SIR ROY DAAGT
ENGELAND UIT
Belastend dagboek van
SS-moordenaar duikt op
Circa tachtig C.A.O.'s
wachten op afhandeling
Dertig doden bij een
Westduitse mijnramp
ÉW ^ÏCÏe
Premier rekent op
steun kiezerskorps
Interpellatie wordt afgewacht
RHODESISCH PARLEMENT ONTBONDEN
Proces-Landau neemt nieuwe wending
jj
Situatie is
zeer ernstig
Ontploffing van mijngas bij
springwerkzaamheden
Stichting komt
op 22 maart
weer bijeen
VERSIER
HET BI0SC00PJE
EENS!
teuws
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 9 MAART 1962
No. 30599
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur. E A E van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LLiDEN EN OMSTREKEN
r 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0 59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Sir Roy Welensky, de premier van de Centraal-Afrikaanse
Federatie (Zuid- en Noord-Rhodesië en Njassaland) heeft het
federale parlement ontbonden en zal het overwegend blanke
kiezerskorps een mandaat vragen „om te voorkomen dat de
federatie uiteenvalt". Gisteravond heeft hij in Salisbury bij de
gouverneur-generaal het ontslag van zijn regering ingediend.
Welensky deelde gisteren in het
parlement mee, dat hij de verkie
zingen zou uitschrijven „om over-
i gave aan het gejank van onverschil-
I lig welke op macht beluste ras-1
I fanaticus te voorkomen". Sir Roy
doelde hierbij op de door Engeland
voorgestelde grondwet voor Noord-
Rhodesië, die de Afrikanen een
betere kans geeft een meerderheid
i te krijgen in de wetgevende raad.
Welensky is een felle tegenstander
van dit grondwetsontwerp.
De Rhodesische premier wil hand
having van de acht jaar geleden ge
vormde federatie, waartegen de
Afrikaanse nationalistische leiders
zich steeds hebben verzet. De Britse
regering speelt volgens hem door
haar voorstel in de kaart van deze
leiders.
Waarnemers in Salisbury zijn het
erover eens, dat de ontbinding van
het parlement een duidelijke en uit
dagende waarschuwing aan het adres
van Engeland is, dat Welensky's
dreigementen om de federatie zonodig
a met geweld in stand te houden, niet
1 zonder meer grootspraak waren. In
dien nieuwe verkiezingen Welensky
opnieuw de macht geven, dan zal hij
aanzienlijk meer armslag krijgen en
voor Engeland een probleem worden
van zorgwekkende omvang.
J
De leider van de (inheemse) Ver
enigde Nationale Onafhankelijkheids
partij in Noord-Rhodesië, Kenneth
Kaoenda, heeft gisteravond in Loe-
saka verklaard, dat de Afrikaanse
nationalisten de verkiezingen zullen
boycotten. Ook zouden zij zich niet
gebonden achten aan de uitslag, om
dat deze niet door alle bevolkings
groepen, doch „slechts door een paar
Europeanen" zou worden bepaald.
Verwacht wordt dat het besluit van
Welensky in Noord-Rhodesië en
Njassaland zal leiden tot verbolgen
en zelfs gewelddadige acties.
Een datum voor de nieuwe verkie
zingen is nog niet bekendgemaakt.
Een woordvoerder van het ministe
rie voor het Gemenebest in Londen
heeft geweigerd commentaar te leve
ren op het besluit van Sir Roy
Welensky. Volgens zegslieden kan de
Britse regering weinig doen om
Welensky te verhinderen zyn plan
nen uit te voeren. „Hij heeft volledig
het recht om het parlement te ont
binden, wanneer hij dat wenst", zo
werd gezegd.
TOWER BRIDGE
blijft behouden
(Van onze Londense correspondent)
De beroemde Tower Bridge, de
reusachtige dubbele klapbrug met de
hoge torens over de Theems, zal on
der geen omstandigheden worden af
gebroken. Dit is officieel medege
deeld. Wij meldden reeds, dat er
1 plannen bestaan om het brugverkeer
i te ontlasten door de aanleg ter plaat
se van een tunnel onder de rivier.
Ook als deze tunnel wordt aange-
I legd, zal de brug als monument wor-
I den behouden en een secundaire
functie blijven vervullen. De andere
I grote verkeerstunnel onder de Teems,
c'e Blackwall-tunnel, dichter bij de
monding van de rivier, bestaat al
vele tientallen jaren. Er zijn ook r g
i enkele voetgangerstunnels onder de
Theems.
Onderzoek naar
beschuldigingen
tegen Strauss
(Van onze correspondent in Bonn)
Bondskanselier Adenauer heeft, zo
deelde gisteren de liberale partijvoor
zitter Mende in Kiel mee, een onaf
hankelijke persoonlijkheid belast met
een onderzoek naar de juistheid van
beweringen van het Hamburgse week
blad „Der Spiegel", dat minister van
Defensie Strauss uit vriendjespolitiek
een halfgeschoolde architect aan
Washington zou hebben aanbevolen
I voor het bouwen van een Amerikaans
woningproject in de Bondsrepubliek,
i dat 300 miljoen mark zou belopen.
Strauss zou dit gedaan hebben uit
vriendschap voor ar. Hans Kapfinger,
uitgever uit het Beierse plaatsje
Fassau.
De minister zou niet geweten heb
ben dat Kapfinger financieel belang
had bij de woningbouw. Der Spiegel
lanceerde zijn verhaal over deze
kwestie, die, naar de bouwfirma waar
alles om draaide, de Fibag-kwestie
wordt genoemd, omdat de „architect"
een medewerker onder ede ver
klaarden dat Kapfinger tegen hen
I had beweerd zijn aandeel in het
I bouwproject (25 pet. van de aande-
i len, zonder iets te betalen, alleen
I voor de goede relaties) te moeten de
len met minister Strauss. Der Spiegel
eiste daarop van de minister, dat
deze Kapfinger zou aanklagen.
Strauss klaagde Der Spiegel aan.
Nog voor het tot een uitspraak kwam
werd evenwel een vergelijk tussen
klager en beklaagde bereikt, volgens
welke Der Spiegel verklaarde nooit te
hebben geschreven en nooit te zullen
schrijven, dat Strauss financieel voor
deel bij de Fibag-kwestie beoogde.
Het proces tegen de SS-moordenaar Felix Landau te Stuttgart
West-Duitsland) heeft gisteren een nieuwe wending genomen
door het plotseling opduiken van een dagboek, dat de verdachte
over zijn ervaringen in 1941 en 1942 heeft bijgehouden. Jaren
lang gold dit dagboek als spoorloos verdwenen, hoewel er in
buitenlandse publikaties telkens weer delen uit werden aange
haald. Maar gisteren legde de openbare aanklager plotseling het
origineel van het dagboek over, dat hem waarschijnlijk door
iemand die onbekend wenst te blijven, uit het buitenland is
toegezonden.
Landau poogde aanvankelijk de
echtheid van het geschrift aan te
vechten, maar later moest hij toe
geven: „Ja, dat is mijn hand". Daar
ook zijn verdediger van mening was,
dat het plotselinge opduiken van het
dagboek een nieuwe wending in het
proces heeft ingeluid, bepaalde de
rechter dat het gehele boek zal wor
den voorgelezen.
De nu 51-jarige binnenhuisarchitect
Landau was in de tweede wereldoor
log sergeant-majoor van de SS en
drager van de „Bloedorde". Landau
wordt ervan beschuldigd in 1941 in
de Poolse stad Drohobycz 21 joodse
dwangarbeiders te hebben laten
doodschieten.
Landau had het dagboek uitslui
tend voor zyn toenmalige geliefde en
latere tweede vrouw geschreven. Het
r
i
Nieuw
vervol gverliaal
In ons nummer van heden
maken wij een aanvang met de
publikatie van een nieuw ver
volgverhaal. „De dodenlijst van
Adrian Messenger", door Philip
Macdonald, een boeiend verhaal,
dat ongetwijfeld de aandacht
van de lezers tot de laatste af-
levering gespannen zal houden.
WEERBERICHT
VRIJ VEEL BEWOLKINS
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Vrij veel bewolking met plaatselijk
enige regen en hier en daar mist.
Over het algemeen iets zachter.
Zwakke tot matige wind in hoofd
zaak tussen zuidoost en zuid.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
10 MAART
Zon op: 7.08 uur; onder: 18.34 uur.
Maan op: 9.25 uur; onder: -.- uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.05 en
18.28 uur.
Laagwater te 1.52 en 14.19 uur.
Dit nummer bestaat uit pagina'9
Mond-klauwzeer
.5?
Door de mond- en klauwzeer is er
een zeer ernstige situatie ontstaan.
De gevaarlijke dierenziekte kon nog
steeds niet tot staan gebracht wor
den. Alleen al in oostelijk Noord-
Brabant en Noord-Limburg werden
er in de afgelopen week weer enige
tientallen gevallen gesignaleerd, al
dus dr. Van 't Hooff, adjunct-direc
teur van de Veeartsenijkundige
Dienst.
„Nu het snel afdammen van het
mond- en klauwzeer in ons land niet
is gelukt, is de hele vee-uitvoer op
het spel komen te staan. Varkens en
runderen mogen nu niet meer het
land uit en ten aanzien van andere
landbouwprodukten is de toestand
precair geworden"
Met betrekking tot de maatregelen,
die nodig worden geacht ter bestrij
ding van mond- en klauwzeer, welke
ziekte voor kan komen bij runderen,
varkens, schapen en geiten, en zo be
smettelijk is als vrijwel geen andere
ziekte, deelde dr. Van 't Hooff mee,
dat mensen, honden, katten, ratten,
jutezakken en verder de wind, met
opwaaiend stro, de smetstof kunnen
overbrengen. Het vasthouden van
honden en katten, alsook het rigou
reus bestrijden van ratten en mui
zen, behoren tot de allervoornaamste
preventieve maatregelen, om het
mond- en klauwzeer buiten de deur
te houden.
bevat liefdesbetuigingen en zelfbe
schouwingen, maar daarnaast ook
uitvoerige beschrijvingen van te
rechtstellingen van joden in de Pool
se steden Lemberg en Drohobycz.
Men is van mening, dat het dagboek
nog belastender voor de verdachte is
dan de getuigeverklaringen.
Belangrijk voor het proces tegen
hem is hetgeen Landau op de 22ste
juli 1941 in het dagboek schreef.
Hieruit blijkt dat er die dag een aan
tal joodse arbeiders niet op het werk
was verschenen, dat onder leiding v.
Laudau werd uitgevoerd. Landau be
gaf zich daarop naar de verzamel
plaats der arbeiders. Toen deze hem
zagen verschijnen, stoven zij naar
alle richtingen uiteen.
Landau bezocht daarop de joodse
raad te Drohobycz. Hij eiste, dat hem
binnen een uur honderd joodse ar
beiders ter beschikking zouden wor
den gesteld. Als zij niet zouden wor
den gevonden, zou hij zelf honderd
joden uitzoeken, maar niet om te la
ten werken, doch om dood te laten
schieten. Binnen het half uur waren
de honderd joden er, aangevuld met
zeventien plaatsvervangers voor de
I gevluchten.
Landau meldde het voorgevallene
I aan zijn meerderen. Hij stelde tevens
de eis dat de gevluchte joodse arbei-
jders wegens „weigerachtigheid om te
werken" zouden worden doodgescho
ten. Dat geschiedde precies twaalf
i uur later. „Twintig gevluchten wer
den doodgeschoten', aldus Landau in
zijn dagboek.
Uit het dagboek blijkt ook dat
Landau deel heeft uitgemaakt van
vuurpeletons die joden doodschoten.
Aartsbisschop van
Sevilla bepleit
betere lonen
De aartsbisschop van Sevilla, kar
dinaal Bueno Monreal, heeft in een
herderlijke brief aangedrongen op
verbetering van de lonen en van de
grondverdeling in zijn bisdom. Hij
deed hierbij aanhalingen uit de en
cycliek .Mater et magistra" van
Paus Johannes XXIII over maat
schappelijke kwesties.
De aartsbisschop zegt in zijn
schrijven: „Er bestaan bij ons,
in het bijzonder in de landbouw,
te veel verschillen wat de ver
deling van de welvaart aangaat.
Een luchtopname van KLM-
Aerocarto, die een deel van de
Zuiderzeewerken in beeld brengt
n.l. de werken bij Nijkerk ten
behoeve van de polder Zuidelijk
Flevoland. Op de voorgrond de
bouwput voor schut- en uitwate
ringssluizen tussen Veluwemeer
en Eenmeer. Op de achtergrond
een reeds aangelegd gedeelte
van de Meerdijk in de richting
Spakenburg. Deze Meerdijk is
aan de zijde van het Eenmeer
voorzien van brede stranden die
van belang kunnen zijn voor de
recreatie.
Naast enkelen die duizenden -
hectaren land bezitten zijn er
duizenden zonder eigendom. De
toch al lage lonen worden nog
ongunstiger door maandenlange
seizoenswerkloosheid". Er moe
ten volgens de aartsbisschop ook
nieuwe bedrijven gesticht wor
den om de werkloosheid tegen
te gaan.
Slot pag. 2
KRENTERIG
De Egyptische geheime
dienst betaalt zijn spionnen
zeer slecht, aldus verklaarde
een Arabische jood, Jasr El-
marbua, voor een rechtbank
in Jeruzalem, waar hij onder
beschuldiging van spionage
terecht staat. „Commandant i
Said, van de inlichtingen- f
dienst in Gaza, betaalde ons I
slechts drie Egyptische pon- I
den voor elke inlichting die I
wij hem uit Israël stuurden".
aldus Elmarbua.
(Van onze correspondent in Bonn)
In West-Duitsland heeft zich opnieuw een mijnramp voorge
daan: vanochtend om even over half zes zijn in de mijn „Sach-
sen", in de buurt van Hamm in Noordrijn-Westfalen, 30 mijnwer
kers om het leven gekomen en 9 gewond door een explosie van
mijngas tijdens springwerkzaamheden. De ramp voltrok zich kort
voor het aflossen van de nachtploeg op een diepte van 1.150
meter. Op 7 februari j.l. vonden 229 mijnwerkers de dood bij een
ontploffing in de mijn „Luisenthal" te Völkingen.
Een geluk was, dat geen brand uit-
(Van onze Haagse correspondent)
De Stichting van de Arbeid is gis
teravond in het gebouw van de S.E.R.
in Den Haag bijeengekomen om de
situatie te bezien, die thans is ont
staan door de verklaring van het
NVV, dat het de laatste algemene
aanwijzing van de regering naast
zich neer zal leggen.
Na de vergadering, die bijna drie
uur duurde, werd het volgende com
muniqué uitgegeven:
„Het bestuur van de Stichting van
de Arbeid zal de algemene situatie
opnieuw in beschouwing nemen na
de interpellatie, die over het loon-
beleid volgende weck zal plaats vin
den. Het komt daartoe op 22 maart
opnieuw bijeen.
Inmiddels zal de looncommissie
haar werkzaamheden voortzetten
voor zover het voorstellen betreft,
waarop de jongste algemene aanwij
zing geen betrekking heeft".
De vergadering, die op verzoek van
het CNV was uitgeschreven, begon
om half acht onder voorzitterschap
van de voorzitter van het Centraal
Sociaal Werkgeversverbond, ir. W. H.
Kruyff. Na de opening gaf deze het
woord aan de heer C. H. Bakker van
het CNV, die de motieven toelichtte,
die hebben geleid tot het aanvragen
van de vergadering. Het bleek al
spoedig, dat de meeste leden de in
terpellatie van drs. Roemers in de
Tweede Kamer (die gistermiddag om
3 uur of woensdag om 1 gehouden
zal worden) wilden afwachten. Van
daar dat men besloot donderdagavond
22 maart opnieuw bijeen te komen.
Teneinde de looncommissie van de
Stichting praktisch te kunnen laten
werken, kwam men tot het besluit,
dat de ingediende CAO's, die niet. met
de jongste richtlijn in botsing kun-
inen komen, zouden worden afgehan
deld. Zij zullen dus van een advies
worden voorzien. Het is thans zo,
dat het aantal CAO's met de dag gro
ter wordt. De secretaris van de Stich
ting van de Arbeid, dr. S. Pels, vertel
de, dat er gisteren weer zeven nieuwe
concept-CAO's waren binnengeko
men. Een dag tevoren waren er drie
ontvangen. Naar schatting zullen
ongeveer zo'n kleine 80 CAO's op af
doening liggen te wachten. Ongeveer
dertigduizend werknemers zijn daar
bij betrokken.
De heer Van Tilburg van het NVV
verklaarde, dat verwaent kan wor
den, dat de thans niet voor behan
deling in aanmerking komende con
tracten, wel niet zullen worden terug_
gezonden om opnieuw behandeld te
worden.
Hoewel hij geen zekerheid kon ge
ven, dat dit inderdaad het geval zou
zijn, houdt het NVV rekening met
een contractloze periode in die be
drijven, waar een „controversieel"
ontwerp-CAO door werkgevers en
werknemers is aanvaard.
Slot pag. 2
brak na de ontploffing. Voorts was
het grootste deel van de ochtend
ploeg nog niet beneden, waardoor de
gevolgen van de explosie beperkt
bleven.
De mijn „Sachsen" behoort aan de
Markische Steinkohlengewerkschaft
en is Westduits staatsbezit. Er wer
ken 3.500 man. De myn werd in 1914
in bedrijf genomen en later gemoder
niseerd.
Volgens een der mijnwerkers waren
in de mijn reeds herhaaldelijk kleine
branden ontstaan, die echter tijdig
geblust konden worden.
Op 3 april 1944 kwamen bij een
ongeluk in een ander deel van deze
mijn 138 Duitse mijnwerkers en Rus
sische krijgsgevangenen om het leven.
Toen kon slechts een klein deel der
doden worden geborgen.
Onderhoud
Van Roijen-Tyler
(Van onze correspondent
in Washington)
Gistermiddag heeft de Neder
landse ambassadeur in de V.S.,
dr. Van Roijen, een bezoek ge
bracht aan de functionaris van
het Departement in Buiten
landse Zaken, Tyler, die deel
nam aan de onlangs door minis
ter Luns gevoerde besprekingen.
Dr. Van Roijen bracht daarbij
vooral de laatste rede van pre
sident Soekarno onder de aan
dacht van Tyler.
Speel zélf eens een actieve
rol als u naar de bioscoop
gaat. Doe het niet afgemeten
haastig. Versier het gezellig
met vóór of né de film ergens
neer te strijken, wat te drinken
of iets te eten. Met zo'n initia
tief kunt u tegen de grootste
ster van het witte doek con
curreren. Nóg een tip voor een
leuk initiatief: als u een ca
deautje moet geven, geef dan
Horeca-cheques, waarmee in
elk Nederlands Horecabedrijf
betaald kan worden. Cheque
boekjes a 10.- of 25.-, in
coupures van f 2.50, kunt u
bestellen bij het Bedrijfschap
Horeca, Koninginnegracht 58-
59, Den Haag. (giro 63.53.00;^
vermelden:
Cheque
boekje). C*-
Vele doden in
ZUID-VIETNAM
Bij een gevecht met communisti
sche guerrillastrijders op 90 km. ten
zuiden van Saigon, de hoofdstad van
Zuid-Vietnam, zijn woensdag 24 mi
litairen gesneuveld en zeven gewond.
Dit is door het Zuidvietnamese pers
bureau bekendgemaakt. Zeven leden
van de regeringstroepen worden ver
mist. Over de verliezen aan commu
nistische zijde werden geen bijzon
derheden verstrekt.
Volgens het persbureau zijn zater
dag 60 communistische verzetsstrij
ders verdronken, nadat zij te Bau
Phoeng uit de lucht waren aange
vallen.
Uit het Leidsch Dagblad van
10 Maart 1862:
Men verzekert, dat Z.M.
aan Prof. J. de Wal op zijn
verzoek een verlof van één
jaar heeft toegestaan, om zijn
geschokte gezondheid in het
buitenland te herstellen.
In de Vrijdagavond gehou-
den vergadering v. d. Mij d. a
Ned. Letterkunde iverd Dr. L. a
A. te Winkel als bibliothecaris a
onder dankbetuiging ontsla- i
gen, nu hij zijn krachten on-
verdeeld aan het Woorden- f
boek wilde wijden. Voorlopig j
wil Dr. W. N. de Rieu het f
bibliothecariaat waarnemen, j
