N.-Guineadebat geschorst op verzoek dr. Bruins Slot V.S. WAARSCHUWEN VOOR PROEVEN IN STILLE OCEAAN VREDE in Stichting van de Arbeid hersteld ÈAAR ZWJ6ÜW ZllFBESO#KKWGS- is onwaardis! Agressie verscherpt de conflictsituatie POPLIN fimibrod w w»s ,Niet overdragen buiten de Papoea's Na beivogen zitting: Tenzij Moskou bereid is tot Comprom is regeri ng-NVV Matiging blijft gehandhaafd ondertekening van verbod. VAN AMBON I WEERBERICHT Mej. v. Moorst in vrijheid 11a 120 dagen eel Prof. de Quay verklaart: REGENJASSEN (Dttcf Qïïetiws Jpgericht 1 maart I860 DONO^PnA/- 5 APRIL 1962 No. 30622 LEIDSCH DAGBLAD )irecteui. t, a t. van UisnoecK Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOÜK i^LiDEN EN OMSTREKEN f 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f 0.65 per week. Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Het debat over de kwestie-Nieuw-Guinea in de Tweede Kamer isteravond is tot ieders verrassing na het antwoord van de egering onderbroken tot vanmiddag, omdat de A.R.-fractieleider, ,r. Bruins Slot, onverwachts op bewogen wijze verklaarde be- loefte te hebben aan een breedvoerige overpeinzing over wat iremier De Quay, minister Luns en staatssecretaris Bot even evoren hadden gezegd. De regering staat op het standpunt, zo lad mr. Luns medegedeeld, dat zij niet kan beloven Nieuw-Guinea tuiten de wil van de Papoeabevolking om, aan Indonesië over te Iragen. Wel wil de regering met Indonesië spreken en onderzoe- ;en in hoeverre de Indonesische wensen bij de Papoea's leven. )e inheemse bevolking zelf moet zich een oordeel vormen in 'rijheid en zonder dwang. Nadenken I Iedereen had eigenlijk verwacht lat het debat 's avonds nog tot een |nd sou komen met een stemming de twee moties-De Kadt (P. d. A.J. waarvan de minister-pre- ent, prof. De Quay, zei dat zij strijd met het regeringsbeleid aren. Daarom waren in deze Irondvergadering de Kamerleden ti ruimen getale aanwezig. Over het ichorsingsverzoek van dr. Bruins Kot ontstond een hevige discussie, fenslotte kwam de heer De Kadt iet verzoek ondersteunen en prof. Hid (WD) was het voor deze ene met hem eens. Als een be- hngrijke fractie tijd vraagt om na i denkenmoet zij daartoe de ge- yenheid kiijgen. Steun van vier fracties De regering had 's middags steun [ekregen van de fracties der KVP, rVD, ARP en CHU, alsmede van de leer Scheps PvdA. Evenwel vestigde Bruins Slot (AR) de indruk dat j de zaak iets relatiever zag dan de jnderen aan regeringszijde, (zoals pen zich herinnert was het ook de peer Bruins Slot, die in oktober j.l. .androng op een „open gesprek" met ndonesië, over welk verzoek toen hogal wat te doen is geweest). Hoewel dr. Bruins Slot „op zich- self" geen bezwaar had tegen troe- loetle bewapening der infiltranten De commandant der strijdkrachten n Ned. Nieuw-Guinea, schout-bjj- tacht L. E. H. Reeser, heeft gege- rens bekend gemaakt over de Indo- lesische infiltranten, die thans in iet gebied van Nieuw-Guinea opere- ;n. Uit verhoren van gevangen Indo nesische militairen van de groep, die [hans ageert op de eilanden Gag en Waigeo is gebleken, dat zij behoren tot het bataljon 191261 van het regi ment „commando Adri" (commando troepen van het Indonesische leger). Hun bewapening is goed en bestaat uit mortieren, brens. garand-geweren n pistoolmitraillcurs. De leeftijd der jevangenen is gemiddeld 20 jaar. Naar tevens werd vernomen, be- ïoorden deze gevangenen reeds tot de groep, die op 15 januari hebben etracht te landen aan de Zuidkust loor middel van motor-torpedoboten. Deze landing werd toen verijdeld door patrouillerende Nederlandse Marine- eenheden. waarbij een Indonesische motor-torpedoboot tot zinken werd gebracht en de twee andere boten naar Indonesië terug vluchtten. penzendingen naar Nieuw-Guinea we moeten de bevolking daar immers beschermen! drong hij ten sterk ste aan op een oplossing van het ge schil met Indonesië. „Wij willen geen verantwoordelijkheid dragen voor een oorlog", aldus de A.R.-fractieleider, die wilde weten of de troepenzendin gen de instemming van de V.S. had den. Als het tot een gewapend con flict komt. kunnen wij dan op steun van die zijde rekenen? Al onze over wegingen kunnen falen. Wij moeten rekening houden met harde feiten. Het sprak volgens dr. Bruins Slot vanzelf, dat de vraag van een over dracht van Nieuw-Guinea aan Indo nesië als punt op de agenda voor of ficiële besprekingen zou komen. Hij hoopte dat het thans onderbroken vooroverleg te Washington zou wor den hervat. Wat te doen! De liberale fractievoorzitter, prof. Oud, besprak uitvoerig de voorge schiedenis van het zelfbeschikkings recht en de verantwoordelijkheid van de kabinetten-Drees voor het-Nieuw- Guineabeleid. Hij wilde geen definitieve beslissing over het lot van Nieuw-Guinea, zo lang de Papoea's zelf niet kunnen zeggen wat zij willen. In die tussen tijd zullen de Papoea's zich afzijdig moeten kunnen orienteren. Op de agenda voor een nader gesprek met Indonesië mag het punt bestuurs- overdracht voorkomen (prof. De Quay scheen hierbij instemmend te knikken). „Wat moeten we doen als de toestand inmiddels nog ernstiger wordt?" aldus prof. Oud. Desnoods zullen we onze positie opnieuw moeten bepalen, als de V.S. van een ander inzicht blijk geven. Slot on pag. 2 Luchtgevecht j Bij een gevecht in de lucht boven Turkije hebben een veer tigtal ooievaars ongeveer dertig adelaars verslagen. De arenden vielen de ooievaars aan in het gebied van Burdur (zuidoost - Turkije). De ooievaars beten fel van zich af: vijf arenden werden gedood, waarna de rest op de vluchtsloeg. De ooievaars leden geen verliezen. Achter de regeringstafel tijdens het Kamerdebat over Nieuw- Guinea van links naar rechts de ministers Vissers en Luns en mi nister-president prof. De Quay. Na de strubbelingen, welke zich in de Stichting van de Arbeid met be trekking tot de uitleg van de loon- clausule in het akkoord van Oud- Wassenaar" hebben voorgedaan, heb ben de vakbonden, in de Stichting vertegenwoordigd, in de afgelopen dagen onderling beraad gehouden. Hierover is officieel niets meege deeld. doch aangenomen wordt, dat zjj het eens zijn geworden over een formule, welke het. midden houdt tussen het aanvankelijke standpunt van het NVV en dat van de regering. Om dit nieuwe punt te bespreken is het bestuur van de Stichting gister middag in het gebouw van de Sociaal Economische Raad bijeen geweest Na ongeveer anderhalf uur vergaderen hebben de werkgeversorganisaties on derling beraad gehouden. Daarna hielden ook de werknemersorganisa ties onderling beraad. Na afloop van de besprekingen werd h&t volgende meegedeeld: ..De principiële stand punten. welke in het bestuur van de Stichting van de Arbeid bestaan, zijn gehandhaafd. Het Stichtingsbestuur zal er echter naar streven in voorkomende geval len verdeelde adviezen aa,n het col lege van Rijksbemiddelaars te ver mijden door praktische oplossingen te zoeken. Beide voorzitters van de Stichting va.n de Arbeid zullen over de methode hiervan een bespreking met de be windslieden van bet ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid aanvragen". Comp romis Achter dit sobere communiqué gaat het volgende compromis schuil: a. Er zal door de Stichting van de Arbeid geen poging worden gedaan om de algemene aanwijzing van 2 maart ingetrokken of gewijzigd te krijgen. b. Beide voorzitters ir. Kruyff en drs Roemers» zullen een beperkte dis pensatie vragen voor een bepaald aantal reeds ingediende contracten, waarin ook het „opstapje" aan be paalde voorwaarden zal moeten vol doen Dit zal geschieden bij het mon- De Amerikaanse Commissie Christmas te blijven. Zoals be voor Kernenergie heeft gister- kend heeft president Kennedy avond schepen en vliegtuigen laten weten, dat de proeven met gewaarschuwd van 15 april af kernwapens-in - de - dampkring buiten het gebied van het eiland later in deze maand boven deze Britse oefenbasis zullen worden hervat, als de Russen niet bereid zijn tot ondertekening van een verdrag inzake een verbod op het nemen van kernproeven Het gebied, dat de Commissie voor Kernenergie heeft aange geven, beslaat een oppervlakte van duizend bij 1.300 k.m. in de Stille Oceaan. De Amerikaanse vertegenwoordiger op de ontwapeningsconferentie in Genève heeft gisteren het eerste deel ingediend van een plan over de doelstellingen en grondslagen der ontwapening onder doeltreffend in ternationaal toezicht. Hiermee heb ben de V.S. een begin gemaakt met de uitwerking van een ontwape ningsprogram. zoals op de conferen- tien uiteengezet door de Amerikaan se minister van Buitenlandse Zaken. Dean Rusk. De Amerikanen hebben ook een ontwerp voor de inleiding tot een ontwapeningsverdrag inge diend. Van de kant van de Russen ligt een volledig ontwerpverdrag op tafel, dat voorziet in algemene en algehele ontwapening in drie fasen binnen een periode van vier jaar. Gisteren heeft de ontwapenings conferentie in Genève het debat over de kwestie van het stopzetten der kernproeven beëindigd. Dit de bat heeft drie dagen geduurd. De Amerikaanse vertegenwoordiger Dean Rusk zei. dat de communisti sche afgevaardigden overhoop schij nen te liggen en met alle anderen over de kwestie van internationale controle. Amerika blijft van mening, dat. er kernproeven genomen kunnen worden, die niet ontdekt zullen worden als er geen netwerk van controleposten over de gehele delinge overleg, dat men met, de be windslieden van Sociale Zaken en Volksgezondheid verwacht te zullen hebben c. Partijen zullen ook voor 1963 de matiging blijven toepassen. Mocht blijken, dat dit niet nodig is. dan zul len alsnog de daarvoor in aanmer king komende contracten worden herzien en verbeterd Tevredenheid De heer Middelhuis (KAB) ver klaarde na afloop tevreden te zijn. ..Ik had niet anders verwacht", zei hy. De heer Bakker (CNV) was blij met her gevonden compromis. Ook de heren Roemers en van Tilburg (bei den NVV) waren „niet ontevreden". Van werkgeverszijde werd te ken nen gegeven, dat men de gevonden oplossing ook wel kon waarderen. Zonder uitzondering werd de ver wachting uitgesproken, dat de minis ter van Sociale Zaken en staats secretaris Roolvink, akkoord zouden gaan met de gevonden oplossing en ook welwillend zouden staan tegen over de beperkte dispensatie voor de bepaalde, reeds ingediende CAO- voorstellen. bP8EKEf1ovwmf!OT««C'' advertentie Halve gebr. kip f 1.95 Alléén: PETER LEENEN Gangetje 14 OOK OM MEE TE NEMEN AANHOUDEND KOUD De Bilt verwacht van heden- tot morgenavond: Over het algemeen veel bewolking met enkele buien. Matige tot krachtige noordwestelijke wind. (Opgemaakt te 11.15 uur). 6 APRIL Zon op: 6.06 uur; onder: 19.21 uur. Maan op: 7.21 uur; onder: 2137 uur. Hoogwater te Katwijk te 4.15 en 16.33 uur; laagwater te 0.05 en 12.31 uur. Dit nummer bestaat uit 18 pagina's Ongeveer 500 Ambonezen uit verschillende woonoorden in Nederland hebben gisteren op het Binnenhof tijdens het Kamer debat over Nieuw-Guinea nog eens met een demonstratie de aandacht gevestigd op het recht tot zelfbeschikking, dat ook hun land had behoren toe te komen, maar dat dit volk door de loop der gebeurtenissen is onthouden. De ex-verzorgster van Anneke Beek man. de nu 63-jarige mejuffrouw Elisabeth M. van Moorst („Tante Bets"), die haar straf in het Huis van Bewaring II aan de Amstel- veenseweg in Amsterdam heeft on dergaan, is vanochtend om zeven uur in vrijheid gesteld. Op dat tijdstip werd zy door een auto. bestuurd door een vrouwelyke kennis, afgehaald. In de auto zaten mej. Beekman en een zuster van mej. Van Moorst („Tante Ans"). De auto reed tegen zeven uur het ter rein van de gevangenis op en ging onmiddellijk naar de garage, waar van de deuren direct weer gesloten werden. Korte tijd later werden de deuren vlug geopend en reed de auto in snelle vaart het terrein af Mej. Van Moorst werd in maart 1956 bij verstek door het Gerechtshof te Amsterdam terzake van het ont trekken van het minderjarig joodse weesmeisje Anneke Beekman aan het wettig over haar gestelde ge zag veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf. In november van het vorig jaar richtte zij een gra tieverzoek aan H.M. de Koningin. Op 6 december meldde ze zich bij het paleis van Justitie in Amsterdam, en werd in het Huis van Bewaring opgesloten Eind februari werd be kend gemaakt dat mej. Van Moorst gedeeltelijk gratie was verleend, n 1 voor dat deel van haar straf, dat op 5 april, vandaag, nog onvervuld is gebLven. Zij heeft totaal 120 dagen in het Huis van Bewaring doorgebracht. aarde gevestigd wordt. Dean kon niet begrijpen waarom de gehele wereld zich moet neerleggen bij de „pseudo-wetenschappelijke eisen van één land". Waarom moeten er altijd uitzonderingen voor de Sowjet-Unie worden gemaakt?, zo vroeg hij. Honderddrie moeders uit tien lan den hebben gisteren de voorzittérs van de zeventien-landenconferentie, de Amerikaan Dean en de Rus Zo- rin, een boodschap voor de conferen tie overhandigd, waarin zij verzoe ken proeven met kernwapens te verbieden. De vrouwen waren in op tocht naar het volkerenpaleis in Genève getrokken. Zy waren af komstig uit Canada, Frankrijk, Gr.-Brittannië, Noorwegen, Oosten rijk, de Sowjet-Unie, de Verenigde Staten, West-Duitsland, Zweden en Zwitserland. De tekst werd voorgelezen door de Noorse mevr. Annemarit Sletten- duve. In de boodschap die door de vrouwen gezamenlijk is opgesteld, noemen zy zich „een deel van de scheppende kracht van de wereld". De minister-president, prof. De Quay, verklaarde gisteren in de Tweede Kamer tijdens het Nieuw-Guineadebat, dat het voor overleg met Indonesië na de onderbreking niet meer is hervat. De Nederlandse regering heeft geen enkel bezwaar gemaakt tegen enig agendapunt voor het te houden nadere overleg, voor zover althans niet vooruit zou worden gelopen op de materiële inhoud van dit overleg. Nederland heeft geen enkele voorafgaan de voorwaarde gesteld. Indonesië wèl: de regehng van de be- stuursoverdracht. Na een uiteenzetting over het zelf beschikkingsrecht zei prof. De Quay, dat de regering nog steeds de moge lijkheid openlaat dat de Papoea's zich ook t.a.v. Indonesië oriënteren. De agressieve activiteiten van In donesië hebben de conflict-situatie verscherpt. Waarom heeft de rege ring militaire versterkingen naar Nieuw-Guinea gezonden? Omdat an ders de mogelijkheden van een ge sprek met Indonesië toch niet gun stiger zouden worden, terwijl de situatie wel schadelijk voor de be volking zou kunnen zyn. Men denke zich eens in, in wat voor toestand wij zouden komen, als Indonesië vaste voet op Nederlands gebied zou zetten. „De jongste ontwikkeling rond de kwestie-Nieuw-Guinea heeft een sterke psychologische kant", aldus prof De Quay. Op sommige kringen in ons bin- nelandse thuisfront schijnt de In donesische propaganda invloed te hebben. De minister-president deed vervolgens een beroep op pers, radio en televisie om zich niet te laten ge bruiken voor ongefundeerde berich ten. De regering zal haar best doen een goede berichtgeving te bevor deren. vanaf f 37.50. Moderne tinten. M. DE VRIES HAARLEMMERSTRAAT 149 t.o. Janvossensteeg. Uw ontbijt, uw lunch... elke broodmaaltijd lekkerder dan ooit met diepdoorbakken grote doos 58 ctreuzendoos 115 ct f Uit het Leidsch Dagblad van i 5 April 1862: Te Konstatinobel is dezer dagen een huwelijk gesloten tussen een man, weduwnaar van 5 vrouwen bij welke hij 19 kinderen heeft gehad, en een vrouw, weduwe van 5 mannen, bij wie zij 12 kinde ren heeft. Te samen hebben zij dus 31 kinderen. AdvertentieNaar Bata via en Soerabaya. zal in den loop der maand April van i Amsterdam vertrekken, het i bij uitstek snelzeilend le- i klasse Fregatschip Bilderdijk i kapt. A. Viëtor. i Adres: De Coningh Comp. i te Amsterdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1962 | | pagina 1