Aardgasbel Slochteren blijkt enorm groot KENNEDY IN LEVENDIG DUEL MET AMERIKAANSE DOKTERS NEW YORK HERALD TRIBUNE NIET MEER IN WITTE HIUS Waterman LUCKY STRIKE 1.25 Hoofdbrekens voor minister De Pous JVat doen we ermee (I) /MOW S7K/KE Debat over deken verzorging voor de ouden van dagen President Kennedy ergerde zich aan Republikeins blad ARBEIDSPRODUCTIVITEIT VERVULT ONS MET ZORG jicht 1 maart 1860 Vrijdag 15 juni 1962 Vijfde blad no. 30678 (Van onze speciale verslaggever) EDERT het ogenblik, waarop met zekerheid kon worden aangenomen, dat de ..aardgasbel" bij Slochteren een volume teft van minstens 150 miljard kubieke meter volgens de meest jorzichtige schattingen, wordt de minister van Economische aken, drs. De Pous, beziggehouden door een ingewikkeld pro- eem. Eigenlijk zou men moeten zeggen: door een aantal oblemen, die stuk voor stuk gecompliceerd zijn en in hun onder- oge samenhang nog weer eens nieuwe problemen scheppen. De minister zal n.l. de oplossing neten vinden voor de vormwaar de exploitatie van die enorme weelheid energie moet plaatsvin- voor de wijze, waaróp die jloitatie moet worden gefinan- rrrf, voor de consequenties, die de ploitatie zal hebben t.a.v. de twee s, die tot vu toe Nederland :n energie voorzagen, n.l. de olie de kolen, voor de situatie, die tstaan zal in een groter verband het nationale we behoeven echts te wijzen op het bestaan van E.E.G. en dan nog voor enige idere vraagstukken zoals die, elke verband houden met een in nabije toekomst te verwachten moe vorm van energie, de kern- i ergie. Oorlogser fenis Het is van belang te weten, dat het iögste rendement van het aardgas «kregen wordt als het beschikbaar imt voor huishoudelijk gebruik. Ne- frland bezat in de vijftiger jaren o groot aantal, sterk verouderde, al iatselijke gasfabrieken, die tegen £e kosten op zeer inefficiënte wijze t produceerden. Deze situatie was n erfenis van ver voor de oorlog, en elke gemeente, die zich respec- erde, de illusie koesterde, zelf een isfabriek te moeten hebben, (om n voorbeeld te noemen: zelfs een meente Leidschendam heeft een ren gasfabriek!) Toen de elektrici- it steeds meer de plaats van het ss ging innemen, heeft men deze Hit niet opnieuw gemaaktde elek- sche centrales zijn veelal in pro- nciaal verband opgericht. Toen de Ned. Aardolie Maatschap- j, een dochteronderneming van de heil en de Esso, aardgas in de Ne- trlandse bodem aantoonde en in zelfs kon mededelen, dat dit in sploiteerbare hoeveelheden kon den gewonnen <dat was bij Coe- >rden), heeft deze maatschappij iet de regering gesproken over een concessie en over de mogelijkheden van het gebruik ervan. Prof. Zijlstra, die toen minister van Economische Zaken was, heeft met de NAM een contract aangegaan, waarin voor de tijd van 20 jaar een levering van 400.000 kubieke meter per dag door de NAM werd gegaran deerd en waarbij de NAM een con cessie kreeg voor verdere exploratie van de bodem. Die gegarandeerde levering aan de Staat was een voorwaarde, die de Staat moest moét stellen, omdat de Staat gas slechts dan kan aan bieden aan de verbruikers, in dien levering gedurende een behoor lijk aantal jaren in gelijkmatige hoe veelheid wordt gegarandeerd. De dis tributie (het transport!» vergt nl. grote investeringen. De Staat behield zich echter de vrijheid voor de hoe veelheid af te nemen aardgas af te laten hangen van de leveringsbe hoefte aan verbruikers. Geleidelijk is de hoeveelheid, die de Staat afnam echter groter geworden en in 1960 bedroeg ze zelfs reeds een miljoen kubieke meter per dag. Voor de Staat betekende het afne men van het aardgas een zeer grote „voor-financiering". Er moesten lei dingen worden gelegd, pompstations moesten worden gebouwd, het gas moest gereinigd worden, soms gekoeld (teneinde de druk door warmte niet te hoog te doen worden), enz. Groter dan gedacht In de herfst van 1960 werd de aan wezigheid van een aardgasbel bij Slochteren aangetoond. Men ver moedde toen nog niet, dat de hoe veelheid gas zo groot was als thans wel is gebleken. Minister De Pous antwoordde dan ook op vragen van het Kamerlid Posthumus in novem ber 1960, dat de NAM nog niet klaar was met haar exploratie, maar dat aangenomen kon worden, dat er ruim 60 miljard kubieke meter gas in de bodem zou zitten. Precies kon men de hoeveelheid niet noemen omdat de geologische structuur van de Nederlandse bodem nogal onduidelijk is. (Trouwens ook nu lopen de schattingen nog sterk uiteen. Terwijl de regering aan neemt, dat er minstens 150 miljard kubieke meter aardgas in de bodem bij Slochteren zit, zijn er ook schat tingen van 400 miljard en zelfs van 900 miljard kubieke meter). Nog onlangs verscheen een interes sante publikatie van de Shell, waar uit te lezen is, dat het niet zo eenvou dig is om een geologische kaart te maken en daaruit af te leiden, hoe groot de hoeveelheid aardgas op be paalde plaatsen is. Vaak treft men aardgas aan samen met aardolie. Men spreekt dan van „nat gas", dat met de olie naar boven komt en dan ook onmiddellijk moet worden weg geleid of verbrand moet worden. Kan het natte gas worden afgeleid, dan is het voor industriële doeleinden zeer wel te gebruiken, zoals b.v. het geval is bij de hoogovens. Kan dat niet, dan wordt het in brand gesto ken. Tot 1960 werd aangenomen, dat zich in de Nederlandse bodem een hoeveelheid „droog" aardgas van 8 miljard kubieke meter en een hoe veelheid van nat gas van 2 miljard kubieke meter bevond. Verzevenvoudigd In september van dat jaar volgde het bericht, dat een nieuwe put was aangeboord nabij Slochteren, die de I PROBLEMATIEK VAN HET AARDGAS J De vondst van miljarden f r kubieke meters aardgas van hoogwaardige kwaliteit heeft i niet alleen vreugde gebracht t in Nederland, maar ook een zekere verlegenheid. t Een aarzeling om het on- t verwachte bezit met durf, met voortvarendheid, maar t bovenal met visie in exploi- t tatie te nemen neemt men t ivaar. Het is of om de wat t tengere figuur van Neder- i land een reuzen-mantel ge- t worpen is, die ons belemmert t in het lopen en dwingt te gaan zitten om af te wach- ten tot anderen ons de last t i van de enorme mantel van f t de schouders zullen nemen, i Hopelijk is dit slechts f schijn en zal eerlang een doordacht en moedig plan op f tafel worden gelegd, dat een nuttig en royaal gebruik en 1 verbruik van het immense kapitaal zal beogen, opdat i meer nieuwe rijkdommen - kunnen worden geboren. f In drie artikelen zullen wij trachten een indruk te geven van de problematiek, die met de aardgasvondst in onze Nederlandse huishouding binnenkwam en die tot op- lossing moet worden ge- f bracht. Advertentie veelheid droog aardgas was gevon den, die al wist men nog niet precies te zeggen, hoe groot die „bel" was op minstens zestig miljard, kubieke meter werd getaxeerd. Van de ene dag op de andere was de aardgas-energie-voorraad dus verze venvoudigd! Dit gebeuren bracht minister De Pous aan het denken. Hij kwam tot twee conclusies, die hierop neerkwa men. dat: Deze enorme hoeveelheid aardgas, gezien de snelle toeneming van de behoefte aan energie die van 1950 op 1960 verdubbeld was heel wel geleidelijk zou kunnen worden ge bruikt; De weg, die totnutoe gevolgd was bij de voorfinanciering niet gehand haafd kon blijven. Tot dan vergde de „voorfinancie ring" rond 35 miljoen gulden bij een hoeveelheid van 8 miljard kubieke meter. Een hoeveelheid van 60 mil jard kubieke meter zou ongetwijfeld een paar honderd miljoen vergen. En bij een nog grotere hoeveelheid gas zou die voorfinanciering misschien verwachting wettigde, dat een hoe-wel een miljard gaan belopen. (Van onze correspondent in Washington) De regering-Kennedy heeft een wet aanhangig gemaakt, waarbij ieder, die boven de vijf-en-zestig is en die in aanmerking komt voor oudedags- pensioen, tevens recht krijgt op sterk, gereduceerde betaling, wanneer hjj of zij naar een ziekenhuis of een rusthuis moet. Om dit programma te betalen stelt de regering voor de bijdragen, die vrijwel ieder, hier betalen moet voor de „social security" (ouderdomsrente) enigszins te verhogen. De regel zou dus worden, dat ieder of vrijwel ieder, die de vijf-en-zestig is gepasseerd, zeer weinig zou behoeven te betalen voor de kosten van een ziekenhuis of een rusthuis. Maar dat zou geen ondersteuning van staats wege zijn, men zou daar immers zelf voor hebben betaald in de jaren dat men normaal verdiende. halen. En voor Kennedy is het heel belangrijk om in de volgende twee jaar van zijn bewind een grotere meerderheid in het Congres te heb- VEERTIG JAREN „PRO SENECTUTE" Zo lang mogelijk moet worden ge tracht de ouder wordende mens in •nze samenleving in eigen omgeving •Maten". Dit zei gistermiddag mej. dr. JL A. M. K lompe, minister van matschappelijk Werk, tijdens een «•vangst, gehouden ter gelegenheid ran het 40-jarig bestaan van de ver- Hging „Pro Senectute." Deze ont- rangst werd gehouden in een van Je tehuizen van de vereniging, huize "Tony" aan de Laan Copes van Cat- •enburgh in Den Haag. In haar toespraak memoreerde mi ester Klompé hoe het vraagstuk van Je ouder wordende mens thans meer Mndacht krijgt dan vroeger. „De ouderdom is de bekroning van het •e^n", zo stelde de minister. ZU ontvouwde enkele gedachten ®et betrekking tot het beleid ten ianzien van het vraagstuk van de kjaarden en wees daarbij op de be tekenis van de zelfstandigheid van uo bejaarde. Ook wanneer hulp wordt leboden, dan moet deze zelfstandig heid zoveel mogelijk worden gehand haafd. Naar de vaste overtuiging Ta» minister Klompé moet met na- toe worden voorkomen, dat de ouder gordende mens het gevoel krijgt dat hij er niet meer bijhoort. In dit ver hand bepleitte zij een intense samen- *erking tussen de oudere en de jon gere generatie, om zich op die wijze te realiseren welke de vele taken zijn, die ook de bejaarde nog kan vervul len, Na de ontvangst was er gelegen heid het met een door aankoop en verbouwing van een aangrenzend Pand uitgebreide en gemoderniseerde tehuis „Tony" te bezichtigen. President houdt het oog op de verkiezingen Zü die thans reeds boven de vijf en zestig zijn (en dat zijn er 17 mil joen» zouden die privileges krijgen zonder dat zij vroeger een verhoog de „social security"-belasting had den betaald. Men kan zich dus voorstellen, dat het regeringsplan bij de oudste kiezers in Amerika (en zij vormen 15 procent van het kie zerskorps) heel populair is. Toen Kennedy dezer dagen in New York sprak, was de enorme zaal van Ma dison Square Garden stampvol en de ouden van dagen vormden verreweg de meerderheid. Maar ook voor een jongere groep met name de groep tussen de veertig en vijftig heeft dit programma veel aantrekkelijks. Dat zijn namelijk de vaders en moe ders, die op hoge kosten zitten om dat zij hun kinderen willen laten studeren en die zich tevens bezorgd moeten maken, dat hun eigen va der of moeder naar een ziekenhuis zal moeten en, vanwege de geweldi ge kosten, de steun zal behoeven van de „kinderen tussen de 40 en 50". Kennedy achtte het nodig zich tot het volk te wenden, omdat zijn wet zwaar werd tegengewerkt door de doktersorganisatie in Amerika: de American Medical Association, die iedereen hier noemt bij de afkorting A.M.A. Tot nu toe lijkt het heel moei- xi/.,. m j, r i lijk om het wetsontwerp uit de com- j Witte Huis wordt afgeleverd. missie te krijgen voor een behande- '-1 -11J~ ling in de voltallige vergadering van het Huis van Afgevaardigden. De machtige pressiegroep van de A.M.A. overstroomt de Congresleden met kaarten en brieven, aandringend op verwerping van het regeringsvoor stel. ben. Zondag kon men Kennedy op de televisie zien spreken voor de volle zaal. maandag zag men dokter An- nis uit Miami het woord voeren voor stoelen en banken, waarboven de leuzen van zondag nog hingen Wat de dokters vrezen De dokters hier leggen er de na druk op, dat zij het systeem willen handhaven van particuliere artsen met particuliere patiënten. Dat die patiënten ziekteverzekeringen nemen, daar hebben zij geen bezwaar te gen, maar zij zijn beducht voor ge socialiseerde medische zorg, zoals die thans in Engeland bestaat. Wat de Amerikaanse regering thans voorstelt beschouwen de art sen hier als een eerste stap in die Engelse richting. De regering ont kent dit. De patiënt blijft zelf zijn arts betalen, maar het ziekenhuis zal hem veel en veel minder gaan kosten als hij de 65 is gepasseerd. De art sen echter betogen, dat de bureau- LUCKY STRIKE-de échte Amerikaan van wereldklasse en kwaliteit. Steek een Lucky op - in alle landen een graag gezien gebaar. THE WORLD FAMOUS AMERICAN CIGARETTE) Succes voor Franse spoorweglieden De Franse regering heeft erin toe gestemd de werkweek van het Franse spoorwegpersoneel met twee uur tot 46 uur te bekorten. Dit zal gebeuren met ingang van 1 oktober. Boven dien zal een kleine loonsverhoging waarover reeds overeenstemming was bereikt, inplaats van in oktober op 1 juli reeds ingaan. Al het personeel in staatsdienst en arbeiders in gasfabrieken en elektri sche bedrijven zullen eenzelfde loons verhoging krijgen. cratie, die noodzakelijk zal worden bü toepassing van de voorgestelde wet, de gezondheidszorg zal schaden. Zij zien vertraging bij het opne men van patiënten en zij verwach ten een toeloop naar de ziekenhui zen, nog groter dan thans reeds het geval is. Via de televisie heeft dr. Annis alle Amerikanen verzocht zich om advies over het wetsvoorstel tot hun arts te wenden en vervolgens na dus door hem te zijn voorge licht aan hun vertegenwoordiger in het Congres te schrijven. De post zal drukke dagen krijgen in Wash ington. Deze weinig optimistische woorden waren een deel van de jaarrede. die ir. W. van Osselen, algemeen voor zitter van de Federatie metaal- en elektrotechnische industrie, gisteren in het Palace-hotel te Scheveningen uitsprak ter gelegenheid van het ver schijnen van het eerste jaarverslag van deze organisatie. Ir. Van Osselen was van mening, dat de ondernemers blijk geven de Democratie geen goed gedaan! (Van onze correspondent in Washington) President Kennedy heeft de New York Herald Tribune op gezegd en dat betekent, dat in plaats van 22 exemplaren geen enkel nummer van de Herald Tribune meer in het Rechtstreeks Kennedy tracht thans over de hoofden van de dokters en van vele Congresleden heen het yolk toe te ipreken en in het volk een bewe ging op gang te brengen waarvoor het Congres toch tenslotte zal moe ten zwichten. Het wetsontwerp is, zoals gezegd, bij grote groepen popu lair. Of de president erin zal slagen nog voor de verkiezingen van no vember de wet aangenomen te krij gen is niet zeker. Maar men moet betwijfelen of hij dat zelf wel zo belangrijk vindt. Zoals de zaken thans staan hebben de Democraten in dit streven hun beste verkiezings- onderwerp gevonden. Het lijkt niet onmogelijk, dat de partij in novem ber met actie voor deze ouderdoms zorg belangrijke successsen kan be- I Journal en Herald Tribune kritisch over de acties van de president. Men kan niet met volstrekte ze kerheid vaststellen, waarom Kenne- dy de Tribune heeft opgezegd, maar J de algemene indruk is, dat dit ge- I beurd is uit irritatie over de inhoud. En daarmee heeft Kennedy de zaak léenwiIven „aar £wr va 1 van dc «een eoe.d eedaan. riativ, dan ÏTd rich op T T 1 krant nit St. Louis kunnen abon- ntrtn- I& W Republikeinen. Jtdst om" nementen op de tribune kunnen i aanhouden. De Herald Tribune is de belang rijkste Republikeinse krant. De New York Times tracht veel meer een middenpositie in te nemen. Het is niet te zeggen, welke artikelen in de Tribune de president de laatste tijd het meest geërgerd hebben. Maar het was bijvoorbeeld opval lend hoeveel ruimte en accent de Tribune gaf aan artikelen over het Billy Sol Estes-schandaal. In de New York Times kon men veel minder lezen over deze zwendelaar uit Texas die er tevens in geslaagd is Kenne dy's departement van Landbouw in opspraak te brengen. Hoeveel corrup tie diverse onderzoekacties eventueel Het Witte Huis is niet alleen de ambtswoning van de Ameri kaanse president. Ter weerszij- L..ff laan het licht zullen brengen is niet den heeft men, op lager niveau, te voorspeiien, maar de opspraak al- kantoorruimten gebouwd, waar I leen al doet de regering van Ken- nedy geen weet men ook, dat een zekere mate van corruptie altijd aan de dag is getreden in een Amerikaans bewind, welke par tij ook aan de macht was. de staf van de president is on dergebracht. De plaats van de Tribune is thans ingenomen door de St. Louis Post-Dispatch een krant uit het midden van de Verenigde Staten, die veel vriendelijker gestemd is ten aanzien van de politiek van Kennedy dan de Tribune. Onofficieel is verklaard, dat men het in het Witte Huis wense lijk vond wat meer geografische va riatie te brengen in dc bladen die men daar las, maar vrij algemeen houdt men het er in Washington voor, dat Kennedy en zijn echtge note zich herhaaldelijk geërgerd hebben aan artikelen in de Tribu ne, die zij te kritisch en onrecht- Meer en minder Op 9 mei vroeg men aan Kennedy op een persconferentie hoe hij vond dat de Amerikaanse pers hem be handelde. De president antwoordde: „Wel, ik lees meer en meer, maar heb er minder en minder plezier in". Dat antwoord was amusant, om dat het een variatie was op een re clame-zin van Camel-cigaretten. Kennedy zal zich ook geërgerd heb ben over krante-artikelen, die par tij kozen voor de staalindustrie, toen deze in conflict kwam met de anti- inflatiepolitiek van de president. In deze kwestie waren vooral Wallstreet dat eerbied voor de politieke tegen stander een essentieel kenmerk is van de democratie, behoort een pre sident zich niet demonstratief blind te tonen voor wat een groot opposi tie-blad afdrukt. Natuurlijk houdt Kennedy zijn ogen heus wel open voor wat de op positie zegt en doet. maar deson danks blijft dit een ongelukkige ges te. Pierre Salinger. Kennedy's pers chef, is nader over de zaak onder vraagd. Zijn antwoord was twee slachtig: het Witte Huis zou groter georgrafische variatie in de abon nementen nastreven en ontstemming over de Tribune zou daarom niet de reden zijn van de verandering. Maar anderzijds verklaarde Salinger dat het „toppunt" wel was bereikt, toen op dezelfde dag de New York Times een artikel van drie kolom publi ceerde over het onderzoek naar de overdreven grote opslag van grond stoffen. die belangrijk zijn voor mi litair gebruik, terwijl de Tribune geen regel aan de zaak wijdde. Dit onderzoek kan onaangenaam wor den voor de Republikeinen, omdat de opslag voornamelijk onder Eisenhower heeft plaats gehad. De Tribune heeft zich prompt ver dedigd: hun artikel stond die dag wel in de Newyorkse. maar niet in de naar Washington verzonden edi tie. In Washington kreeg men het artikel over dit onderwerp een dag later. De conclusie kan zijn, dat een denkbeeldige druppel de emmer heeft doen overlopen. Verscheidene lezers van de Tribune hebben opdracht gegeven om op hun kosten een exemplaar van het blad bij het Witte Huis te doen bezorgen. Jaarrede voorzitter F.M.E. Oorzaak: tekort aan werkkrachten (Van onze Haagse correspondent) „Een verschijnsel dat ons met grote zorg vervult, is de ontwikkeling van de arbeidsproduktiviteit. Ten tijde van de invoering van de verkorte werk week leek het erop, dat het gestelde doel, n.l. om door een gemeenschap pelijke inspanning van werkgevers en werknemers niet alleen de arbeids tijdsverkorting door produktiviteitsverhoging te compenseren maar daarnaast ook het normale produktiviteitsaccres te verwezenlijken, althans voor een gedeelte zou kunnen worden bereikt. De cijfers over 1961 tonen aan dat wij in deze dubbele taak als geheel niet zijn geslaagd. Bovendien hebben wü voorlopig de indruk dat ook voor 1962 het beeld ons zal teleurstellen. Het heersende tekort aan arbeidskrachten is ongetwijfeld één van de belangrijkste oorzaken van deze ontwikkeling". huidige situatie niet altijd te beheer sen. Hij vroeg zich af. of het verant woord is nu reeds een verdere ver korting van de arbeidstijd aan de or de te stellen. Verder vroeg hij de aandacht voor de ondernemings raad ,die de werkgevers van dienst kan zijn bij het nog meer opne men van de werknemers in het be drijf. Hij sprak er zijn vrees over uit. dat de beslissing van de overheid over het te volgen loonpolitieke sy steem zó laat zal komen, dat niet zal kunnen worden voldaan aan het ver langen per 1 januari 1963 over een nieuwe CAO te beschikken. In Rotterdam: Afscheid Ton Lutz Gisteravond heeft Ton Lutz in de hoofdrol van het stuk „Een man van alle tijden" afscheid ge nomen van de Stichting Rotter dams Toneel en daarmee van een overvolle zaal van Rotterdamse toneelliefhebbers, die na afloop van de voorstelling op ondubbel zinnige wijze lieten blijken dat zij het werk van de toneelspeler Lutz in de zeven jaar dat hij leiding gaf aan het Rotterdams Toneel in zijn functie als directeur, zeer hebben geapprecieerd. Het was geen „officieel" afscheid met toespraken. Op verzoek van Lutz was hij de enige woordvoerder ineen speech die precies vijf minuten duurde. Er waren echter vele bloe men en een zeer langdurig applaus, dat toonde hoezeer het Rotterdams toneelminnend publiek de prestaties als bijv. Cyrano de Bergerac, om een enkel voorbeeld te noemen, waar deerde. Ton Lutz zal opgevolgd worden door Robert de Vries en in het ko mende seizoen in Amsterdam optre den. DE DEMKA ONTKENT De directie van de N.V. Koninklijke Demka staalfabrie ken in Utrecht heeft naar aan leiding van publikaties onregel matigheden in de transacties tussen D.A.F. en Demka cate gorisch ontkend. Bovendien, aldus de directie van de Demka, worden en wer den door Demka chassisbalken en carrosseriestaai noch gepro duceerd noch geleverd. Dubbele facturen zijn door Demka nim mer uitgeschreven. Een woordvoerder van de Kolen- en Staalgemeenschap heeft verklaard dat de informaties waarover de Hoge Autoriteit op het ogenblik beschikt uitsluitend betrekking hebben op produkten die niet onder het KSG- verdrag vallen. De Nederlandse Justitie heeft foto kopieën van dubbele facturen aan de Hoge Autoriteit gezonden. De woordvoerder heeft verder ver klaard dat de Hoge Autoriteit deze zaak niet in behandeling zal nemen nu vaststaat dat de produktie niet onder het KSG-verdrag vallen. Cliroesjtsjow naar Roemenië Premier Chroesjtjow zal maandag a.s. met een Russische regerings- en partij delegatie in Boekarest aan komen. Het geldt hier een officieel bezoek. De Russische premier zal waarschijnlijk acht dagen in Roe menië bhjven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1962 | | pagina 15