden. Temperatuur zeewater graden. Vooruitzichten: tijdens het ekeinde geleidelijk wat aangenamer landweer, 7 juli )n op: 4.28 uur; onder; 21.00 uur. aan op: 10.14 uur; onder: 23.50 uur. Dogwater te Katwijk te 6.34 en 18.59 Ir. Laagwater te 2.23 en 14.36 uur. It nummer bestaat uit 14 pagina's Onder de uitzonderingstoestand zijn een aantal maatregelen mogelijk, zoals censuur en het instellen van een avondklok, voorts kan handelend worden opgetreden tegen personen, die zich egen het Nederlandse gezag keren. Voor zover vandaag in Ïïol- landia bekend was, zijn er behalve de intrekking van de vergunningen voor jachtgeweren, die vrijwel on middellijk na de landing van Indone sische parachutisten door honderden Indonesiërs werden ingeleverd, geen maatregelen tegen de Indonesische bevolkingsgroep genomen. Het besluit tot het instellen van de uitzonderingstoestand wordt in Hol- landia dan ook meer opgevat als een voorbereiding voor het opvangen van eventuele verdere ontwikkelingen. Langdurig Door contacten met de Nederland se strijdkrachten te vermijden een tactiek, die zij ook in andere infil- tratiegebieden toepassen maken de infiltranten de zuiveringsactie in het gebied van Merauke eveneens tot een operatie van lange duur. De on geveer honderd parachutisten zijn nu veertien dagen in dit gebied aan wezig. Dit zou invloed kunnen hebben op de houding van vooral de Keiezen, van wie naar vernomen wordt er se dert de luchtlanding een dertigtal wordt vermist. Het Nederlands be stuur trad reeds in 1960 op tegen een subversieve beweging onder de van de Kei-eilanden afkomstige Indone siërs in Merauke, van wie een aantal destijds werd aangehouden. Onder de uitzonderingstoestand is het ook mo gelijk eventueel tot steun aan In donesische parachutisten opwekken- Slot en grendel voor kernwapens De Amerikaanse regering heeft haar ambassadeur bjj de NAVO, Thomas K. Finletter, opgedragen de Westelijke bondgenoten op de hoogte te brengen van een nieuw electro- nisch „slot en grendel"-apparaat, dat het ontsteken van kernwapens bjj ongeluk of zonder opdracht moet voorkomen. Finletter zal dit doen op een bij eenkomst van de NAVO-raad in Pa rijs op woensdag a.s. of op een daar op volgende vergadering van de raad. Het bestaan van het nieuwe appa raat werd verleden maand bekend gemaakt. Het zal de militaire hoofd kwartieren ver achter de frontlinies de controle doen behouden over kern wapens in handen van commandan ten aan het front Aanleiding tot het ontwerpen van een dergelijk ap paraat was het ft. .i dat de Ameri kaanse divisies in Europa onlangs de beschikking hebben gekregen over de Davy Crockett- en andere atoom wapens. Sommige militaire functionarissen twijfelen eraan of een dergelijk ap paraat wel nodig is, gezien de uit gebreide voorzorgsmaatregelen tegen het afvuren of ontsteken van kern wapens zonder de machtiging van hogerhand. Javanen. Onder hen bevinden zich ook ruim 150 merendeels fel anti-In donesische Ambonese mannen. Het aantal Nederlandse mannen, vrou wen en kinderen in de gehele resi dentie zuid Nieuw-Guinea bedraagt niet meer dan ruim 600, verdeeld over Merauke, de hoofdplaats van de residentie en nederzettingen als Kepi, Tanah, Merah, Mindiptana en Agats. Met het afkondigen van de uitzon deringstoestand is nog geen besluit genomen tot evacuatie van vrouwen en kinderen uit dit gebied, zoals des tijds het geval was in Teminaboean in de Vogelkop, waar overigens vo rige week het normale bestuur is hersteld. De na de landing van de Indonesische parachutisten van veertien dagen geleden genomen voorzorgsmaatregelen zullen echter van kracht blijven om op alle even tualiteiten te zijn voorbereid. De derde Europees-Afrikaanse mi nistersconferentie over een nieuw overeenkomst tussen de zes EEG-lan- den en de onafhankelijke geasso cieerde landen in Afrika heeft giste ren in Brussel niet tot concrete re sultaten geleid. De Afrikaanse dele gaties zjjn wat teleurgesteld naar huis teruggegaan om met hun regeringen overleg te plegen over de voorstellen van de EEG-landen. Zij verklaarden dat zij die voorstellen konden aan vaarden noch verwerpen. Een volgen de ministersconferentie over het as- sociatievraagstuk zal pas na de zo mervakantie gehouden kunnen wor den. Dit betekent dat men in tijd nood dreigt te komen, aangezien de oude associatie-overeenkomst aan het eind van dit jaar afloopt. De Nederlandse minister van Fi nanciën, prof. J. Zijlstra, die de con ferentie met minister Luns heeft bij gewoond, verklaarde na afloop dat hij toch niet geheel ontevreden naar Den Haag terugkeerde. Men had wel degelijk vorderingen gemaakt en vol gens hem voor zeker tweederden overeenstemming bereikt. Het besluit om de conferentie te verdagen werd genomen na een dag van zware besprekingen, die op een bepaald ogenblik zo verward waren geworden, dat het gesprek op voorstel van minister Zijlstra werd onderbro ken voor overleg tussen de Zes EEG- delegaties onderling. De conferentie was donderdag be gonnen met een uiteenzetting van de delegatieleider van Ivoorkust, Sailer, die namens de Afrikaanse ministers mededeelde, dat de 780 miljoen dol lar die de EEG-landen in de komen de vijf jaar voor hulp aan de geas socieerden willen onttrekken, onvol doende is. De EEG-landen willen van dit bedrag 80 miljoen dollar reserve ren voor de afhankelijke geasso cieerde gebieden (waaronder Nieuw- Guinea en ook Suriname en de Ne derlandse Antillen die op eigen ver zoek als afhankelijke geassocieerden zullen gelden), zodat er voor de acht tien onafhankelijken in Afrika 700 miljoen dollar overblijft. Deze landen menen echter 810 miljoen dollar voor zich alleen nodig te hebben. De EEG-landen hielden echter voet bij stuk. Als de Afrikanen (voorna melijk de voormalige Franse gebie- prijssubsidies nodig hebben, zouden zij moeten proberen op de oude ma nier met Frankrijk tot een overeen komst te komen. Zij genieten n.l. op de Franse markt nog steeds een voor keursbehandeling door een stelsel van „surprix". De EEG is bereid een deel van de kosten van deze prijs subsidies van Frankrijk over te ne men, doch alleen op voorwaarde dat deze hulp een aflopend karakter krijgt en geleidelijk wordt vervangen door financiële steun ter verbtering vai de Amerikaanse economieën. Unieke gebeurtenis (Van een onzer redacteuren) Gisteravond omstreeks tien minuten over elf was er een zeer bijzonder schouwspel zichtbaar: twee kunstmanen tegelijkertijd, namelijk de Amerikaanse ballon satelliet Echo en de Russische kunstmaan Spoetnik IV. Toeval lig was de hemel vrijwel onbe wolkt, toen deze ruimtevaartui gen overtrokken. Het is in Ne derland nog niet eerder voorge komen, dat tegelijkertijd twee kunstmanen te zien waren. Wel waren er reeds eerder zelfs drie kunstmanen te zien op één avond maar dan na elkaar en niet ge lijktijdig. De Echo trok als een zeer heldere ster van zuidwest naar noordoost door een baan waarvan het hoogste punt ongeveer 60 graden boven de horizon lag. Deze Echo is een plastic ballon die 62 kg weegt en een door snee heeft van ongeveer pl.m. 30 m. De baan ligt ongeveer 1600 km boven de aarde. De Echo werd op 12 augus tus 1960 gelanceerd. De Spoetnik IV werd op 1 decem ber 1960 gelanceerd met de twee hondjes Ptsjelka en Moesjka aan boord. Het lukte niet deze naar de aarde te laten terugkeren. De Spoet nik IV weegt ruim 4500 kg en be- B(j de Tweede Kamer is een wets ontwerp ingediend tot verhoging van de schadeloosstelling voor de leden van de Tweede-Kamer. Voorgesteld wordt deze schadeloosstelling te ver hogen van f 10.000,tot f 15.000, en voorts wordt in overweging gege ven de jaarlykse vergoeding voor reiskosten te bepalen op f 2400. In de memorie van toelichting zegt minister mr. E. H. Toxopeus (Bin nenlandse Zaken) o.m.: „de stelling is gewettigd, dat de huidige schade loosstelling aan de zeer lage kant is". Ze staat niét meer in een goede ver houding tot de inspanning en de tijd, die een juiste vervulling vordert en de verantwoordelijkheid aan de func tie verbonden. De regering is van mening, dat een aanmerkelijke verhoging van deze schadeloosstelling, mede in het licht van de tegenwoordige levens standaard niet kan uitblijven. De thans geldende vergoeding van reiskosten is gelijk het bedrag (f 1572.van een algemene abonne mentskaart voor reizen in de eerste klas van de NS. Het is de regering gebleken, dat deze vergoeding per HOU jaar voor vele Kamerleden, die van den) menen, dat zij meer geld vooreen eigen auto gebruik maken, niet toereikend is om de autokosten, ver bonden aan het reizen in verband met de werkzaamheden als Kamer lid, te bestrijden. Deze vergoeding is, zo wordt in de memorie van toelich ting opgemerkt, zelfs in vele gevallen onvoldoende om de reiskosten te dek ken, die gemaakt moeten worden voor het bijwonen van de vergaderin gen der Kamer. Voorgesteld wordt deze verhogingen te doen ingaan op 1 juli. In een volgend wetsontwerp is de Kamer in overweging gegeven de jaarlijkse toelage van de voorzitter van de Tweede-Kamer te vergroten van f l/).000,tot f 15.000.en voorts om de eerste plaatsvervangende voorzitter en de tweede plaatsvervan gende voorzitter een jaarlijkse toe lage toe te kennen van respectievelijk f 3.000.en f 2.000,boven de scha deloosstelling, die zj als Kamerlid ontvangen. In de memorie van toelichting op dit laatste wetsvoorstel wordt gewe zen op o.m. het feit, dat nu het aan tal avondvergaderingen van de Ka mer belangrijk is toegenomen meer en meer een beroep wordt gedaan op de plaatsvervangende voorzitters om vergaderingen te presideren schrijft een baan om de aarde waar van de hoogte van 187 tot 265 km varieert. Door de veel kleinere om vang van dit gevaarte is deze Spoet nik slechts als een zwak sterretje zichtbaar, gisteren iets duidelijker dan gewoonlijk doordat de kunst maan vrijwel door het zenith trok. (Van onze Londense correspondent) De elfjarige Prinses Ann is giste ren onverwacht naar Frankrijk over gestoken, waar zij acht dagen zal lo geren op het Chateau de la Lorie, nabjj Angers in het Loiredal. Haar gastheer is de markies Louis de Saint-Genys, die een vriend is van de Engelse koninklijke familie. Diens dochtertje Florence is ook 11 jaar. De markies heeft gezegd, dat hij de komende dagen geen Engels in zijn huis wil horen want het doel van de logeerpartij van de prinses is haar Frans te verbeteren. De 66-jarige markies was in 1940 een officier in het Britse leger. Hij is de vriend van de graaf van Parijs, de Franse „troonopvolger". Prinses Ann reisde met de nachtboot naar St.-Malo samen met een vriendinne tje en een Franse gouvernante. De betekenis van het bezoek van Prinses Ann aan Frankrijk is, dat zij thans gereed is om voortaan, inplaats van in Buckingham Palace te wor den opgevoed, gewoon naar school te gaan. De prinses wordt in augustus 12 jaar. Volgens geruchten zou zij naar een exclusieve meisjeskostschool, North Foreland Lodge, nabij Basing stoke in het graafschap Hampshire gaan. Ook Koningin Frederika van Griekenland en Kroonprinses Mar- grethe van Denemarken hebben die in Helling bezocht. Advertentie HERENSTRAAT 20—31 Vakantie 9 t.m. 19 juli. De aankomst van de Prinses sen Irene en Margriet op het vliegveld Zanderij in Surinamet ter begroeting stond bij het vlieg tuig de waarnemend gouverneur van Suriname, Z. ExA. Currie. Nog een miljoen hulpbehoevende vluchtelingen Volgens het jaarlijkse rapport van de hoge commissaris der VN voor vluchtelingenzaken, dat op de huidi ge zitting van de Economische en Sociale Raad van de VN in Genève zal worden besproken, zjjn er in ver schillende delen van de wereld nog ruim een miljoen vluchtelingen die hulp behoeven. In het jaar. dat 31 maart eindigde, vormden meer dan 300.000 nieuwe vluchtelingen uit Angola en Roeanda een groot probleem voor het bureau. Angola is een Portugees gebied in Afrika waar vorig jaar botsingen tus sen opstandelingen en Portugese troepen zijn voorgekomen. Roeanda, voormalig Belgisch beheerschapsge- bied, is op 1 juli onafhankelijk ge worden. Tegen het einde van 1963 hoopt het bureau een groot aantal der vluchte lingen uit kampen in het gewone le ven terug te hebben gebracht. Diepdoorbakken Finnbrod, dat altijd kersvers blijft, is nu ook in de moder ne levensmiddelenbedrijven verkrijg baar. Koop een pak, wit of bruin. Heerlijk ontbijt, gezonde lunch. Be reid uit volkoren roggemeel met ont vette melk is het krachtvoeding, die toch niet aanzet. Finnbrod hoort bij elke broodmaaltijd. Advertentie Uit het Leidsch Dagblad van 8 Julij 1862: Aangenomen het beroep naar Leiden door Ds. R. Koop- mans van Boekeren te Har- lingen. Daar de huurprijzen in Pa rijs zoo duur zijn, zijn een bakker en een metselaar, op het denkbeeld gekomen za- mer één kamer te huren met één bed. De één werkt over dag en de andere bij nacht, dus lossen elkaar af om te slapen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1962 | | pagina 1